ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ & ΥΓΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΕΙ ΠΑΤΡΑΣ / ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΈΡΓΩΝ ΥΠΟΔΟΜΗΣ

ΥΓΕΙΑ & ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ Ορίζεται το σύνολο των συνθηκών και παραγόντων που επηρεάζουν την ψυχοσωματική κατάσταση του προσωπικού. Είναι το σύνολο των δραστηριοτήτων προστασίας και πρόληψης των εργαζομένων από τους επαγγελματικούς κινδύνους. 9/19/2016 Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία 2

ΚΙΝΔΥΝΟΣ «Κάθε πηγή, κατάσταση ή δραστηριότητα με δυνατότητα πρόκλησης ανθρώπινου τραυματισμού ή ασθένειας ή συνδυασμού αυτών» 9/19/2016 Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία 3

ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑ «Συνδυασμός της πιθανότητας να υπάρξει ένα επικίνδυνο γεγονός ή έκθεση/εις και της σοβαρότητας του τραυματισμού ή της ασθένειας που μπορεί να προκληθεί από αυτά» 9/19/2016 Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία 4

ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΑΤΥΧΗΜΑ Ορίζεται το εξωγενούς επίδρασης αθέλητο και αιφνίδιο συμβάν, το οποίο προκαλεί σωματική κάκωση. Η οριοθέτηση απέναντι στην επαγγελματική ασθένεια είναι το «αιφνίδιο», ενώ απέναντι στην αυτοτραυματισμό το «αθέλητο». 9/19/2016 Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία 5

ΠΑΡ’ ΟΛΙΓΟΝ ΑΤΥΧΗΜΑ Ένα συμβάν, δηλαδή ένα γεγονός που σχετίζεται με την εργασία όπου δεν υπήρξε τραυματισμός ή επαγγελματική ασθένεια ή θάνατος χαρακτηρίζεται ως παρ’ ολίγον ατύχημα. 9/19/2016 Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία 6

Σχέση μεταξύ ατυχήματος, συμβάντος & παρ’ ολίγου ατυχήματος 600 παρ’ ολίγον ατυχήματα 30 ατυχήματα περιουσιακής ζημιάς 10 ελαφρείς τραυματισμοί 1 σοβαρό ατύχημα ή τραυματισμός που οδήγησε σε ανικανότητα 9/19/2016 Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία 7

ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΔΟΤΗ Ο εργοδότης έχει υποχρέωση να αναγγείλει το εργατικό ατύχημα στις αρμόδιες αρχές και συγκεκριμένα:  Στην πλησιέστερη Αστυνομική Αρχή  Στην αρμόδια Επιθεώρηση Εργασίας  Στο ΙΚΑ 9/19/2016 Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία 8

ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ ΑΝΑΓΓΕΛΙΑΣ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΑΤΥΧΗΜΑΤΟΣ ΑΝΑΓΓΕΛΙΑ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΑΤΥΧΗΜΑΤΟΣ ΕΝΤΟΣ 24 ΩΡΩΝ (θανατηφόρα άμεσα) ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΗΜΑ ΙΚΑ Π.Δ. 17/96, άρθρο 8 ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΗ ΑΡΧΗ Π.Δ. 13/ , άρθρο 141, Π.Δ. 17/96 ΕΡΓΑΣΙΑΣ (ΚΕΠΕΚ) Ν.Δ. 2594/1954, άρθρο 10, Π.Δ. 17/96, άρθρο 8 9/19/2016 Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία 9

ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΕΡΓΑΤΙΚΩΝ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ Οι οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις των εργατικών ατυχημάτων αφορούν όχι μόνο την επιχείρηση αλλά και το σύνολο της κοινωνίας και διακρίνονται σε: ΑΜΕΣΕΣ ΕΜΜΕΣΕΣ 9/19/2016 Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία 10

ΑΜΕΣΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ Έξοδα και δαπάνες Α’ βοηθειών Νοσοκομειακή και Ιατροφαρμακευτική περίθαλψη Επιδοτήσεις και Αποζημιώσεις Συντάξεις Πρόωρος θάνατος 9/19/2016 Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία 11

ΕΜΜΕΣΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ Οικονομική ζημία του θύματος Χαμένες εργατοώρες θύματος και άλλων εργαζομένων Χρόνος απασχόλησης για διερεύνηση αιτιών Ζημιά σε μηχανήματα, υλικά, εγκαταστάσεις Κόστος αντικατάστασης θύματος από άλλο εργαζόμενο Καθυστέρηση ή σταμάτημα παραγωγής Κακό ψυχολογικό κλίμα στην επιχείρηση Κακή εικόνα προς τα έξω Ψυχολογικά προβλήματα του θύματος (φοβία, μετατραυματική διεκδικητική συμπεριφορά) Μείωση απόδοσης ή ανάγκη αλλαγής θέσης Κόστος αντικατάστασης – επανένταξης Ανθρώπινος πόνος του θύματος και της οικογένειάς του 9/19/2016 Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία 12

ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ & ΠΑΡ’ ΟΛΙΓΟΝ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ & ΥΓΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ 9/19/2016 Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία 13

ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΑΤΥΧΟΥΣ ΣΥΜΒΑΝΤΟΣ Η ομάδα διερεύνησης θα πρέπει να χρησιμοποιεί τεχνικές για τη συλλογή των απαιτούμενων στοιχείων και των αντικειμενικών αποδείξεων που θα οδηγήσουν στην αιτία του ατυχήματος. Όλα αυτά τα στοιχεία θα μελετηθούν και θα χρησιμοποιηθούν για τη σύνταξη του τελικού πορίσματος. 9/19/2016 Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία 14

ΕΝΤΥΠΑ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗΣ ΑΤΥΧΗΜΑΤΟΣ Ο τεχνικός ασφάλειας είναι υπεύθυνος για τη συμπλήρωση του εντύπου «ΑΝΑΦΟΡΑ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗΣ ΣΥΜΒΑΝΤΟΣ». Ο εργοδότης είναι υπεύθυνος για τη συμπλήρωση του εντύπου «ΑΝΑΓΓΕΛΙΑ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΑΤΥΧΗΜΑΤΟΣ». Ο εργοδότης είναι υπεύθυνος για τη συμπλήρωση του εντύπου «ΔΗΛΩΣΗ ΑΤΥΧΗΜΑΤΟΣ ΣΤΟ ΙΚΑ». Ο εργοδότης είναι υπεύθυνος για τη συμπλήρωση του ΒΙΒΛΙΟΥ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ της επιχείρησης. 9/19/2016 Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία 15

ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΠΑΡ’ ΟΛΙΓΟΝ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ Τα παρ’ ολίγον ατυχήματα θα πρέπει επίσης να διερευνώνται και να προτείνονται οι διορθωτικές ενέργειες για αποτροπή επανεμφάνισής τους ΚΑΙ κυρίως για αποτροπή εμφάνισης ενός ατυχήματος. Για τα παρ’ ολίγον ατυχήματα θα πρέπει να συμπληρώνεται μόνον το έντυπο «ΑΝΑΦΟΡΑ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗΣ ΣΥΜΒΑΝΤΟΣ». 9/19/2016 Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία 16

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΑΣΘΕΝΕΙΑ Ορίζεται η ασθένεια που αποδεδειγμένα προξενείται από ορισμένες εργασίες ή από τις συνθήκες εργασίας. Οι ασθένειες αυτές παρουσιάζονται σε πολύ μεγαλύτερη συχνότητα στο εργατικό δυναμικό που είναι επαγγελματικά εκτεθειμένο σε συγκεκριμένο νοσογόνο παράγοντα, σε σύγκριση με τον γενικό πληθυσμό και έχουν ορισμένα ειδικά κλινικά, εργαστηριακά και παθολογικο-ανατομικά ευρήματα. 9/19/2016 Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία 17

ΠΡΟΛΗΨΗ Αποτελεί το σύνολο των διατάξεων ή μέτρων που λαμβάνονται ή προβλέπονται καθ’ όλα τα στάδια της δραστηριότητας της επιχείρησης, με στόχο στην αποφυγή ή τη μείωση των επαγγελματικών κινδύνων. 9/19/2016 Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία 18

ΜΕΤΡΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ Όλα τα μέτρα που λαμβάνονται για την πρόληψη των ατυχημάτων (αφορούν σε δραστηριότητες, διεργασίες, τεχνικά έργα κλπ), τα οποία προβλέπονται από τις διατάξεις που ισχύουν εκάστοτε για την υγιεινή και ασφάλεια της εργασίας. 9/19/2016 Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία 19

ΣΥΣΤΗΜΑ ΥΓΕΙΑΣ & ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ Αποτελεί την οργανωτική δομή που διαχειρίζεται όλα τα στοιχεία που άπτονται των επαγγελματικών κινδύνων στο χώρο δραστηριοτήτων της επιχείρησης, περιλαμβάνοντας ευθύνες, πρακτικές, διαδικασίες, πόρους, δραστηριότητες σχεδιασμού και λοιπά μέσα για την εφαρμογή, διατήρηση και ανάπτυξη της πολιτικής της επιχείρησης για την Υγεία και Ασφάλεια. 9/19/2016 Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία 20

