ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΣΧΟΛΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ:

Παρουσίαση με θέμα: "ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΣΧΟΛΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ:"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΣΧΟΛΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ: «ΦΥΛΟ ΚΑΙ ΝΕΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΑΚΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΑ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Της Αγγελικής Νικολάου ΘΕΜΑ: «Ανθρώπινο κεφάλαιο, διαχείριση της γνώσης, με τη συμβολή τεχνολογικών καινοτομιών» ΤΡΙΜΕΛΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗ: Κ. Τσολακίδης, Αναπλ. Καθ., Επιβλέπων Π. Φώκιαλη, Αναπλ. Καθ., Μέλος Χ. Βιτσιλάκη, Καθ., Μέλος Ρόδος, Μάιος 2012

2 Περιγραφή δομής της εργασίας Κεφάλαιο 1: γίνεται μια σύντομη αναφορά στην έννοια του ανθρώπινου κεφαλαίου, αναλύεται η έννοια της διαχείρισης της γνώσης, η σημασία της για οργανισμούς και επιχειρήσεις, εστιάζοντας στη ρητή και στην άρρητη γνώση σύμφωνα με το μοντέλο του Nonaka. Κεφάλαιο 2: αναφέρεται στην αξιοποίηση των σύγχρονων τεχνολογιών στη διαχείριση της γνώσης, επικεντρώνεται στη δημιουργία των εικονικών κοινοτήτων και στην ανάπτυξη των Προσωπικών Δικτύων Μάθησης. Κεφάλαιο 3: προσεγγίζονται τα τρισδιάστατα εμβυθιζόμενα εικονικά περιβάλλοντα, περιγράφονται τα χαρακτηριστικά και τα μοντέλα που υποστηρίζουν τη μάθηση εντός αυτών και επιλέγεται το Second Life ως το πλέον πλούσιο και εύκολο στην πρόσβαση, περιβάλλον διεξαγωγής της έρευνας. Κεφάλαιο 4: αφορά στη μεθοδολογία που ακολουθήθηκε. Κεφάλαιο 5: αναλύονται τα δεδομένα της έρευνας. Κεφάλαιο 6: γίνεται συζήτηση και προτάσεις για μελλοντική έρευνα.

3 Βιβλιογραφική ανασκόπηση Ανθρώπινο κεφάλαιο και νέα γνώση Ο ρυθμός με τον οποίο συντελούνται οι αλλαγές, τόσο στο εργασιακό όσο και στο κοινωνικό μας περιβάλλον και απαξιώνονται η ανανεώνονται οι γνώσεις σε όλους τους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας, δημιουργούν την ανάγκη επαναπροσδιορισμού στρατηγικών διαχείρισης της γνώσης από οργανισμούς, επιχειρήσεις και άτομα (Pigg & Crank, 2004). Ο ρυθμός με τον οποίο συντελούνται οι αλλαγές, τόσο στο εργασιακό όσο και στο κοινωνικό μας περιβάλλον και απαξιώνονται η ανανεώνονται οι γνώσεις σε όλους τους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας, δημιουργούν την ανάγκη επαναπροσδιορισμού στρατηγικών διαχείρισης της γνώσης από οργανισμούς, επιχειρήσεις και άτομα (Pigg & Crank, 2004). Το ανθρώπινο κεφάλαιο ως το σύνολο των γνώσεων, δεξιοτήτων και εμπειριών που εμπεριέχεται σε μια κοινωνία ή διαθέτει το άτομο, συνιστά σημαντικό συντελεστή παραγωγής και καθιστά το ζήτημα της διαχείρισης της γνώσης ζωτικό για την ανάπτυξη (Plunkett, 2001). Το ανθρώπινο κεφάλαιο ως το σύνολο των γνώσεων, δεξιοτήτων και εμπειριών που εμπεριέχεται σε μια κοινωνία ή διαθέτει το άτομο, συνιστά σημαντικό συντελεστή παραγωγής και καθιστά το ζήτημα της διαχείρισης της γνώσης ζωτικό για την ανάπτυξη (Plunkett, 2001). Σημαντικός παράγοντας στη διαχείρισή της γνώσης είναι το γεγονός ότι η φύση της νέας παραγόμενης γνώσης, είναι άρρητη και δύσκολα μπορεί να εκφρασθεί, να κωδικοποιηθεί και να διαχυθεί με συμβατικά μέσα, σε αντιδιαστολή με τη ρητή γνώση, η οποία διαχέεται εύκολα (Bush & Tiwana, 2005 και Nonaka & Krogh, 2009). Σημαντικός παράγοντας στη διαχείρισή της γνώσης είναι το γεγονός ότι η φύση της νέας παραγόμενης γνώσης, είναι άρρητη και δύσκολα μπορεί να εκφρασθεί, να κωδικοποιηθεί και να διαχυθεί με συμβατικά μέσα, σε αντιδιαστολή με τη ρητή γνώση, η οποία διαχέεται εύκολα (Bush & Tiwana, 2005 και Nonaka & Krogh, 2009).

4 Τίθεται λοιπόν το ζήτημα, σε ποιο βαθμό μπορεί να κωδικοποιηθεί η άρρητη γνώση που παράγεται στον οργανισμό. Τίθεται λοιπόν το ζήτημα, σε ποιο βαθμό μπορεί να κωδικοποιηθεί η άρρητη γνώση που παράγεται στον οργανισμό. Παράλληλα, αναδύεται και το ζήτημα της επιλογής του τρόπου με τον οποίο θα αφομοιωθούν γνώσεις που παράγονται εκτός οργανισμού και οι οποίες σχετίζονται με τη σφαίρα των δραστηριοτήτων του. Παράλληλα, αναδύεται και το ζήτημα της επιλογής του τρόπου με τον οποίο θα αφομοιωθούν γνώσεις που παράγονται εκτός οργανισμού και οι οποίες σχετίζονται με τη σφαίρα των δραστηριοτήτων του. Υπάρχουν όμως είδη γνώσης τα οποία είναι δύσκολο να κωδικοποιηθούν, δηλαδή να γίνει καταγραφή και αποτύπωση με συμβατικά μέσα, όπως κείμενα, εγχειρίδια, ή βάσεις δεδομένων, είτε διότι η φύση της γνώσης δεν το επιτρέπει, είτε διότι απαιτείται μεγάλο κόστος για την κωδικοποίησή της. Παραδείγματος χάριν, η εμπειρία που αποκτά ένας/μια εργαζόμενος/η στη διάρκεια του εργασιακού του/της βίου, είναι σε μεγάλο βαθμό άδηλη και η μετάδοση αυτής της γνώσης, απαιτεί διαπροσωπική επαφή και αλληλεπίδραση (Kilpratrick, Field & Falk, 2003). Υπάρχουν όμως είδη γνώσης τα οποία είναι δύσκολο να κωδικοποιηθούν, δηλαδή να γίνει καταγραφή και αποτύπωση με συμβατικά μέσα, όπως κείμενα, εγχειρίδια, ή βάσεις δεδομένων, είτε διότι η φύση της γνώσης δεν το επιτρέπει, είτε διότι απαιτείται μεγάλο κόστος για την κωδικοποίησή της. Παραδείγματος χάριν, η εμπειρία που αποκτά ένας/μια εργαζόμενος/η στη διάρκεια του εργασιακού του/της βίου, είναι σε μεγάλο βαθμό άδηλη και η μετάδοση αυτής της γνώσης, απαιτεί διαπροσωπική επαφή και αλληλεπίδραση (Kilpratrick, Field & Falk, 2003). Βιβλιογραφική ανασκόπηση Ζητήματα κωδικοποίηση της νέας γνώσης

