Επόπτρια: Ιφ. Βαμβακίδου Βαθμολογητής: Α. Κυρίδης

Παρουσίαση με θέμα: "Επόπτρια: Ιφ. Βαμβακίδου Βαθμολογητής: Α. Κυρίδης"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Επόπτρια: Ιφ. Βαμβακίδου Βαθμολογητής: Α. Κυρίδης
Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας Παιδαγωγική Σχολή Τμήμα Νηπιαγωγών Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών Κατεύθυνση: «Εκπαιδευτική Πολιτική και Έρευνα» Οι «άλλοι», οι έφηβοι και η πολιτική. Αναφορές στους «άλλους» και στους «διαφορετικούς» στα Πρακτικά της «Βουλής των Εφήβων» ( ) Σωτηροπούλου Ελένη Επόπτρια: Ιφ. Βαμβακίδου Βαθμολογητής: Α. Κυρίδης Βαθμολογητής: Ι. Μπέτσας

2 Εισαγωγή Σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση η ανάγκη για την ενεργό συμμετοχή των νέων στην κοινωνική και πολιτική ζωή, αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους σκοπούς. Τα σχολεία ως φορείς κοινωνικοποίησης, μπορούν να συμβάλουν ενεργά προς αυτή την ιδέα

3 Πολιτική κοινωνικοποίηση
Οι ρίζες του πεδίου της πολιτικής κοινωνικοποίησης ανιχνεύονται σε μελέτες του 1920 και 1930 με θέμα την αγωγή του πολίτη, καθώς και σε έρευνες για εθνικούς χαρακτήρες σε σχέση με το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο Στο τέλος της δεκαετίας του ΄50 – διερεύνηση της κοινωνικοποίησης του ατόμου Ιστορικά η εκπαίδευση του πολίτη συνδέεται με τη συγκρότηση του νεωτερικού έθνους-κράτους και αποτυπώνει την ιδεολογική και θεσμική σύνδεση του έθνους-κράτους και του ατόμου (Kamens: 1988) Η κοινωνικοποίηση και η πολιτική κοινωνικοποίηση σαν διαδικασίες και έννοιες συνδέονται και με άλλους επιστημονικούς κλάδους

4 Ορισμός της πολιτικής κοινωνικοποίησης
Γενικά, θα μπορούσαμε να πούμε ότι η κοινωνικοποίηση, όπως και η πολιτική κοινωνικοποίηση, είναι φαινόμενα που συνδέονται άμεσα ή έμμεσα με τη μεταβίβαση στάσεων, αξιών, πίστεων, ιδεών και πεποιθήσεων Ειδικότερα η πολιτική κοινωνικοποίηση σχετίζεται με αντιδράσεις, προδιαθέσεις, γνώσεις και αξιολογήσεις που αναπτύσσονται στο πολιτικό πεδίο με τη διαμόρφωση συμβόλων και κανόνων της υπάρχουσας κουλτούρας Η διεθνής ορολογία για την εκπαίδευση του πολίτη ως σχολικό γνωστικό αντικείμενο είναι ποικίλη: «citizenship education», «education for democracy»,«civic education», «civics», «political education», «government studies» (Steiner-Khamsi:2002)

5 Η πολιτική κοινωνικοποίηση στους έφηβους
Η φιλική διάθεση προς τα κοινωνικά και πολιτικά αντικείμενα μεταβάλλεται ενώ το παιδί εισέρχεται στην εφηβική ηλικία Ο «μεγάλος έφηβος» των ετών βρίσκεται σε μια βιοκοινωνική φάση αναζήτησης ταυτότητας Το περιβάλλον μέσα στο οποίο ζει ο έφηβος των χρόνων, που τον προδιαθέτει να προετοιμαστεί για το μέλλον και για την επιλογή επαγγέλματος, φέρνει στο προσκήνιο στοιχεία έντονης πολιτικής κοινωνικοποίησης, αφού μέσω του ανταγωνισμού, θα επιτύχει την «κοινωνική άνοδο»

