ΕΦΗΒΕΙΑ ΚΑΙ EXTREME SPORTS ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΠΥΛΟΥ

Παρουσίαση με θέμα: "ΕΦΗΒΕΙΑ ΚΑΙ EXTREME SPORTS ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΠΥΛΟΥ"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΕΦΗΒΕΙΑ ΚΑΙ EXTREME SPORTS ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2013-2014 ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΠΥΛΟΥ
ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΠΥΛΟΥ ΤΜΗΜΑ Α1

2

3 ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ β’ τετραμηνου
ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ β’ τετραμηνου ΘΕΜΑ: Εφηβεία, ψυχολογία και στάσεις εφήβων. Α1 Λυκείου Πύλου Μαθητές: Καγιανάς Αποστόλης Καφαντάρης Γιάννης Καλογεροπούλου Δήμητρα Ζαφείρη Παναγιώτα Καλέμι Κωνσταντίνα Καθηγήτρια: Πετροπούλου Παναγιώτα

4 Τι ειναι εφηβεια; Εφηβεία είναι εκείνη η αναπτυξιακή περίοδος του ατόμου που πραγματοποιείται η μετάβαση από την παιδική ηλικία στην ενήλικη ηλικία. Στη διάρκεια της εφηβείας συμβαίνουν παράλληλα πολλές και σημαντικές αλλαγές στην κατάσταση του παιδιού σε σωματικό, συναισθηματικό και νοητικό επίπεδο. Ακριβώς επειδή αυτή την περίοδο συντελούνται πολλές αλλαγές σε διαφορετικά επίπεδα, ο έφηβος νοιώθει και είναι πολύ ευάλωτος σε μία περίοδο που τίποτα δεν είναι όπως και πριν κι όλα είναι ρευστά κι απροσδιόριστα. Αυτό δημιουργεί στους εφήβους άγχος, αγωνία και ανασφάλεια καθώς επίσης πόνο γιατί καλούνται να αποχωριστούν την παιδική τους ηλικία. Ζούνε ένα είδος πένθους της παιδικής ελευθερίας και ανεμελιάς. Οι ηλικίες που θεωρούνται μέρος της εφηβείας ποικίλλουν από τον πολιτισμό. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, η εφηβεία αρχίζει γύρω από την ηλικία 12-13, και τέλος σε Σε αντίθεση, η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας καθορίζει την εφηβεία ως περίοδο ζωής μεταξύ 10 και 20 ετών. Η λέξη προέρχεται από Λατινικά ρήμα adolescere που η σημασία είναι "να μεγαλώσει.

5 Συμπεριφορεσ και στασεισ εφηβων.
Καθώς ωριμάζουν τα παιδιά και αρχίζουν να γίνονται νεαροί έφηβοι, χρησιμοποιούν διάφορες μεθόδους για να πετύχουν τους επιθυμητούς τους στόχους. Η συμπεριφορά του παιδιού επηρεάζεται κυρίως από την οικογενειακή ατμόσφαιρα, τη θέση του στην οικογένεια (αν είναι το μικρότερο ή το μεγαλύτερο παιδί και ούτω καθεξής), τις μεθόδους διαπαιδαγώγησης που ακολουθούν οι γονείς και από τον τρόπο που αντιδρά το παιδί στις προκλήσεις της ζωής. Συμπεριφορά με μεταπτώσεις. Η διάθεση του εφήβου είναι «μία επάνω , μία κάτω», χαρακτηρίζεται από απότομες και μη ανεξήγητες εναλλαγές . Η ευχαρίστηση , η εγρήγορση , η χαρά μεταβάλλονται εύκολα σε ανία, άγχος ανασφάλεια, αγωνία, μελαγχολία και ντροπή. Αυτές οι μεταπτώσεις της συναισθηματικής κατάστασης είναι φυσιολογικές. Μάλιστα συχνά επεκτείνονται και στη συμπεριφορά του. Μπορεί π.χ. να κάθεται λίγα λεπτά μπροστά στην τηλεόραση, μετά να πάει στο ψυγείο ψάχνοντας κάτι να δοκιμάσει και αμέσως μετά να ξαπλώσει στο κρεβάτι του κοιτώντας το ταβάνι!

