Μελέτη Πεδίου Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Αθαλάσσας

Μελέτη Πεδίου-Ορισμός Οι μελέτες πεδίου αναφέρονται σε προσχεδιασμένες δραστηριότητες των μαθητών/τριών που πραγματοποιούνται σε μαθησιακά περιβάλλοντα, που βρίσκονται έξω από τη συμβατική αίθουσα διδασκαλίας και εξυπηρετούν διδακτικούς και παιδαγωγικούς σκοπούς των Αναλυτικών Προγραμμάτων. Πεδίο μελέτης είναι ο οποιοσδήποτε χώρος μπορεί να αποτελέσει μέσο άντλησης στοιχείων και πληροφοριών για το ζήτημα που διερευνάται (π.χ. σχολική αυλή, περιβαλλοντικό μονοπάτι, μουσείο, υπεραγορά, πλατεία, οικισμός, λίμνη, πάρκο, δρόμος, πεζοδρόμιο κ.λπ.).

Χρησιμότητα της μελέτης πεδίου στην ΠΕ Συνδέεται με την επίτευξη εκπαιδευτικών στόχων και με την απόκτηση δεξιοτήτων Συμβάλλει στην ευαισθητοποίηση των μαθητών/τριών σχετικά με το περιβάλλον. Επιτρέπει την απόκτηση νέων εμπειριών και γνώσεων, μέσω της βίωσης και της προσωπικής εμπειρίας, αλλά και της ερευνητικής διαδικασίας. Συμβάλλει στη διασαφήνιση περιβαλλοντικών εννοιών, στην κατανόηση περιβαλλοντικών προβλημάτων και στη διαμόρφωση στάσεων και αξιών. Βοηθά στην ανάπτυξη περιβαλλοντικής υπευθυνότητας. Δίνει την ευκαιρία στα σχολεία για ανάπτυξη συνεργασίας με μη κυβερνητικούς οργανισμούς και άλλους φορείς της περιοχής τους. 7 7 Συνδυάζει την ψυχαγωγία με τη μάθηση.

1.Στάδιο προετοιμασίας (διευθυντής/ντρια, εκπαιδευτικός, μαθητές/τριες ) 2.Εργασία στο πεδίο 3.Στάδιο σύνθεσης 4.Στάδιο αξιολόγησης Ομάδα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, Στάδια υλοποίησης

Στάδιο προετοιμασίας Ενέργειες διευθυντή: 1.Καθορισμός ημερομηνίας που θα γίνει η μελέτη πεδίου 2.Ενημέρωση γονιών 3.Εξασφάλιση άδειας επίσκεψης στο χώρο 4.Διερεύνηση πιθανών συνεργασιών στην περιοχή της επίσκεψης 5.Διευθέτηση τρόπου και κόστους μεταφοράς 6.Ανάθεση αρμοδιοτήτων στους εκπαιδευτικούς

Στάδιο προετοιμασίας Ενέργειες εκπαιδευτικού: 1.Πραγματοποίηση προκαταρκτικής επίσκεψης στο πεδίο για εξοικείωση με το χώρο 2. Προσδιορισμός των χώρων του πεδίου που θα αξιοποιηθούν (σε σχέση με το ζήτημα που μελετάται) 3.Συγκέντρωση πληροφοριών 4.Ετοιμασία διδακτικού υλικού (φύλλα εργασίας) για την εργασία των μαθητών/τριών στο πεδίο. 5.Προετοιμασία καταλόγου υλικών που θα χρειαστούν. 6.Εξασφάλιση συνεργασιών στο πεδίο και στο σχολείο με άλλους εκπαιδευτικούς ή άλλους φορείς που μπορούν να βοηθήσουν (π.χ. δασονόμοι, λειτουργοί του Τμήματος Περιβάλλοντος, της Υπηρεσίας ενέργειας, Τμήματος Υδάτων κ.λπ.).