6 Η «Βουλή των Εφήβων» ως παράδειγμα πολιτικής κοινωνικοποίησης
Η «Βουλή των Εφήβων» δημιουργήθηκε και θεσμοθετήθηκε με πρωτοβουλία του Προέδρου της «Βουλής των Ελλήνων» Απόστολου Κακλαμάνη αποτελεί ένα πρωτοποριακό παράδειγμα εκπαίδευσης των μαθητών στην πολιτειότητα έχει ως κύριο σκοπό την καλλιέργεια της θετικής στάσης των νέων σχετικά με τη «συμμετοχή στα κοινά» καθώς και την ευαισθητοποίησή τους στις αρχές, τις αξίες, τους κανόνες και τη λειτουργία της Δημοκρατίας

7 Τρόπος συμμετοχής και επιλογής των υποψηφίων

8 Μαθητές της Β΄ Λυκείου Ελλάδα Κύπρος Ελληνικά σχολεία στο εξωτερικό Ειδικά σχολεία Τεχνικά Λύκεια

9 Ελλάδα Επικρατείας 8 Δωδεκάνησα 4 Καβάλα 4 Λέσβος 3 Σάμος 1
Α΄ Αθηνών 15 Έβρος 4 Καρδίτσα 4 Λευκάδα 1 Σέρρες 6 Β’ Αθηνών 36 Εύβοια 5 Καστοριά 2 Μαγνησία 4 Τρίκαλα 4 Αιτ/καρνανία 6 Ευρυτανία 1 Κέρκυρα 3 Μεσσηνία 4 Φθιώτιδα 4 Αργολίδα 3 Ζάκυνθος 1 Κεφαλονιά 1 Ξάνθη 3 Φλώρινα 2 Αρκαδία 3 Ηλεία 5 Κιλκίς 3 Α’ Πειραιώς 5 Φωκίδα 1 Άρτα 3 Ημαθία 4 Κοζάνη 4 Β’ Πειραιώς 6 Χαλκιδική 3 Αττική 10 Ηράκλειο 6 Κορινθία 4 Πέλλα 4 Χανιά 4 Αχαΐα 7 Θεσπρωτία 1 Κυκλάδες 3 Πιερία 4 Χίος 2 Βοιωτία 4 Α΄ Θεσ/νίκη 14 Λακωνία 3 Πρέβεζα 2 Γρεβενά 1 Β’ Θεσ/νίκη 5 Λάρισα 6 Ρέθυμνο 2 Δράμα 3 Ιωάννινα 4 Λασίθι 2 Ροδόπη 3

10 Κύπρος (20) Ελλάδα (260) Ελλ. Διασπορά Λευκωσία (7) Λεμεσός (4) Καρπασία(1) Αμμόχωστος(3) Λάρνακα (2) Πάφος (2) Κερύνεια(1) Γερμανία (6) Βέλγιο (1) Η.Π.Α. (2) Αγγλία (1) Αίγυπτος(1) Λουξεμβούργο (2) Ισραήλ (1) Κονγκό (1) Σουδάν (2) Αυστραλία (2) Αιθιοπία (1) Βουλή των Εφήβων Επικρατείας (8) Σχολεία που διακρίθηκαν (4) Ειδικά και Εσπερινά Λύκεια Όλα τα Σχολεία (252)

11 τις εργασίες στο Κέντρο
Οι μαθητές ενημερώνονται Οι καθηγητές στέλνουν τις εργασίες στο Κέντρο Αξιολόγησης οι εργασίες επιλέγονται Βουλή των Εφήβων από την Ελλάδα Κύπρο από τη Διασπορά Οι μαθητές χωρίζονται σε έξι Επιτροπές Όλες οι προτάσεις Περιλαμβάνονται στη Σύνθεση Κειμένων Ψήφισμα προτάσεων

12 είναι: ενδιαφέρουσα, αυθεντική, δημιουργική, πρωτότυπη κ.τλ. .
Η εργασία πρέπει να είναι: ενδιαφέρουσα, αυθεντική, δημιουργική, πρωτότυπη κ.τλ. . Βουλή των Εφήβων οι έφηβοι χωρίζονται σε έξι Επιτροπές Επιτροπή Εθνικής Άμυνας και Εξωτερικών Υποθέσεων Επιτροπή Παραγωγής Εμπορίου Επιτροπή Μορφωτικών Κοινωνικών Οικονομικών Διοίκησης και Δημόσιας Τάξης

