ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΝΕΦΡΑ ΟΥΡΗΤΗΡΕΣ ΚΥΣΤΗ ΟΥΡΗΘΡΑ

Ουροποιητικό Σύστημα Εκκριτικό Τμήμα Αποχετευτικό τμήμα Νεφροί Νεφρικοί κάλυκες Νεφρικές πύελοι Ουρητήρες Ουροδόχος κύστη Ουρήθρα

ΝΕΦΡΟΙ ΕΞΩΚΡΙΝΗ ΜΟΙΡΑ: ομοιόσταση των υγρών και της οξεοβασικής ισορροπίας ΕΝΔΟΚΡΙΝΗ ΜΟΙΡΑ: έκκριση ορμονών (π.χ. η ερυθροποιητίνη, ορμόνη υπεύθυνη για την παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων)

ΝΕΦΡΟΙ Οι νεφροί βρίσκονται στον οπισθοπεριτοναικό χώρο ο ένας δεξιά & ο άλλος αριστερά από την σπονδυλική στήλη στο ύψος των τριών πρώτων οσφυϊκών σπονδύλων. Ο δεξιός νεφρός βρίσκεται μισό σπόνδυλο πιο χαμηλά από τον αριστερό νεφρό γιατί πιέζεται προς τα κάτω από το ήπαρ. Ο νεφρός έχει σχήμα φασολιού, βάρος 150 γρ. περίπου & μήκος περίπου 12 εκ.

ΝΕΦΡΟΙ Η πρόσθια επιφάνεια του νεφρού έρχεται για τον δεξιό νεφρό σε σχέση με το ήπαρ, το παχύ έντερο & το δωδεκαδάκτυλο, Ενώ για τον αριστερό νεφρό έρχεται σε σχέση με το στόμαχο, τον σπλήνα, το πάγκρεας, το δωδεκαδάκτυλο & το παχύ έντερο Η πίσω επιφάνεια και των δύο νεφρών ακουμπά στο διάφραγμα, στη 12η πλευρά & στους μύς του οπίσθιου κοιλιακού τοιχώματος. ΝΕΦΡΟΙ

ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΤΟΥ ΝΕΦΡΟΥ ΦΛΟΙΩΔΗ ΜΟΙΡΑ ΜΥΕΛΩΔΗ ΜΟΙΡΑ Νεφρικές Πυραμίδες ΜΥΕΛΩΔΗ ΜΟΙΡΑ Νεφρικές Πυραμίδες ΝΕΦΡΙΚΟΥΣ ΚΑΛΥΚΕΣ

ΝΕΦΡΟΙ ΝΕΦΡΙΚΗ ΚΟΙΛΙΑ ΦΛΟΙΟΣ ΝΕΦΡΙΚΗ ΠΥΛΗ ΜΥΕΛΟΣ ΝΕΦΡΙΚΕΣ ΠΥΡΑΜΙΔΕΣ (ΜΥΕΛΩΔΕΙΣ ΑΚΤΙΝΕΣ) ΦΛΟΙΩΔΗΣ ΟΥΣΙΑ ΑΝΩ ΠΟΛΟΣ ΟΠΙΣΘΙΑ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑ ΝΕΦΡΙΚΗ ΘΗΛΗ ΝΕΦΡΙΚΗ ΚΟΙΛΙΑ ΕΣΩ ΧΕΙΛΟΣ ΦΛΟΙΟΣ ΕΛΑΣΣΩΝ ΚΑΛΥΚΑΣ ΕΞΩ ΧΕΙΛΟΣ ΝΕΦΡΙΚΗ ΠΥΛΗ ΝΕΦΡΙΚΟΙ ΣΤΥΛΟΙ ΜΕΙΖΩΝ ΚΑΛΥΚΑΣ ΠΡΟΣΘΙΑ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑ ΝΕΦΡΙΚΗ ΠΥΕΛΟΣ ΟΥΡΗΤΗΡΑΣ ΙΝΩΔΗΣ ΚΑΨΑ ΚΑΤΩ ΠΟΛΟΣ ΜΥΕΛΟΣ