6 Η προσπάθεια του εφήβου για αυτονομία και ανεξαρτητοποίηση διαταράσσει την ηρεμία και τη σταθερότητα που υπήρχε στις οικογενειακές σχέσεις και τη λανθάνουσα περίοδο εξέλιξης του παιδιού. Οι γονείς προβληματίζονται έντονα όταν το παιδί τους αγγίξει τα όρια της εφηβείας. Δε ξέρουν πως ακριβώς να του συμπεριφερθούν, πώς να το κατευθύνουν και πολλές φορές ενεργούν αψυχολόγητα με αποτέλεσμα να πληγώνονται και να πληγώνουν τα παιδιά τους. Ξεχνούν πως οι έφηβοι είναι πολύ  ευαίσθητα όντα και πως περνούν μια δοκιμαστική κρίση που τους βάζει σε μια θέση εύθραυστη σε πολλά σημεία και ιδιαίτερα στις μεταξύ τους σχέσεις.

7 Σταση εφηβων: επανασταση
Βιάζονται να μεγαλώσουν, να ξεφύγουν από την πλήρη εξάρτηση των γονιών τους. Συχνά παραβιάζουν νόμους και αρχές για να επιβεβαιώσουν την ύπαρξη τους.  Για να επιβεβαιώσει ο έφηβος ότι είναι αυτόνομος και όχι παιδί, καταστρέφει ότι παλαιότερα είχε λατρέψει, δηλαδή επαναστατεί απέναντι στα πρότυπα και στα μοντέλα των γονιών του, κάνει ακριβώς το αντίθετο, υποτιμά την ηθική τους και δίνει εικόνα αλαζόνα και υπερόπτη που περνά τους γύρο του από κόσκινο. Παρόλ’ αυτά  ας μη ξεχνάμε πως οι έφηβοι στην ουσία είναι ακόμα εξαρτημένοι από τους γονείς τους, και σε καμία περίπτωση δεν αναπτύσσονται μετέωροι, στο κενό, άρα τους είναι απαραίτητο να ανήκουν και να κρατιούνται από μια δομή που δεν καταρρέει από την επιθετικότητα τους και τις αμφισβητήσεις τους. 

8 Στασεισ εφηβων: κριση ταυτοτητασ και συναισθηματικεσ μεταπτωσεισ
Ποιος είμαι; Τι αξίζω; Που πηγαίνω και τι ζητάω από αυτή τη ζωή; Αυτά τα ερωτήματα βασανίζουν τον έφηβο στην προσπάθεια του να αποκτήσει μια ασφαλή αίσθηση προσωπικής ταυτότητας. Η ταυτότητα είναι ο τρόπος που ο έφηβος αντιλαμβάνεται τον εαυτό του, και συμπεριλαμβάνει  την αυτοεκτίμηση του και τους προσωπικούς του στόχους. Έτσι ο έφηβος διέρχεται από μια κρίση ταυτότητας μέχρι να ανακαλύψει ποιος είναι. Χαρακτηριστικά αυτής της κρίσης είναι η σύγχυση των ρόλων, η υιοθέτηση αναγκών και επιθυμιών που συχνά επιβάλλονται από την οικογένεια ή τους φίλους. Οι έφηβοι πειραματίζονται πολύ συχνά μέχρι να κατακτήσουν μια αίσθηση ενιαίας ταυτότητας. 

9 Σε συναισθηματικό επίπεδο παρατηρούνται έντονες μεταπτώσεις στη διάθεση του εφήβου, κλείσιμο στον εαυτό τους, υπερευαισθησία, νεύρα, παθητικότητα, ανία και μελαγχολία. Η κατάσταση της ανία ή της βαρεμάρας μοιάζει να είναι μια αμυντική προσπάθεια απώθησης και καταπίεσης των επιθετικών και σεξουαλικών φαντασιώσεων, με αποτέλεσμα το συναίσθημα να ισοπεδώνεται, η σκέψη να μοιάζει κενή και να αναζητούνται εξωτερικά ερεθίσματα για να νιώσει ζωντανός. Αργότερα όσο ο έφηβος αποκτά μεγαλύτερη σιγουριά και έλεγχο του εαυτού του, τη θέση της ανίας παίρνει η ονειροπόληση. 