13 Ερευνητικό μέρος

14 Σκοπός, στόχοι και περιορισμοί της έρευνας
Ο κύριος σκοπός είναι η ανάδειξη και ο τρόπος προσέγγισης της ετερότητας-διαφορετικότητας από τους ίδιους τους έφηβους, μέσα από τη μελέτη των Πρακτικών της «Βουλής των Εφήβων» Το κύριο ερευνητικό ερώτημα λοιπόν, διαμορφώνεται ως εξής: «Πως παρουσιάζουν οι έφηβοι μέσα από τα Πρακτικά της «Βουλής των Εφήβων», τους «άλλους» έφηβους»;

15 οι στόχοι της έρευνας είναι:
(α) Η σύγκριση και παρουσίαση των απόψεων των μαθητών, που φοιτούν σε σχολεία του εξωτερικού ή σε διαφορετικούς τύπους σχολείων (Ενιαίο, ΕΠΑΛ κ.τ.λ.) και αντιμετωπίζονται ή αυτοπροσδιορίζονται ως ετερότητα-διαφορετικότητα (β) Η σύγκριση και παρουσίαση των απόψεων των έφηβων, που θεωρούν ως εκπαιδευτική ανισότητα τη γεωγραφική θέση του σχολείου, την κοινωνική και οικονομική προέλευση, το φύλο, την επίδοση, την παραβατικότητα κ.τ.λ. (γ) Η διερεύνηση της εμπλοκής των θεμάτων ταυτότητας στο κύριο ερώτημα (δ) Η διερεύνηση της εμπλοκής των μειονοτήτων (πολιτισμικών και εθνικών) και των ατόμων με ειδικές ανάγκες στο κύριο ερώτημα

16 Η έννοια της ετερότητας
Η ετερότητα, «η έλλειψη ομοιότητας κατά το είδος, τη θέση, την τάξη κ.λπ.» (βλ. Μπαμπινιώτης 1998:684) είναι μια αναμφισβήτητη πραγματικότητα, η οποία χαρακτηρίζει και τη φύση στο σύνολό της Η αίσθηση της ένταξης σε μια ομάδα ενισχύεται σημαντικά όταν ένα άτομο αναγνωρίζει στη συγκεκριμένη ομάδα χαρακτηριστικά που είναι συμβατά με την εικόνα που έχει σχηματίσει το ίδιο το άτομο για την ταυτότητά του (Strauss, 1959)

17 Μεθοδολογία Το θεωρητικό πλαίσιο που στηρίζει τα ερωτήματά μας είναι η ιδιότητα του πολίτη με τη χρήση μεθοδολογικού εργαλείου ανάλυσης κειμένου, την ανάλυση περιεχομένου, τα Πρακτικά δεκαπέντε χρόνων που μελετήθηκαν, αναλύθηκαν με βάση το περιεχόμενο του λόγου των εφήβων, τη Σύνοδο, το έτος, την ιδεολογική κατεύθυνση του περιεχομένου, το φύλο, τη χώρα προέλευσης και τη χώρα διαμονής των μαθητών

18 Ποσοτική και ποιοτική ανάλυση περιεχομένου
Μέσω της ανάλυσης περιεχομένου μελετώνται τα στοιχεία της επικοινωνίας, τα οποία πρακτικώς συνοψίζονται στα ερωτήματα: «ποιός, τί, σε ποιον, γιατί, πώς» απευθύνει κάποιος ένα μήνυμα και ποιό αποτέλεσμα έχει αυτή η διαδικασία Βασική αρχή της ανάλυσης περιεχομένου είναι ο εντοπισμός και η συγκέντρωση δεδομένων που συνιστούν ένα μήνυμα