5 Η ανάπτυξη των Τεχνολογιών (ΤΠΕ) τα τελευταία χρόνια, έχει επηρεάσει τον τρόπο και τη δυναμική της διάχυσης της γνώσης. Σημαντικά ερευνητικά ερωτήματα σχετικά με τους μηχανισμούς μετάδοσης της γνώσης ρητής και άρρητης, παραμένουν αναπάντητα. Η ανάπτυξη των Τεχνολογιών (ΤΠΕ) τα τελευταία χρόνια, έχει επηρεάσει τον τρόπο και τη δυναμική της διάχυσης της γνώσης. Σημαντικά ερευνητικά ερωτήματα σχετικά με τους μηχανισμούς μετάδοσης της γνώσης ρητής και άρρητης, παραμένουν αναπάντητα. Η ανάδυση τεχνολογικών καινοτομιών και καινοτομιών οργανωσιακού χαρακτήρα, οδήγησαν στην υιοθέτησή τους από οργανισμούς και επιχειρήσεις, προκειμένου να διαχειριστούν το γνωστικό τους απόθεμα (knowledge assets), να αξιοποιήσουν την υπάρχουσα γνώση και να υποστηρίξουν την παραγωγή νέας γνώσης (Choi & Lee, 2002 και Thoms, Garrett, Herrera & Ryan, 2008). Η ανάδυση τεχνολογικών καινοτομιών και καινοτομιών οργανωσιακού χαρακτήρα, οδήγησαν στην υιοθέτησή τους από οργανισμούς και επιχειρήσεις, προκειμένου να διαχειριστούν το γνωστικό τους απόθεμα (knowledge assets), να αξιοποιήσουν την υπάρχουσα γνώση και να υποστηρίξουν την παραγωγή νέας γνώσης (Choi & Lee, 2002 και Thoms, Garrett, Herrera & Ryan, 2008). Βιβλιογραφική ανασκόπηση Ανάπτυξη τεχνολογιών και διαχείριση της γνώσης

6 Η ανάπτυξη των διαδικτυακών εικονικών περιβαλλόντων, κατέστησε δυνατή την επικοινωνία της γνώσης, χωρίς χωρικούς, λειτουργικούς και χρονικούς περιορισμούς, μέσα σε ένα κοινωνικό πλαίσιο διαλόγου και συμμετοχής, σε παγκόσμια κλίμακα (Cross, 1998 και Darkiunaite & Krikoeiuniene, 2005). Η ανάπτυξη των διαδικτυακών εικονικών περιβαλλόντων, κατέστησε δυνατή την επικοινωνία της γνώσης, χωρίς χωρικούς, λειτουργικούς και χρονικούς περιορισμούς, μέσα σε ένα κοινωνικό πλαίσιο διαλόγου και συμμετοχής, σε παγκόσμια κλίμακα (Cross, 1998 και Darkiunaite & Krikoeiuniene, 2005). Η προσβασιμότητα, η κοινωνικοποίηση και τα κοινά ενδιαφέροντα των μελών των εικονικών κοινοτήτων, αποτέλεσαν το υπόβαθρο για τη διάχυση της γνώσης ρητής και άρρητης δημιουργώντας το πλαίσιο για να συμβεί αυτορρυθμιζόμενη μάθηση (self directed learning) (Dabbagh & Kitsantas, 2012). Η προσβασιμότητα, η κοινωνικοποίηση και τα κοινά ενδιαφέροντα των μελών των εικονικών κοινοτήτων, αποτέλεσαν το υπόβαθρο για τη διάχυση της γνώσης ρητής και άρρητης δημιουργώντας το πλαίσιο για να συμβεί αυτορρυθμιζόμενη μάθηση (self directed learning) (Dabbagh & Kitsantas, 2012). Βιβλιογραφική ανασκόπηση Η συμβολή των διαδικτυακών εικονικών περιβαλλόντων στη διαχείριση της γνώσης

7 Ο συνεχώς αυξανόμενος ρυθμός της παραγόμενη γνώσης, επέβαλε τη διαχείριση μιας πολυπλοκότητας που οδηγεί το άτομο στη δημιουργία και ανάπτυξη του Προσωπικού του Δικτύου Μάθησης (Personal Learning Network PLN). Ο συνεχώς αυξανόμενος ρυθμός της παραγόμενη γνώσης, επέβαλε τη διαχείριση μιας πολυπλοκότητας που οδηγεί το άτομο στη δημιουργία και ανάπτυξη του Προσωπικού του Δικτύου Μάθησης (Personal Learning Network PLN). Σε αυτό το δίκτυο, έχει τη δυνατότητα να ελέγχει τη μαθησιακή διαδικασία, να την προσαρμόζει στα ενδιαφέροντα και τους ρυθμούς του, να επιλέγει με ποιους κόμβους του δικτύου του θα αλληλεπιδράσει και πια εργαλεία θα επιλέξει για να συνδεθεί στην παγκόσμια πλέον κοινότητα (Couros, 2010). Σε αυτό το δίκτυο, έχει τη δυνατότητα να ελέγχει τη μαθησιακή διαδικασία, να την προσαρμόζει στα ενδιαφέροντα και τους ρυθμούς του, να επιλέγει με ποιους κόμβους του δικτύου του θα αλληλεπιδράσει και πια εργαλεία θα επιλέξει για να συνδεθεί στην παγκόσμια πλέον κοινότητα (Couros, 2010). Οι συνεχείς εξελίξεις των τρισδιάστατων εικονικών περιβαλλόντων τα καθιστούν ένα ουσιαστικό διαδικτυακό μέσο για επικοινωνία, κοινωνικοποίηση και μάθηση (Ondrejka, 2008). Οι συνεχείς εξελίξεις των τρισδιάστατων εικονικών περιβαλλόντων τα καθιστούν ένα ουσιαστικό διαδικτυακό μέσο για επικοινωνία, κοινωνικοποίηση και μάθηση (Ondrejka, 2008). Βιβλιογραφική ανασκόπηση Διαχείριση της γνώσης και Προσωπικά Δίκτυα Μάθησης

8 Βιβλιογραφική ανασκόπηση Διαδικτυακά τρισδιάστατα εικονικά περιβάλλοντα

9 Τα στοιχεία που καθιστούν το Second Life εργαλείο μάθησης, είναι σύμφωνα με τον Ondrejka, (2008): Τα στοιχεία που καθιστούν το Second Life εργαλείο μάθησης, είναι σύμφωνα με τον Ondrejka, (2008): Το περιεχόμενο που παράγεται από του χρήστες (user-created content) Το περιεχόμενο που παράγεται από του χρήστες (user-created content) Τα ενσωματωμένα εργαλεία του παρέχουν τη δυνατότητα κατασκευής και προγραμματισμού τρισδιάστατων αντικειμένων. Τα ενσωματωμένα εργαλεία του παρέχουν τη δυνατότητα κατασκευής και προγραμματισμού τρισδιάστατων αντικειμένων. Οι χώροι (sims) τους οποίους οι χρήστες είναι εύκολα να αλλάξουν ή να επεκτείνουν ανά πάσα στιγμή. Οι χώροι (sims) τους οποίους οι χρήστες είναι εύκολα να αλλάξουν ή να επεκτείνουν ανά πάσα στιγμή. Οι εικονικοί, αντιπρόσωποι των χρηστών, τα avatars, τα οποία μπορούν να παραμετροποιηθούν, να εξατομικευθούν και να φέρουν χρήσιμη πληροφορία τόσο με την εμφάνισή τους όσο και με τα στοιχεία του προφίλ τους. Οι εικονικοί, αντιπρόσωποι των χρηστών, τα avatars, τα οποία μπορούν να παραμετροποιηθούν, να εξατομικευθούν και να φέρουν χρήσιμη πληροφορία τόσο με την εμφάνισή τους όσο και με τα στοιχεία του προφίλ τους. Η δυνατότητα για προσωπικές ή ομαδικές συνομιλίες με φωνή ή με κείμενο. Η δυνατότητα για προσωπικές ή ομαδικές συνομιλίες με φωνή ή με κείμενο. Η αίσθηση της εμβύθισης και της συνπαρουσίας. Η αίσθηση της εμβύθισης και της συνπαρουσίας. Η δυνατότητα διαμοιρασμού περιεχομένου και τρισδιάστατων αντικειμένων. Η δυνατότητα διαμοιρασμού περιεχομένου και τρισδιάστατων αντικειμένων. Τα μεγάλα περιθώρια συνεργασίας σε σχέση με άλλα ψηφιακά διαδικτυακά συνεργατικά περιβάλλοντα. Τα μεγάλα περιθώρια συνεργασίας σε σχέση με άλλα ψηφιακά διαδικτυακά συνεργατικά περιβάλλοντα. Βιβλιογραφική ανασκόπηση Χαρακτηριστικά που συμβάλλουν στη μάθηση εντός των τρισδιάστατων εικονικών περιβαλλόντων

