Η ΠΡΟΛΗΨΗ & ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΩΣ ΘΕΜΕΛΙΟ ΤΗΣ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ: ΤΟ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ & Η ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ ΤΟΥ ΕΡΓΑΛΕΙΟΥ.

Παρουσίαση με θέμα: "Η ΠΡΟΛΗΨΗ & ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΩΣ ΘΕΜΕΛΙΟ ΤΗΣ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ: ΤΟ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ & Η ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ ΤΟΥ ΕΡΓΑΛΕΙΟΥ."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Η ΠΡΟΛΗΨΗ & ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΩΣ ΘΕΜΕΛΙΟ ΤΗΣ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ: ΤΟ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ & Η ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ ΤΟΥ ΕΡΓΑΛΕΙΟΥ WASP TOOL LIFE10 ENV/GR/622 ΚΑΤΙΑ ΛΑΖΑΡΙΔΗ ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΡΙΑ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΠΡΟΕΔΡΟΣ Ε.Ο.ΑΝ ΧΑΡΟΚΟΠΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ Το έργο LIFE10 ENV/GR/622 συγχρηματοδοτείται από την ΕΕ

2 Εναλλακτική διαχείριση Πειραιάς, Μάρτιος 2012 Η εφαρμογή στην Ελλάδα της «διευρυμένης ευθύνης του παραγωγού» Γενική αρχή που κατευθύνει όλη την Ευρωπαϊκή πολιτική και νομοθεσία για τα απόβλητα (Επιμέρους Οδηγίες+ Οδηγία Πλαίσιο για τα απόβλητα, 2008/98/ΕΚ). Ενσωμάτωση περιβαλλοντικού κόστους - καθ’ όλη τη διάρκεια ζωής των προϊόντων και της τελικής διαχείρισης των αποβλήτων τους - στην τιμή πώλησής τους.

3 Διευρυμένη ευθύνη παραγωγού (ΔΕΠ) Πειραιάς, Μάρτιος 2012 Οικονομικά κίνητρα για να ενθαρρύνει το φιλικό προς το περιβαλλον σχεδιασμό προϊόντων, καθιστώντας τους παραγωγούς υπεύθυνους για το κόστος διαχείρισής τους στο τέλος του κύκλου ζωής τους. Ανακουφίζει την Τ.Α. από το κόστος διαχείρισης ορισμένων κατηγοριών αποβλήτων προτεραιότητας Προωθεί και ενθαρρύνει την επαναχρησιμοποίηση, την εγγυοδοσία, την ανακύκλωση και την ενεργειακή αξιοποίηση των αποβλήτων Η ευθύνη του παραγωγού μπορεί να μεταβιβαστεί σε ένα συλλογικό οργανισμό – Σύστημα, έναντι αντιτίμου που συνδέεται με την παραγόμενη ποσότητα προϊόντων.

4 Πειραιάς, Μάρτιος 2012

5 Η ΔΕΠ στην Ελλάδα- Εναλλακτική Διαχείριση Πειραιάς, Μάρτιος 2012 ΝΟΜΟΣ 2939/2001 (ΦΕΚ 179 Α) «Συσκευασίες και εναλλακτική διαχείριση συσκευασιών και άλλων προϊόντων –Ίδρυση Εθνικού Οργανισμού Εναλλακτικής Διαχείρισης Συσκευασιών και Άλλων Προϊόντων (ΕΟΕΔΣΑΠ)» όπως τροποποιήθηκε και ισχύει (Ν.3854/2010) Κατ΄ επιταγή του Νόμου εκδίδονται Προεδρικά Διατάγματα και πλέον ΚΥΑ ΝΟΜΟΣ 4042/2012 – Ενσωμάτωση Οδηγίας Πλαίσιο για τα απόβλητα (2008/98/ΕΕ)

6 Ελληνικός Οργανισμός ΑΝακύκωσης (ΕΟΑΝ) Πειραιάς, Μάρτιος 2012 Ο Ν.2939/2001 προβλέπει τη δημιουργία του Εθνικού Οργανισμού Εναλλακτικής Διαχείρισης Συσκευασιών και Άλλων Προϊόντων (ΕΟΕΔΣΑΠ), ο οποίος λειτουργεί χάριν του δημοσίου συμφέροντος, δεν έχει κερδοσκοπικό χαρακτήρα και εποπτεύεται από τον Υπουργό ΠΕΚΑ. Ο ΕΟΕΔΣΑΠ εκπονεί και εφαρμόζει προγράμματα για την εναλλακτική διαχείριση. Εποπτεύει τη λειτουργία των συστημάτων ατομικής και συλλογικής εναλλακτικής διαχείρισης. Είναι όργανο εισηγητικό, γνωμοδοτικό, αποφασιστικό και ελεγκτικό

