ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΑΚΤΙΝΟΛΟΓΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΩΝ ΟΣΤΙΚΩΝ ΝΕΟΠΛΑΣΙΩΝ Α ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΑΚΤΙΝΟΛΟΓΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΩΝ ΟΣΤΙΚΩΝ ΝΕΟΠΛΑΣΙΩΝ Α.ΧΑΤΖΗΪΩΑΝΝΟΥ

ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΕΠΙΘΕΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΟΓΚΟΥ ΕΙΔΟΣ ΠΑΡΑΓΩΜΕΝΟΥ ΟΣΤΟΥ ΕΝΤΟΠΙΣΗ ΙΣΤΟΡΙΚΟ- ΗΛΙΚΙΑ

ΤΡΟΠΟΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗΣ ΤΟΥ ΟΣΤΟΥ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΟΣ: σαφή σκληρυντική παρυφή σαφή παρυφή χωρίς σκλήρυνση ασαφή παρυφή ΣΚΩΡΟΦΑΓΟΜΕΝΟΣ: πολλαπλές εστίες μικρού / μεσαίου μεγέθους ΔΙΑΒΡΩΤΙΚΟΣ: σχισμοειδείς οπές κατά τον επιμήκη άξονα

ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΟΣ - ΣΚΛΗΡΥΝΤΙΚΗ ΠΑΡΥΦΗ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΟΣ ΕΥΡΕΙΑ ΖΩΝΗ ΜΕΤΑΠΤΩΣΗΣ ΣΚΩΡΟΦΑΓΟΜΕΝΟΣ ΔΙΑΒΡΩΤΙΚΟΣ

ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΟΣ ΣΚΩΡΟΦΑΓΟΜΕΝΟΣ ΔΙΑΒΡΩΤΙΚΟΣ

ΤΡΟΠΟΣ ΕΠΑΝΑΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΝΕΟΥ ΟΣΤΟΥ ΠΕΡΙΟΣΤΕΟ: - υπέρεισμα, υπερόστωση (buttressing) - φλοιός κρεμμυδιού, τρίγωνο Codman, ακτινωτό, τρίχες βούρτσας ΕΝΔΟΣΤΕΟ: - πεπαχυσμένο - λεπτό - κηλιδώδες

Φλοιός κρεμμυδιού τρίγωνο Codman buttressing ακτινωτό τρίχες βούρτσας

ΠΑΡΑΓΟΜΕΝΗ ΟΥΣΙΑ (ΜΑTRIX) ΟΣΤΕΟΕΙΔΕΣ: αποτιτανώσεις υπό μορφή νεφρών ΧΟΝΔΡΟΓΕΝΗΣ: αποτιτανώσεις στικτές, κυκλικές υπό μορφή ακτίνων ΜΙΚΤΗ

ΕΝΤΟΠΙΣΗ ΕΝΧΟΝΔΡΩΜΑ: φάλλαγες ΟΣΤΕΟΣΑΡΚΩΜΑ, ΓΙΓΑΝΤΟΚΥΤΤΑΡΙΚΟΣ ΟΓΚΟΣ: κατά γόνυ άρθρωση ΧΟΝΔΡΟΣΑΡΚΩΜΑ: ανώνυμα οστά πυέλου ΧΟΡΔΩΜΑ: ιερό οστό ΑΙΜΑΓΓΕΙΩΜΑ: σπόνδυλοι, κρανίο

ΟΓΚΟΣ Τρόπος καταστροφής του οστού Τρόπος επαναδημιουργίας νέου οστού Επιθετικός Μη επιθετικός Παραγόμενη ουσία (Matrix) Εντόπιση Οστεοειδές Χονδρογενής Κεντρική Φλοιϊκή Μονόχωρη οστική κύστη Ενχόνδρωμα Οστεογενείς όγκοι Sequestrum Χονδρογενείς όγκοι Μη οστεοποιηθέν ίνωμα Φλοιικό ινώδες έλλειμμα Ανευρυσματική οστική κύστη Άλλη Όγκοι μυελού Όγκοι του ινώδη ιστού Άλλοι

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΟΣΤΕΟΓΕΝΕΙΣ ΟΓΚΟΙ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΟΣΤΕΟΓΕΝΕΙΣ ΟΓΚΟΙ ΚΑΛΟΗΘΕΙΣ - οστέωμα - οστεοειδές οστέωμα - οστεoβλάστωμα ΚΑΚΟΗΘΕΙΣ - οστεοσάρκωμα