10 Στάση εφήβων: Συμμόρφωση σε κοινωνικά πρότυπα ομάδων.
Οι περισσότεροι έφηβοι ωφελούνται πολύ από μία υποστηρικτική ομάδα φίλων, έχουν σταθερές φιλίες εμπιστοσύνης και μοιράζονται τα συναισθήματα τους, τις προτιμήσεις τους και τα κοινά ενδιαφέροντα τους με αυτούς.Τα κορίτσια προτιμούν συνήθως πιο έντονες ομόφυλες φιλίες ενώ τα αγόρια προτιμούν μία πιο χαλαρά δομημένη ομάδα φίλων. Μία κλειστή κοινωνική ομάδα επιτρέπει την αίσθηση του ανήκειν και ενισχύει την αυτοπεποίθηση.  Οι ομάδες των συνομηλίκων προσφέρουν στον έφηβο την ευκαιρία να παίξει μία ποικιλία ρόλων που προσιδιάζουν το ρόλο του ενηλίκου. Οι συναισθηματικές σχέσεις απασχολούν ένα μεγάλο μέρος της ενέργειας τους και της σκέψης τους. Οι σχέσεις θα λέγαμε ωστόσο ότι έχουν ένα ναρκισσιστικό χαρακτήρα που εκφράζεται μέσα από την ανάγκη του εφήβου για τέλειες φιλίες ή ιδανικό ερωτικό σύντροφο. Γι αυτό και η ομάδα των συνομηλίκων εξιδανικεύεται. 

11 Το σχολείο αποτελεί συναισθηματικά μεταβατικό χώρο μεταξύ της οικογένειας και της κοινωνίας. Είναι ο χώρος που θα σχηματιστούν οι ομάδες, θα ανταλλαγούν εμπειρίες και θα διαμορφωθούν πρότυπα ζωής. Οι περισσότεροι έφηβοι δίνουν ιδιαίτερη προτεραιότητα στη συμμόρφωση με τα πρότυπα εμφάνισης της ομάδας για να είναι όμοιοι με τα υπόλοιπα μέλη. Με αυτό τον τρόπο εκφράζουν την ανάγκη τους να είναι μέρος και κομμάτι μιας ομάδας στην οποία έχουν κάποιο ρόλο και αισθάνονται ότι αναγνωρίζονται. Ας μην ξεχνάμε ότι παρόλο που οι έφηβοι περνούν πολύ χρόνο με τους συνομήλικους τους, ενδόμυχα περισσότερο ανησυχούν και στεναχωριούνται όταν προκαλούν την αποδοκιμασία των γονέων τους και για αυτό το λόγο χρειάζεται να ξέρουν και να νιώθουν ότι οι γονείς τους αποδέχονται και ενδιαφέρονται για αυτούς.

12 Συμπερασματικά Αν και η εφηβεία είναι μια δύσκολη περίοδος γεμάτη αντιδράσεις, οι αντιδράσεις τους αυτές δηλώνουν με ένα ιδιότυπο τρόπο ότι  οι έφηβοι έχουν απόλυτη ανάγκη από τη συμπαράσταση και τη βοήθεια των γονέων. Τους είναι απαραίτητο να μεγαλώνουν σε ένα σταθερό πλαίσιο που να μην καταλύεται από την επιθετικότητα τους. Ο ρόλος των γονέων είναι να  κατανοήσουν και να βοηθήσουν χωρίς να γίνονται καταπιεστικοί ή υπερβολικά παραχωρητικοί, παρέχοντας έτσι την ασφάλεια και τα όρια που  οι έφηβοι χρειάζονται για να περάσουν από την παιδική στην ενήλικη ζωή.

13 ΕΦΗΒΕΙΑ ΚΑΙ ΕΘΙΣΜΟΙ Εξάρτηση: Είναι μια παθολογική κατάσταση του εγκεφάλου που οδηγεί αρκετούς νέους ανθρώπους σε μια διαρκή και απελπισμένη αναζήτηση, νοιώθουν επιτακτική ανάγκη για τη χρήση ενός προϊόντος για τη διενέργεια μιας πράξης για την επαφή με κάποιο πρόσωπο. Βέβαια εκτός από τον παραπάνω ορισμό μπορούμε να πούμε πως εξάρτηση αποτελεί κάθε συμπεριφορά που παίρνει τη μορφή μίας σχεδόν τελετουργικής, αυτοματοποιημένης συνήθειας, την οποία αν και το άτομο αναγνωρίζει την καταναγκαστική και ψυχοπιεστική, εν τούτοις αδυνατεί να ελέγξει και να πολύ περισσότερο να σταματήσει, εξαιτίας ισχυρότερων φυσιολογικών, ψυχολογικών και κοινωνικών παραγόντων.

