ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΛΑΡΙΣΑΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ – ΤΜΗΜΑ ΔΑΣΟΠΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΦΥΣΙΚΟΥΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Εργαστήριο : Δασοκομίας και Δασικής Οικολογίας ΣΥΝΤΑΞΗ ΜΕΛΕΤΗΣ ΙΔΡΥΣΗΣ ΔΑΣΙΚΟΥ ΦΥΤΩΡΙΟΥ (Περιεχόμενα, Διάγραμμα ύλης ) του ΣΤΕΡΓΙΟΥ Γ. ΒΕΡΓΟΥ Δασολόγου, Δρα Δασοκομικής Καθηγητή ΤΕΙ/Λ Καρδίτσα, Νοέμβριος 2007

ΜΕΛΕΤΗ ΙΔΡΥΣΗΣ ΔΑΣΙΚΟΥ ΦΥΤΩΡΙΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Εισαγωγή. Ιστορικό ανάθεσης μελέτης. Γενική αναφορά στη χρησιμότητα των φυτωρίων και στις ανάγκες που καλύπτουν. Σκοπός. Είναι πολύ σημαντικό να ξεκαθαρισθεί από την αρχή ο σκοπός για τον οποίο ιδρύεται ένα φυτώριο. Από αυτή τη διευκρίνιση εξαρτώνται στη συνέχεια μια σειρά από κρίσιμες αποφάσεις. Ειδικότερα θα πρέπει να απαντηθούν τα ακόλουθα: - ανάγκες που θα εξυπηρετηθούν - σήμερα και στο μέλλον - σε ποιες περιοχές - σε ποιες ποσότητες - διαθέσιμη έκταση. Σε ποια θέση (καταλληλότητα)

ΜΕΡΟΣ Α: ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΙΔΡΥΣΗΣ ΦΥΤΩΡΙΟΥ Ι. ΓΕΝΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ α. Γεωγραφική θέση Διοικητική υπαγωγή Δασική υπαγωγή Ορεογραφική και τοπογραφική διαμόρφωση

ΜΕΡΟΣ Α: ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΙΔΡΥΣΗΣ ΦΥΤΩΡΙΟΥ β. Μετεωρολογικές – κλιματικές συνθήκες περιγράφονται με βάση τα στοιχεία του πλησιέστερου μετεωρολογικού σταθμού συντάσσεται ομβροθερμικό διάγραμμα συντάσσεται πίνακας ημερών παγετού

ΜΕΡΟΣ Α: ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΙΔΡΥΣΗΣ ΦΥΤΩΡΙΟΥ γ. Πέτρωμα – Έδαφος Συντάσσεται ειδική εδαφολογική μελέτη για να διαπιστωθούν οι επικρατούσες φυσικές και χημικές ιδιότητες – συνθήκες εδάφους. Με βάση αυτή τη μελέτη θα αποφασισθεί εάν η διαθέσιμη έκταση είναι κατάλληλη για την ίδρυση φυτωρίου (αποστράγγιση και αερισμός αποτελούν βασικές παραμέτρους).

ΜΕΡΟΣ Α: ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΙΔΡΥΣΗΣ ΦΥΤΩΡΙΟΥ δ. Βλάστηση Προσδιορίζεται η ζώνη βλάστησης, στην οποία βρίσκεται η θέση του φυτωρίου και περιγράφονται οι οικολογικές, χλωριδικές συνθήκες της περιοχής.

ΜΕΡΟΣ Α: ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΙΔΡΥΣΗΣ ΦΥΤΩΡΙΟΥ ε. Ιδιοκτησιακή κατάσταση Σε ποιον ανήκει η έκταση σήμερα και στο μέλλον.

ΜΕΡΟΣ Α: ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΙΔΡΥΣΗΣ ΦΥΤΩΡΙΟΥ στ. Κοινωνικές συνθήκες Διερευνούμε και καταγράφουμε οικισμούς στην ευρύτερη περιοχή, καθώς και αν υπάρχει διαθέσιμο εργατοτεχνικό προσωπικό κ.ά.

