ΔΙΑΛΕΞΗ 8η Κλινική Εξέταση Ασθενούς Εννοιολογικοί ορισμοί Κλινική εξέταση καλυπτήριου συστήματος Κλινική εξέταση κεφαλής-τραχήλου Κλινική εξέταση αναπνευστικού συστήματος Κλινική εξέταση κυκλοφορικού συστήματος Κλινική εξέταση μαστού Κλινική εξέταση κοιλιακής χώρας Κλινική εξέταση ουρο-γεννητικού συστήματος Κλινική εξέταση περιφερικού αγγειακού συστήματος Κλινική εξέταση μυοσκελετικού συστήματος Κλινική εξέταση νευρικού συστήματος

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η ικανότητα συλλογής ενός πλήρους ιστορικού και η φυσική εξέταση ενισχύουν την κριτική σκέψη για την επίλυση των προβλημάτων του ασθενή και βελτιώνουν τη σχέση μεταξύ τους Η λήψη του ιστορικού αποτελεί το σημαντικότερο μέρος της επαφής με τους ασθενείς Η συμπλήρωσή του μετά την κλινική αξιολόγηση και τις εργαστηριακές εξετάσεις αποτελούν τη βάση για μια σωστή διάγνωση Η λήψη του ιστορικού γίνεται με την υποβολή κατάλληλων ερωτήσεων, σε ένα πλαίσιο σχέσεων εμπιστοσύνης μεταξύ ασθενή και ιατρού Πριν την κλινική εξέταση είναι απαραίτητη η εκτίμηση της γενικής κατάστασης που περιλαμβάνει: ύψος, βάρος, σωματική διάπλαση - έλεγχος ανάπτυξης, έλεγχος θρέψης, ανάπτυξη χαρακτηριστικών φύλου, στάση – κινητική δραστηριότητα, εκφράσεις προσώπου, προσωπικότητα και διανοητική κατάσταση

ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΟΡΙΣΜΟΙ Επισκόπηση είναι η φυσική μέθοδος που γίνεται με την λεπτομερή παρατήρηση του ασθενή και τον έλεγχο πιθανών μεταβολών, ασυμμετριών στο όργανο ή στο σύστημα που εξετάζεται Επίκρουση είναι η μέθοδος φυσικής εξέτασης με την οποία κρούοντας την επιφάνεια του σώματος προκαλούνται δονήσεις οργάνων και ιστών που παράγουν χαρακτηριστικούς ήχους ανάλογα με τη φυσιολογική ή παθολογική κατάστασή τους Ακρόαση είναι η μέθοδος φυσικής εξέτασης που πραγματοποιείται με τη χρήση στηθοσκοπίου Ψηλάφηση είναι η μέθοδος φυσικής εξέτασης με την οποία επιδιώκεται ο προσδιορισμός ορίων οργάνων, αναζητούνται επώδυνα σημεία στο σώμα

ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΚΑΛΥΠΤΗΡΙΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Εφηβειa: Tρίχωμα σε νέες θέσεις, μπαίνουν σε ενέργεια οι αποκρινείς αδένες Μεγαλη ηλικια: Το δέρμα χάνει την σφριγηλότητα, τα νύχια χάνουν τη γυαλάδα τους, τα μαλλιά γίνονται γκρίζα, αλωπεκία. Οι κατακλίσεις από πίεση είναι μείζον πρόβλημα στον ηλικιωμένο ασθενή. Για τη διαδικασία της εξέτασης ακολουθούνται οι παρακάτω ενέργειες: Ενημέρωση του ασθενή Παρατήρηση και εξέταση του δέρματος (ελέγχουμε τρίχες, νύχια και τους αδένες) Συσχέτιση των ευρημάτων με αντίστοιχα ευρήματα από τους βλεννογόνους Εξέταση με φυσικό και τεχνητό φωτισμό Μέτρηση των διαστάσεων των δερματικών αλλοιώσεων

ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΚΕΦΑΛΗΣ-ΤΡΑΧΗΛΟΥ Εφηβικη ηλικια: Βαθύτερη χροιά φωνής στα αγόρια, εμφάνιση τριχών στο πρόσωπο, μεταβολή του περιγράμματος του προσώπου Μεγαλη ηλικια: Τα μάτια, τα αυτιά και το στόμα επιβαρύνονται με τη φθορά του χρόνου. Ρυτίδες και χαλαρές πτυχές στο δέρμα, η ακουστική οξύτητα μειώνεται τα δόντια φθείρονται Πριν την εξέταση ζητείται από τον ασθενή: Εάν έχει παρουσιάσει συμπτώματα από την περιοχή εξέτασης όπως κεφαλαλγία, μεταβολές όρασης, μεταβολές ακοής, διογκωμένοι λεμφαδένες, βρογχοκήλη Εάν φορά περούκα, τεχνητές οδοντοστοιχίες ή γυαλιά, να τα αφαιρέσει προσωρινά για να διευκολύνει τη διαδικασία Να αναφέρει αν χρησιμοποιεί βοηθήματα ακοής

ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Το θωρακικό τοίχωμα είναι πιο δύσκαμπτο, οι αναπνευστικοί μυς μπορεί να αδυνατίζουν και οι πνεύμονες χάνουν την ελαστική επαναφορά τους. Η ταχύτητα εκπνοής ελαττώνεται ενδεχομένως προκληθεί κύφωση Γενικές οδηγίες προσέγγισης ασθενούς Ενημέρωση του ασθενή Η λήψη επαγγελματικού και οικογενειακού ιστορικού και η διερεύνηση για: λήψη φαρμάκων, κάπνισμα, ταξίδια και ύπαρξη κατοικίδιων, δίνει συχνά σημαντικές πληροφορίες για τα προβλήματα του αναπνευστικού συστήματος Σειρά μεθόδων εξέτασης: Επισκόπηση, ψηλάφηση, επίκρουση, ακρόαση Σύγκριση της μιας πλευράς με την άλλη Εξέταση του πρόσθιου και οπίσθιου θωρακικού τοιχώματος, αφού ο ασθενής ξεντυθεί από την μέση και πάνω

ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Η γήρανση μπορεί να επηρεάσει την εντόπιση της καρδιακής ώσης, την χροιά των καρδιακών τόνων και φυσημάτων, την ελαστικότητα των αρτηριών και την αρτηριακή πίεση Εμφάνιση φυσημάτων, φλεβικός βόμβος και φύσημα στα παιδιά Γενικές οδηγίες προσέγγισης ασθενούς Ο νοσηλευτής ρωτάει για την παρουσία συμπτωμάτων όπως: Δύσπνοια Θωρακικός πόνος Αίσθημα παλμών Χωλότητα Κυάνωση Οίδημα Συγκοπή Επαγγελματικό και οικογενειακό ιστορικό Μέτρηση αρτηριακής πίεσης και σφυγμών

ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΜΑΣΤΟΥ Εφηβεια: Η ανάπτυξη των μαστών στη γυναίκα αρχίζει κατά την εφηβεία. Μεταξύ 8-13 ετών καθίστανται εμφανή τα δευτερεύοντα χαρακτηριστικά του φύλου  Γηρανση: Οι μαστοί τείνουν να μειώνονται, ο αδενικός ιστός ατροφεί και αντικαθίσταται από λίπος Γενικές οδηγίες για προσέγγιση ασθενούς Ενημέρωση της ασθενούς για την εξέταση Διερευνάται η παρουσία πόνου, εκκρίσεων, ευαισθησίας Πάντα να υπάρχει δεύτερο άτομο κατά την εξέταση Πλήρη έκθεση των μαστών Ο ασθενής είναι σε καθιστική θέση, κατακεκλιμένος και μετά σηκώνεται Ερώτηση αν κάνει μηνιαία αυτοεξέταση, ενημέρωση ότι καλύτερος χρόνος σε γυναίκα με καταμήνιο κύκλο είναι μία ή δύο εβδομάδες μετά την λήξη του κύκλου

ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΚΟΙΛΙΑΚΗΣ ΧΩΡΑΣ Στους μεσήλικες και ηλικιωμένους συσσωρεύεται λίπος στο κάτω τμήμα της κοιλιακής χώρας κοντά στα ισχία Γενικά σημεία προσέγγισης Να υπάρχει καλός φωτισμός και θερμό περιβάλλον Να υπάρχει πλήρης αποκάλυψη της κοιλιακής χώρας Ο ασθενής να είναι χαλαρός και να έχει αδειάσει την ουροδόχο κύστη Οι βραχίονές του να είναι στα πλάγια ή λυγισμένοι στο θώρακα Να ζητήσουμε στο ασθενή να μας δείξει επώδυνες ή ευαίσθητες περιοχές Παρακολούθηση του ασθενή για έλεγχο δυσφορίας κατά την εξέταση Τα χέρια του εξεταστή να είναι ζεστά, το στηθοσκόπιο επίσης ζεστό Ομαλή προσέγγιση και αποφυγή απροσδόκητων κινήσεων Απόσπαση της προσοχής του ασθενή με άσχετες ερωτήσεις