10 Εγκατεστημένη μάθηση (situated learning) Εγκατεστημένη μάθηση (situated learning) Οικοδομητική μάθηση (constructivist learning) Οικοδομητική μάθηση (constructivist learning) Κοινωνική ή Συνεργατική μάθηση Κοινωνική ή Συνεργατική μάθηση Μάθηση βασισμένη σε πηγές (resource based learning) Μάθηση βασισμένη σε πηγές (resource based learning) Μάθηση βασισμένη σε προβλήματα (problem based learning) Μάθηση βασισμένη σε προβλήματα (problem based learning) Βιβλιογραφική ανασκόπηση Μοντέλα μάθησης στα τρισδιάστατα εικονικά περιβάλλοντα 1 Η βιβλιογραφική έρευνα (Schmeil & Eppler, 2008 και Dalgarno & Lee, 2010 ) έχει δείξει ότι η μάθηση στο Second Life υποστηρίζει με επιτυχία τις σύγχρονες θεωρίες μάθησης που εφαρμόζονται στα συμβατικά περιβάλλοντα όπως:

11 Βιβλιογραφική ανασκόπηση Μοντέλα μάθησης στα τρισδιάστατα εικονικά περιβάλλοντα 2 Η αντισυμβατικότητα και η πολυπλοκότητα του περιβάλλοντος του Second Life, το πλήθος των αλληλεπιδράσεων που συντελούνται, η πληθώρα των συνδέσεων και σχέσεων του αναπτύσσονται κατά τη διάρκεια των δραστηριοτήτων και οι συσχετίσεις τους με άλλες διαδικτυακές εφαρμογές και εργαλεία, επιβάλλουν μια διαφορετική οπτική η οποία να προσεγγίζει ολιστικά τη μάθηση. Η κατηγοριοποίηση που προτείνεται από τον Kenneth (2009) φαίνεται να ταιριάζει περισσότερο από τις κλασσικές προσεγγίσεις. Το προτεινόμενο μοντέλο λαμβάνει υπόψη του, το αντισυμβατικό περιβάλλον, τους κώδικες και την ιδιαίτερη κουλτούρα των χρηστών (Bowers, Ragas & Neely 2009).

12 Εξερευνητική μάθηση (learning by exploring) Εξερευνητική μάθηση (learning by exploring) Συνεργατική μάθηση, (learning by collaborating Συνεργατική μάθηση, (learning by collaborating Βιωματική μάθηση (learning by being) Βιωματική μάθηση (learning by being) Κατασκευαστική μάθηση (learning by building), Κατασκευαστική μάθηση (learning by building), Πρωτοποριακή μάθηση (learning by championing) Πρωτοποριακή μάθηση (learning by championing) Εξωτερικευμένη μάθηση (learning by expressing) Εξωτερικευμένη μάθηση (learning by expressing) Βιβλιογραφική ανασκόπηση Μοντέλο μάθησης Kenneth (2009)

13 Αναγκαιότητα της έρευνας Η μελέτη καθενός από τα νέα μέσα, εμφανίζει σημαντικές ιδιαιτερότητες, λόγω της πολυπλοκότητας που παρουσιάζει η ανθρώπινη επικοινωνία με τη διαμεσολάβηση της τεχνολογίας. Η μελέτη καθενός από τα νέα μέσα, εμφανίζει σημαντικές ιδιαιτερότητες, λόγω της πολυπλοκότητας που παρουσιάζει η ανθρώπινη επικοινωνία με τη διαμεσολάβηση της τεχνολογίας. Ένα επιπλέον πρόβλημα που καλείται να αντιμετωπίσει ο/η ερευνητής/τρια αυτών των περιβαλλόντων, είναι η μεταβλητότητα της δομής τους, εξ αιτίας της συνεχούς τεχνολογικής εξέλιξης. Ένα επιπλέον πρόβλημα που καλείται να αντιμετωπίσει ο/η ερευνητής/τρια αυτών των περιβαλλόντων, είναι η μεταβλητότητα της δομής τους, εξ αιτίας της συνεχούς τεχνολογικής εξέλιξης. Η μεταβλητότητα αυτή δημιουργεί την επιτακτική ανάγκη για επικαιροποίηση της ήδη υπάρχουσας γνώσης. Η μεταβλητότητα αυτή δημιουργεί την επιτακτική ανάγκη για επικαιροποίηση της ήδη υπάρχουσας γνώσης. Ως εκ τούτου ανακύπτει η ανάγκη διερεύνησης των νέων μέσων διαμεσολαβούμενης επικοινωνίας της γνώσης, που δημιουργούνται με τη χρήση των διαδικτυακών τρισδιάστατων εικονικών περιβαλλόντων. Ως εκ τούτου ανακύπτει η ανάγκη διερεύνησης των νέων μέσων διαμεσολαβούμενης επικοινωνίας της γνώσης, που δημιουργούνται με τη χρήση των διαδικτυακών τρισδιάστατων εικονικών περιβαλλόντων. Λόγω του εύρους των εφαρμογών των τρισδιάστατων εμβυθιζόμενων εικονικών περιβαλλόντων, έγινε επιλογή της πλατφόρμας του Second Life, η οποία είναι δημοφιλής, προσβάσιμη, χωρίς υψηλές τεχνικές απαιτήσεις και διαθέτει τον μεγαλύτερο αριθμό χρηστών (Dalgarno & Lee, 2010). Λόγω του εύρους των εφαρμογών των τρισδιάστατων εμβυθιζόμενων εικονικών περιβαλλόντων, έγινε επιλογή της πλατφόρμας του Second Life, η οποία είναι δημοφιλής, προσβάσιμη, χωρίς υψηλές τεχνικές απαιτήσεις και διαθέτει τον μεγαλύτερο αριθμό χρηστών (Dalgarno & Lee, 2010).

14 Πρωτοτυπία της έρευνας Τα ερευνητικά ζητήματα που ανακύπτουν από την υιοθέτηση των τρισδιάστατων εικονικών περιβαλλόντων, δεν είναι δυνατόν να αναλυθούν διεξοδικά στα πλαίσια μιας διπλωματικής, ωστόσο σκοπός της εργασίας είναι να δημιουργήσει τη βάση για περαιτέρω έρευνα αυτών των μέσων, στη διαχείριση της γνώσης και στην αυτορυθμιζόμενη μάθηση (self direced learning). Η εργασία θα εστιάσει στο ρόλο που παίζουν τα ανοικτά Groups στο Second Life στη δημιουργία και ανάπτυξη των Προσωπικών Δικτύων Μάθησης Τα ερευνητικά ζητήματα που ανακύπτουν από την υιοθέτηση των τρισδιάστατων εικονικών περιβαλλόντων, δεν είναι δυνατόν να αναλυθούν διεξοδικά στα πλαίσια μιας διπλωματικής, ωστόσο σκοπός της εργασίας είναι να δημιουργήσει τη βάση για περαιτέρω έρευνα αυτών των μέσων, στη διαχείριση της γνώσης και στην αυτορυθμιζόμενη μάθηση (self direced learning). Η εργασία θα εστιάσει στο ρόλο που παίζουν τα ανοικτά Groups στο Second Life στη δημιουργία και ανάπτυξη των Προσωπικών Δικτύων Μάθησης Η πρωτοτυπία της έγκειται στο ότι αφενός αναφέρεται και διεξάγεται σε ένα εντελώς καινοτόμο περιβάλλον, όπως το Second Life και αφετέρου εξετάζει το ρόλο των Groups στο περιβάλλον αυτό, από τη σκοπιά της αυτοκαθοδηγούμενης μάθησης και των Προσωπικών Δικτύων Μαθησης Η πρωτοτυπία της έγκειται στο ότι αφενός αναφέρεται και διεξάγεται σε ένα εντελώς καινοτόμο περιβάλλον, όπως το Second Life και αφετέρου εξετάζει το ρόλο των Groups στο περιβάλλον αυτό, από τη σκοπιά της αυτοκαθοδηγούμενης μάθησης και των Προσωπικών Δικτύων Μαθησης Ο τρόπος αυτός μάθησης, σηματοδοτεί μια διαδικασία που όλο και περισσότερο αφορά οργανισμούς και επιχειρήσεις, καθώς όλο και περισσότερο επιδιώκουν να αποκτήσουν πρόσβαση στη συλλογική γνώση και να δημιουργήσουν νέα γνώση, με σκοπό την αύξηση του ανθρώπινου κεφαλαίου (Schmeil & Eppler, 2008 και Minocha, Tran & Reeves, 2010). Ο τρόπος αυτός μάθησης, σηματοδοτεί μια διαδικασία που όλο και περισσότερο αφορά οργανισμούς και επιχειρήσεις, καθώς όλο και περισσότερο επιδιώκουν να αποκτήσουν πρόσβαση στη συλλογική γνώση και να δημιουργήσουν νέα γνώση, με σκοπό την αύξηση του ανθρώπινου κεφαλαίου (Schmeil & Eppler, 2008 και Minocha, Tran & Reeves, 2010). Η παρούσα εργασία επιδιώκει να συμβάλλει στην κατανόηση του τρόπου με τον οποίο μπορεί να αξιοποιηθεί η συμμετοχική και κοινωνική φύση των τρισδιάστατων εικονικών περιβαλλόντων, μέσα από τις δραστηριότητες των Groups του Second Life που έχουν εκπαιδευτικό ή επιμορφωτικό προσανατολισμό. Η παρούσα εργασία επιδιώκει να συμβάλλει στην κατανόηση του τρόπου με τον οποίο μπορεί να αξιοποιηθεί η συμμετοχική και κοινωνική φύση των τρισδιάστατων εικονικών περιβαλλόντων, μέσα από τις δραστηριότητες των Groups του Second Life που έχουν εκπαιδευτικό ή επιμορφωτικό προσανατολισμό.