ΟΣΤΕΟΕΙΔΕΣ ΟΣΤΕΩΜΑ 5 -25 ετών Τοπικός πόνος, κυρίως την νύχτα, ο οποίος βελτιώνεται με την ασπιρίνη Μηρός - κνήμη 55%, φλοιός 70% σπογγώδες, υποπεριοστικό, ενδοαρθρικό Α/α: φωλέα (nidus) που περιβάλλεται από περιοστική αντίδραση Αγγειογραφία: έντονη αγγειοβρίθεια της φωλέας Θεραπεία: χειρουργική αφαίρεση.

ΟΣΤΕΟΣΑΡΚΩΜΑ Δεύτερη πρωτοπαθής κακοήθεια μετά το πολλαπλούν μυέλωμα 2η – 3η δεκαετία, πόνος, διόγκωση –θερμότητα Διαίρεση: από το οστούν (95%) - κλασσικοί (75% πέριξ του γόνατος) -τηλεγγειεκτατικοί (επιθετικό, αν ABC) -από ακτινοθεραπεία -σε νόσο Paget από την επιφάνεια του οστού (5%) -παραοστικό (μεγαλύτερες ηλικίες) - περιοστικό

ΟΣΤΕΟΣΑΡΚΩΜΑ Απλή ακτινογραφία: πιθανή διάγνωση επιθετική καταστροφή του οστού με εξωοστική μάζα CT: matrix, βιοψία MRΙ, bone scan: σταδιοποίηση

Περιοστικές αντιδράσεις σε οστεοσάρκωμα

Κεντρικό οστεοσάρκωμα

Τηλεγγειεκτατικό οστεοσάρκωμα

Παραοστικό οστεοσάρκωμα

Περιοστικό οστεοσάρκωμα

Δευτεροπαθές οστεοσάρκωμα ( Paget)

ΧΟΝΔΡΟΓΕΝΕΙΣ ΟΓΚΟΙ ΚΑΛΟΗΘΕΙΣ ΚΑΚΟΗΘΕΙΣ - Ενχόνδρωμα - Χονδροσάρκωμα - Οστεοχόνδρωμα - Χονδροβλάστωμα - Χονδρομυξοειδές ίνωμα ΚΑΚΟΗΘΕΙΣ - Χονδροσάρκωμα

Ενχόνδρωμα

ΟΣΤΕΟΧΟΝΔΡΩΜΑ Συχνότερο καλοήθες οστικό νεόπλασμα Προσεκβολή οστού με χόνδρινη επικάλυψη Ανώδυνη, αργά αναπτυσσόμενη σκληρή μάζα Μηρός, βραχίονας, κνήμη Κακοήθεις μετάπτωση <1% - άλγος χωρίς κάταγμα, - τενοντίτιδα μετά την οστική ωρίμανση

ΟΣΤΕΟΧΟΝΔΡΩΜΑ Απλή ακτινογραφία: - Μετάφυση, αναπτύσσεται αντιθέτως της αρθρώσεως - Μισχωτής ή άμισχης προσεκβολής με ομαλή, χωρίς διακοπή του φλοιού και του σπογγώδους οστού από το μητρικό οστούν στο οστεοχόνδρωμα Θεραπεία: χειρουργείο για κοσμητικούς λόγους ή επιπλοκές

ΧΟΝΔΡΟΣΑΡΚΩΜΑ 3η σε συχνότητα πρωτοπαθής οστική κακοήθεια 5η δεκαετία Διαίρεση: -πρωτοπαθή -δευτροπαθή ενχόνδρωμα πολλαπλή ενχονδρωμάτωση οστεοχόνδρωμα πολλαπλή οστεοχονδρωμάτωση

Ενχόνδρωμα Χονδροσάρκωμα

Χονδροσάρκωμα

ΧΟΝΔΡΟΣΑΡΚΩΜΑ Συνήθως βραδείας εξελίξεως με ήπιο άλγος και τοπική διόγκωση Περιοχή οστικής καταστροφής με χαρακτηριστικές αποτιτανώσεις (2/3)