ΜΕΡΟΣ Α: ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΙΔΡΥΣΗΣ ΦΥΤΩΡΙΟΥ ζ. Διαθέσιμες υποδομές οδικό δίκτυο, Ο.Τ.Ε, κ.ά δίκτυο ύδρευσης και άρδευσης Δ.Ε.Η, Ο.Τ.Ε, κ.ά

ΙΙ. ΕΙΔΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΚΛΟΓΗ – ΚΑΤΑΛΛΗΛΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΘΕΣΗΣ ΤΟΥ ΦΥΤΩΡΙΟΥ Παρουσιάζονται κυρίως τα πλεονεκτήματα, αλλά και κάποια μικρά μειονεκτήματα, εφόσον υπάρχουν, τα οποία σε συνολική θεώρηση θα πρέπει να συνηγορούν υπέρ της ίδρυσης - καταλληλότητας του φυτωρίου στη συγκεκριμένη θέση. Ειδικότερα παρουσιάζονται πλεονεκτήματα: σε σχέση με τους τόπους διάθεσης σε σχέση με τις ευκολίες μεταφοράς σε σχέση με εξασφάλιση άρδευσης σε σχέση με την καταλληλότητα του εδάφους σε σχέση με την οικονομικότητα ίδρυσης και λειτουργίας του φυτωρίου κ.ά.

ΕΙΔΗ ΦΥΤΑΡΙΩΝ ΠΟΥ ΘΑ ΠΑΡΑΧΘΟΥΝ ΜΕΘΟΔΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Με βάση το σκοπό ίδρυσης του φυτωρίου και τις επιμέρους ανάγκες σε φυτευτικό υλικό, που πρόκειται να ικανοποιήσει, αποφασίζονται: - ποια δασοπονικά είδη θα παραχθούν ( κωνοφόρα, πλατύφυλλα, καλλωπιστικά) - τι είδη φυταρίων θα παραχθούν (γυμνόριζα, βωλόφυτα) - μέθοδοι παραγωγής ( πλαστικοί δοχεία, χαρτοδοχεία, δοχεία τύρφης κ.α) - χρόνος παραμονής στο φυτώριο ( μονοετή, διετή, πολυετή φυτάρια)

ΣΧΗΜΑ ΚΑΙ ΔΙΑΙΡΕΣΗ ΤΟΥ ΦΥΤΩΡΙΟΥ Περιγράφεται το σχήμα του φυτωρίου. Γίνεται διαίρεση του φυτωρίου σε τμήματα και πρασιές. Αναφέρονται οι διαστάσεις και η έκταση των τμημάτων, τα οποία αριθμούνται με κεφαλαία ελληνικά γράμματα (Α,Β,Γ,Δ, κ.λ.π) Κάθε τμήμα διαιρείται σε πρασιές ή ομάδες πρασιών που αριθμούνται με λατινικούς αριθμούς (Ι,ΙΙ,ΙΙΙ,ΙV, κ.λ.π) Κάθε ομάδα πρασιών διαιρείται σε πρασιές που συμβολίζονται με αραβικούς αριθμούς ( 1,2,3,4, κ.λ.π) Την ίδια έννοια των τμημάτων, ομάδας πρασιών και πρασιών μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε και στις περιπτώσεις παραγωγής φυταρίων διαφόρων ειδών

ΣΥΝΤΑΞΗ ΠΙΝΑΚΑ ΕΠΙΦΑΝΕΙΩΝ Συντάσσεται πίνακας επιφανειών του φυτωρίου στον οποίο εμφανίζονται : - η ωφέλιμη επιφάνεια κατά τμήμα, ομάδα πρασιών κ.λ.π η έκταση που καταλαμβάνουν τα έργα υποδομής, δρόμοι, διάδρομοι, αρδευτικό δίκτυο, κτίρια και άλλες εγκαταστάσεις

ΙΙΙ. ΕΡΓΑ ΥΠΟΔΟΜΗΣ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΕΔΑΦΟΥΣ Περιγράφονται οι αναγκαίες εκχωματώσεις και επιχωματώσεις για οριζοντίωση του εδάφους του φυτωρίου.