15 Σκοπός της εργασίας είναι να μελετήσει το ρόλο των τεχνολογικών καινοτομιών στη διαχείριση της γνώσης, που παράγεται εντός οργανισμών ή επιχειρήσεων και συνεισφέρει στην αύξηση του ανθρώπινού κεφαλαίου. Λόγω του εύρους και των περιορισμένων χρονικών ορίων, η έρευνα εστιάστηκε στα διαδικτυακά τρισδιάστατα εικονικά περιβάλλοντα και το ρόλο των Groups στη δημιουργία και ανάπτυξη των Προσωπικών Δικτύων Μάθησης. Σκοπός της εργασίας είναι να μελετήσει το ρόλο των τεχνολογικών καινοτομιών στη διαχείριση της γνώσης, που παράγεται εντός οργανισμών ή επιχειρήσεων και συνεισφέρει στην αύξηση του ανθρώπινού κεφαλαίου. Λόγω του εύρους και των περιορισμένων χρονικών ορίων, η έρευνα εστιάστηκε στα διαδικτυακά τρισδιάστατα εικονικά περιβάλλοντα και το ρόλο των Groups στη δημιουργία και ανάπτυξη των Προσωπικών Δικτύων Μάθησης. Σκοπός της έρευνας Πιο συγκεκριμένα στοχεύει να καθορίσει τα όρια εντός των οποίων τα μέλη διαμορφώνουν το Προσωπικό Δίκτυο Μάθησης, να διερευνήσει τους λόγους που τα οδηγούν στην επιλογή του Second Life προκειμένου να συνδεθούν με το δίκτυο και τους τρόπους με τους οποίους το αξιοποιούν. Τέλος να εντοπίσει τα δυνατά και τα αδύνατα σημεία της αλληλεπίδρασης, μέσα από τις δραστηριότητες των ανοικτών Groups στο Second Life. Πιο συγκεκριμένα στοχεύει να καθορίσει τα όρια εντός των οποίων τα μέλη διαμορφώνουν το Προσωπικό Δίκτυο Μάθησης, να διερευνήσει τους λόγους που τα οδηγούν στην επιλογή του Second Life προκειμένου να συνδεθούν με το δίκτυο και τους τρόπους με τους οποίους το αξιοποιούν. Τέλος να εντοπίσει τα δυνατά και τα αδύνατα σημεία της αλληλεπίδρασης, μέσα από τις δραστηριότητες των ανοικτών Groups στο Second Life.

16 Ερευνητικά ερωτήματα Ειδικότερα διερευνήθηκε πως μέσα από τη συμμετοχή σε ανοικτά Groups στο Second Life, μεταφέρεται και διαχέεται η γνώση, διευκολύνεται η αυτορυθμιζόμενη μάθηση και διαμορφώνεται πλαίσιο ανάπτυξης Προσωπικών Μαθησιακών Δικτύων. Ειδικότερα διερευνήθηκε πως μέσα από τη συμμετοχή σε ανοικτά Groups στο Second Life, μεταφέρεται και διαχέεται η γνώση, διευκολύνεται η αυτορυθμιζόμενη μάθηση και διαμορφώνεται πλαίσιο ανάπτυξης Προσωπικών Μαθησιακών Δικτύων. Τα ερευνητικά ερωτήματα που τέθηκαν ήταν: Γιατί τα μέλη των Groups, με εκπαιδευτικό ή επιμορφωτικό χαρακτήρα, χρησιμοποιούν το Second Life για τη δημιουργία και ανάπτυξη των Προσωπικών Δικτύων Μάθησης; Γιατί τα μέλη των Groups, με εκπαιδευτικό ή επιμορφωτικό χαρακτήρα, χρησιμοποιούν το Second Life για τη δημιουργία και ανάπτυξη των Προσωπικών Δικτύων Μάθησης; Με πιο τρόπο η συμμετοχή στα Groups διευκολύνει τη μεταφορά και τη διάχυση της γνώσης και συμβάλλει στη μάθηση; Με πιο τρόπο η συμμετοχή στα Groups διευκολύνει τη μεταφορά και τη διάχυση της γνώσης και συμβάλλει στη μάθηση; Σε ποιο βαθμό η χρήση του Second Life συμβάλλει στη μάθηση και στην ανάπτυξη των Προσωπικών Δικτύων Μάθησης, ως αποτέλεσμα της συμμετοχής σε δραστηριότητες των ανοικτών Groups με εκπαιδευτικό προσανατολισμό; Σε ποιο βαθμό η χρήση του Second Life συμβάλλει στη μάθηση και στην ανάπτυξη των Προσωπικών Δικτύων Μάθησης, ως αποτέλεσμα της συμμετοχής σε δραστηριότητες των ανοικτών Groups με εκπαιδευτικό προσανατολισμό;

17 ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Επιλογή μεθοδολογικής προσέγγισης Η μεθοδολογική προσέγγιση είναι ποιοτική, επειδή η φύση του υπό μελέτη αντικειμένου είναι προσωπική και οι σχέσεις που αναπτύσσονται μεταξύ των επαφών, ενσωματώνουν ατομικές επιλογές και καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό τους λόγους για τους οποίους κάθε άτομο αποφασίζει να συνδεθεί και να δημιουργήσει το Προσωπικό Δίκτυο Μάθησης. Η μεθοδολογική προσέγγιση είναι ποιοτική, επειδή η φύση του υπό μελέτη αντικειμένου είναι προσωπική και οι σχέσεις που αναπτύσσονται μεταξύ των επαφών, ενσωματώνουν ατομικές επιλογές και καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό τους λόγους για τους οποίους κάθε άτομο αποφασίζει να συνδεθεί και να δημιουργήσει το Προσωπικό Δίκτυο Μάθησης. Προκείμενου να κατανοηθούν καλύτερα αυτές οι επιλογές, απαιτείται μια ευαίσθητη διαδικασία άντλησης δεδομένων, από τις προσωπικές εμπειρίες των συμμετεχόντων. Προκείμενου να κατανοηθούν καλύτερα αυτές οι επιλογές, απαιτείται μια ευαίσθητη διαδικασία άντλησης δεδομένων, από τις προσωπικές εμπειρίες των συμμετεχόντων. Για την διεξαγωγή ποιοτικής έρευνας ακολουθήθηκε το μοντέλο των ηλεκτρονικών συνεντεύξεων (emailed interviews) (Salmons, 2011). Για την διεξαγωγή ποιοτικής έρευνας ακολουθήθηκε το μοντέλο των ηλεκτρονικών συνεντεύξεων (emailed interviews) (Salmons, 2011).