14 Μορφές εξάρτησης: Ώρες μπροστά στην τηλεόραση. Μη ισορροπημένη τροφή Διαδίκτυο Τυχερά παιχνίδια για γρήγορο χρήμα-Τζόγος Πάθος για σεξ και αγάπη Καταναλωτική μανία Πάθος με την νέα τεχνολογία Κάπνισμα Αλκοολισμός Ξενύχτια Τατουάζ-Body Piercing

15 ΣΧΕΣΕΙΣ ΤΩΝ ΕΦΗΒΩΝ ΜΕ ΣΥΝΟΜΗΛΙΚΟΥΣ
Η σχέση με τους συνομηλίκους είναι η πιο σημαντική σχέση του εφήβου αυτή την περίοδο, είτε πρόκειται για την παρέα, είτε για τους συμμαθητές, είτε για τους «κολλητούς», ή το-τη νέο-α ερωτικό-ή σύντροφο. Ο έφηβος επιλέγει συνομηλίκους που του ταιριάζουν. Έτσι είναι σημαντικό να καταλάβουμε ότι όμοιος ομοίο ζευγαρώνει και να μην αποδίδουμε τις ευθύνες για την όποια πράξη του εφήβου στους άλλους. Μία τέτοια στάση μειώνει την προσωπική ευθύνη του παιδιού. Ο έφηβος, όπως και ο ενήλικας, μπορεί ωστόσο να παρασυρθεί από την ομάδα, όταν κυριαρχεί η ψυχολογία της μάζας, όπως μας την περιέγραψε στις αρχές του 20ου αι. ο LeBon.

16 ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΧΡΟΝΟΣ ΕΦΗΒΩΝ
Ο ελεύθερος χρόνος των εφήβων αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα πεδία για την κοινωνικοποίησή τους, την ανάπτυξη των δεξιοτήτων και τη διαμόρφωση της ταυτότητάς τους. Ο τρόπος ωστόσο με τον οποίο οι έφηβοι αξιοποιούν τον ελεύθερο χρόνο τους συνδέεται ποικιλοτρόπως με την ψυχική αλλά και τη σωματική τους ανάπτυξη και υγεία. Οι έφηβοι αφιερώνουν τον ελεύθερο χρόνο τους σε δραστηριότητες που απαιτούν φυσική άσκηση ή σε καθιστικές δραστηριότητες. Η συχνή σωματική άσκηση έχει θετικές επιπτώσεις τόσο στη σωματική όσο και στην ψυχική υγεία των εφήβων. Έρευνες έχουν δείξει ότι οι έφηβοι που ασκούνται σωματικά ημερησίως για 60 λεπτά έχουν καλύτερη φυσική κατάσταση, σχολική επίδοση, αυτοεκτίμηση, ομαλή διαχείριση άγχους και είναι πιο κοινωνικοί συγκριτικά με εκείνους που ασκούνται λιγότερο συχνά ή και καθόλου. Επίσης, οι έφηβοι που συμμετέχουν σε φυσικές δραστηριότητες και υιοθετούν ένα δραστήριο τρόπο ζωής είναι πιθανότερο να συνεχίσουν να είναι δραστήριοι και ως ενήλικοι.

17 Η πλειοψηφία των νέων, συνήθως, «γεμίζει» τον ελεύθερο χρόνο της µε:
Η πλειοψηφία των νέων, συνήθως, «γεμίζει» τον ελεύθερο χρόνο της µε: Παρέα µε συνομηλίκους. Παιχνίδια στον ηλεκτρονικό υπολογιστή. Επικοινωνία µέσω διαδικτύου (internet) Ανάγνωση περιοδικών. Ενημέρωση για τη μόδα. Εκδηλώσεις µε σκοπό τη διασκέδαση. (τηλεόραση, κινηματογράφος, καφετέριες, νυχτερινή ζωή) Ξεκούραση