φλοιός μυελός πυραμίδες Νεφρικοί κάλυκες κάψα ΝΕΦΡΙΚΗ ΠΥΕΛΟΣ κάψα

Νεφρικοί κάλυκες – νεφρική πύελος Ελάσσονες νεφρικοί κάλυκες 9 ινομυώδεις σωλήνες Μείζονες κάλυκες 2-3 Νεφρική πύελος Ενδονεφρικό τμήμα Εξωνεφρικό τμήμα

Απεικονιστικές εξετάσεις νεφρών

ΑΙΜΑΤΙΚΗ ΡΟΗ ΑΘΡΟΙΣΤΙΚΟ ΣΩΛΗΝΑΡΙΟ ΑΡΤΗΡΙΑ ΑΓΚΥΛΗ ΤΟΥ HENLE ΦΛΕΒΑ ΟΥΡΗΤΗΡΑΣ

ΑΙΜΑΤΙΚΗ ΡΟΗ Κοιλιακή Κάτω Αορτή κοίλη τοξοειδείς αρτηρίες νεφρική αρτηρία Νεφρική πύελος κάλυκες νεφρική φλέβα μεσολόβιοι κλάδοι

Τοξοειδής αρτηρία Μεσολόβια φλέβα Μεσολόβια αρτηρία

φεύγει από το σπείραμα και σχηματίζει ένα τριχοειδικό Ένα απαγωγό αρτηρίδιο φεύγει από το σπείραμα και σχηματίζει ένα τριχοειδικό δίκτυο, τα περισωληναριακά τριχοειδή, τα οποία αρδεύουν τα εγγείς και τα άπω σωληνάρια και είναι υπεύθυνα για την θρέψη αυτών και για την μεταφορά των ουσιών που επαναροφώνται σε αυτή την περιοχή.

Νεφρώνας Κάθε νεφρός περιέχει 1 έως 4 εκατομμύρια νεφρώνες. Ο νεφρώνας είναι η λειτουργική μονάδα στην οποία παράγονται τα ούρα. Κάθε νεφρώνας αποτελείται από δίκτυο τριχοειδών και ένα δίκτυο από σωληνάρια. Υπάρχουν 2 είδη νεφρώνων: φλοιικοί νεφρώνες, ευρίσκονται σχεδόν ολόκληροι μέσα στο φλοιό. παραμυελώδεις νεφρώνες, έχουν το σπείραμα τους στον φλοιό αλλά μεγάλο μέρος απο τα σωληνάρια μέσα στην μυελώδη μοίρα φλοιικός νεφρώνας παραμυελώδης νεφρώνας

Προσαγωγό Απαγωγό Περισωληναριακό τριχοειδικό δίκτυο

ΝΕΦΡΙΚΑ ΣΩΛΗΝΑΡΙΑ Εγγύς εσπειραμένο Κάψα του Bowman Άπω εσπειραμένο Αθροιστικό σωληνάριο Αγκύλη του Henle

Το σπείραμα είναι ένα πλέγμα τριχοειδών, τα οποία περικλείονται από ένα τοίχωμα, μιά επιθηλιακή κάψουλα, η οποία ονομάζεται κάψουλα του Bowman απαγωγό αρτηρίδιο άπω εσπειραμένο σωληνάριο εγγύς εσπειραμένο σωληνάριο πυκνή κηλίδα σπείραμα κοκκιώδη κύτταρα κάψουλα του Bowman παρασπειραματοειδής σχηματισμός προσαγωγό αρτηρίδιο

Παρασπειραματοειδής σχηματισμός απαγωγό αρτηρίδιο άπω εσπειραμένο σωληνάριο ΡΕΝΙΝΗ πυκνή κηλίδα Εγγύς εσπειραμένο σωληνάριο κοκκιώδη κύτταρα παρασπειραματοειδής σχηματισμός προσαγωγό αρτηρίδιο