ΒΑΣΙΚΟ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ & ΥΓΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ 9/19/2016 Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία 21

Νόμος 3850/2010 «Κώδικας Νόμων για την Υγεία και Ασφάλεια των εργαζομένων» Αποτελεί την κύρωση των Νόμων σχετικά με την υγεία και ασφάλεια στους χώρους εργασίας, καθορίζοντας τις ευθύνες των εργοδοτών και τις αρμοδιότητες των Τεχνικών Ασφαλείας, Ιατρών Εργασίας και της Επιτροπής Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας (Ε.Υ.Α.Ε.). Π.Δ. 77/93 «Για την προστασία των εργαζομένων από φυσικούς, χημικούς και βιολογικούς παράγοντες. Σε συμμόρφωση με την οδηγία 86/188/ΕΟΚ» Καθορίζει την ευθύνη του εργοδότη να προσδιορίζει τη φύση και το επίπεδο έκθεσης των εργαζομένων σε φυσικούς, χημικούς και βιολογικούς παράγοντες, ώστε να είναι δυνατόν να εκτιμήσει τους κινδύνους για την υγεία και την ασφάλειά τους και να καθορίσει τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν. 9/19/2016 Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία 22

Π.Δ. 105/95 «Ελάχιστες προδιαγραφές για την σήμανση ασφαλείας ή/και υγείας στην εργασία σε συμμόρφωση με την οδηγία 92/58/ΕΟΚ» Καθορίζει τις ελάχιστες προδιαγραφές για τη σήμανση ασφαλείας ή/και υγείας στην εργασία και εφαρμόζεται, πλέον των γενικών διατάξεων για την υγιεινή και ασφάλεια, σε όλες τις επιχειρήσεις ανεξαρτήτως κλάδου και δραστηριότητας. Π.Δ. 16/96 «Ελάχιστες προδιαγραφές ασφάλειας και υγείας στους χώρους εργασίας σε συμμόρφωση με την οδηγία 89/654/ΕΟΚ» Καθορίζει τις προδιαγραφές των χώρων εργασίας σχετικά με: οδούς διαφυγής, ηλεκτρικές εγκαταστάσεις, πυρανίχνευση-πυρόσβεση, εξαερισμό, φωτισμό, δομικά χαρακτηριστικά, διαδρόμους κυκλοφορίας, εξοπλισμούς υγιεινής, παροχή πρώτων βοηθειών κλπ. 9/19/2016 Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία 23

Π.Δ. 149/06 «Ελάχιστες προδιαγραφές υγείας και ασφάλειας όσον αφορά την έκθεση των εργαζομένων σε κινδύνους προερχόμενους από φυσικούς παράγοντες (θόρυβος) σε εναρμόνιση με την οδηγία 2003/10/ΕΚ» Καθορίζει τα ανώτατα επιτρεπτά όρια έκθεσης των εργαζομένων στο θόρυβο, την μεθοδολογία μετρήσεων και την πολιτική προστασίας του προσωπικού από τους σχετικούς κινδύνους ηχοέκθεσης. Π.Δ. 396/94 «Ελάχιστες προδιαγραφές ασφάλειας και υγείας για τη χρήση από τους εργαζομένους εξοπλισμών ατομικής προστασίας» Καθορίζει τις ελάχιστες προδιαγραφές ασφαλείας και υγείας για την χρησιμοποιήσει εξοπλισμού εργασίας από τους εργαζόμενους κατά την εργασία τους. 9/19/2016 Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία 24

Π.Δ. 398/94 «Ελάχιστες προδιαγραφές σήμανση ασφάλειας και υγείας κατά την εργασία με οθόνες οπτικής απεικόνισης σε συμμόρφωση με την οδηγία του Συμβουλίου 90/270/ΕΟΚ» Καθορίζει τις ελάχιστες προδιαγραφές ασφάλειας και υγείας κατά την εργασία με οθόνες οπτικής απεικόνισης. Π.Δ. 397/94 «Ελάχιστες προδιαγραφές ασφάλειας και υγείας κατά την χειρωνακτική διακίνηση φορτίων σε συμμόρφωση προς την οδηγία του Συμβουλίου 90/269/ΕΟΚ» Καθορίζει τις ελάχιστες προδιαγραφές ασφαλείας και υγείας κατά τη χειρωνακτική διακίνηση φορτίων που συνεπάγεται κινδύνους κυρίως για τη ράχη και την οσφυική χώρα των εργαζομένων. 9/19/2016 Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία 25