7 Πειραιάς, Μάρτιος 2012 ΕΟΑΝ (ΓΕΔΣΑΠ – ΕΠΕΔ) ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΟΤΑ επεξεργασία αξιοποίηση (ανακύκλωση – ανάκτηση ενέργειας) Νόμος 2939/01

8 Συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης Πειραιάς, Μάρτιος 2012 ΣυλλογικάΑτομικά

9 Ρεύματα αποβλήτων που υπόκεινται σε εναλλακτική διαχείριση Πειραιάς, Μάρτιος 2012 Συσκευασίες και τα απόβλητα συσκευασίας (Ν. 2939/2001) Οχήματα στο τέλος κύκλου ζωής – ΟΤΚΖ, (ΠΔ 116/2004, ΦΕΚ 81Α/5.3.04). Απόβλητα Ηλεκτρικού και Ηλεκτρονικού Εξοπλισμού – ΑΗΗΕ, (ΠΔ 117/2004, ΦΕΚ 82Α/5.3.04). Απόβλητα λιπαντικών ελαίων – ΑΛΕ, (ΠΔ 82/2004, ΦΕΚ 64Α/2.3.04). Απόβλητα ηλεκτρικών στηλών και συσσωρευτών (ΠΔ 115/2004, ΦΕΚ 80Α/5.3.04 το οποίο αντικαταστάθηκε από την ΚΥΑ 41624/2057/Ε103/28-09-2010, ΦΕΚ 1625 Β). Χρησιμοποιημένα ελαστικά οχημάτων (ΠΔ 109/2004, ΦΕΚ 75Α/5.3.04). Απόβλητα Εκσκαφών Κατασκευών και Κατεδαφίσεων – ΑΕΚΚ, (ΚΥΑ 36259/1757/Ε103/23-08-2010, ΦΕΚ 1312 Β/24-08-2010).

10 ΔΗΛΩΘΕΝΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΩΝ ΕΓΚΕΚΡΙΜΕΝΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ (2010) Πειραιάς, Μάρτιος 2012 ΣΣΕΔ – ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ (ΕΕΑΑ ΑΕ) Για τα απόβλητα συσκευασιών

11 ΔΗΛΩΘΕΝΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΩΝ ΕΓΚΕΚΡΙΜΕΝΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ (2010) Πειραιάς, Μάρτιος 2012 ΑΝΤΑΠΟΔΟΤΙΚΗ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΑΕ Για τα απόβλητα συσκευασιών

12 ΔΗΛΩΘΕΝΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΩΝ ΕΓΚΕΚΡΙΜΕΝΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ (2010) Πειραιάς, Μάρτιος 2012 ΚΕΠΕΔ ΑΕ Για τα απόβλητα συσκευασιών συλλέχθηκαν και οδηγήθηκαν για ανακύκλωση 2.816 t ΑΒ ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΣ

13 ΔΗΛΩΘΕΝΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΩΝ ΕΓΚΕΚΡΙΜΕΝΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ (2010) Πειραιάς, Μάρτιος 2012 ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΑΕ Για τα ΑΗΗΕ συλλέχθησαν 46.340 t ΑΗΗΕ, ενώ επεξεργάστηκαν 51.336 t ΑΗΗΕ ΦΩΤΟΚΥΚΛΩΣΗ ΑΕ συλλέχθηκαν 160 t φωτιστικά και 30 t λαμπτήρες

14 ΔΗΛΩΘΕΝΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΩΝ ΕΓΚΕΚΡΙΜΕΝΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ (2010) Πειραιάς, Μάρτιος 2012 ΑΦΗΣ ΑΕ Για τα απόβλητα φορητών ηλεκτρικών στηλών και συσσωρευτών 51.670 σημεία συλλογής φορητών ηλεκτρικών στηλών συλλέχθηκαν 712 t Φορητών Ηλεκτρικών Στηλών &Συσσωρευτών ΣΥΔΕΣΥΣ ΑΕ 17.900 t αποβλήτων συσσωρευτών μολύβδου 116 t απόβλητα συσσωρευτών νικελίου – καδμίου ΣΕΔΙΣ- Κ 23 t αποβλήτων συσσωρευτών μολύβδου

15 ΔΗΛΩΘΕΝΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΩΝ ΕΓΚΕΚΡΙΜΕΝΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ (2010) Πειραιάς, Μάρτιος 2012 ECO ELASTIKA ΑΕ Για τα απόβλητα μεταχειρισμένων ελαστικών 41520 t μεταχειρισμένων ελαστικών ΕΛΤΕΠΕ ΑΕ συλλέχθηκαν και οδηγήθηκαν σε αναγέννηση 32.700 t ΑΛΕ ΕΔΟΕ Οδηγήθηκαν σε 81 εγκαταστάσεις επεξεργασίας (διαλυτήρια) και 18 σημεία συλλογής Για τα απόβλητα λιπαντικών ελαίων Για τα οχήματα τέλους κύκλου ζωής ΓΙΑ ΑΕΚΚ – Έγκριση 4 ΣΣΕΔ από το τέλος του 2011

16 Πρόληψη των αποβλήτων

17 Πρόληψη αποβλήτων Προετοιμασία για Επαναχρησιμοποίηση Ανακύκλωση Ανάκτηση ενέργειας Διάθεση σε ΧΥΤΑ Από την αποκτηθείσα γνώση Οι τρέχουσες τακτικές διαχείρισης των αποβλήτων ελλοχεύουν σοβαρά περιβαλλοντικά, κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα. Οι τάσεις στην παραγωγή αποβλήτων, καθώς και οι σχετικές πολιτικές που ακολουθούνται, είναι σύμπτωμα της αναποτελεσματικής, μη βιώσιμης χρήσης των πόρων.  Ευρωπαϊκή Οδηγία για τα Απόβλητα (2008/98/EC)  Η Ευρωπαϊκή Θεματική Στρατηγική για την Πρόληψη Αποβλήτων (COM(2005)666 Στη χάραξη στρατηγικής... Πειραιάς, Μάρτιος 2012

18 Αποφυγή Μείωση Επαναχρησιμοποίηση ΠΡΟΛΗΨΗ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ Ανακύκλωση Καύση Σύμφωνα με τον OECD (2002): η μείωση των αποβλήτων ενσωματώνει την καύση και την ανακύκλωση η πρόληψη αποβλήτων την αποφυγή (μέσω απαγόρευσης ή περιορισμών), τη μείωση στην πηγή και την επαναχρησιμοποίηση. Πειραιάς, Μάρτιος 2012 ΜΕΙΩΣΗ – ΕΛΑΧΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ

19 Απόβλητα τροφίμων Σχηματική απεικόνιση των πηγών και της κατάληξης των αποβλήτων τροφίμων των νοικοκυριών Παραγωγοί αγροτικών προϊόντων / Προμηθευτές τροφίμων / Εστιατόρια με παράδοση κατ’ οίκονΝοικοκυριόΚάδος σκουπιδιών / Κομποστοποιητής / Τροφή για οικόσιτα ζώα / Κέντρα συλλογής οργανικών Πειραιάς, Μάρτιος 2012

20 Απόβλητα τροφίμων Το 2011, 1,3 δισ. t απορρίφθησαν στα σκουπίδια, παγκοσμίως. Η ποσότητα αυτή αντιστοιχεί στο 1/3 των τροφίμων που παρήχθησαν παγκοσμίως. Στη Μεγάλη Βρετανία, τα απόβλητα τροφίμων που παράγονται στα νοικοκυριά αποτελούντο 50% του συνόλου των αποβλήτων τροφίμων – Τουλάχιστον 60% εξ αυτών δεν είναιπραγματικά σκουπίδια. – Η διάθεση αυτών σε ΧΥΤΑ έχει αρνητικές επιπτώσεις: Στην οικονομία (> 13 δισ. €, δηλ. 480 € /νοικοκυριό) Στο περιβάλλον (ευθύνονται για την απελευθέρωση στην ατμόσφαιρα 20Mt CO2, το οποίο ισούται με το 25% των εκπομπών των αυτοκινήτων στη Μεγάλη Βρετανία) Στις ΗΠΑ 591.000.000t αποβλήτων τροφίμων καταλήγουν στους ΧΥΤΑ ετησίως. Πειραιάς, Μάρτιος 2012

21 Η ΣΥΣΤΑΣΗ των ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ Το 55% των αποβλήτων τροφίμων οφείλεται σε τρόφιμα που δεν χρησιμοποιήθηκαν Το 45% σε τρόφιμα που μαγειρεύτηκαν, αλλά περίσσεψαν ΑΙΤΙΕΣ: συνήθεια, συμπεριφορά, αξίες, κίνητρα κατανάλωσης, έλλειψη ενημέρωσης, συσκευασίες Πειραιάς, Μάρτιος 2012