18 ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ To μοντέλο των ηλεκτρονικών συνεντεύξεων Ο ερευνητής που δραστηριοποιείται σε καινοτόμα ψηφιακά περιβάλλοντα έχει να αποφασίσει, όχι μόνο ποιος είναι ο πλέον κατάλληλος τρόπος συλλογής δεδομένων για τους σκοπούς της έρευνας, αλλά να αποφασίσει και για την τεχνολογία της επικοινωνίας που θα επιλέξει, για τον αυστηρό ή χαλαρό χαρακτήρα της συνέντευξης, για την ψηφιακή του ταυτότητα και τη σύγχρονη ή ασύγχρονη διαδικασία που θα ακολουθήσει. Ο ερευνητής που δραστηριοποιείται σε καινοτόμα ψηφιακά περιβάλλοντα έχει να αποφασίσει, όχι μόνο ποιος είναι ο πλέον κατάλληλος τρόπος συλλογής δεδομένων για τους σκοπούς της έρευνας, αλλά να αποφασίσει και για την τεχνολογία της επικοινωνίας που θα επιλέξει, για τον αυστηρό ή χαλαρό χαρακτήρα της συνέντευξης, για την ψηφιακή του ταυτότητα και τη σύγχρονη ή ασύγχρονη διαδικασία που θα ακολουθήσει. Σε αυτό το συνεχώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον, οι ηλεκτρονικοί ερευνητές (e- researchers) μπορεί να βρεθούν σε αμηχανία, επειδή στο αναδυόμενο πεδίο της έρευνας τους, δεν υπάρχουν γενικά αποδεκτά πρότυπα μεθοδολογίας. Σε αυτό το συνεχώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον, οι ηλεκτρονικοί ερευνητές (e- researchers) μπορεί να βρεθούν σε αμηχανία, επειδή στο αναδυόμενο πεδίο της έρευνας τους, δεν υπάρχουν γενικά αποδεκτά πρότυπα μεθοδολογίας. Καλούνται λοιπόν να απαντήσουν σε άγνωστα ζήτημα διαδικτυακής έρευνας και αναλαμβάνουν ρίσκα, υιοθετώντας ή επινοώντας νέες προσεγγίσεις, προκειμένου να προσαρμοσθούν στα νέα πρωτόκολλα που αναδύονται στο εικονικό περιβάλλον. Καλούνται λοιπόν να απαντήσουν σε άγνωστα ζήτημα διαδικτυακής έρευνας και αναλαμβάνουν ρίσκα, υιοθετώντας ή επινοώντας νέες προσεγγίσεις, προκειμένου να προσαρμοσθούν στα νέα πρωτόκολλα που αναδύονται στο εικονικό περιβάλλον. Το μοντέλο που υιοθετήθηκε είναι ευέλικτο, κυκλικό, με οκτώ κυκλικούς τομείς και σκοπίμως μη γραμμικό, προκειμένου να τονισθεί η κυκλική φύση της διαδικασίας της έρευνας, καθώς απαντήσεις σε ένα ερώτημα μπορεί να δρομολογήσουν αναθεωρήσεις ή νέες προσεγγίσεις σε προηγούμενη φάση. Το μοντέλο που υιοθετήθηκε είναι ευέλικτο, κυκλικό, με οκτώ κυκλικούς τομείς και σκοπίμως μη γραμμικό, προκειμένου να τονισθεί η κυκλική φύση της διαδικασίας της έρευνας, καθώς απαντήσεις σε ένα ερώτημα μπορεί να δρομολογήσουν αναθεωρήσεις ή νέες προσεγγίσεις σε προηγούμενη φάση.

19 Συνέπεια σκοπού και σχεδιασμού της έρευνας Συνέπεια σκοπού και σχεδιασμού της έρευνας Επιλογή της ηλεκτρονικής συνέντευξης Επιλογή της ηλεκτρονικής συνέντευξης Διαχείριση δείγματος Διαχείριση δείγματος Τοποθέτηση του ερευνητή Τοποθέτηση του ερευνητή Επιλογή του τρόπου συνέντευξης Επιλογή του τρόπου συνέντευξης Επιλογή της τεχνολογίας και του χώρου (milieu) Επιλογή της τεχνολογίας και του χώρου (milieu) Διεξαγωγή της συνέντευξης Διεξαγωγή της συνέντευξης Αντιμετώπιση ηθικών ζητημάτων Αντιμετώπιση ηθικών ζητημάτων

20 ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Επιλογή του πληθυσμού Για το σκοπό της έρευνας αποφασίσθηκε ότι θα έπρεπε οι συμμετέχοντες να πληρούν τα παρακάτω κριτήρια. Να είναι μέλη Groups στο Second Life, τα οποία να έχουν επιμορφωτικό ή εκπαιδευτικό χαρακτήρα και η εγγραφή μελών να είναι ανοικτή και ελεύθερη οικονομικών ή άλλων υποχρεώσεων. Να είναι μέλη Groups στο Second Life, τα οποία να έχουν επιμορφωτικό ή εκπαιδευτικό χαρακτήρα και η εγγραφή μελών να είναι ανοικτή και ελεύθερη οικονομικών ή άλλων υποχρεώσεων. Τα Groups να είναι ενεργά. Τα Groups να είναι ενεργά. Οι συμμετέχοντες να είναι ενεργά μέλη κατά την περίοδο διεξαγωγής της έρευνας. Οι συμμετέχοντες να είναι ενεργά μέλη κατά την περίοδο διεξαγωγής της έρευνας. Να υπάρχει αρκετή πληροφορία στο προφίλ των μελών, ώστε να καθιστά δυνατή την επικοινωνία μαζί τους. Να υπάρχει αρκετή πληροφορία στο προφίλ των μελών, ώστε να καθιστά δυνατή την επικοινωνία μαζί τους.

21 ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Επιλογή δείγματος Σύγχρονη συλλογή ποιοτικών δεδομένων μέσα στο Second Life, σε συζήτηση με κείμενο (local chat). Σύγχρονη συλλογή ποιοτικών δεδομένων μέσα στο Second Life, σε συζήτηση με κείμενο (local chat). Ασύγχρονη συλλογή ποιοτικών δεδομένων, με συνέντευξη ηλεκτρονικού μηνύματος (emailed interviews). Ασύγχρονη συλλογή ποιοτικών δεδομένων, με συνέντευξη ηλεκτρονικού μηνύματος (emailed interviews). Τα κριτήρια που τέθηκαν, επέβαλαν την επιλογή μη τυχαίου δείγματος. Επιπλέον επειδή η δημιουργία του Προσωπικού Δικτύου Μάθησης είναι προσωπική κατασκευή, για την καλύτερη κατανόηση αιτίων κινήτρων και χρήσεων, κρίθηκε σημαντική μια ευαίσθητη προσέγγιση των προσωπικών εμπειριών των συμμετεχόντων, η οποία οδήγησε σε μικτή μέθοδο συλλογής ποιοτικών δεδομένων.