ΟΓΚΟΙ ΤΟΥ ΟΣΤΙΚΟΥ ΜΥΕΛΟΥ ΚΑΛΟΗΘΕΙΣ Λίπωμα ΚΑΚΟΗΘΕΙΣ Λιποσάρκωμα Λέμφωμα Μυέλωμα Πλασμοκύττωμα

ΠΟΛΛΑΠΛΟΥΝ ΜΥΕΛΩΜΑ Συχνότερη πρωτοπαθής νεοπλασία οστών Νεοπλασματική υπερπλασία πλασμοκυττάρων που προκαλούν εστίες οστέόλυσης με κατανομή ιδία με αυτή του ερυθρού μυελού Οστικά άλγη, αναιμία, ανάστροφη της σχέσεως σφαιρίνης / λευκωματίνης, IgA ή IgG στην ηλεκτροφόροση, Bence – Jones πρωτείνη στα ούρα

ΠΟΛΛΑΠΛΟΥΝ ΜΥΕΛΩΜΑ Α/α: πολλαπλές οστεολυτικές εστίες σχετικώς καλά περιγεγραμμένες χωρίς δημιουργία νέου οστού, γενικευμένη οστεοπενία, παθολογικά κατάγματα, σπάνια οστεοσκληρυντικές αλλοιώσεις Bone scan: φυσιολογικό ή ψυχρές εστίες

ΟΓΚΟΙ ΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΙΚΟΥ ΙΣΤΟΥ ΚΑΛΟΗΘΕΙΣ Ίνωμα Δεσμοπλαστικό ίνωμα ΚΑΚΟΗΘΕΙΣ Ινοσάρκωμα

Φλοιικό ινώδες έλλειμμα

Μη οστεοποιηθέν ίνωμα

Δεσμοπλαστικό ίνωμα

Ινοσάρκωμα

ΙΣΤΙΟΚΥΤΤΑΡΙΚΟΙ ΟΓΚΟΙ ΚΑΛΟΗΘΕΙΣ Ηωσινόφιλο κοκκίωμα ΚΑΛΟΗΘΕΙΣ Κακοήθες ινώδες ιστιοκύττωμα

Ηωσινόφιλο κοκκίωμα

MFH

ΑΓΓΕΙΑΚΟΙ ΟΓΚΟΙ ΕΝΔΙΑΜΕΣΗΣ ΚΑΚΟΗΘΕΙΑΣ ΚΑΛΟΗΘΕΙΣ ΚΑΚΟΗΘΕΙΑΣ Αιμαγγείωμα Αιμαγγειοπερικύττωμα ΚΑΛΟΗΘΕΙΣ Αιμαγγείωμα Λεμφαγγείωμα Παραγαγγλείωμα ΚΑΚΟΗΘΕΙΑΣ Αιμαγγειοσάρκωμα

ΑΤΑΞΙΝΟΜΗΤΟΙ ΟΓΚΟΙ ΚΑΛΟΗΘΕΙΣ ΚΑΚΟΗΘΕΙΣ Γιγαντοκυτταρικός όγκος Κακοήθης γιγαντοκυτταρικός όγκος Σάρκωμα Ewing Αδαμαντίνωμα

ΓΙΓΑΝΤΟΚΥΤΤΑΡΙΚΟΣ ΟΓΚΟΣ Προέχεται από οστεοκλάστες Μετά το κλείσιμο των επιφύσεων Ήπιο άλγος, διόγκωση οστού, τοπική ευαισθησία Α/α: καλά αφοριζόμενη αλλά χωρίς σκληρυντική παρυφή διαυγαστική περιοχή, συνήθως έκκεντρα που ξεκινάει από την μετάφυση και φθάνει έως τον αρθρικό θύλακο, παθολογικό κάταγμα (30%)

ΓΙΓΑΝΤΟΚΥΤΤΑΡΙΚΟΣ ΟΓΚΟΣ Η ακτινολογική αλλά και η ιστολογική εικόνα δεν μπορούν να προσδιορίσουν την μελλοντική του εξέλιξη 10-20% είναι κακοήθη Τοπική υποτροπή, μεταστάσεις

ΣAΡΚΩΜΑ EWING Όγκος αγνώστου προελέυσεως, κατατάσσεται στην ομάδα των στρογγυλοκυτταρικών όγκων (round cell) μαζί με το μυέλωμα 5-30 ετών, 40% 5ετής επιβίωση 70% στην διάφυση μακρών οστών κάτω άκρων 25% πλατέα οστά, 5% σπονδυλική στήλη\ Τοπικό άλγος επί μήνες (ΔΔ οστεομυελίτιδα) μάζα μαλακών μορίων, ευαίσθητη – όχι θερμή συστηματικά συμπτώματα (πυρετός, λευκοκυττάρωση)