19 Θεματικές κατηγορίες και υποκατηγορίες

20 Ερευνητικό υλικό Τα Πρακτικά της Βουλής των Εφήβων επιλέχθηκαν ως ερευνητικό υλικό της παρούσας έρευνας, καθώς αναζητούμε την ετερότητα-διαφορετικότητα και τον τρόπο με τον οποίο αυτή παρουσιάζεται από το/και στο μαθητικό πληθυσμό Οι 828 αναφορές που συγκεντρώθηκαν από τη μελέτη των απόψεων εφήβων βουλευτών, των Επιτροπών των Μορφωτικών Υποθέσεων, από το , κατανεμήθηκαν με τα ακόλουθα κριτήρια: α. Σύνοδος και Έτος β. Φύλο γ. Νομός - Πόλη δ. Χώρα προέλευσης ε. Χώρα διαμονής στ. Κατεύθυνση αναφοράς

21 Παρουσίαση των αποτελεσμάτων

22

23

24

25

26

27 Συσχετισμός αποτελεσμάτων μεταξύ φύλου και θεματικής κατηγορίας

28 Συσχετισμός αποτελεσμάτων μεταξύ της χώρας προέλευσης και της θεματικής κατηγορίας

29 Συσχετισμός αποτελεσμάτων μεταξύ της χώρας διαμονής και της θεματικής κατηγορίας

30 Παρουσίαση των δεδομένων κατά θεματική κατηγορία και υποκατηγορία
Α. Η πρώτη θεματική κατηγορία αφορά την εκπαίδευση· στην κατηγορία αυτή, διακρίνονται δύο υποκατηγορίες: α) Ένα από τα βασικά σημεία όπου οι μαθητές αναγνωρίζουν τη διαφορετικότητα, έχει να κάνει με το σχολείο (129 αναφορές, 15,6%): («Ερχόμενη από σχολείο του Απόδημου Ελληνισμού, θεωρώ αναγκαίο να σας παρουσιάσω τα προβλήματα του σχολείου μου», «το Υπουργείο Παιδείας να κτίσει στη Γερμανία και σε όλες τις ξένες χώρες), («Με πειράζει, που το λέω, μα οι μαθητές των ΤΕΕ φαίνεται πως θεωρούνται από το Υπουργείο Παιδείας κατώτεροι») κ.τ.λ.. β) Έντονη είναι η αναγνώριση της διαφορετικότητας στο πρόσωπο του ίδιου του μαθητή (446 αναφορές, 53,9%): («Πρέπει να έχει μεγάλη τύχη κάποιος, για να έχει τις ίδιες ευκαιρίες με τα παιδιά της πρωτεύουσας και των μεγάλων πόλεων»), («τα παιδιά γονέων με ακαδημαϊκή σταδιοδρομία ή με θέσεις στη διοίκηση υπερτερούν σε σχέση με τα παιδιά των εργατών ή των αγροτών») κ.τ.λ..

31 Β. Η δεύτερη θεματική κατηγορία αφορά τα θέματα ταυτότητας και διακρίνεται σε δύο υποκατηγορίες. Αποτελεί την κατηγορία με τις λιγότερες αναφορές από τους έφηβους: α) Η πρώτη υποκατηγορία έχει να κάνει με τον τρόπο που οι μαθητές αντιλαμβάνονται τη διαφορετικότητα στην εθνική ταυτότητα (91 αναφορές, 11,0%): («Τα χαρτιά μου γράφουν ότι είμαι Αμερικανίδα, η ψυχή μου γράφει με κατακόκκινα γράμματα ότι είμαι και θα είμαι Ελληνίδα»), («Πολλοί νέοι της μητροπολιτικής Ελλάδας έχουν μια αντίληψη, ότι οι Έλληνες της Κύπρου μιλάμε Αγγλικά ή Τουρκικά») β) Η δεύτερη υποκατηγορία αφορά τη διαφορετικότητα η οποία εκφράζεται μέσω της Ευρωπαϊκής ταυτότητας/Πολίτης του κόσμου (7 αναφορές, 0,8%): («οι ευκαιρίες που δίνει η χώρα μας για γνωριμία και αλληλεπίδραση μεταξύ ευρωπαίων μαθητών είναι ελάχιστες και ανεπαρκείς»)