ΑΡΔΕΥΣΗ- ΑΠΟΣΤΡΑΓΓΙΣΗ Άρδευση Περιγράφονται τα απαραίτητα τεχνικά έργα, ώστε να εξασφαλίζεται για τις ανάγκες του φυτωρίου σε κάθε περίπτωση τα απαραίτητο και κατάλληλο νερό: από γεώτρηση ( αντλιοστάσιο) από υδρομάστευση πηγαίων υδάτων από κοίτες ρευμάτων από ποταμούς κ.ά. ενισχυτικά ακόμη και από το δίκτυο Στη συνέχεια περιγράφονται οι τρόποι άρδευσης: με τάφρους, αύλακες, αγωγούς για άρδευση με κατάκλυση με αγωγούς, σωλήνες κ.α για άρδευση με καταιονισμό (σύστημα τεχνητής βροχής) ή με σταλάκτες Υπολογίζονται μήκος σωληνώσεων, διάμετρος σωλήνων, διάταξη δικτύου, εκτοξευτήρες, σταλάκτες κ.α

Δεξαμενή ύδατος (αποθήκη νερού) Ανάλογα με τις συνθήκες που επικρατούν και το μέγεθος του φυτωρίου, μελετάται η κατασκευή δεξαμενής νερού, ώστε σε κάθε περίπτωση να εξασφαλίζεται το απαραίτητο νερό για τις ανάγκες του φυτωρίου. Ένα φυτώριο δεν μπορεί για κανένα λόγο (ηλεκτρικό ρεύμα, απεργία) να στερηθεί το νερό.

Δίκτυο αποστράγγισης Μελετάται σε κάθε περίπτωση η καλή αποστράγγιση του φυτωρίου και των επιμέρους τμημάτων του. Εάν τα εδάφη είναι βαριά (αργιλώδη), τότε θα πρέπει να κατασκευασθούν αποστραγγιστικές τάφροι, αύλακες κ.ά.

ΟΔΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ Διακρίνεται σε κύριο και δευτερεύον το κύριο δίκτυο δρόμων αποτελείται από τον περιφερειακό δρόμο του φυτωρίου και τους κεντρικούς, που το χωρίζουν σε τμήματα. Έχουν πλάτος 6 περίπου μέτρων και πρέπει να είναι χαλικόστρωτοι. το δευτερεύον δίκτυο αποσκοπεί στην απρόσκοπτη πρόσβαση των τμημάτων και στην εξυπηρέτηση τους κατά τη διακίνηση υλικών, φυτών κ.ά. Το πλάτος καταστρώματος των δρομίσκων είναι 3 μέτρα.

ΠΕΡΙΦΡΑΞΗ – ΔΕΝΔΡΟΦΥΤΕΥΣΗ Γίνεται περιφερειακή περίφραξη του φυτωρίου για την προστασία του από διάφορους κινδύνους. Υπολογίζεται το μήκος της περίφραξης και σχεδιάζεται το είδος της ( ύψος, πάσσαλοι κ.α) Γίνεται περιμετρική δενδροφύτευση για αντιανεμική προστασία του φυτωρίου και αισθητική αναβάθμιση του χώρου.

IV. ΚΤΙΡΙΑΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ Αναφέρονται και χωροθετούνται στο σχέδιο του φυτωρίου οι κτιριακές εγκαταστάσεις που θα εξυπηρετήσουν τις κάθε είδους ανάγκες του προσωπικού, των μηχανημάτων, αποθηκών κ.ά. Οι σπουδαιότερες από αυτές είναι: Οίκημα διοίκησης, προσωπικού, φυλάκων κ.ά. Αποθήκη και υπόστεγα για αποθήκευση υλικών (χώμα, τύρφη, περλίτης, λιπάσματα, φάρμακα, δοχεία σποράς κ.α) Χώρος αποθήκευσης και συντήρησης σπόρων Υπόστεγα φύλαξης και αποθήκευσης μηχανημάτων, μηχανών και εργαλείων Θερμοκήπιο Θάλαμος υδρονέφωσης Ηλεκτρικές και τηλεφωνικές εγκαταστάσεις Αντλιοστάσιο Λιπασματοδιανομέας κ.ά.

V. ΜΗΧΑΝΗΜΑΤΑ Αναφέρονται όλα τα απαραίτητα για τις ανάγκες του φυτωρίου μηχανήματα (τρακτέρ, φρέζες, σκαλιστικά, ριζοκόπτες, ραντιστικά κ.α)

ΜΕΡΟΣ Β΄: ΟΙΚΟΝΟΜΟΤΕΧΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Γίνεται προμέτρηση εργασιών, έργων και υπηρεσιών και συντάσσεται ο πίνακας προμετρήσεων Ανάλυση τιμών – Σύνταξη τιμολογίου. Συντάσσεται πλήρης ανάλυση τιμών εφαρμογής με βάση τις τιμές ημερομισθίων, υλικών και υπηρεσιών που ισχύουν κατά την περίοδο που ολοκληρώνεται η μελέτη του φυτωρίου. Από αυτή τη λεπτομερή ανάλυση θα προκύψει το τιμολόγιο, που εφαρμόζεται στη συνέχεια για τον προϋπολογισμό της συνολικής δαπάνης κατασκευής των προτεινόμενων έργων και εργασιών. Προϋπολογισμός δαπάνης του έργου Με βάση τις προμετρήσεις και τον πίνακα τιμών συντάσσεται ο προϋπολογισμός του έργου. Τελικές παρατηρήσεις Εδώ αναφέρεται κάθε επιπλέον πληροφορία που θεωρείται απαραίτητη και δεν έχει κάπου αλλού μνημονευτεί.

ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΦΥΤΩΡΙΟΥ Αναφορά στην οργάνωση της εργασίας και στη λειτουργία του φυτωρίου δεν είναι πάντοτε απαραίτητη. Εφόσον όμως ανατεθεί στον μελετητή και η διατύπωση μιας ενδεικτικής πρότασης λειτουργίας του φυτωρίου, τότε θα πρέπει να συνταχθεί ένα διάγραμμα ροής έργων και εργασιών που θα εξυπηρετεί το υποτιθέμενο σενάριο παραγωγής φυτευτικού υλικού.

ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑ ΙΔΡΥΣΗΣ ΤΟΥ ΦΥΤΩΡΙΟΥ Στο τέλος της μελέτης θα πρέπει ο συντάκτης να υποστηρίξει βάσιμα την εφαρμογή της μελέτης για ίδρυση του φυτωρίου. Η αξιοποίηση των οικονομοτεχνικών στοιχείων είναι απαραίτητη.

ΜΕΡΟΣ Γ΄: ΧΑΡΤΕΣ – ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΑ Χάρτης γενικού προσανατολισμού κλίμακας 1: Διάγραμμα κλίμακας 1: 2000, στο οποίο εμφανίζεται η θέση του φυτωρίου στην ευρύτερη περιοχή, η διαίρεση του σε τμήματα, το κύριο οδικό δίκτυο, το αρδευτικό δίκτυο, η θέση κτιριακών και άλλων εγκαταστάσεων και η δεξαμενή ύδατος. Διάγραμμα κλίμακας 1: 500 με τις διαιρέσεις των τμημάτων σε πρασιές, με το δευτερεύον οδικό και αρδευτικό δίκτυο κ.α Σχέδια βοηθητικών και άλλων εγκαταστάσεων.