ΝΕΥΡΩΣΗ ΤΟΥ ΝΕΦΡΟΥ Το συμπαθητικό σύστημα νευρώνει το νεφρικό σύστημα. Αυξάνοντας ή ελαττώνοντας την αιματική ροή Επιδρώντας στην επαναρρόφηση διαφόρων ουσιών (νάτριο) Η διέγερση του αυξάνει την έκκριση της ρενίνης

Παραγωγή διηθήματος Το αίμα εισέρχεται μέσα στο σπείραμα με μια μέση πίεση 70 mmHg. Διηθείται μέσα στην κάψουλα του Bowman, εκτός απο ενώσεις με μεγάλο μοριακό βάρος. Στο διήθημα ευρίσκονται νερό, ιόντα, ουρία, γλυκόζη, άλατα, βιταμίνες, φάρμακα κ.α. Τα κύτταρα των σωληναρίων επαναρροφούν το 99% του διηθήματος. 1%

ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΩΝ ΝΕΦΡΩΝ ΑΠΟΒΟΛΗ ΑΧΡΗΣΤΩΝ ΟΥΣΙΩΝ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΧΡΗΣΙΜΩΝ ΟΥΣΙΩΝ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΤΟΥ ΟΓΚΟΥ ΤΩΝ ΥΓΡΩΝ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΤΗΣ ΟΞΕΟΒΑΣΙΚΗΣ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ

ΑΠΟΒΟΛΗ ΑΧΡΗΣΤΩΝ ΟΥΣΙΩΝ ΟΥΡΙΑ, ΚΡΕΑΤΙΝΙΝΗ ΔΙΑΦΟΡΑ ΑΛΑΤΑ ΠΡΩΤΕΙΝΕΣ Νεφρικός ουδός: μιά ουσία, που φυσιολογικά ευρίσκεται στο αίμα, όταν υπερβεί μια συγκεκριμμένη συγκέντρωση θα αρχίσει να αποβάλλεται από τα ούρα. Η τιμή αυτής της συγκέντρωσης είναι ο νεφρικός ουδός για αυτή την ουσία. Π.χ. η γλυκόζη, τιμές κάτω από 170 δεν ανευρίσκεται στα ούρα.

ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΧΡΗΣΙΜΩΝ ΟΥΣΙΩΝ Από το σπειραματικό διήθημα 5 θρεπτικές ουσίες επαναρροφώνται απο τα εγγύς σωληνάρια του νεφρού. Οι ουσίες αυτές είναι η γλυκόζη, οι βιταμίνες, αμινοξέα, πρωτεΐνες και ιόντα.

ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΤΟΥ ΟΓΚΟΥ ΤΩΝ ΥΓΡΩΝ Η οσμωτική πίεση του πλάσματος είναι 300 mOsm/L. H οσμωτική πίεση εκφράζει την συγκέντρωση διαλυτών μορίων στο πλάσμα. Αυτό σημαίνει ότι μεγαλύτερες τιμές οσμωτικότητας υπάρχει έλλειψη νερού, ενώ μικρότερες τιμές σημαίνει περίσσεια νερού. Περίσσεια νερού αύξηση παραγωγή ούρων Έλλειψη νερού ελάττωση παραγωγής ούρων Αντιδιουρητική ορμόνη

Αντιδιουρητική ορμόνη Παράγεται από τον οπίσθιο λοβό της υπόφυσης (ανάλογα με την οσμωτικότητα) Η ελάττωση της οσμωτικής πίεσης ελαττώνει την παραγωγή της ορμόνης αύξηση παραγωγής ούρων μείωση του όγκου αίματος ΑΠΟΙΟΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΑΠΡΟΣΦΟΡΗ ΕΚΚΡΙΣΗ ΑΝΤΙΔΙΟΥΡΗΤΙΚΗΣ ΟΡΜΟΝΗΣ

ΑΛΔΟΣΤΕΡΟΝΗ Είναι μια ορμόνη υπεύθυνη για την ρύθμιση της συγκέντρωσης του νατρίου. Αυξημένη συγκέντρωση νατρίου σημαίνει έλλειψη νερού αύξηση αλδοστερόνης αύξηση κατακράτησης νερού αύξηση του όγκου αίματος