Στάδιο προετοιμασίας Ενέργειες εκπαιδευτικού και μαθητών/τριών: 1.Ενημέρωση για την περιοχή-το πεδίο που θα γίνει η μελέτη. 2.Μελέτη σχετικού πληροφοριακού υλικού για την περιοχή που θα γίνει η μελέτη (χάρτες, κείμενα, παρουσιάσεις, βίντεο). 3.Συζήτηση στην τάξη για το σκοπό, τους στόχους και τον τρόπο εργασίας στο πεδίο, και ειδικότερα για το λόγο διεξαγωγής της συγκεκριμένης μελέτης πεδίου. 4.Οργάνωση υλικών που θα χρειαστούν και καθορισμός υπεύθυνων μεταφοράς τους. 5.Οργάνωση δραστηριοτήτων στο πεδίο- Καθορισμός του τρόπου εργασίας (ομάδες ή ατομικά). 6.Διαμόρφωση κανόνων συμπεριφοράς στο πεδίο.

Στάδιο προετοιμασίας Εργασία στο πεδίο Η μάθηση είναι προσανατολισμένη στη διαδικασία. Ο/η εκπαιδευτικός καθοδηγεί και συντονίζει. Οι μαθητές/τριες συμμετέχουν ενεργά, ισότιμα και συμμετοχικά. Οι δραστηριότητες υλοποιούνται όπως έχουν σχεδιαστεί στην τάξη. Σε περίπτωση που οι δυνατότητες του πεδίου αλλάξουν, οι δραστηριότητες διαμορφώνονται αναλόγως.

Στάδιο προετοιμασίας Στάδιο σύνθεσης Συλλογή στοιχείων και δεδομένων από το πεδίο, βάσει των ερωτημάτων τους ή των υποθέσεων τους. Επεξεργασία των στοιχείων/δεδομένων που έχουν συλλέξει οι μαθητές/τριες. Ανάλυση και ερμηνεία των δεδομένων που συγκεντρώθηκαν. Εξαγωγή συμπερασμάτων, διατύπωση θέσεων και απόψεων. Ετοιμασία παρουσιάσεων για τα δεδομένα που συγκεντρώθηκαν. Παρουσίαση-σχολιασμός των δεδομένων. Στάδιο αξιολόγησης Αξιολόγηση της επίσκεψης Αξιολόγηση των δεδομένων που έχουν προκύψει. Ανατροφοδότηση Καθορισμός μελλοντικών ενεργειών ή δράσεων.

Ζήτημα σχολείου: Εγκατάλειψη τοπικών καλλιεργειών και η αλλαγή χρήση γης Αιτιολόγηση της επιλογής του ζητήματος : ………………………………………………………………………………………………………….………………………………… Ενότητες: Βιοποικιλότητα Αστική ανάπτυξη Δάσος Νερό Παραγωγή και κατανάλωση Φτώχεια Ερημοποίηση Τουρισμός κ.α. ZHTHMA ΠΟΥ ΘΑ ΜΕΛΕΤΗΘΕΙ Ομάδα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο,

Στόχος 1: Οι μαθητές/τριες να ερευνήσουν και να αξιολογήσουν τις διάφορες παραμέτρους που επηρεάζουν τη χρήση γης σε μια περιοχή π.χ. τη Μεσαορία και το εθνικό δασικό πάρκο Aθαλάσσας. Στόχος 2: Οι μαθητές/τριες να προβληματιστούν και να πάρουν απόφαση σε διλήμματα που αφορούν σε ζητήματα σχετικά με την προστασία των διαφόρων ειδών και την ορθολογική διαχείριση και αειφόρο ανάπτυξη των περιοχών, στις οποίες αυτά βρίσκονται. Επιμέρους επιδιωκόμενοι στόχοι για την Αειφόρο Περιβαλλοντική Εκπαιδευτική Πολιτική του σχολείου: Ομάδα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο,