Συνοδά συμπτώματα που εξετάζονται με το πεπτικό σύστημα Ναυτία: αίσθημα αδιαθεσίας Εμετοί: αποβολή γαστρικού περιεχομένου από το στόμα Διάρροια, δυσκοιλιότητα Δυσκαταποσία Ανορεξία: απώλεια όρεξης Δυσφαγία: μηχανική απόφραξη του αυλού του οισοφάγου Οπισθοστερνικός πόνος Αιμορραγία Ίκτερος: όταν τα επίπεδα χολερυθρίνης είναι > από 2 mg/dl Πυρετός Κοιλιακός πόνος

ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΟΥΡΟ-ΓΕΝΝΗΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Μεταβολές με την ηλικία Κατά την εφηβεία στην γυναίκα εμμηναρχή Ορμονικές μεταβολές κατά την εφηβεία Εξέλιξη των δευτερογενών χαρακτηριστικών φύλου Συνοδά συμπτώματα Πόνος Συχνουρία – Δυσουρία Αίτια πολυουρίας Επίσχεση Ακράτεια Ολιγουρία ή ανουρία Αιματουρία

Γενικές οδηγίες προσέγγισης ασθενούς Απαραίτητο το κλίμα εμπιστοσύνης μεταξύ εξεταστή και ασθενή Ενημέρωση για την διαδικασία της εξέτασης Πάντα να υπάρχει δεύτερο άτομο κατά την εξέταση Ασθενής σε όρθια θέση ή ύπτια Ο ασθενής δεν πρέπει να έχει γεμάτη την κύστη του Αποβολή άγχους

Ορισμοί Συχνουρία είναι η αυξημένη συχνότητα ουρήσεως χωρίς αύξηση του όγκου των ούρων στο 24ωρο Δυσουρία είναι η δυσκολία κατά την ούρηση και συχνά συνοδεύεται από αίσθημα καύσου ή πόνου Επίσχεση είναι η οξεία κατακράτηση ούρων στην κύστη Ακράτεια είναι η ακούσια διαφυγή των ούρων Ολιγουρία είναι η ελάττωση του ποσού ούρων κάτω των 400 ml το 24ωρο. Ανουρία κάτω των 50-100 ml το 24 ωρο Αιματουρία είναι η παρουσία αίματος στα ούρα που προέρχεται από το νεφρό ή τις ουροφόρες οδούς

ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΠΕΡΙΦΕΡΙΚΟΥ ΑΓΓΕΙΑΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Τα παιδιά και οι έφηβοι έχουν μεγαλύτερους λεμφαδένες σε σχέση με τους ενήλικες Η γήρανση επιφέρει μικρές αλλαγές στο αγγειακό σύστημα Τεχνικές εξέτασης Επισκόπηση άνω άκρων από τις κορυφές των δακτύλων μέχρι τους ώμους Σημειώνουμε: μέγεθος, συμμετρία, παρουσία οιδήματος, χρώμα δέρματος Ψηλάφηση σφύξεων και λεμφαδένων Επισκόπηση κάτω άκρων. Σημειώνουμε: μέγεθος, συμμετρία, οίδημα, τύπο και διόγκωση φλεβών, χρώμα

ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΜΥΟΣΚΕΛΕΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Εφηβεια: Το σύστημα μεταβάλλεται σε μέγεθος, αναλογία και ισχύ Γηρανση: Χάνουν ύψος ανεπαίσθητα. Η κάμψη των γονάτων και των ισχύων συνεισφέρει στην μείωση του αναστήματος Γενικές οδηγίες προσέγγισης ασθενούς Εκτίμηση γενικής εμφάνισης, αναλογία του σώματος, ευχέρεια κινήσεων Σημειώνουμε: περιορισμό στο φυσιολογικό εύρος κίνησης Σημεία φλεγμονής: οίδημα, ευαισθησία, αυξημένη θερμότητα, ερυθρότητα του υπερκείμενου δέρματος Παραμορφώσεις Κατάσταση των υπερκείμενων ιστών π.χ. μυϊκή ατροφία Μυϊκή ισχύς Συμμετρική προβολή

ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΝΕΥΡΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Η ηλικία επηρεάζει όλες τις παραμέτρους του νευρικού συστήματος Συμπεριλαμβάνουν μειωμένες φυσικές ικανότητες με διαταραχές στην όραση και την ακοή, μειωμένα αντανακλαστικά Υπάρχουν μεταβολές του κινητικού συστήματος καθώς τα ηλικιωμένα άτομα μετακινούνται και αντιδρούν με μικρότερη ταχύτητα και ευκινησία ενώ οι μυς μειώνονται σε όγκο και ατροφούν Με την ηλικία προκαλούνται μεταβολές στα αντανακλαστικά Σε προχωρημένη ηλικία μπορεί να εμφανιστούν νοητικές λειτουργικές διαταραχές

ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