22 ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Περιγραφή του δείγματος Επελέγη ένα πολυπληθές και ενεργό Group στο Second Life, το «Virtual Worlds Educators Roundtable» (VWER), το οποίο ικανοποιούσε τα προαναφερθέντα κριτήρια. Επελέγη ένα πολυπληθές και ενεργό Group στο Second Life, το «Virtual Worlds Educators Roundtable» (VWER), το οποίο ικανοποιούσε τα προαναφερθέντα κριτήρια. Τα μέλη πραγματοποιούν συναντήσεις και δραστηριοποιούνται επί τρία σχεδόν χρόνια, κάθε Πέμπτη στις 9.30 μμ στον ίδιο χώρο, στο Second Life, στη διεύθυνση: http://maps.secondlife.com/sec ondlife/BGSU%20Community/ 54/85/25 Τα μέλη πραγματοποιούν συναντήσεις και δραστηριοποιούνται επί τρία σχεδόν χρόνια, κάθε Πέμπτη στις 9.30 μμ στον ίδιο χώρο, στο Second Life, στη διεύθυνση: http://maps.secondlife.com/sec ondlife/BGSU%20Community/ 54/85/25 http://maps.secondlife.com/sec ondlife/BGSU%20Community/ 54/85/25 http://maps.secondlife.com/sec ondlife/BGSU%20Community/ 54/85/25

23 ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Εύρεση των συμμετεχόντων και συλλογή δεδομένων Επιλογή ενεργού Group VWER στο Second Life Επιλογή ενεργού Group VWER στο Second Life Αποστολή αιτήματος φιλίας στα μέλη της ομάδας του VWER στο Facebook, που συμμετείχαν στις 11 τελευταίες δραστηριότητες. Αποστολή αιτήματος φιλίας στα μέλη της ομάδας του VWER στο Facebook, που συμμετείχαν στις 11 τελευταίες δραστηριότητες. Αποδοχή αιτήματος από 38 μέλη Αποδοχή αιτήματος από 38 μέλη Αποστολή μηνύματος για συμμετοχή στην έρευνα Αποστολή μηνύματος για συμμετοχή στην έρευνα Παραλαβή 12 ανώνυμων ηλεκτρονικών συνεντεύξεων Παραλαβή 12 ανώνυμων ηλεκτρονικών συνεντεύξεων Συμμετοχή της ερευνήτριας στις δραστηριότητες των Groups με εκπαιδευτικό ή επιμορφωτικό προσανατολισμό Συμμετοχή της ερευνήτριας στις δραστηριότητες των Groups με εκπαιδευτικό ή επιμορφωτικό προσανατολισμό Δημιουργία επαφών για άντληση δεδομένων Δημιουργία επαφών για άντληση δεδομένων Συλλογή δεδομένων από συζητήσεις (local chat) μέσα στο Second Life μετά το πέρας των δραστηριοτήτων Συλλογή δεδομένων από συζητήσεις (local chat) μέσα στο Second Life μετά το πέρας των δραστηριοτήτων Καταγραφή των διαλόγων Καταγραφή των διαλόγων Καταγραφή των δραστηριοτήτων στις οποίες συμμετείχε η ερευνήτρια Καταγραφή των δραστηριοτήτων στις οποίες συμμετείχε η ερευνήτρια Σύγχρονα Ασύγχρονα

24 ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Το εργαλείο Δημιουργήθηκε Google ερωτηματολόγιο με 10 ερωτήσεις ανοικτού τύπου και απεστάλη με μήνυμα στους αποδέκτες, μέσω του Facebook. Δημιουργήθηκε Google ερωτηματολόγιο με 10 ερωτήσεις ανοικτού τύπου και απεστάλη με μήνυμα στους αποδέκτες, μέσω του Facebook. Οι συμμετέχοντες διαβεβαιώθηκαν για την ανωνυμία. Οι συμμετέχοντες διαβεβαιώθηκαν για την ανωνυμία. Οι ερωτήσεις που απευθύνθηκαν αντιστοιχούσαν στους τρεις ερευνητικούς άξονες. Οι ερωτήσεις που απευθύνθηκαν αντιστοιχούσαν στους τρεις ερευνητικούς άξονες.

25 Επεξεργασία δεδομένων 1ο ερευνητικό ερώτημα Λόγοι αξιοποίησης των Groups για την ανάπτυξη του Προσωπικού Δικτύου Μάθησης Ευκαιρίες δικτύωσης με άτομα παρεμφερών ενδιαφερόντων η οποία διευκολύνεται από τον διάλογο, την αλληλοϋποστήριξη και την εμπιστοσύνη που αναπτύσσεται μεταξύ των μελών Ευκαιρίες δικτύωσης με άτομα παρεμφερών ενδιαφερόντων η οποία διευκολύνεται από τον διάλογο, την αλληλοϋποστήριξη και την εμπιστοσύνη που αναπτύσσεται μεταξύ των μελών Η πρόσβαση στη γνώση ανθρώπων που βρίσκονται στην πρωτοπορία του τομέα ανεξάρτητα από χωρικούς και χρονικούς περιορισμούς Η πρόσβαση στη γνώση ανθρώπων που βρίσκονται στην πρωτοπορία του τομέα ανεξάρτητα από χωρικούς και χρονικούς περιορισμούς Επαγγελματική ανάπτυξη Επαγγελματική ανάπτυξη Προσωπικό ενδιαφέρον για χρήση τεχνολογικών καινοτομιών Προσωπικό ενδιαφέρον για χρήση τεχνολογικών καινοτομιών Βελτίωση πρακτικών διδασκαλίας και μάθησης Βελτίωση πρακτικών διδασκαλίας και μάθησης Δυνατότητες συνεργασίας Δυνατότητες συνεργασίας Παροχή πληθώρας ευκαιριών μάθησης Παροχή πληθώρας ευκαιριών μάθησης

26 Συσχέτιση Προσωπικού Δικτύου Μάθησης και εργαλείων σύνδεσης

27 Συνεργατική κατασκευή πάζλ κατά τη συμμετοχή σε δραστηριότητα του ανοικτού εκπαιδευτικού Group, της Βιβλιοθήκης του Πανεπιστημίου Πατρών

28 Χρήση των ενσωματωμένων εργαλείων επικοινωνίας του SL Χρήση των ενσωματωμένων εργαλείων επικοινωνίας του SL Χρήση των εργαλείων δημιουργίας τρισδιάστατου περιεχομένου Χρήση των εργαλείων δημιουργίας τρισδιάστατου περιεχομένου Απαντήσεις σε ερωτήσεις και παροχή τεχνικής βοήθειας Απαντήσεις σε ερωτήσεις και παροχή τεχνικής βοήθειας Επεξεργασία δεδομένων 2ο ερευνητικό ερώτημα Τρόποι αξιοποίησης των Groups για την ανάπτυξη του Προσωπικού Δικτύου Μάθησης (1) Ενσωματωμένα εργαλεία επικοινωνίας του SL

29 Παρακολούθηση συνεδρίων, διαλέξεων, σεμιναρίων, εικονικών τάξεων Παρακολούθηση συνεδρίων, διαλέξεων, σεμιναρίων, εικονικών τάξεων Χώρος συναντήσεων, συζητήσεων, εκδηλώσεων Χώρος συναντήσεων, συζητήσεων, εκδηλώσεων Περιηγήσεις σε χώρους με εκπαιδευτικό ή επιμορφωτικό περιεχόμενο Περιηγήσεις σε χώρους με εκπαιδευτικό ή επιμορφωτικό περιεχόμενο Χώρος συνεργατικών δραστηριοτήτων Χώρος συνεργατικών δραστηριοτήτων Παροχή απαντήσεων σε ερωτήσεις Παροχή απαντήσεων σε ερωτήσεις Διαμοιρασμός (sharing) πηγών και τρισδιάστατου περιεχομένου Διαμοιρασμός (sharing) πηγών και τρισδιάστατου περιεχομένου Επεξεργασία δεδομένων 2ο ερευνητικό ερώτημα Τρόποι αξιοποίησης των Groups για την ανάπτυξη του Προσωπικού Δικτύου Μάθησης (2) Χώρος ανακοινώσεων προγράμματος δραστηριοτήτων ISTE Από την περιήγηση της ISTE στο Βερολίνο 1920

30 Επεξεργασία δεδομένων 3ο ερευνητικό ερώτημα Εμπόδια και προκλήσεις κατά τη συμμετοχή σε Groups Προβλήματα: Το υπολογιστικό φορτίο, το εύρος ζώνης, ο χρόνος εξοικείωσης με το περιβάλλον, η καμπύλη μάθησης (learning curve) Το υπολογιστικό φορτίο, το εύρος ζώνης, ο χρόνος εξοικείωσης με το περιβάλλον, η καμπύλη μάθησης (learning curve) Οι πολλές διαφορετικές χρονικές ζώνες των δραστηριοτήτων Οι πολλές διαφορετικές χρονικές ζώνες των δραστηριοτήτων Oι αντιλήψεις που επικρατούν για το Second Life σε σχέση με την εκπαιδευτική του αξιοποίηση Oι αντιλήψεις που επικρατούν για το Second Life σε σχέση με την εκπαιδευτική του αξιοποίηση Η απροθυμία των οργανισμών να υιοθετήσουν το Second Life ως πλατφόρμα που συνεισφέρει στη διάχυση της γνώσης. Η απροθυμία των οργανισμών να υιοθετήσουν το Second Life ως πλατφόρμα που συνεισφέρει στη διάχυση της γνώσης. Χρονοβόρα ενασχόληση Χρονοβόρα ενασχόληση Εμπόδια τεχνικά Εμπόδια τεχνικά Η διαχείριση του μεγάλου όγκου της πληροφορίας που εισρέει από τις ειδοποιήσεις για τις δραστηριότητες των Groups Η διαχείριση του μεγάλου όγκου της πληροφορίας που εισρέει από τις ειδοποιήσεις για τις δραστηριότητες των Groups