Ορμόνες και Νεφρά

ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΤΗΣ ΟΞΕΟΒΑΣΙΚΗΣ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ Ρυθμίζει τη συγκέντρωση των διττανθρακικών Αποβάλλει οξέα με την μορφή αμμωνίου

ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΝΕΦΡΙΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ Για την ποσοτική εκτίμηση της νεφρικής λειτουργίας θα ήταν χρήσιμο να γνωρίζαμε πόσος όγκος του πλάσματος καθαρίζεται από τις άχρηστες ουσίες στη μονάδα του χρόνου. Η παράμετρος αυτή ονομάζεται ρυθμός σπειραματικής διήθησης (GFR, Glomerular Filtration Rate) και θα αποτελούσε ένα χρήσιμο δείκτη για την εξέλιξη της πορείας χρόνιων νοσημάτων, που καταστρέφουν προοδευτικά τους νεφρώνες (χρόνια νεφρική ανεπάρκεια). Η τιμή του GFR στον υγιή άνδρα είναι περίπου 120 ml/min και λίγο λιγότερο για τις γυναίκες. Τιμή του GFR κάτω από 30 ml/min σημαίνει σοβαρή διαταραχή της νεφρικής λειτουργίας και το άτομο θα πρέπει να παρακολουθείται στενά από εξειδικευμένο νεφρολόγο. Σε τιμές το GFR κάτω των 15 ml/min πρέπει να εφαρμοστούν μέθοδοι υποκατάστασης της νεφρικής λειτουργίας, όπως η αιμοκάθαρση, ή να γίνει μεταμόσχευση νεφρού.

ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΗΣ ΣΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗΣ ΔΙΗΘΗΣΗΣ Η μέτρηση του GFR μπορεί να γίνει με μεθόδους της πυρηνικής ιατρικής, αλλά κάτι τέτοιο είναι ακριβό και καθόλου πρακτικό στην καθημερινή κλινική πράξη. Για το λόγο αυτό, αντί του GFR, επιδιώκεται η μέτρηση της κάθαρσης μιας συγκεκριμένης ουσίας που δεν επαναρροφάται, ούτε απεκκρίνεται καθόλου από τα ουροφόρα σωληνάρια. Ο ρυθμός κάθαρσης μιας τέτοιας ουσίας, θα ήταν ίσος με το ρυθμό σπειραματικής διήθησης. Τέτοια ουσία βρέθηκε να είναι η ινουλίνη, ένας πολυσακχαρίτης. Καθώς η ουσία αυτή δεν παράγεται από τον οργανισμό, για να μελετηθεί η κάθαρσή της, θα έπρεπε να χορηγηθεί εξωγενώς, με αποτέλεσμα να περιπλέκεται η διαδικασία. Βρέθηκε πως η κρεατινίνη μπορούσε να αντικαταστήσει την ινουλίνη ικανοποιητικά και με μικρό ποσοστό σφάλματος. Η κρεατινίνη είναι μια ουσία που παράγεται φυσιολογικά με το μεταβολισμό των μυών και απεκκρίνεται από τους νεφρούς. Η ημερήσια παραγωγή της είναι σχετικά σταθερή και ανάλογη της μυϊκής μάζας. Ο ρυθμός κάθαρσης της κρεατινίνης είναι μια ικανοποιητική προσέγγιση του ρυθμού σπειραματικής διήθησης. Για τον υπολογισμό της κάθαρσης της κρεατινίνης είναι απαραίτητη η συλλογή ούρων ολόκληρου του εικοσιτετραώρου. Μετράται η συγκέντρωση της κρεατινίνης στον ορό (P) σε mg/dl, η συγκέντρωση της κρεατινίνης των ούρων (U) σε mg/dl και ο όγκος των ούρων του εικοσιτετραώρου σε ml/24ωρο (ή ml/1440 min, για να υπάρχει αντιστοιχία στις μονάδες μέτρησης και να βγει το αποτέλεσμα σε ml/min). Τότε, η κάθαρση της κρεατινίνης (CrCl σε ml/min) δίνεται από τη σχέση CrCl = U/P x V

ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΝΕΦΡΙΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ Τελικά, οι πλέον διαδεδομένες εξετάσεις για την εκτίμηση της νεφρικής λειτουργίας είναι η απλή μέτρηση της κρεατινίνης και της ουρίας του ορού, δεδομένου ότι γνωρίζουμε τους περιορισμούς τους κατά την ερμηνεία των αποτελεσμάτων. Η φυσιολογική τιμή της κρεατινίνης είναι από 0.7 έως 1.4 mg/dl και είναι ελαφρά μικρότερη στις γυναίκες. Η τιμή της κρεατινίνης αυξάνεται, καθώς μειώνεται ο GFR και η κάθαρση της κρεατινίνης. Δυστυχώς, στα αρχικά στάδια της νεφρικής ανεπάρκειας, η τιμή της κρεατινίνης του ορού υποεκτιμά τη συνεχιζόμενη καταστροφή των νεφρώνων. Είναι όμως απλή εξέταση και οι διαδοχικές της μετρήσεις δίνουν καλή εκτίμηση της νεφρικής λειτουργίας. Η τιμή της κρεατινίνης επηρεάζεται και από τη μυϊκή διάπλαση του ατόμου, αλλά και την ηλικία. Υπάρχουν τύποι που υπολογίζουν κατ’εκτίμηση την κάθαρση της κρεατινίνης, αν είναι γνωστά η ηλικία, το βάρος και τιμή της κρεατινίνης του ορού. Οι τύποι παρουσιάζουν μικρές διαφοροποιήσεις και ανάλογα με το φύλο.

ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΝΕΦΡΑ ΟΥΡΗΤΗΡΕΣ ΚΥΣΤΗ ΟΥΡΗΘΡΑ

ΟΥΡΗΣΗ ΟΥΡΗΤΗΡΕΣ, ΚΥΣΤΗ ΚΑΙ ΟΥΡΗΘΡΑ ουρητήρες Οι ουρητήρες είναι μυϊκοί σωλήνες, οι οποίοι ξεκινούν από τους νεφρικούς κάλυκες και καταλήγουν στην κύστη. Συνήθως έχουν μήκος 25 με 30 εκ. και 4 με 6 χιλ. διάμετρο ΚΥΣΤΗ ΟΥΡΗΘΡΑ ΠΡΟΣΤΑΤΗΣ

Ουροποιητικό Σύστημα – Ουρήθρα Γυναικεία 3-4 cm Ανδρική 18-20 cm Διέρχεται προστάτη, πυελικό έδαφος, πέος (σηραγγώδη σώματα) Εκβάλλει στην κορυφή της βαλάνου Γραμμωτός έξω σφιγκτήρας Ούρα 1.5 lt ημερησίως

ΟΥΡΗΣΗ Είναι ο μηχανισμός με τον οποίο εξέρχονται τα ούρα από την κύστη. Σημαντικό ρόλο στην ούρηση παίζουν ο έξω και ο έσω σφιγκτήρας. Ο έσω σφιγκτήρας νευρώνεται από το αυτόνομο νευρικό σύστημα και ανοίγει όταν πληρωθεί η κύστη και ο έξω σφιγκτήρας ελέγχεται από την βούληση και ρυθμίζεται η αποβολή των ούρων. Σημαντικό ρόλο στην ούρηση παίζουν ο έξω και ο έσω σφιγκτήρας. Ο έσω σφιγκτήρας νευρώνεται από το αυτόνομο νευρικό σύστημα και ανοίγει όταν πληρωθεί η κύστη και ο έξω σφιγκτήρας ελέγχεται από την βούληση και ρυθμίζεται η αποβολή των ούρων. 46

Αντανακλαστικό της ούρησης Το αντανακλαστικό της ούρησης αρχίζει όταν ο όγκος των ούρων είναι 300 κ.ε. διεγείροντας τους τασεο-υποδοχείς