32 Γ. Η τελευταία θεματική κατηγορία που μας απασχόλησε στην ερευνά μας, αφορά την ετερότητα και διακρίνεται σε δύο υποκατηγορίες: α) Στον μαθητικό πληθυσμό ελάχιστες είναι οι αναφορές στις πολιτισμικές μειονότητες (155 αναφορές, 12,1%): («πιστοί άλλων θρησκειών, Καθολικοί, Μουσουλμάνοι, Βουδιστές κ. ά. να έχουν τη δυνατότητα να διδαχθούν τα δόγματα της δικής τους θρησκείας σε άλλα τμήματα μέσα στα σχολεία»), («Είναι υπαρκτός ο ρατσισμός για τα παιδιά των πληθυσμιακών μειονοτήτων, όπως είναι οι τσιγγάνοι»), («παροχή βοήθειας στους μαθητές που προέρχονται από άλλες χώρες», «αυξημένη προσοχή στα παιδιά των μεταναστών, ώστε να μάθουν καλύτερα τα ελληνικά») β) Η τελευταία υποκατηγορία αφορά τα Άτομα με Ειδικές Ανάγκες (55 αναφορές, 6,6%): («Θα πρέπει να υπάρξουν ιδιαίτερα τμήματα για παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες»), («να δημιουργηθούν όλες εκείνες οι προϋποθέσεις που θα βοηθήσουν αυτά τα παιδιά να είναι ίσα με τους υπόλοιπους συνομήλικους τους»), («οι μαθητές αυτοί αποτυγχάνουν στο σχολείο όχι τόσο, λόγω των μαθησιακών τους προβλημάτων, αλλά λόγω της άγνοιας που κυριολεκτικά «πνίγει» καθημερινά γονείς και εκπαιδευτικούς»)

33 Παρατηρήσεις Μελετώντας τα ευρήματα της έρευνας, είναι φανερό πως οι έφηβοι αντιμετωπίζουν κατά πρώτο λόγο με αρνητικό τρόπο την ετερότητα/διαφορετικότητα Φαίνεται μάλιστα ότι οι γυναίκες δείχνουν να προβληματίζονται περισσότερο προς αυτή την κατεύθυνση Όσον αφορά τους νομούς και τις περιφέρειες από τις οποίες προέρχονται οι έφηβοι βουλευτές, το μεγαλύτερο ποσοστό αναφορών σημειώνεται στην Α’ και Β’ περιφέρεια Αθηνών και στην Α’ περιφέρεια Θεσσαλονίκης

34 Στις χώρες του εξωτερικού, οι περισσότερες αναφορές προέρχονται από πόλεις της Γερμανίας, καθώς εκεί βρίσκονται αρκετά παιδιά Ελλήνων μεταναστών και από πόλεις της Κύπρου. Η συντριπτική πλειοψηφία των μαθητών όμως προέρχεται και διαμένει στην Ελλάδα Έτσι, τους μαθητές στη Δυτική Μακεδονία (Φλώρινα, Καστοριά, Κοζάνη), στην Κεντρική Μακεδονία (Θεσσαλονίκη, Ημαθία, Πιερία, Χαλκιδική, Σέρρες, Πέλλα, Κιλκίς), στην Ανατολική Μακεδονία-Θράκη (Δράμα, Έβρος, Καβάλα, Ξάνθη), στη Θεσσαλία (Μαγνησία, Καρδίτσα, Λάρισα), στη Στερεά Ελλάδα (Αιτωλοακαρνανία, Πειραιάς, Αθήνα, Φθιώτιδα, Αττική, Υπόλοιπο Αττικής, Εύβοιας), στην Ήπειρο (Πρέβεζα, Ιωάννινα), στην Πελοπόννησο (Κορινθία, Αρκαδία, Αργολίδα, Μεσσηνία, Ηλεία, Αχαΐα), στην Κρήτη (Λασίθι, Ηράκλειο, Χανιά, Ρέθυμνο) και στα νησιά του Αιγαίου (Σάμος, Λέσβος, Χίος, Κυκλάδες, Δωδεκάνησα) φαίνεται να τους απασχολεί κυρίως η εκπαίδευση και να ακολουθούν τα θέματα ταυτότητας και της ετερότητας. Μόνο, οι μαθητές που προέρχονται από τα νησιά του Ιονίου (Κέρκυρα, Λευκάδα) τους απασχολούν τα θέματα ταυτότητας και σε δεύτερη ανάλυση η εκπαίδευση, χωρίς να κάνουν καμία αναφορά σε θέματα ετερότητας