1. Γνωριμία με τους διάφορους τύπους δασών και μελέτη των παραγόντων (κλίμα, έδαφος, νερό) που συμβάλλουν στη διαμόρφωσή τους. 2. Γνωριμία με τα σημαντικότερα ενδημικά, σπάνια και απειλούμενα είδη των κυπριακών δασών, εντοπισμός των αιτιών μείωσης του πληθυσμού τους και αναγνώριση της ανάγκης προστασίας τους. 3. Ενημέρωση για τη νομοθεσία που διέπει τα δάση. 4. Μελέτη της σχέσης του δάσους με την κοινωνική, πολιτιστική και οικονομική ανάπτυξη μιας περιοχής. Επιλογή επιδιωκόμενων μαθησιακών αποτελεσμάτων από τη θεματική ενότητα Δάσος ΕΠΙΠΕΔΟ 3 ο (ΤΑΞΕΙΣ E΄- ΣΤ΄) Ομάδα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο,

10. Κατανόηση της ανάγκης για αειφόρο διαχείριση των υδάτινων, αλλά και των άλλων φυσικών πόρων μιας πόλης. 11. Συνειδητοποίηση της αλλοίωσης του φυσικού τοπίου των πόλεων ως αποτέλεσμα της άναρχης αστικής ανάπτυξης. Επιλογή επιδιωκόμενων μαθησιακών αποτελεσμάτων από τη θεματική ενότητα ΑΣΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΠΙΠΕΔΟ 2 ο (ΤΑΞΕΙΣ Γ΄- Δ΄) Ομάδα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο,

Μελέτη Πεδίου στο εθνικό δασικό πάρκο Αθαλάσσας που βρίσκεται στην πεδιάδα της Μεσαορίας Ομάδα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, Σεπτέμβριος 2015 Η Μεσαορία είναι μεγαλύτερη πεδιάδα της Κυπριακής Δημοκρατίας, ανάμεσα στα όρη Τρόοδος και Πενταδάκτυλος. Το όνομά της σημαίνει "η περιοχή ανάμεσα στα όρη. Στην πεδιάδα αυτή έδωσε την τελευταία του μάχη και ηττήθηκε από τον Περσικό στρατό ο βασιλιάς της Αμμοχώστου Ονήσιλος κατά την Ιωνική Επανάσταση.ΚυπριακήςΤρόοδοςΠενταδάκτυλοςΑμμοχώστουΟνήσιλοςΙωνική Επανάσταση Τη Μεσαορία έχει πλάτος 65 περίπου χιλιόμετρα και μήκος 35 περίπου χιλιόμετρα, τη διαρρέουν οι δυο μεγαλύτεροι ποταμοί της Κύπρου ο Πεδιαίος και ο Γιαλιάς. Σήμερα η πεδιάδα βρίσκεται στα κατεχόμενα εδάφη της Κυπριακής δημοκρατίας, μέχρι την Τούρκικη εισβολή του 1974 θεωρούνταν ο σιτοβολώνας της Κύπρου, αφού στο μεγαλύτερο μέρος της καλλιεργούνταν σιτάρι και κριθάρι [2].ΠεδιαίοςΓιαλιάς1974σιτάρικριθάρι [2] Γεωλογικά η κοιλάδα της Μεσαορίας αποτελείται από ασβεστιτικούς ψαμμίτες, απολιθωματοφόρες μάργες και αποθέσεις αμμοχαλίκων. Πριν 120 χιλιάδες χρόνια ήταν θάλασσα και με τα χρόνια με τις προσχώσεις του Τρόοδος και του Πενταδάχτυλου δημιουργήθηκε η σημερινή κοιλάδα (wikipidea)

Εργασία στο Πεδίο/ Φύλλο εργασίας Τα παιδιά εργάζονται σε 4 ομάδες:  Οι μαθητές/τριες εντοπίζουν τη χρήση γης και σχολιάζουν την εγκατάλειψη τοπικών καλλιεργειών και την αλλαγή χρήση γης α) Φάρμα με οικόσιτα ζώα β) Βοτανικός κήπος με αρωματικά φυτά γ) i. Μουσείο : διόραμα μεσαορίας / ή σε φρυγανότοπο στην περιοχή Αθαλάσσας ii. Μουσείο: διόραμα λίμνης Αθαλάσσας / ή στη λίμνη Αθαλάσσας δ) Βιωματική μελέτη στη Μακέτα : φωτογραφίες φύτευσης / δημιουργίας του δάσους Αθαλάσσας Ομάδα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, Σεπτέμβριος 2015