18 Ψυχολογια εφηβων Η ψυχολογία του εφήβου είναι μια σημαντική διεργασία, όπως η παλινδρόμηση, που χαρακτηρίζεται από την εμφάνιση παλαιότερων σχημάτων συμπεριφοράς, με στόχο την επαναδιαπραγμάτευσή τους και την επίλυση συγκρούσεων με αποτελεσματικότερο τρόπο από αυτόν της παιδικής ηλικίας. Ένα άλλο χαρακτηριστικό, που οφείλεται σε αυτή την κίνηση προς τα πίσω αλλά και την ανάγκη εξέλιξης, είναι η αμφιθυμία κατά τη διάρκεια της εφηβείας. Αυτή μπορεί να εκφράζεται με τη συναισθηματική αστάθεια στις σχέσεις και αλλαγές στη συμπεριφορά. Αυτές οι διακυμάνσεις στα συναισθήματα και τη συμπεριφορά του εφήβου, που είναι ενδεικτικές της στάσης του στις διαδικασίες της ανάπτυξης, μπορεί συχνά να προκαλέσουν σύγχυση σε γονείς, εκπαιδευτικούς και κοινωνία, με αποτέλεσμα συχνά η συμπεριφορά αυτή να παρεξηγείται. Δε θα πρέπει να ξεχνάμε ότι ο έφηβος δεν είναι ακόμα ενήλικας. Παραμένει ανώριμος και θα πρέπει να κατακτήσει ορισμένα ακόμα αναπτυξιακά ορόσημα προκειμένου να εισέλθει στην ενήλικη ζωή του κατάλληλα εφοδιασμένος ώστε να αντιμετωπίσει τις δικές της προκλήσεις: εκπαίδευση, επαγγελματική αποκατάσταση, κοινωνικές σχέσεις, γάμο, ανάληψη της ευθύνης του γονικού ρόλου.

19 Που θα καταλήξει αυτή η δύσκολη περίοδος;
Συναισθηματικά και διανοητικά η εφηβεία συνεπάγεται τεράστιες αλλαγές στον κόσμο του παιδιού.  Οπλιστείτε με  υπομονή και κατανόηση και κοιτάξτε…το μέλλον. Ιδού τι θα καταφέρει το παιδί σας: -Θα διαχωρίσει τον εαυτό του από εσάς προκειμένου να εδραιώσει τη δική του ατομική ταυτότητα. - Θα μάθει να ελίσσεται στις διαπροσωπικές του σχέσεις.  -Θα ανακαλύψει το «γκρίζο» και θα αφήσει πίσω τον ασπρόμαυρο κόσμο της παιδικότητας.        - Θα μάθει να  συνεκτιμά καταστάσεις και να εξετάζει ένα ζήτημα από την σκοπιά των άλλων.  -Χάρη στην ανάπτυξη της ανώτερης σκέψης , αντιλαμβάνεται την έννοια του μέλλοντος , αξιολογεί εναλλακτικές λύσεις και βάζει  προσωπικούς στόχους για το μέλλον.  -Αρχίζει να εξασκείται σε κάτι παραπάνω από το «εδώ και τώρα». Μπορεί να παίρνει αποφάσεις.  -Θα αποκτήσει ερωτική ζωή.  -Θα μπορεί να αναλάβει τις υποχρεώσεις του ενηλίκου.

20 ΠΡΟΤΥΠΑ ΕΦΗΒΩΝ ΟΡΙΣΜΟΣ:
Πρότυπα είναι κάποια είδωλα κυρίως προσώπων που έχουν καταξιωθεί σε έναν τομέα και είναι είτε από το κοντινό περιβάλλον ενός ανθρώπου είτε από το καλλιτεχνικό στερέωμα. Όλοι οι άνθρωποι υποσυνείδητα ή όχι διαλέγουν πρότυπα και με τον έναν ή με τον άλλο τρόπο άθελα ή μη προσπαθεί να τα μιμηθεί, να τα υπερβεί, να τα ακολουθήσει και να γίνει ακόμα καλύτερος από αυτά ενώ στο τέλος τα λατρεύει τα αγαπάει και τα υπερασπίζεται. Τα πρότυπα που επιλέγει ο καθένας είναι σύμφωνα με την προσωπικότητα, το χαρακτήρα, τις ιδέες, τις αντιλήψεις, τις αξίες, τη νοοτροπία, τις παρέες, τα μηνύματα που περνάει η οικογένεια και το κοντινό περιβάλλον αλλά κυρίως την κρίση του καθενός και τις γνώσεις και τα ερεθίσματα που έχει πάρει από μικρός. Πολλές φορές τα πρότυπα που έχει ο κάθε άνθρωπος, ένα ή περισσότερα, δεν τα διαλέγει ο ίδιος αλλά του τα περνάει η κοινωνία ολόκληρη με έμμεσο ή άμεσο τρόπο. Η τηλεόραση, ο κινηματογράφος, το ραδιόφωνο, οι διαφημίσεις, οι εφημερίδες, τα περιοδικά και γενικά όλα τα μέσα μαζικής ενημέρωσης συμβάλλουν πολύ ενεργά και αποτελεσματικά στη προσπάθεια αυτή όλων των κοινωνιών να εμφυτέψουν κυρίως στους νεότερους ανθρώπους της κοινωνίας προκαθορισμένα και συγκεκριμένα από αυτούς πρότυπα.

21 Υπάρχουν διάφορα είδη προτύπων, τα οποία είναι τα εξής:
ΜΟΔΑ: Μόδα είναι η παροδική συνήθεια που για ορισμένο χρονικό διάστημα γενικεύεται σε μεγάλο φάσμα της κοινωνίας, σε ότι αφορά την ενδυμασία, την κόμμωση, τη μουσική, ο συρμός, ο νεωτερισμός. Η μόδα είναι στην πραγματικότητα ένα πολυσύνθετο φαινόμενο που καθρεφτίζει τις κατευθύνσεις και τις εξελίξεις μιας κοινωνίας σε μια ορισμένη ιστορική περίοδο. Ο ρόλος της είναι να εισάγει στην κοινωνία, με τη γρήγορη μετάδοση και αφομοίωση, νέες συμπεριφορές και πεποιθήσεις.

22 ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ: Η παρακολούθηση της τηλεόρασης αποτελεί μια πολύ σημαντική και καθημερινή δραστηριότητα των παιδιών και των εφήβων. Σύμφωνα με μελέτες σε ανεπτυγμένες χώρες υπολογίζεται ότι παρακολουθούν κατά μέσο όρο 3 έως 4 ώρες τηλεόραση καθημερινώς.Μέχρι το έτος που θα αποφοιτήσουν από το σχολείο μέσης εκπαίδευσης θα έχουν περάσει περισσότερο χρόνο μπροστά από τη τηλεόραση παρά στις τάξεις τους. Η τηλεόραση μπορεί να προσφέρει πληροφόρηση, ψυχαγωγία και συντροφιά στα παιδιά αλλά μπορεί και να τα επηρεάσει με πολλούς ανεπιθύμητους τρόπους. Σύμφωνα με συμπεράσματα ερευνών από την Αμερικανική Ακαδημία Ψυχιατρικής του παιδιού και του έφηβου τα παιδιά που παρακολουθούν τηλεόραση για μεγάλο χρονικό διάστημα καθημερινώς παρουσιάζουν τα εξής μειονεκτήματα: έχουν χαμηλότερους βαθμούς στο σχολείο είναι υπέρβαρα εξασκούνται λιγότερο διαβάζουν λιγότερο

23 Σχεσεισ γονεων-εφηβων
Οι γονείς αποτελούν τον κοινωνικό καθρέπτη του παιδιού. Αν ο έφηβος αισθάνεται ότι οι γονείς του τον περιβάλλουν με στοργή, σεβασμό και εμπιστοσύνη, τότε μπορεί να σκεφτεί τον εαυτό του ως άξιο στοργής, σεβασμού και εμπιστοσύνης. Η γονική φροντίδα και τρυφερότητα διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην διαδικασία δόμησης της ταυτότητας, κατά την κρίσιμη περίοδο της εφηβείας. Εξίσου σημαντικό ρόλο παίζουν και η ελευθερία και η αυτονομία, ως πλαίσιο αναφοράς της γονικής συμπεριφοράς προς τους εφήβους. Η ανάγκη των εφήβων για ελευθερία, αυτονομία και αυτοέκφραση οδηγεί τους σε συμπεριφορές με ανάλογη δεκτικότητα και ελαστικότητα, οι οποίες ωθούν τους εφήβους σε ομαλή προσαρμογή στον κόσμο των ενηλίκων.

24 Η αίσθηση των εφήβων ότι τους εμπιστεύονται και τους αντιμετωπίζουν, ως υπεύθυνα άτομα, αποτελεί μία μεταβλητή που συμβάλλει σημαντικά στην αύξηση της αυτοεκτίμησής τους. Η αυτοεκτίμηση αποτελεί ένα βασικό και κυρίαρχο στοιχείο, κατά την δόμηση της ταυτότητας τους.

25 Άλλοι παράγοντες που παίζουν καθοριστικό ρόλο στην διαδικασία δόμησης της ταυτότητας των εφήβων, είναι η αίσθηση αποδοχής από τους γονείς, το επίπεδο οικογενειακής ενδοεπικοινωνίας, η οικογενειακή συνοχή και ισορροπία, η κοινή υποστήριξη μεταξύ των μελών της οικογένειας και ο καθοδηγητικός γονικός έλεγχος. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η διερεύνηση του ιδιαιτέρου ρόλου της μητέρας στην ανάπτυξη της προσωπικότητας του παιδιού. Η μητέρα αποτελεί για το παιδί και ιδιαίτερα για τον έφηβο το κύριο πρόσωπο αναφοράς, τη δεσπόζουσα μορφή με την οποία ο έφηβος αναπτύσσει μία έντονη αμφίδρομη δυαδική σχέση, μία σχέση αλληλεπίδρασης, αλληλοσυμπλήρωσης και αλληλεκπλήρωσης.

26 Η σχέση του παιδιού με την μητέρα είναι περισσότερο συνδεδεμένη με την ψυχική υγεία του παιδιού, για λόγους μερικώς βιολογικούς και κυρίως κοινωνικούς, ενώ ο ρόλος του πατέρα είναι κοινωνικά περιορισμένος. Ο πατέρας κατέχει μία σημαντική θέση στη διαδικασία εξέλιξης του παιδιού από την προγεννητική ακόμα περίοδο. Ο ρόλος του είναι πολύτιμος για τη διαμόρφωση της προσωπικότητας και της κοινωνικοποίησης του παιδιού και ιδιαίτερα εμφανής στην εδραίωση του Υπερεγώ. Το Υπερεγώ είναι μία πηγή δύναμης για το Εγώ, και το άτομο που υποφέρει από πατρική στέρηση έχει συνήθως αδύναμο Εγώ. Τόσο η μητέρα όσο και ο πατέρας λειτουργούν στην βρεφική ηλικία ως μορφές προσκόλλησης και αργότερα ως μορφές κοινωνικοποίησης.

27 Ο ρόλος του πατέρα αναδεικνύεται ιδιαίτερα καθοριστικός κατά την περίοδο της εφηβείας, τόσο για την έφηβη κόρη, στο υποσυνείδητο της οποίας καταγράφεται ως πρότυπο που θα καθορίσει τις μελλοντικές επιλογές ως προς τον σύντροφο της, όσο και για τον γιό, ως ανδρικό στερεοτυπικό πρότυπο προς μίμηση.

28 Στις μέρες μας ο θεσμός της οικογένειας με την μορφή που τον γνωρίσαμε στο παρελθόν έχει διαφοροποιηθεί δραματικά. Η αύξηση των διαζυγίων, η απόκτηση παιδιού εκτός γάμου καθώς και η αυξητική τάση των συμβιωτικών σχέσεων έχουν αλλάξει ριζικά τη δομή της παραδοσιακής οικογένειας. Για τον λόγο αυτό, τα πρότυπα ταύτισης και οι στόχοι που θέτουν οι νέοι στις μέρες μας, αλλάζουν με ταχύτατους ρυθμούς, καθώς οι σχέσεις τους με τους γονείς τους είναι πιο απαιτητικές και πιο σύνθετες από κάθε άλλη εποχή.

29 Ο χρόνος ενασχόλησης των γονέων με τους εφήβους είναι σαφέστατα μειωμένος σε σχέση με το παρελθόν και συνεχίζει να μειώνεται διαρκώς, λόγω του φόρτου εργασίας των γονέων και του πλήθους των λοιπών ενασχολήσεων. Αλλά και οι ίδιοι οι έφηβοι με την σειρά τους, εκτός από εξαντλητικό ωράριο είναι υποχρεωμένοι να ανταποκριθούν και σε ένα πλήθος άλλων ρόλων και ασχολιών που τους στερεί τον ελεύθερο χρόνο για ενδοοικογενειακές σχέσεις. Αναδεικνύεται λοιπόν, ιδιαίτερα σημαντικός ο ρόλος των γονέων στην δόμηση μιας υγιούς σχέσης με τον επαναστατημένο έφηβο που αναζητά την ταυτότητα του. Εξίσου σημαντικό είναι και ο τρόπος που θα διαχειριστεί ο έφηβος τις συγκρούσεις του, τόσο με τον ίδιο του τον εαυτό όσο και με τους σημαντικούς άλλους, κατά την συγκρότηση της ταυτότητάς του.

30 Εφηβεια και ρισκο Οι ριψοκίνδυνες συμπεριφορές στην εφηβεία, κυρίως από τη μέση εφηβεία (15-16) έως την αρχή της ενηλικίωσης, είναι ένα ενδημικό φαινόμενο, το οποίο θεωρείται μέρος της φυσιολογικής ανάπτυξης του εφήβου. Η φυσιολογική εφηβική ανάπτυξη περιλαμβάνει αυξημένη ανεξαρτησία, αυτονομία από την οικογένεια, μεγαλύτερη συναναστροφή με τους φίλους,σεξουαλική επίγνωση, ψυχολογική -γνωστική ωρίμανση και διαμόρφωση ταυτότητας.

31 Τι κερδίζουν οι έφηβοι μέσω της ριψοκίνδυνης συμπεριφοράς; Οι συμπεριφορές, όπως το κάπνισμα, η χρήση αλκοόλ, η παράνομη χρήση ουσιών, η επικίνδυνη οδήγηση και η πρώιμη σεξουαλική δραστηριότητα, πρέπει να θεωρούνται περισσότερο ως στοχοθετημένες, παρά ως απερίσκεπτες δράσεις λόγω άγνοιας του κινδύνου, καθώς είναι κεντρικής σημασίας για τους παρακάτω λόγους:

32 Την αποδοχή και τον σεβασμό των συνομηλίκων
Την εδραίωση της αυτονομίας από τους γονείς Την απόρριψη των νορμών και των αξιών της συμβατικής εξουσίας Την αντιμετώπιση του άγχους Την πρόβλεψη της αποτυχίας Την επιβεβαίωση - στον εαυτό και στους άλλους - συγκεκριμένων χαρακτηριστικών της ταυτότητας  Την επιβεβαίωση της ωριμότητας Την ενίσχυση της ανάληψης πρωτοβουλιών Την ενίσχυση της αυτοεκτίμησης, ως αποτέλεσμα της ευχαρίστησης που συνοδεύει την υπέρβαση των ορίων

33 Οι ριψοκίνδυνες συμπεριφορές, λοιπόν, θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς ότι αποτελούν μέρος της  νεανικής κουλτούρας και βοηθούν τον έφηβο στην διαμόρφωση της δικής του ξεχωριστής ταυτότητας. Οι έφηβοι έχουν επίγνωση των αρνητικών συνεπειών μιας ριψοκίνδυνης πράξης ή έστω ενός μέρους αυτών, όμως  πολλές φορές μεροληπτούν σκεπτόμενοι περισσότερο την αισιόδοξη πλευρά και θεωρώντας το ρίσκο λιγότερο σημαντικό από ότι μπορεί να είναι στην πραγματικότητα.   

34     Αίτια της ριψοκίνδυνης συμπεριφοράς
Η καταπιεστική στάση των γονέων  Η πίεση της παρέας συνομηλίκων  Η αναζήτηση συναρπαστικών εμπειριών Η αίσθηση παντοδυναμίας και ατρωτότητας  Η χαμηλή ή υψηλή αυτοεκτίμηση   Οι βιολογικοί παράγοντες (ανώριμη ικανότητα για αυτοέλεγχο)  Η έμφαση στην αίσθηση δύναμης και όχι στις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις Τέλος