35 οι μαθητές που προέρχονται από την Ελλάδα, στη συντριπτική τους πλειοψηφία εκφράζουν τις απόψεις τους για την εκπαίδευση και ακολουθούν με μικρή διαφορά μεταξύ τους τα θέματα της ταυτότητας και της ετερότητας οι μαθητές που διαμένουν στην Ελλάδα, στο Σουδάν, στην Αγγλία και στη Ρωσία ενδιαφέρονται για τα θέματα της εκπαίδευσης, ενώ οι μαθητές που διαμένουν στην Κύπρο, στην Αίγυπτο, στις Η.Π.Α. και στον Καναδά δίνουν βαρύτητα στα θέματα της ταυτότητας. Διαφορετική προτεραιότητα δείχνουν να έχουν οι μαθητές από την Αυστραλία, καθώς αυτό που τους προβληματίζει είναι η ετερότητα

36 Συζήτηση Όπως προκύπτει από την ποιοτική ανάλυση στο γλωσσικό υλικό εντοπίζεται η χρήση αιτίας-αποτελέσματος ως συλλογισμός και η χρήση μεταφορών με διπολικά σχήματα Επιχειρώντας μια συγκριτική ανάλυση στην έρευνα που έγινε από τους A. Ross & Mel. Dooly «Young people’s intentions about their political activity» σε πληθυσμό εφήβων (11-17 χρονών, ) σε τέσσερις χώρες παρατηρούμε ότι στην Πολωνία, Ισπανία, Τουρκία και Αγγλία, η πλειοψηφία των μαθητών και μαθητριών δηλώνει τη διάθεση να μετέχει στις εκλογικές διαδικασίες, αλλά λίγοι φαίνεται να επιθυμούν τη συμμετοχής τους σε οργανωμένες κομματικές εκδηλώσεις

37 Στη Ρητορική ο Αριστοτέλης αναλύοντας τα είδη των συλλογισμών μας προσφέρει στοιχεία της γνωστικής αντίληψης από τα οποία επικεντρωνόμαστε στις παραμέτρους που διαμορφώνουν το λόγο της πειθούς, τον οποίο καλούνται οι έφηβοι να εκθέσουν δημόσια στη Βουλή Ο λόγος αυτός πείθει μέσω του χαρακτήρα του πομπού, της συναισθηματικής διάθεσης του ακροατή και του ίδιου του συλλογισμού ως επιχειρήματος

38 Απαντώντας στο κύριο ερευνητικό μας ερώτημα, διαπιστώνουμε ότι ο τρόπος με τον οποίο παρουσιάζονται οι «άλλοι» έφηβοι, τείνει κατά βάση να είναι αρνητικά σεσημασμένος και αναπαράγει το λόγο των ενηλίκων Πως παρουσιάζονται; Η διαφορετικότητα που αντιλαμβάνονται οι νέοι στο ευρύτερο περιβάλλον τους, έχει να κάνει με θέματα εκπαιδευτικής ανισότητας, με ταξικά ζητήματα (οικονομικά και κοινωνικά), με το φύλο, την επίδοση, τη γεωγραφία, τον τύπο σχολείου, την εθνική και ευρωπαϊκή ταυτότητα/πολίτης του κόσμου, με τις φυλετικές, θρησκευτικές και εθνικές μειονότητες και τα Άτομα με Αναπηρίες Η κρίση της συμμετοχικής δημοκρατίας και το ερώτημα εάν «απαξιώνουν οι νέοι την πολιτική»; αποτελούν τα νέα ερωτήματα που προκύπτουν από την έρευνα αυτή

39 Βουλή των Εφήβων