Εργασία στο Πεδίο/ Φύλλο εργασίας  Οι μαθητές/τριες παρατηρούν/μελετούν τα διάφορα είδη οικόσιτων ζώων (υπάρχουν πληροφορίες στις ταμπέλες) και καταγράφουν τα προϊόντων που παράγονται από αυτά.  Στόχοι : ………………………. ………………………..  Όνομα οικόσιτου ζώου  Είδη προϊόντων  Είδη τροφής  Αλλαγή χρήση γης

Εργασία στο Πεδίο/ Φύλλο εργασίας Οι μαθητές/τριες Βιωματικά μελέτουν τα αρωματικά φυτά στο βοτανικό κήπο/ ή στο δασικό φυτώριο Αθαλασσας / ή στο σπορείο αρωματικών φυτών του Τμήματος Γεωργίας  Στόχοι : ………………………. ………………………..  Όνομα/ταξινόμηση ενδημικών φυτών  Αβιοτικοί παράγοντες  Είδη προϊόντων / Είδη τροφής  Αλλαγή χρήση γης Ομάδα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, Παιδαγωγικό Ινστιτουτο

Εργασία στο Πεδίο  Βιωματική μελέτη αρωματικών φυτών στο φρυγανότοπο στην περιοχή Μεσαορίας (δίοραμα στο μουσείο ή επιλεγόμενη περιοχή στο οικοσύστημα Αθαλάσσας  Στόχοι : ………………………. ……………………….. Ομάδα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, Παιδαγωγικό Ινστιτουτο

Εργασία στο Πεδίο/ Φύλλο Εργασίας  Βιωματική μελέτη στο μουσείο: διόραμα λίμνης Αθαλάσσας / ή στη λίμνη Αθαλάσσας  Στόχοι : ………………………. ……………………….. Ομάδα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, Παιδαγωγικό Ινστιτουτο

Εργασία στο Πεδίο/ Φύλλο Εργασίας Βιωματική μελέτη στη Μακέτα : φωτογραφίες φύτευσης / δημιουργίας του δάσους Αθαλάσσας  Στόχοι : ………………………. ……………………….. Ομάδα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο

Εργασία στο Πεδίο Τα παιδιά εργάζονται στην ολομέλεια και παρουσιάζουν: Συλλογή στοιχείων και δεδομένων από το πεδίο, βάσει των ερωτημάτων τους ή των υποθέσεων τους. Επεξεργασία των στοιχείων/δεδομένων που έχουν συλλέξει οι μαθητές/τριες. Ανάλυση και ερμηνεία των δεδομένων που συγκεντρώθηκαν. Εξαγωγή συμπερασμάτων, διατύπωση θέσεων και απόψεων. Ετοιμασία παρουσιάσεων για τα δεδομένα που συγκεντρώθηκαν. Παρουσίαση-σχολιασμός των δεδομένων. Ομάδα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο,

Εργασία στο πεδίο : Προσδιορισμός των εννοιών Οικόσιτα ζώαανθρώπινη υγεία καταστροφή ιστών φύλλων ερημοποίηση φρύγανα Αρωματικά φυτά παραγωγή καταστροφή δασών Οικόσιτα ζώα Χλωρίδα και Πανίδα φυσικό περιβάλλον Οικόσιτα ζώα βιοτικοί παράγοντες και αβιοτικοί παράγοντες δομημένο περιβάλλον Ευτροφισμός και λίμνη Άρδευση και ύδρευση Χρήση γης κλιματικές αλλαγές Οικοσύστημα και βιοποικιλότητα Ρύπανση και μόλυνση Ομάδα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο,

Στάδιο της Αξιολόγησης Αξιολόγηση της επίσκεψης Αξιολόγηση των δεδομένων που έχουν προκύψει. Ανατροφοδότηση Καθορισμός μελλοντικών ενεργειών ή δράσεων. Ομάδα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο,