ΦΥΣΙΚΟ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΣΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΦΥΣΙΚΟ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΣ : ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΓΕΡΑΚΙΝΗ ΚΕΙΜΕΝΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ Κείμενα που θα μελετηθούν Βασικά κείμενα Από τα σχολικά εγχειρίδια της Α και Β Γυμνασίου Η ζωή στη Σύμη, Ευγενία Φακίνου Το μαύρο κύμα, Λουίς Σεπούλβεδα Ένα παλιό μήνυμα για το σύγχρονο κόσμο, Ινδιάνος Σιάτλ Στην εποχή του τσιμέντου και της πολυκατοικίας, Μαρία Ιορδανίδου Άνθρωποι και δελφίνια, Αντώνης Σουρούνης

ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ Κείμενα που θα μελετηθούν Παράλληλα κείμενα Μανιτάρια στην πόλη, Ίταλο Καλβίνο Ο κόσμος του τέλους του κόσμου(απόσπασμα), Λουίς Σεπούλβεδα (εκτός εγχειριδίου) Ο εφιάλτης της Περσεφόνης, Νίκος Γκάτσος (εκτός εγχειριδίου). Χαλασμένες γειτονιές, Κοσμάς Χαρπαντίδης Ο λύκος, Μάριος Μαρκίδης (εκτός εγχειριδίου)

ΚΕΙΜΕΝΑ ΠΟΥ ΘΑ ΜΕΛΕΤΗΘΟΥΝ

ΚΕΙΜΕΝΑ ΠΟΥ ΘΑ ΜΕΛΕΤΗΘΟΥΝ Κριτήρια επιλογής Τα λογοτεχνικά κείμενα που επιλέχτηκαν μιλούν για τη σχέση ανθρώπου-φύσης, για τα περιβαλλοντικά προβλήματα, για την αλληλεπίδραση φύσης και κοινωνίας. Τα περισσότερα κείμενα βρίσκονται στα σχολικά εγχειρίδια λογοτεχνίας του γυμνασίου έτσι ώστε οι μαθητές και οι διδάσκοντες να έχουν ευκολότερη πρόσβαση σε αυτά.

ΓΕΝΙΚΟΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ Να έρθουν οι μαθητές σε ελεύθερη και δημιουργική επαφή με τα λογοτεχνικό έργα, να τα ερμηνεύσουν και να νιώσουν αισθητική απόλαυση. Να δημιουργηθούν στους μαθητές κίνητρα για προσωπική έκφραση. Να προσεγγίσουν οι μαθητές βιωματικά και συναισθηματικά τα κείμενα με κατευθυνόμενη αυτενέργεια. Να παράγουν οι μαθητές γραπτό κείμενο σε συγκεκριμένο επικοινωνιακό πλαίσιο. Να καλλιεργηθεί η φαντασία και η κριτική ικανότητα των μαθητών.

ΓΕΝΙΚΟΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ Να συνειδητοποιήσουν οι μαθητές τη σχέση της λογοτεχνίας με την ανθρώπινη εμπειρία. Να είναι σε θέση οι μαθητές να εντοπίζουν και να αναγνωρίζουν τις αξίες και τις ιδέες που υπάρχουν στα λογοτεχνικά κείμενα. Να εξοικειωθούν οι μαθητές με διάφορα λογοτεχνικά είδη και να κατανοήσουν ότι αυτά ανταποκρίνονται σε διαφορετικούς σκοπούς και ιστορικές ανάγκες.

ΕΙΔΙΚΟΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ Να κατανοήσουν οι μαθητές την ενότητα φύσης και κοινωνίας, του φυσικού και κοινωνικού περιβάλλοντος. Να γνωρίσουν το φυσικό και κοινωνικό περιβάλλον της Ελλάδας και της τοπικής κοινωνίας στην οποία ζουν. Να εμβαθύνουν στην κατανόηση της αλληλεπίδρασης φύσης και κοινωνίας. Να συνειδητοποιήσουν ότι τα περιβαλλοντικά προβλήματα τίθενται με όρους ιστορικούς-κοινωνικούς. Να αναπτύξουν κοινωνικά προσανατολισμένη περιβαλλοντική συνείδηση. Να διερευνήσουν τους τρόπους με τους οποίους η λογοτεχνία μιλά για τη σχέση ανθρώπου- περιβάλλοντος.

ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ Να καλλιεργήσουν οι μαθητές συνεργατικό πνεύμα μέσα στα πλαίσια της εργασίας σε ομάδες. Να αναπτύξουν οι μαθητές πρωτοβουλίες και να μάθουν να διακρίνουν την αξιοπιστία των διάφορων πηγών. Να προχωρήσουν οι μαθητές μέσω της συνεργασίας από την ανακάλυψη και τη σύγκριση στη σύνθεση και στην παρουσίαση των αποτελεσμάτων τους αξιοποιώντας δημιουργικά το υλικό που συνέλλεξαν.

ΣΤΟΧΟΙ Τ.Π.Ε Να εξοικειωθούν οι μαθητές με τη χρήση μηχανών αναζήτησης και διαδικτυακών πηγών γενικότερα.(νέος γραμματισμός). Να μάθουν να χρησιμοποιούν τις Τ.Π.Ε. και τους υπάρχοντες ψηφιακούς πόρους ώστε να παράγουν δικό τους έργο αξιοποιώντας τις νέες δυνατότητες που παρέχουν οι Τ.Π.Ε. ( νέος γραμματισμός). Η τεχνολογία που επιλέχτηκε για να χρησιμοποιηθεί εξυπηρετεί αυτούς τους δύο βασικούς στόχους.

ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΠΟΥ ΑΝΑΜΕΝΟΝΤΑΙ ΝΑ ΑΠΟΚΤΗΣΟΥΝ ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ Να εντοπίζουν οι μαθητές το περιβαλλοντικό θέμα στο κείμενο και να αναδεικνύουν την πολυπλοκότητα του. Να αναγνωρίζουν την οπτική γωνία από την οποία μιλά το κείμενο για το φυσικό η κοινωνικό περιβάλλον. Να διακρίνουν τις λύσεις που προτείνει το κείμενο και να διατυπώσουν τη δική τους δικαιολογημένη άποψη. Να παρατηρούν το φυσικό και κοινωνικό τους περιβάλλον, να εντοπίζουν τα προβλήματα της κάθε περιοχής και να προτείνουν λύσεις.

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ Εντοπισμός του περιβαλλοντικού προβλήματος στο κείμενο και περιγραφή των κοινωνικών συνεπειών του. Εντοπισμός των περιβαλλοντικών προβλημάτων της πόλης των μαθητών. Αναγνώριση της οπτικής γωνίας από την οποία το κείμενο αντιμετωπίζει το περιβαλλοντικό θέμα. Σύγκριση μεταξύ κειμένων ως προς την οπτική γωνία. Συγγραφή διαφορετικών κειμενικών ειδών με αφορμή τα κείμενα που διαβάστηκαν( άρθρο, ημερολόγιο, αφήγηση, επιχειρηματολογικό κείμενο......)

Κατευθυνόμενος διάλογος Έχει τη μορφή του σχεδίου Project ΜΕΘΟΔΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Ερμηνευτική Κατευθυνόμενος διάλογος Ανακαλυπτική Ομαδοσυνεργατική Έχει τη μορφή του σχεδίου Project

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΧΡΟΝΟΥ Α φάση: Πριν από την ανάγνωση : 4 διδακτικές ώρες Β φάση: Ανάγνωση : 18 διδακτικές ώρες Γ φάση: Μετά την ανάγνωση: 4 διδακτικές ώρες

ΠΡΟΑΝΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΦΑΣΗ Είναι πολύ σημαντική καθώς δημιουργεί τη σύνδεση μεταξύ των κειμένων και των μαθητών. Δίνει κίνητρα για την ανάγνωση που θα ακολουθήσει. Πλουτίζει το γνωστικό και πολιτισμικό ορίζοντα των μαθητών. Δημιουργεί ένα πλαίσιο προβληματισμού που θα διευκολύνει τη διεξαγωγή του μαθήματος. Εισάγει τους μαθητές στο θέμα της διδακτικής ενότητας επιστρατεύοντας τα προσωπικά τους βιώματα, τις προηγούμενες γνώσεις τους, τις παραστάσεις και τις εμπειρίες τους.

ΠΡΟΑΝΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΦΑΣΗ Οι μαθητές παίρνουν ένα φύλλο εργασίας που έχει ως στόχο να τους εισάγει στο θέμα και να τους κινήσει το ενδιαφέρον για την ανάγνωση των κειμένων που θα ακολουθήσει. Οι μαθητές, εργαζόμενοι σε ομάδες, παρακολουθούν τα βίντεο, καταγράφουν τις απόψεις τους , αναπτύσσουν διάλογο και αφηγούνται τις προσωπικές τους εμπειρίες. Ασχολούνται με τις δραστηριότητες του φύλλου εργασίας και αναπτύσσουν τον προβληματισμό τους. Για να δείτε το φύλλο εργασίας πατήστε εδώ.

Β ΦΑΣΗ: ΑΝΑΓΝΩΣΗ Οι μαθητές είναι έτοιμοι να προχωρήσουν στην ανάγνωση των κειμένων. Η/Ο φιλόλογος διαβάζει τα κείμενα ώστε να εξομαλυνθούν οι όποιες δυσκολίες υπάρχουν στην κατανόηση των κειμένων. Στη συνέχεια η τάξη χωρίζεται σε 5 ομάδες των 4 ή 5 ατόμων.

Β ΦΑΣΗ: ΑΝΑΓΝΩΣΗ Η κάθε ομάδα αναλαμβάνει να μελετήσει ένα βασικό και ένα παράλληλο κείμενο. Συνολικά θα μελετηθούν και θα αναλυθούν 5 βασικά και 5 παράλληλα κείμενα. Οι ομάδες εργάζονται ταυτόχρονα στην τάξη(όπου υπάρχει υπολογιστής και διαδραστικός πίνακας) ή , αν υπάρχει αυτή η δυνατότητα, στο εργαστήριο πληροφορικής. Οι ομάδες μελετούν προσεκτικά τα κείμενα, απαντούν στις ερωτήσεις του φύλλου εργασίας , ανταλλάσσουν απόψεις και καταλήγουν σε συμπεράσματα και στην καταγραφή των απόψεων τους.

Β ΦΑΣΗ: ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΟΜΑΔΑ Α Μελετά το κείμενο «Η ζωή στη Σύμη» της Ευγενίας Φακίνου από το βιβλίο της «Αστραδενή». Μελετά επίσης το κείμενο «Μανιτάρια στην Πόλη» του Ίταλο Καλβίνο. Οι μαθητές ασχολούνται ομαδικά με τις δραστηριότητες του φύλλου εργασίας.

Β ΦΑΣΗ: ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΟΜΑΔΑ Α Ο στόχος είναι να κατανοήσουν οι μαθητές την αρμονική σχέση ανθρώπου και φυσικού περιβάλλοντος, το σεβασμό που οφείλει να δείξει ο άνθρωπος στο φυσικό περιβάλλον και πως η έλλειψη σεβασμού στο περιβάλλον δημιουργεί προβλήματα στον ίδιο τον άνθρωπο και απειλεί την ίδια του τη ζωή . Για να δείτε το φύλλο εργασίας πατήστε εδώ.

Β ΦΑΣΗ: ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΟΜΑΔΑ Β Μελετά το κείμενο «Το μαύρο κύμα» του Λουίς Σεπούλβεδα από το βιβλίο του «Η ιστορία ενός γάτου που έμαθε σ’ ένα γλάρο να πετάει». Μελετά επίσης απόσπασμα από το βιβλίο του ίδιου συγγραφέα «Ο κόσμος του τέλους του κόσμου». Οι μαθητές ασχολούνται ομαδικά με τις δραστηριότητες του φύλλου εργασίας.

Β ΦΑΣΗ: ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΟΜΑΔΑ Β Ο στόχος είναι να κατανοήσουν οι μαθητές τις καταστροφικές συνέπειες που μπορούν να προκαλέσουν στο περιβάλλον οι πράξεις των ανθρώπων αλλά και να πληροφορηθούν για το σημαντικό έργο που προσφέρουν τα οικολογικά κινήματα και οι οικολογικές οργανώσεις. Για να δείτε το φύλλο εργασίας πατήστε εδώ.

Β ΦΑΣΗ: ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΟΜΑΔΑ Γ Μελετά απόσπασμα από το λόγο που εκφώνησε ο Ινδιάνος Σιάτλ , όταν ο πρόεδρος της Αμερικής ζήτησε από τους Ινδιάνους να πουλήσουν τη γη τους. Μελετά επίσης το μελοποιημένο ποίημα του Ν. Γκάτσου «Ο εφιάλτης της Περσεφόνης» Οι μαθητές ασχολούνται ομαδικά με τις δραστηριότητες του φύλλου εργασίας.

Β ΦΑΣΗ: ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΟΜΑΔΑ Γ Ο στόχος είναι να κατανοήσουν οι μαθητές τη διαφορετική αντιμετώπιση του φυσικού περιβάλλοντος από διαφορετικές πολιτισμικές ομάδες: το σεβασμό από τη μια μεριά και την αδιαφορία από την άλλη που οδηγεί στην καταστροφή. Για να δείτε το φύλλο εργασίας πατήστε εδώ.

Β ΦΑΣΗ: ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΟΜΑΔΑ Δ Μελετά το κείμενο «Στην εποχή του τσιμέντου και της πολυκατοικίας» της Μαρίας Ιορδανίδου από το βιβλίο της «Η αυλή μας». Μελετά επίσης το κείμενο «Χαλασμένες γειτονιές» του Κοσμά Χαρπαντίδη. Οι μαθητές ασχολούνται ομαδικά με τις δραστηριότητες του φύλλου εργασίας.

Β ΦΑΣΗ: ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΟΜΑΔΑ Δ Ο στόχος είναι να κατανοήσουν οι μαθητές τις συνθήκες ζωής των ανθρώπων στις σύγχρονες τσιμεντουπόλεις και να διαπιστώσουν την αλλοίωση που μπορεί να υποστεί το φυσικό περιβάλλον μιας πόλης εξαιτίας των παρεμβάσεων του ανθρώπου. Για να δείτε το φύλλο εργασίας πατήστε εδώ.

Β ΦΑΣΗ: ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΟΜΑΔΑ Ε Μελετά το κείμενο «Άνθρωποι και δελφίνια» του Αντώνη Σουρούνη. Μελετά επίσης το ποίημα «Ο Λύκος» του Μάριου Μαρκίδη. Οι μαθητές ασχολούνται ομαδικά με τις δραστηριότητες του φύλλου εργασίας.

Β ΦΑΣΗ: ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΟΜΑΔΑ Ε Ο στόχος είναι να κατανοήσουν οι μαθητές τη διατάραξη της φυσικής ισορροπίας, την ανθρώπινη αδιαφορία καθώς και την κακομεταχείριση, τη φυλάκιση και την οικονομική εκμετάλλευση των ζώων. Για να δείτε το φύλλο εργασίας πατήστε εδώ.

Β ΦΑΣΗ: ΑΝΑΓΝΩΣΗ Όταν όλες οι ομάδες τελειώσουν την επεξεργασία των φύλλων εργασίας, ακολουθεί η παρουσίαση των εργασιών. Η κάθε ομάδα παρουσιάζει τα αποτελέσματα των εργασιών της στις άλλες ομάδες. Αναπτύσσεται ένας γόνιμος διάλογος, οι μαθητές μαθαίνουν να ακούν τους συμμαθητές τους και ανταλλάσσουν σκέψεις και απόψεις. Ο ρόλος του διδάσκοντα σε όλη τη διαδικασία είναι καθοδηγητικός, συμβουλευτικός και εμψυχωτικός. Πρωταγωνιστικό ρόλο σε όλη τη διαδικασία έχουν οι μαθητές.

Γ ΦΑΣΗ: ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΣΗ Οι μαθητές παράγουν το δικό τους λόγο όχι πια γύρω από τα κείμενα, αλλά γύρω από το θέμα της διδακτικής ενότητας με την οποία ασχολήθηκαν. Ο σκοπός της φάσης αυτής είναι να διαπιστώσουν διδάσκοντες και διδασκόμενοι τι καινούριο έμαθαν οι μαθητές, ποιες αντιλήψεις σχημάτισαν και τι συναισθήματα ένιωσαν..

Γ ΦΑΣΗ: ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΣΗ Δραστηριότητες των μαθητών Οι μαθητές μπορούν να γράψουν ένα κείμενο παρόμοιο με αυτά που διδάχτηκαν. Μπορούν να οργανώσουν μια έκθεση ή εκδήλωση στο σχολείο τους σχετική με το θέμα που διδάχτηκαν. Μπορούν να δημιουργήσουν διαδικτυακές αφίσες με την εφαρμογή http://edu.glogster.com/