Π.Δ. 90/99 «Καθορισμός οριακών τιμών έκθεσης και ανώτατων οριακών τιμών έκθεσης των εργαζομένων σε ορισμένους χημικούς παράγοντες κατά την διάρκεια της εργασίας τους σε συμμόρφωση με τις οδηγίες 91/322/ΕΟΚ και 96/94/ΕΚ της Επιτροπής και τροποποίηση και συμπλήρωση του Π.Δ. 307/86» Τροποποιήθηκε από: Π.Δ. 162/07 9/19/2016 Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία 26

ΒΑΣΙΚΕΣ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΕΣ ΕΥΘΥΝΕΣ & ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ & ΥΓΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ 9/19/2016 Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία 27

ΠΟΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΕΥΘΥΝΕΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΔΟΤΗ; Ο εργοδότης υποχρεούται: Να εξασφαλίζει την ασφάλεια και την υγεία των εργαζομένων ως προς όλες τις πτυχές της εργασίας και να λαμβάνει μέτρα που να εξασφαλίζουν την υγεία και ασφάλεια των τρίτων. Να χρησιμοποιεί τις υπηρεσίες τεχνικού ασφαλείας ανεξαρτήτως του αριθμού των εργαζομένων και της δραστηριότητας της επιχείρησης. Να χρησιμοποιεί τις υπηρεσίες γιατρού εργασίας, στις επιχειρήσεις που απασχολούν 50 και άνω εργαζομένους. Να έχει στη διάθεσή του μία γραπτή εκτίμηση των υφισταμένων κατά την εργασία κινδύνων για την ασφάλεια και την υγεία συμπεριλαμβανομένων εκείνων που αφορούν ομάδες εργαζομένων που εκτίθενται σε ιδιαίτερους κινδύνους (ΜΕΛΕΤΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ). 9/19/2016 Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία 28

ΠΟΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ; Οι εργαζόμενοι οφείλουν: Να χρησιμοποιούν σωστά τις μηχανές, τις συσκευές, τα εργαλεία, τις επικίνδυνες ουσίες, τα μεταφορικά και άλλα μέσα. Να χρησιμοποιούν σωστά τον ατομικό προστατευτικό εξοπλισμό τους. Να μη θέτουν εκτός λειτουργίας τους μηχανισμούς ασφαλείας. Να αναφέρουν αμέσως όλες τις καταστάσεις που παρουσιάζουν κίνδυνο. 9/19/2016 Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία 29

Ο ΤΕΧΝΙΚΟΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ Ο ρόλος του είναι συμβουλευτικός και ελεγκτικός. Δρα σε συνεργασία και συμπληρωματικά με την Ε.Υ.Α.Ε.. Υπάγεται απ’ ευθείας στη Διοίκηση. Έχει ηθική ανεξαρτησία απέναντι στον εργοδότη και τους εργαζόμενους. Τυχόν διαφωνία του με τον εργοδότη, για θέματα αρμοδιότητάς του δεν μπορεί να αποτελέσει λόγο καταγγελίας της σύμβασής του. 9/19/2016 Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία 30

Ποιες είναι οι αρμοδιότητες του Τεχνικού Ασφάλειας; Παρέχει στον εργοδότη υποδείξεις και συμβουλές (γραπτές και προφορικές). Οι γραπτές υποδείξεις καταχωρούνται σε ειδικό βιβλίο σελιδομετρημένο και θεωρούνται από την Επιθεώρηση Εργασίας. Συμβουλεύει σε θέματα: Σχεδιασμού, προγραμματισμού, κατασκευής και συντήρησης των εγκαταστάσεων, Εισαγωγής νέων παραγωγικών διαδικασιών Προμήθειας μέσων και εξοπλισμού Επιλογής και ελέγχου της αποτελεσματικότητας των ΜΑΠ Διαμόρφωσης και διευθέτησης των θέσεων εργασίας και του περιβάλλοντος εργασίας Οργάνωσης της παραγωγικής διαδικασίας 9/19/2016 Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία 31

Ποιες είναι οι αρμοδιότητες του Τεχνικού Ασφάλειας; Ελέγχει την ασφάλεια: Των εγκαταστάσεων και των τεχνικών μέσων πριν τη λειτουργία τους Των παραγωγικών διαδικασιών και των μεθόδων εργασίας πριν την εφαρμογής τους Επιβλέπει την εφαρμογή των μέτρων Υγείας και Ασφάλειας της εργασίας και πρόληψης ατυχημάτων 9/19/2016 Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία 32