ΣAΡΚΩΜΑ EWING Α/α: οστεόλυση διαβρωτικού τύπου με ασαφή περιγραφή περιγραφή στη μεσότητα της διάφυσης, με διάβρωση του φλοιού και δημιουργία λεπτού στοιβαδωτού (onion peel) νέου περιοστικού οστού 25% μετάστάσεις αιματογενώς

ΟΓΚΟΜΟΡΦΕΣ ΕΞΕΡΓΑΣΙΕΣ ΚΑΛΟΗΘΕΙΣ Απλή κύστη (μονόχωρος) Ανευρυσματική κύστη (ABC) Ινώδης δυσπλασία Περιοστικό δεσμοειδές Ενδοστικό γάγγλιο Φαιός όγκος του υπερθυρεοειδισμού

ΜΟΝΟΧΩΡΟΣ ΟΣΤΙΚΗ ΚΥΣΤΗ Πραγματική κύστη που περιέχει υγρό και τοίχωμα από ινώδη ιστό 10-20 ετών, 50% με παθολογικό κάταγμα Συνήθως στο εγγύς τμήμα της διάφυσης του βραχιονίου ή μηριαίου οστού Α/α: κεντρική εντόπιση, εντόπιση, μεγάλη διάμετρο κατά τον επιμήκη άξονα του οστού, πιθανή διαπλάτυνση αν παθολογικό κάταγμα: σημείο πεσμένου οστικού τεμαχίου

ABC

ΙΝΩΔΗΣ ΔΥΣΠΛΑΣΙΑ Διαταραχή στην ανάπτυξη του μεσενγχύματος που παράγει στον σκελετό, με αποτέλεσμα πλήρωση της μυελικής κοιλότητας με ινώδη Όχι οικογενής κατάνομη / όχι εξέλιξη με τον χρόνο Τύποι - μονοστικός (85%), πλευρές, μηρός, κρανίο - πολυοστικός (15%) πρόωρη ήβη,κηλίδες

ΙΝΩΔΗΣ ΔΥΣΠΛΑΣΙΑ Α/α: αντικατάσταση της μυελικής κοιλότητας από αλλοίωση που ποικίλει από τελείως διαφανής (ground glass) έως σκληρυντική, με σκληρυντική παρυφή και διαπλάτυνση του οστού παθολογικό κάταγμα - ψευδάρθρωση αυχένα μηριαίου – εικόνα ποιμενικής ράβδου κρανίο – σκληρυντικός τύπος «λεόντειο» προσωπείο, διαπλάτυνση έξω πλάκας θόλου

ΝΩΤΙΑΙΑΣ ΧΟΡΔΗΣ ΚΑΛΟΗΘΕΙΣ Χόρδωμα ΚΑΚΟΗΘΕΙΣ Κακοήθες χόρδωμα

ΟΣΤΙΚΕΣ ΜΕΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΠΑΙΔΙΑ ΑΝΔΡΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ Νευροβλάστωμα Λευχαιμία / λέμφωμα Όγκος Wilms Μυελοβλάστωμα Σαρκώματα ΑΝΔΡΕΣ Προστάτης(60%) Πνεύμονας Νεφρός ΓΥΝΑΙΚΕΣ Μαστός (70%) Πνεύμονας Νεφρός

ΟΣΤΕΟΛΥΤΙΚΕΣ ΝΕΦΡΟΣ ΠΝΕΥΜΟΝΑΣ ΘΥΡΕΟΕΙΔΗΣ

ΟΣΤΕΟΣΚΛΗΡΥΝΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΤΑΤΗΣ ΜΑΣΤΟΣ

ΒΙΟΨΙΕΣ 35 φορές βιοψία σε μεταστάσεις 1 βιοψία σε πρωτοπαθή όγκο Από τους πρωτοπαθείς όγκους που καταλήγουν σε βιοψία τα ¾ είναι κακοήθεις

Λυτική μετάσταση από καρκίνο μαστού

Σκληρυντική μετάσταση από καρκίνο προστάτη

Μικτού τύπου μεταστάσεις από καρκίνο πνεύμονα