ΑΡΧΑΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ Α’ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΑΡΧΑΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ Α’ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΜΥΚΗΝΑΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ- Ο ΜΥΚΗΝΑΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ

Κοινωνική, πολιτική και οικονομική οργάνωση Ο πρώτος μεγάλος Ελληνικός πολιτισμός Αναπτύχθηκε στην ηπειρωτική Ελλάδα κατά την Ύστερη Εποχή του Χαλκού (1600-1100 π.Χ.). Την ονομασία του επινόησαν οι αρχαιολόγοι από το σημαντικότερο κέντρο της εποχής, τις Μυκήνες. Βασιλικοί τάφοι • Σημαδεύουν την αρχή του μυκηναϊκού πολιτισμού (1600-1450 π.Χ.). • Tους ανέσκαψε στην ακρόπολη των Μυκηνών ο Ερρίκος Σλήμαν. Ανακτορικά συγκροτήματα • Κτίστηκαν γύρω στο 1400 π.Χ., όπως προκύπτει κυρίως από τις ανασκαφές στις Μυκήνες, την Τίρυνθα, την Πύλο και τη Θήβα. • Το 1200 π.Χ. τα ανάκτορα καταστράφηκαν ή παρήκμασαν. Ανάκτορα • Ήταν πολυδύναμα διοικητικά κέντρα, χτισμένα συνήθως στην κορυφή οχυρωμένων ακροπόλεων. Το κέντρο φαίνεται ότι ήταν η Πελοπόννησος, και ιδιαίτερα η Αργολίδα.

ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΜΥΚΗΝΑΙΚΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ

Η ΠΥΛΗ ΤΩΝ ΛΕΟΝΤΩΝ

ΕΙΣΟΔΟΣ ΘΟΛΩΤΟΥ ΤΑΦΟΥ ΑΤΡΕΩΣ

Επιρροές από μινωική Κρήτη • Οι Μυκηναίοι ήδη από το 17ο αιώνα π.Χ. υιοθέτησαν και αφομοίωσαν από τους Μινωίτες πολλά στοιχεία του πολιτισμού τους, χωρίς όμως να χάσουν τη δική τους ταυτότητα. Δανείστηκαν τεχνολογικά επιτεύγματα, μορφές τέχνης και την ιδέα της γραφής. Μνημειακή αρχιτεκτονική • Οι κυκλώπειες οχυρώσεις των ακροπόλεων και οι εντυπωσιακοί θολωτοί τάφοι. Οικονομική βάση • Οικονομική βάση των Μυκηναίων ήταν η γεωργία και η κτηνοτροφία. • Αναπτύχθηκαν και διάφοροι βιοτεχνικοί κλάδοι, όπως η ελεφαντουργία, η λιθοτεχνία, η μεταλλουργία. Ναυτιλία • Ιδιαίτερη ήταν η ανάπτυξη της ναυτιλίας και του εμπορίου. Από τα μέσα του 15ου αι. π.Χ., που οι Μυκηναίοι κατέλαβαν την Κνωσό, το ελληνικό μυκηναϊκό στοιχείο δεσπόζει βαθμιαία στη θάλασσα και εξαπλώνεται στη Μεσόγειο. Τρωικός πόλεμος • Ο Τρωικός πόλεμος απηχεί υπερπόντιες πολεμικές επιχειρήσεις της εποχής. Στοιχεία που ένωναν τους Έλληνες • H κοινή γλώσσα. • H κοινή θρησκεία με τις μεταθανάτιες δοξασίες, όπως τις ανιχνεύουμε μέσα από τα έθιμα και τις πρακτικές ταφής. • H ομοιομορφία στην κοινωνικοπολιτική οργάνωση και τους θεσμούς. Αποτέλεσμα • Η δημιουργία ενός ενιαίου πολιτισμού, του πολιτισμού της μυκηναϊκής κοινής. Κοινωνική ιεραρχία • Στην κορυφή της ιεραρχίας βρίσκεται ο άναξ(βασιλιάς), ο οποίος κατοικούσε στο ανάκτορο, το κέντρο της εξουσίας. • Ακολουθούσαν διάφοροι αυλικοί και το ιερατείο. • Οι κάτοικοι της κάθε περιοχής αποτελούσαν τους δήμους, που ήταν

ΤΡΩΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΜΥΚΗΝΑΙΚΗΣ ΕΠΟΧΗΣ

πολυάριθμοι και οργανωμένοι γύρω από το ανάκτορο. • Γεωργοί, κτηνοτρόφοι, τεχνίτες. • Στην κατώτερη κοινωνική βαθμίδα βρίσκονται οι δούλοι. Η Γραμμική γραφή Β Κνωσός - τοποθεσία- ανακάλυψη • Στην Κνωσό οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν πλήθος από πήλινες επιγραφές γραμμένες σε Γραμμική γραφή Β, οι οποίες χρονολογήθηκαν μετά το 1400 π.Χ. Αποκρυπτογράφηση • Το 1952 οι Βρετανοί Μάικλ Βέντρις και Τζον Τσάντγουικ αποκρυπτογράφησαν τη γραφή των πινακίδων, τη Γραμμική Β. • Διαπιστώθηκε ότι η γλώσσα των πινακίδων ήταν ελληνική. Πινακίδες με τη Γραμμική Β βρέθηκαν στη Θήβα, στις Μυκήνες, στην Τίρυνθα και στα Χανιά. Συλλαβική γραφή: Η γραφή των πινακίδων είναι συλλαβική. • Η Γραμμική γραφή Β είναι εξελιγμένη και τελειοποιημένη μορφή της Γραμμικής Α’. Περιεχόμενο πινακίδων • Εμπορικές-οικονομικές δραστηριότητες των ανακτόρων (αφορούν τη διακίνηση γεωργικών και κτηνοτροφικών προϊόντων). • Τα κείμενα μας δίνουν πληροφορίες για τη διοικητική οργάνωση και τη θρησκευτική ζωή του μυκηναϊκού κόσμου. Ποιοι γνώριζαν γραφή στα μυκηναϊκά χρόνια • Η γνώση της γραφής ήταν προνόμιο μιας ομάδας εξειδικευμένων γραφέων που εργάζονταν στα γραφεία των ανακτορικών κέντρων. Αυτός πιθανόν ήταν ο λόγος για την εξαφάνιση της γραφής μετά την πτώση των ανακτόρων, γύρω στα 1200.

ΓΡΑΜΜΙΚΗ Β’

Η εξάπλωση και η κατάρρευση του μυκηναϊκού κόσμου Ακμή Μυκηναίων • 1450 π.Χ: μετά την κυριαρχία τους στην Κρήτη οι Μυκηναίοι γίνονται θαλασσοκράτορες. • Ιδρύουν αποικίες και εμπορικούς σταθμούς (Αιγαίο, μικρασιατικά παράλια). • Ταξιδεύουν στην Εγγύς Ανατολή, τη νότια Ιταλία, τη Σικελία, την Ισπανία και έχουν επαφές με την κεντρική και τη βόρεια Ευρώπη. • Αποικίζουν την Κύπρο και έχουν επαφές με το κράτος των Χετταίων, οι οποίοι τους ονομάζουν Αχιγιάβα (Αχαιούς). Παρακμή Μυκηναίων • 1200 π.Χ.: παρατηρείται αιφνίδια κάμψη της μυκηναϊκής ισχύος. Ανάκτορα, ακροπόλεις και οικισμοί καταστρέφονται. Συγχρόνως εξαφανίζεται η Γραμμική γραφή Β. Ελληνικά • Τα ελληνικά δε θα εμφανισθούν ως γραφή παρά τον 8ο αι. π.Χ. Αίτια παρακμής • Μετακίνηση των νέων ελληνικών φύλων (κάθοδος των Δωριέων). • Εσωτερικές αναταραχές. • Αναστάτωση που επικρατεί στην ανατολική λεκάνη της Μεσογείου, με την πτώση του κράτους των Χετταίων και τις επιθέσεις των «λαών της θάλασσας» εναντίον της Αιγύπτου. Συνέπειες • Σταδιακή παρακμή των μυκηναϊκών ανακτόρων εξαιτίας της οικονομικής κρίσης. • Ο μυκηναϊκός κόσμος έχασε την ισχύ του, δεν κατέρρευσε όμως τελειωτικά. Πολλά στοιχεία του θα επιβιώσουν και θα μεταλαμπαδευτούν στην επόμενη φάση του ελληνικού πολιτισμού.

Η ΜΑΣΚΑ ΤΟΥ ΑΤΡΕΑ

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 1. Πότε και πού αναπτύχθηκε ο μυκηναϊκός πολιτισμός; 2. Από ποιον ανακαλύφθηκε ο πολιτισμός αυτός; 3. Πόσο διήρκησε ο πολιτισμός αυτός και από τι πήρε την ονομασία του; 4. Τι ήταν οι θολωτοί τάφοι; 5. Ποιες ήταν οι μινωικές επιδράσεις στο μυκηναϊκό πολιτισμό; 6. Πουν στηριζόταν η οικονομία των Μυκηναίων; 7. Ποια η κοινωνική και διοικητική διαστρωμάτωση των Μυκηναίων; 8. Τι ήταν η Γραμμική Β’; 9. Πότε και από ποιους έγινε η αποκρυπτογράφησή της; 10. Ποιες είναι οι δύο απόψεις για την προέλευση της γραφής αυτής; 11. Από ποιους χρησιμοποιούνταν η γραφή αυτή; 12. Ποια ήταν η εξάπλωση του μυκηναϊκού κόσμου; 13. Πότε έγινε η κατάρρευση του μυκηναϊκού κόσμου και ποια τα αίτιά της; 14. Ποιες ήταν οι συνέπειες της κατάρρευσης του μυκηναϊκού κόσμου;