Ποιες είναι οι αρμοδιότητες του Τεχνικού Ασφάλειας; Για την επίβλεψη των συνθηκών εργασίας ο Τ.Α. έχει υποχρέωση: Να επιθεωρεί τακτικά τις θέσεις εργασίας από πλευράς ΥΑΕ, να αναφέρει στον εργοδότη οποιαδήποτε παράλειψη των μέτρων Υ+ΑΕ, να προτείνει μέτρα αντιμετώπισης της και να επιβλέπει την εφαρμογή τους. Να επιβλέπει την ορθή χρήση των Μέσων Ατομικής Προσταστίας. Να ερευνά τα αίτια των εργατικών ατυχημάτων, να αναλύει και να αξιολογεί τα αποτελέσματα των ερευνών του και να προτείνει μέτρα για την αποτροπή παρόμοιων ατυχημάτων. Να εποπτεύει την εκτέλεση ασκήσεων πυρασφάλειας. 9/19/2016 Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία 33

Ποιες είναι οι αρμοδιότητες του Τεχνικού Ασφάλειας; Για την επίβλεψη των συνθηκών εργασίας ο Τ.Α. έχει υποχρέωση: Να μεριμνά, ώστε οι εργαζόμενοι στην επιχείρηση να τηρούν τους κανόνες Ασφάλειας και Υγείας στην εργασία και να τους ενημερώνει και καθοδηγεί για την αποτροπή του επαγγελματικού κινδύνου. Να συμμετέχει στην κατάρτιση και εφαρμογή των προγραμμάτων εκπαίδευσης των εργαζομένων σε θέματα Ασφαλείας και Υγείας στην εργασία. 9/19/2016 Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία 34

Ποιες είναι οι αρμοδιότητες του Γιατρού Εργασίας; Να παρέχει στον εργοδότη υποδείξεις και συμβουλές, γραπτά ή προφορικά, σε θέματα σχετικά με τα μέτρα που πρέπει να λαμβάνονται για τη σωματική και ψυχική υγεία των εργαζομένων. Να συμβουλεύει σε θέματα σχεδιασμού, προγραμματισμού, κατασκευής και συντήρησης των εγκαταστάσεων, σύμφωνα με τους κανόνες υγιεινής και ασφάλειας της εργασίας. Να συμβουλεύει σε θέματα λήψης μέτρων προστασίας κατά την εισαγωγή και χρήση υλών και προμήθειας μέσων εξοπλισμού. Να προβαίνει σε ιατρικό έλεγχο των εργαζομένων σχετικά με τη θέση εργασίας τους. 9/19/2016 Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία 35

Ποιες είναι οι αρμοδιότητες του Γιατρού Εργασίας; Να συμβουλεύει σε θέματα φυσιολογίας και ψυχολογίας της εργασίας, εργονομίας και υγιεινής της εργασίας, της διευθέτησης και διαμόρφωσης των θέσεων και του περιβάλλοντος της εργασίας και της οργάνωσης της παραγωγικής διαδικασίας. Να συμβουλεύει σε θέματα οργάνωσης υπηρεσίας παροχής πρώτων βοηθειών. Να συμβουλεύει σε θέματα αρχικής τοποθέτησης και αλλαγής θέσης εργασίας για λόγους υγείας, προσωρινά ή μόνιμα, καθώς και ένταξης ή επανένταξης μειονεκτούντων ατόμων στην παραγωγική διαδικασία, ακόμη και με υπόδειξη αναμόρφωσης της θέσης εργασίας. 9/19/2016 Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία 36

Βιβλία του τηρούνται στην επιχείρηση Ειδικό βιβλίο, το οποίο σελιδομετρείται και θα θεωρείται από την κατά τόπο αρμόδια Επιθεώρηση Εργασίας και στο οποίο θα καταχωρούν τις γραπτές υποδείξεις τους προς τον εργοδότη ο Τ.Α. και ο Γ.Ε.. Ειδικό βιβλίο ατυχημάτων στο οποίο θα αναγράφονται αναλυτικά τα αίτια και η περιγραφή των ατυχημάτων καθώς και οι ημέρες αποχής των εργαζομένων από την εργασία. 9/19/2016 Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία 37

Βιβλία του τηρούνται στην επιχείρηση Ειδικό βιβλίο που θα καταχωρούνται ενυπόγραφα από τον αρμόδιο, που έκανε τη συντήρηση ή τον έλεγχο των συστημάτων ασφαλείας, η χρονολογίας συντήρησης και οι σχετικές παρατηρήσεις. Βιβλίο χημικών παραγόντων, στο οποίο θα καταχωρούνται τα αποτελέσματα των ελέγχων της συγκέντρωσης ή έντασης των παραγόντων στους χώρους εργασίας και το επίπεδο έκθεσης των εργαζομένων σ’ αυτούς πριν την έναρξη λειτουργίας μηχανών ή εγκαταστάσεων και σε τακτά χρονικά διαστήματα κατά τη διάρκεια της λειτουργίας τους. 9/19/2016 Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία 38

ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑ, ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ ΤΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ & ΥΓΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ 9/19/2016 Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία 39

Εντοπισμός Κινδύνου Υπάρχει πηγή βλαπτική; Ποιος μπορεί να υποστεί βλάβη; Πώς; 9/19/2016 Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία 40

Περιβάλλον εργασίας Φυσικοί Παράγοντες: Θερμική περιβάλλον Θόρυβος Δονήσεις Ακτινοβολία Ανεπαρκή ή ακατάλληλος φωτισμός Ατμοσφαιρικός αέρας 9/19/2016 Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία 41

Περιβάλλον εργασίας Χημικοί Παράγοντες: Κάπνες Ατμοί Ομίχλες Σκόνες Εκτός από τις ασθένειες που προκαλούν, επηρεάζουν την ικανότητα των εργαζομένων, στις αντιδράσεις τους και την κρίση τους. 9/19/2016 Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία 42

Περιβάλλον εργασίας Βιολογικοί Παράγοντες: Επαφή Βακτηρίδια Ιούς Μικρόβια 9/19/2016 Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία 43

Περιβάλλον εργασίας Ψυχολογικοί Παράγοντες: Ψυχική καταπόνηση (stress) λόγω της φύσης, της ταχύτητας, κλπ της εργασίας Εργονομικοί Παράγοντες: Καταπόνηση που προκαλείται από τη θέση εργασίας σε σχέση με το άτομο που την εκτελεί 9/19/2016 Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία 44

Κίνδυνοι για την ασφάλεια Κτιριακές δομές Μηχανές Ηλεκτρικές εγκαταστάσεις Πυρκαγιές – εκρήξεις Έλλειψη μέτρων ασφάλειας κατά τη χρήση ουσιών Οριζόντια και κάθετη κυκλοφορία 9/19/2016 Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία 45

Μηχανές Κίνδυνοι για τον : Χειριστή Συντηρητή Καθαριστή Επισκέπτη ή διερχόμενο κοντά στο μηχάνημα 9/19/2016 Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία 46

Ασφάλεια Μηχανών Σήμανση “CE” Το ακρωνύμιο με τη σήμανση “CE” τοποθετείται από τον κατασκευαστή σε ευδιάκριτο σημείο του μηχανήματος, και υποδηλώνει ότι το συγκεκριμένο μηχάνημα είναι σύμφωνο με τις βασικές απαιτήσεις ασφάλειας και υγείας και τις διαδικασίες ελέγχου που έχουν καθοριστεί από τις σχετικές Οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης καθώς επίσης και με όλες τις ισχύουσες νομοθεσίες. Σήμανση “CE” πρέπει να φέρουν όλα τα καινούργια μηχανήματα που διατίθενται στην αγορά ανεξάρτητα από τη χώρα προέλευσής τους. 9/19/2016 Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία 47

Διάδρομοι κυκλοφορίας Όταν οι διάδρομοι μεταφοράς των υλικών δεν είναι ελεύθεροι και υπάρχουν εμπόδια, τότε η εργασία δεν είναι ομαλή και έτσι αυξάνεται ο κίνδυνος ατυχημάτων. Θα πρέπει να παρέχονται ασφαλείς χώροι αποθήκευσης και στάθμευσης.  Οι έξοδοι κινδύνου θα πρέπει να είναι ελεύθερες από υλικά και εξοπλισμό. 9/19/2016 Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία 48

Καιόμενα είδη Ξύλα, χαρτιά, άχυρα, υφάσματα, πλαστικό ελαστικά. Γενικά οργανικά υλικά τα οποία καιόμενα δίδουν στάχτη και κάρβουνο Εύφλεκτα υγρά, υγρά καύσιμα (πετρελαιοειδή, διαλύτες, εύφλεκτα υγρά κλπ) Αέρια καύσιμα (μεθάνιο, προπάνιο, βουτάνιο, ασετιλίνη, υδρογόνο κλπ) Μέταλλα (νάτριο, κάλλο, μαγνήσιο, τιτάνιο και ζιρκόνιο) Όλες οι παραπάνω πυρκαγιές πάνω ή κοντά σε ηλεκτρικές εγκαταστάσεις Κατάλληλο κατασβεστικό υλικό Νερό, αφρός, ξηρά σκόνη Διοξείδιο του άνθρακα, ξηρά σκόνη, αφρός, ομίχλη νερού Ξηρά σκόνη, άμμος, γραφίτης Διοξείδιο του άνθρακα Κατηγορίες Πυρκαγιών Εικονίδια σήμανσης πυρκαγιών 9/19/2016 Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία 49

Ηλεκτρική εγκατάσταση Η ηλεκτρική εγκατάσταση σε κάθε περίπτωση πρέπει να είναι σύμφωνη με τις διατάξεις του «Κανονισμού Εσωτερικών Ηλεκτρικών Εγκαταστάσεων, ΕΛΟΤ HD 384». 9/19/2016 Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία 50

Ηλεκτροπληξία Η σοβαρότητα μιας ηλεκτροπληξίας στον άνθρωπο εξαρτάται από: Την τάση και ένταση του ηλεκτρικού ρεύματος Τη διαδρομή που ακολουθεί το ρεύμα στο ανθρώπινο σώμα Τη διάρκεια επαφής Τη συχνότητα του ηλεκτρικού ρεύματος 9/19/2016 Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία 51

Τροχοί Αποφυγή τραυματισμών των ματιών – χρήση ΜΑΠ. Όσον αφορά τις μηχανές λειάνσεως, ο μηχανισμός ασφάλειας θα πρέπει να αποτελείται από ένα εύκολα ρυθμιζόμενο διαχωριστικό κάλυμμα από άθραυστο γυαλί, τοποθετημένο πάνω στον ίδιο προφυλακτήρα της μηχανής, καθώς και από ένα ζευγάρι προστατευτικά γυαλιά. 9/19/2016 Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία 52

Κίνδυνοι για την υγεία Φυσικοί παράγοντες Χημικοί παράγοντες Βιολογικοί παράγοντες 9/19/2016 Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία 53

Φυσικοί παράγοντες Θόρυβος Δονήσεις / κραδασμοί Χαμηλές και υψηλές θερμοκρασίες Υγρασία Ταχύτητα αέρα Ακτινοβολία Φωτισμός 9/19/2016 Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία 54

Θόρυβος Το αυτί μπορεί να ακούει ευκολότερα τις χαμηλές συχνότητες απ’ ότι τις υψηλές. Εάν το αυτί υποστεί βλάβη, αντίληψη των υψηλών συχνοτήτων είναι εκείνη που χάνεται πρώτη. Χρειάζεται να περάσουν αρκετά χρόνια για να γίνει εμφανής η βλάβη, καθώς θα δυσκολευόμαστε να καταλάβουμε τι λένε οι άλλοι. 9/19/2016 Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία 55

Συγκολλήσεις Οι αναθυμιάσεις συγκόλλησης αποτελούν σοβαρό πρόβλημα γιατί περιέχουν επικίνδυνες ουσίες. Να χρησιμοποιείται τοπικό σύστημα απορρόφησης αναθυμιάσεων όταν η εργασία γίνεται σε εσωτερικούς χώρους, όσο το δυνατό πλησιέστερα προς το σημείο συγκόλλησης. 9/19/2016 Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία 56

Συγκολλήσεις Να απομονώνεται οπτικά ο χώρος εργασίας για την προστασία των άλλων εργαζομένων από τη λάμψη της συγκόλλησης. Το αντικείμενο που συγκολλείται πρέπει να γειώνεται και αν είναι δυνατό να τοποθετείται σε ένα άνετο ύψος εργασίας. Όλες οι βαφές, πλαστικό και άλλες ρυπαντικές ουσίες πρέπει να αφαιρούνται πριν τη συγκόλληση. 9/19/2016 Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία 57

Χημικοί παράγοντες Αέρια Ατμοί Σκόνες (Στερεά σωματίδια του αέρα μεγέθους από 0,1 έως 25μm σε διάμετρο) Καπνοί (Τα αέρια και οι ατμοί δεν είναι καπνοί, αν και συχνά, λανθασμένα, έτσι αναφέρονται. Οι καπνοί είναι συνήθως μεγέθους από 0,01 έως 5μm) Ομίχλη (Αιωρούμενες υγρές σταγόνες δημιουργούμενες κατά τη συμπύκνωση από την αέρια στην υγρή κατάσταση ή κατά τη διασπορά ενός υγρού (π.χ. με ψεκασμό) 9/19/2016 Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία 58

Χημικοί κίνδυνοι στους χώρους εργασίας Τοξικές δηλητηριώδεις ουσίες Διαβρωτικά υλικά Θερμοπληξία ή stress ψύχους Ανεπάρκεια οξυγόνου σε χώρους εργασίας (δεξαμενές, χαντάκια κλπ) Καρκινογόνα υλικά Εύφλεκτα υλικά Ενεργά βιολογικά υλικά (βακτήρια, ιοί, κλπ) Ραδιενεργά υλικά 9/19/2016 Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία 59

Ασφυξία Καρκίνος Βλάβη στο συκώτι (πάγκρεας) Βλάση στα νευρικά κύτταρα Δερματικές ασθένειες Βλάση στην όραση Δηλητηριάσεις Στειρότητα Επιβλαβείς επιδράσεις στο έμβρυο Εγκαύματα Ασθένειες του αναπνευστικού Πιθανά αποτελέσματα κινδύνων από χημικούς παράγοντες 9/19/2016 Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία 60

Βιολογικοί παράγοντες 9/19/2016 Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία 61

Η Νόσος των Λεγεωνάριων Η νόσος των λεγεωνάριων πήρε το όνομά της επειδή εκδηλώθηκε για πρώτη φορά σε πρόσωπα που παρευρέθηκαν σε μια Αμερικανική συγκέντρωση Λεγεώνων στη Φιλαδέλφεια το 1976, στην οποία προσβλήθηκαν 221 πρόσωπα, εκ των οποίων τα 34 απεβίωσαν. Το αίτιο της νόσου είναι το Gram αρνητικό βακτηρίδιο “Legionella” το οποίο αναπτύσσεται σε υγρό περιβάλλον σε θερμοκρασία από 20 έως 45 o C. 9/19/2016 Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία 62

Η Νόσος των Λεγεωνάριων Υπάρχουν περίπου 40 είδη Λεγεωνέλλας και περισσότερα από τα μισά μπορούν να προκαλέσουν νόσο στον άνθρωπο. Το είδος, “Legionella Pneumofila” ευθύνεται για το 90% των λοιμώξεων στον άνθρωπο. Το βακτηρίδιο της Λεγεωνέλλας μπορεί εύκολα να πολλαπλασιαστεί και να αποικήσει σε συστήματα κρύου και ζεστού νερού και σε οποιεσδήποτε εγκαταστάσεις χρησιμοποιούν ή/και αποθηκεύουν νερό. Η μετάδοση της νόσου γίνεται μέσω εισπνοής ή εισρόφησης μικροσταγονιδίων ύδατος που περιέχουν το μικροοργανισμό. 9/19/2016 Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία 63

Συμπτώματα της Νόσου των Λεγεωνάριων Η νόσος εμφανίζεται συνήθως σε 2 μέχρι και 10 ημέρες μετά από την έκθεση στο λοιμογόνο παράγοντα με συμπτώματα τα οποία ποικίλουν από απλή γριππώδη συνδρομή μέχρι και βαριάς μορφής πνευμονία. Η νόσος παρουσιάζεται συχνότερα το καλοκαίρι, προσβάλλει κυρίως άνδρες και πρόσωπα με προϋπάρχοντα προβλήματα υγείας όπως πνευμονοπαθείς, καρκινοπαθείς, νεφροπαθείς, διαβητικούς και γενικά πρόσωπα με μειωμένο ανοσοποιητικό σύστημα. 9/19/2016 Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία 64

Πρόληψη της Νόσου των Λεγεωνάριων Κατάλληλος σχεδιασμός Συντήρηση και απολύμανση των υδραυλικών συστημάτων νερού όπως είναι τα δίκτυα ύδρευσης μεγάλων κτιρίων, καθώς και κλιματιστικών που λειτουργούν με νερό (πύργων ψύξης) Διατήρηση του νερού σε καθαρή κατάσταση Αποφυγή της στασιμότητας του νερού Διατήρηση της θερμοκρασίας του, όσο γίνεται, εκτός των ευνοϊκών ορίων ανάπτυξης του βακτηριδίου της Λεγεωνέλλας 9/19/2016 Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία 65

Κίνδυνοι που προέρχονται από την οργάνωση της εργασίας Υπερβάλλον ωράριο, βάρδιες, νυχτερινή εργασία Εργασιακές σχέσεις (μερική απασχόληση) Παρουσία κινδύνων Έλλειψη μέτρων για την προστασία Χειρωνακτική διακίνηση φορτίων Εργασία σε οθόνες οπτικής απεικόνισης Χωροταξική διάταξη 9/19/2016 Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία 66

Κίνδυνοι που προέρχονται από την οργάνωση της εργασίας Ρυθμοί, διαλείμματα, μονοτονία, έλεγχος, ένταση Εργασιακές σχέσεις μεταξύ συναδέλφων Σύγχυση ή σύγκρουση ρόλων Θόρυβοι, κακός φωτισμός / θερμοκρασία Ακατάλληλη διάταξη / κακοί χρωματισμοί Ακαταστασία, έλλειψη καθαριότητας Έλλειψη μέτρων προστασίας 9/19/2016 Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία 67