31 Τύποι άτυπης μάθησης στο SL Βιωματική μάθηση (role playing, κυνήγι θησαυρού) Εξερευνητική μάθηση (διαδραστικές παρουσιάσεις, εκθέσεις

32 Συνεργατική μάθηση (συνεργατική κατασκευή μοντέλου, συναντήσεις, meetings) Πρωτοποριακή μάθηση ( Open University, καλλιτεχνικές διαδραστικές εκθέσεις )

33 Κατασκευαστική μάθηση (κατασκευές σε sandbox, 3D εκπαιδευτικό περιεχόμενο) Εξωτερικευμένη μάθηση ( σύνδεση με Blogs, Wikis, podcsts, )

34 Διάγραμμα αποτύπωσης της σύνδεσης Second Life με το Προσωπικό Δίκτυο Μάθησης

35 Συζήτηση Υιοθέτηση καινοτομικών περιβαλλόντων για τη διαχείριση της γνώσης Το εξελισσόμενο πεδίο των τεχνολογικών καινοτομιών, δημιουργεί εργαλεία και παρέχει ευκαιρίες μάθησης οι οποίες συμβάλλουν στη διαχείρισή της γνώσης, τόσο από την πλευρά των παραγωγών, όσο και των αποδεκτών της. Το εξελισσόμενο πεδίο των τεχνολογικών καινοτομιών, δημιουργεί εργαλεία και παρέχει ευκαιρίες μάθησης οι οποίες συμβάλλουν στη διαχείρισή της γνώσης, τόσο από την πλευρά των παραγωγών, όσο και των αποδεκτών της. Η αλλαγή του τρόπου με τον οποίο οι άνθρωποι προσαρμόζονται στο πολύπλοκο τεχνολογικό περιβάλλον, μαθαίνουν νέες εργασίες και αποκτούν νέες δεξιότητες καθώς και η προσβασιμότητα σε μορφωτικούς πόρους, σε παγκόσμια κλίμακα, οδηγεί σε νέες στρατηγικές μάθησης, πέρα από θεσμοθετημένα και επίσημα πλαίσια. Η αλλαγή του τρόπου με τον οποίο οι άνθρωποι προσαρμόζονται στο πολύπλοκο τεχνολογικό περιβάλλον, μαθαίνουν νέες εργασίες και αποκτούν νέες δεξιότητες καθώς και η προσβασιμότητα σε μορφωτικούς πόρους, σε παγκόσμια κλίμακα, οδηγεί σε νέες στρατηγικές μάθησης, πέρα από θεσμοθετημένα και επίσημα πλαίσια. Η ενεργή εμπλοκή σε δραστηριότητες των Groups στο SL ωθείται από το προσωπικό ενδιαφέρον για μάθηση και παροτρύνει τους χρήστες του SL να υιοθετούν καινοτόμες τεχνολογίες, για να διαχειριστούν τον παραγόμενο όγκο γνώσης και να ικανοποιήσουν τις προσωπικές μαθησιακές τους ανάγκες, τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή. Η ενεργή εμπλοκή σε δραστηριότητες των Groups στο SL ωθείται από το προσωπικό ενδιαφέρον για μάθηση και παροτρύνει τους χρήστες του SL να υιοθετούν καινοτόμες τεχνολογίες, για να διαχειριστούν τον παραγόμενο όγκο γνώσης και να ικανοποιήσουν τις προσωπικές μαθησιακές τους ανάγκες, τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή.

36 Δημιουργία ευκαιριών δικτύωσης σε παγκόσμια κλίμακα Oι ευκαιρίες δικτύωσης που παρέχονται μέσα από τις δραστηριότητες των Groups διαφέρουν από την κοινωνική δικτύωση, διότι έχουν ως κριτήριο σύνδεσης, το κοινό ενδιαφέρον για μάθηση. Oι ευκαιρίες δικτύωσης που παρέχονται μέσα από τις δραστηριότητες των Groups διαφέρουν από την κοινωνική δικτύωση, διότι έχουν ως κριτήριο σύνδεσης, το κοινό ενδιαφέρον για μάθηση. Η δικτύωση αυτή συντηρείται και ενισχύεται από τις δυνατότητες που παρέχει η πλατφόρμα του Second Life, και ιδιαίτερα από τα επικοινωνιακά και συνεργατικά εργαλεία που έχει ενσωματωμένα. Η δικτύωση αυτή συντηρείται και ενισχύεται από τις δυνατότητες που παρέχει η πλατφόρμα του Second Life, και ιδιαίτερα από τα επικοινωνιακά και συνεργατικά εργαλεία που έχει ενσωματωμένα. Η δυνατότητα σύγχρονης και ασύγχρονης επικοινωνίας, με φωνή ή με κείμενο σε ιδιωτική ή δημόσια σφαίρα, δημιουργεί το υπόβαθρο για συζήτηση και διάλογο αυξάνοντας τις συνδέσεις και την αξία του δικτύου (Barney & Lee, 2010). Η δυνατότητα σύγχρονης και ασύγχρονης επικοινωνίας, με φωνή ή με κείμενο σε ιδιωτική ή δημόσια σφαίρα, δημιουργεί το υπόβαθρο για συζήτηση και διάλογο αυξάνοντας τις συνδέσεις και την αξία του δικτύου (Barney & Lee, 2010). Η συζήτηση και ο διάλογος διεξάγονται εντός ενός πλαισίου (milieu), το οποίο δημιουργεί τις προϋποθέσεις ανταλλαγής ιδεών, παροχής μαθησιακών ευκαιριών, ανάδειξης καλών πρακτικών και διαμοιρασμού μαθησιακών πόρων, θέτοντας τα θεμέλια για τη συνεργασία και τη συνδημιουργία (Dawley, 2009). Η συζήτηση και ο διάλογος διεξάγονται εντός ενός πλαισίου (milieu), το οποίο δημιουργεί τις προϋποθέσεις ανταλλαγής ιδεών, παροχής μαθησιακών ευκαιριών, ανάδειξης καλών πρακτικών και διαμοιρασμού μαθησιακών πόρων, θέτοντας τα θεμέλια για τη συνεργασία και τη συνδημιουργία (Dawley, 2009).

37 Δημιουργία προϋποθέσεων για αυτορυθμιζόμενη μάθηση Πιο συγκεκριμένα, η συμμετοχή σε δραστηριότητες ανοικτών Groups του Second Life με εκπαιδευτικό προσανατολισμό, φαίνεται να παρέχει πολλές ευκαιρίες αυτορυθμιζόμενης μάθησης, να επιτυγχάνει την επικαιροποίηση γνώσεων και να δίνει πρόσβαση στην πρωτοπορία του τομέα ενδιαφέροντος. Πιο συγκεκριμένα, η συμμετοχή σε δραστηριότητες ανοικτών Groups του Second Life με εκπαιδευτικό προσανατολισμό, φαίνεται να παρέχει πολλές ευκαιρίες αυτορυθμιζόμενης μάθησης, να επιτυγχάνει την επικαιροποίηση γνώσεων και να δίνει πρόσβαση στην πρωτοπορία του τομέα ενδιαφέροντος. Μέσα από τη συμμετοχή στις δραστηριότητες που οργανώνονται από τα Groups του Second Life,τα μέλη ενημερώνονται, δημιουργούν συνδέσεις με άλλα άτομα, αλληλεπιδρούν και διαμορφώνουν ένα πλαίσιο υποστήριξης και ανταλλαγής μορφωτικών πόρων (Dawley, 2009). Μέσα από τη συμμετοχή στις δραστηριότητες που οργανώνονται από τα Groups του Second Life,τα μέλη ενημερώνονται, δημιουργούν συνδέσεις με άλλα άτομα, αλληλεπιδρούν και διαμορφώνουν ένα πλαίσιο υποστήριξης και ανταλλαγής μορφωτικών πόρων (Dawley, 2009). Με την κατάλληλη επιλογή Group, παρέχεται η δυνατότητα κάλυψης ατομικής ανάγκης μάθησης, τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή χωρίς χωρικούς περιορισμούς και εκτός θεσμικών πλαισίων Με την κατάλληλη επιλογή Group, παρέχεται η δυνατότητα κάλυψης ατομικής ανάγκης μάθησης, τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή χωρίς χωρικούς περιορισμούς και εκτός θεσμικών πλαισίων

38 Ένταξη δραστηριοτήτων των Groups στο μοντέλο του Kenneth Η πληθώρα των δραστηριοτήτων που σχεδιάζονται, οργανώνονται και υλοποιούνται εντός του Second Life, περιορίζεται μόνο από τη δημιουργικότητα των σχεδιαστών. Η πληθώρα των δραστηριοτήτων που σχεδιάζονται, οργανώνονται και υλοποιούνται εντός του Second Life, περιορίζεται μόνο από τη δημιουργικότητα των σχεδιαστών. Ανταποκρίνονται στο μοντέλο των έξι τύπων μάθησης (learning styles) του Kenneth (2009): Ανταποκρίνονται στο μοντέλο των έξι τύπων μάθησης (learning styles) του Kenneth (2009):ΕξερευνητικήΣυνεργατικήΒιωματικήΚατασκευαστικήΠρωτοποριακήΕξωτερικευμένη Τα μέλη των ομάδων έχουν τη δυνατότητα, αφενός να ικανοποιήσουν τις προσωπικές μαθησιακές τους ανάγκες, υιοθετώντας τα μαθησιακά στυλ που τους ταιριάζουν και αφετέρου να αναλάβουν τα ίδια, τη διαχείριση της γνώσης και να διαμορφώνουν το δικό τους Προσωπικό Δίκτυο Μάθησης (Rubenson, 2007 και Couros, 2010). Τα μέλη των ομάδων έχουν τη δυνατότητα, αφενός να ικανοποιήσουν τις προσωπικές μαθησιακές τους ανάγκες, υιοθετώντας τα μαθησιακά στυλ που τους ταιριάζουν και αφετέρου να αναλάβουν τα ίδια, τη διαχείριση της γνώσης και να διαμορφώνουν το δικό τους Προσωπικό Δίκτυο Μάθησης (Rubenson, 2007 και Couros, 2010).

39 Ενίσχυση των κοινωνικών συνιστωσών της μάθησης Η χρήση του τρισδιάστατου περιβάλλοντος του Second Life, ως χώρου συζήτησης και συνάντησης, αν και δεν θεωρείται ότι αξιοποιεί όλα τα παρεχόμενα δυνατά χαρακτηριστικά της πλατφόρμας, αποτελεί τον πιο συνηθισμένο και προσφιλή τρόπο ένταξης του σε εκπαιδευτικές και επιμορφωτικές δράσεις, όπως συναντήσεις, συζητήσεις, διάλογους, σεμινάρια, συνέδρια. Η χρήση του τρισδιάστατου περιβάλλοντος του Second Life, ως χώρου συζήτησης και συνάντησης, αν και δεν θεωρείται ότι αξιοποιεί όλα τα παρεχόμενα δυνατά χαρακτηριστικά της πλατφόρμας, αποτελεί τον πιο συνηθισμένο και προσφιλή τρόπο ένταξης του σε εκπαιδευτικές και επιμορφωτικές δράσεις, όπως συναντήσεις, συζητήσεις, διάλογους, σεμινάρια, συνέδρια. Αυτό μπορεί να ερμηνευθεί από δυο κυρίως χαρακτηριστικά, την αίσθηση συν-παρουσίας και τις δυνατότητες δικτύωσης (Gorini και et al,. 2008 και Ondrejka, 2008). Και τα δύο αυτά στοιχεία αποτελούν τις κοινωνικές συνιστώσες της μάθησης, που ευνοούν το διαμοιρασμό περιεχομένου μεταξύ των μελών, καλλιεργούν μια νέα κουλτούρα προσφοράς και μοιράσματος, η οποία με τη σειρά της δημιουργεί προσδοκίες περαιτέρω διαμοιρασμού και αλληλοϋποστήριξης, επιβεβαιώνοντας ότι η άτυπη μάθηση είναι κυρίως κοινωνική και συμμετοχική (Livingstone & Kemp, 2007 και Monahan, McArdle & Bertolotto, 2008). Αυτό μπορεί να ερμηνευθεί από δυο κυρίως χαρακτηριστικά, την αίσθηση συν-παρουσίας και τις δυνατότητες δικτύωσης (Gorini και et al,. 2008 και Ondrejka, 2008). Και τα δύο αυτά στοιχεία αποτελούν τις κοινωνικές συνιστώσες της μάθησης, που ευνοούν το διαμοιρασμό περιεχομένου μεταξύ των μελών, καλλιεργούν μια νέα κουλτούρα προσφοράς και μοιράσματος, η οποία με τη σειρά της δημιουργεί προσδοκίες περαιτέρω διαμοιρασμού και αλληλοϋποστήριξης, επιβεβαιώνοντας ότι η άτυπη μάθηση είναι κυρίως κοινωνική και συμμετοχική (Livingstone & Kemp, 2007 και Monahan, McArdle & Bertolotto, 2008).

40 Συνοψίζοντας Η προθυμία υποστήριξης και ανταλλαγής μαθησιακών πόρων μεταξύ των μελών των Groups, στηρίζει την άποψη ότι η τεχνολογία των τρισδιάστατων εικονικών περιβαλλόντων είναι κοινωνική τεχνολογία. Η προθυμία υποστήριξης και ανταλλαγής μαθησιακών πόρων μεταξύ των μελών των Groups, στηρίζει την άποψη ότι η τεχνολογία των τρισδιάστατων εικονικών περιβαλλόντων είναι κοινωνική τεχνολογία. Η αναγνώριση κοινωνικών χαρακτηριστικών στις αλληλεπιδράσεις μεταξύ των μελών των Groups στο Second Life, σχετίζεται με την αίσθηση κοινότητας, καθώς οι χρήστες «μοιράζονται κάτι κοινό», το οποίο τους προσδίδει ένα είδος ταυτότητας. Η αναγνώριση κοινωνικών χαρακτηριστικών στις αλληλεπιδράσεις μεταξύ των μελών των Groups στο Second Life, σχετίζεται με την αίσθηση κοινότητας, καθώς οι χρήστες «μοιράζονται κάτι κοινό», το οποίο τους προσδίδει ένα είδος ταυτότητας. Τέλος τα πλεονεκτήματα και τα δυνατά σημεία των τρισδιάστατων εικονικών περιβαλλόντων όπως έδειξε η έρευνα υπερτερούν σε σχέση με τις αδυναμίες, συνεισφέροντας στην αυτοκαθοδηγούμενη μάθηση και στην ανάπτυξη των Προσωπικών Μαθησιακών Δικτύων ως αποτέλεσμα της συμμετοχής σε δραστηριότητες που οργανώνονται από τα ανοικτά Groups με εκπαιδευτικό ή επιμορφωτικό προσανατολισμό στο Second Life. Τέλος τα πλεονεκτήματα και τα δυνατά σημεία των τρισδιάστατων εικονικών περιβαλλόντων όπως έδειξε η έρευνα υπερτερούν σε σχέση με τις αδυναμίες, συνεισφέροντας στην αυτοκαθοδηγούμενη μάθηση και στην ανάπτυξη των Προσωπικών Μαθησιακών Δικτύων ως αποτέλεσμα της συμμετοχής σε δραστηριότητες που οργανώνονται από τα ανοικτά Groups με εκπαιδευτικό ή επιμορφωτικό προσανατολισμό στο Second Life.