22 ΠΡΟΛΗΨΗ των ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ σε επίπεδο νοικοκυριών ΑΛΛΑΖΟΝΤΑΣ ΤΙΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΕΣ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΑΛΛΑΖΟΝΤΑΣ ΤΙΣ ΤΑΚΤΙΚΕΣ ΤΩΝ ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΩΝ Άμεσα μηνύματα στους καταναλωτές μέσω ιστοσελίδων, δημοσιευμάτων, τηλεοπτικών και ραδιοφωνικών εκπομπών, που θα τονίζουν το θέμα της συμπεριφοράς και τα οφέλη από την αλλαγή (εξοικονόμηση χρημάτων, περιβαλλοντικό όφελος) Καλές συνεργασίες με τους παραγωγούς τροφίμων, τις τοπικές αρχές, ομάδες πολιτών, ΜΜΕ Πειραιάς, Μάρτιος 2012

23 ΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΟΙ ΦΟΡΕΙΣ: Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο (συντονιστής) ΔΕΔΙΣΑ / ΕΣΔΑΚ / ΕΠΕΜ / ENVITECH /Δήμος Παραλίμνιου ΔΙΑΡΚΕΙΑ : 01/10/2011 - 30/09/2014 ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ: ΕΛΛΑΔΑ - ΚΥΠΡΟΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ WASP TOOL

24 Το Πρόγραμμα «Εργαλείο WASP» δημιουργεί το έδαφος για την ανάδειξη του δυναμικού των διάφορων ενεργειών πρόληψης των αποβλήτων στο επίπεδο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Στόχοι του έργου «Εργαλείο WASP» Η αξιοποίηση στην Ελλάδα και την Κύπρο, των εμπειριών που αποκτήθηκαν κατά την εφαρμογή επιτυχημένων δραστηριοτήτων για την πρόληψη αποβλήτων. Η διευκόλυνση της οδηγίας πλαίσιο για τα απόβλητα (2008/98/ΕΚ) μέσω του σχεδιασμού ενός εργαλείου λήψης αποφάσεων για τις τοπικές αρχές, αλλά και η ευαισθητοποίηση των πολιτών για την ανάγκη ελαχιστοποίησης των αποβλήτων. Πειραιάς, Μάρτιος 2012

25 Κύριες Δράσεις του έργου: Επισκόπηση της υφιστάμενης κατάστασης σχετικά με την πρόληψη αποβλήτων. Ανάπτυξη ενός εργαλείου λήψης αποφάσεων για τα μέτρα πρόληψης αποβλήτων (Εργαλείο WASP) Εφαρμογή του Εργαλείου WASP σε τρεις διαχειριστικές αρχές αποβλήτων σε επίπεδο Τοπικής Αυτοδιοίκησης Εφαρμογή, παρακολούθηση και αξιολόγηση των τεσσάρων καταλληλότερων δράσεων πρόληψης αποβλήτων (δύο εκ των οποίων θα είναι η οικιακή κομποστοποίηση και τη μείωση των τροφικών υπολειμμάτων) σε κάθε μία από τις συμμετέχουσες τοπικές αρχές. Επικοινωνία και διάδοση του Εργαλείου WASP και των αποτελεσμάτων του έργου. Πειραιάς, Μάρτιος 2012

26 WASP Tool – Δραστηριότητες τι ολοκληρώθηκε τους 6 πρώτους μήνες του Έργου Πειραιάς, Μάρτιος 2012 Επίδειξη οικιακής κομποστοποίησης στο 8ο Δημοτικό Χανίων (ΔΕΔΙΣΑ) Εκδήλωση: προετοιμασία γεύματος από «περισσεύματα» Κύπρος (ENVITECH- Δήμος Παραλιμνίου) Συμμετοχή: Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Μείωσης των Αποβλήτων (Χαροκόπειο) Εναρκτήρια παρουσίαση του Έργου (Χαροκόπειο)Συμμετοχή στην Εναρκτήρια παρουσίαση των έργων LIFE10Παρουσίαση στο ΚΠΕ Λαυρίου (Χαροκόπειο)

27 WASP Tool – Δραστηριότητες τι ξεκίνησε τους 6 πρώτους μήνες του Έργου Πειραιάς, Μάρτιος 2012 Έκθεση της υφιστάμενης κατάστασης σχετικά με την Πρόληψη Αποβλήτων Υποβολή περιλήψεων στα συνέδρια Orbit 2012 & HIWM 2012 (Δεκτές) Ανάπτυξη δικτύου για την Πρόληψη Αποβλήτων

28 Η ιστοσελίδα του “Εργαλείου WASP” http://galaxy.hua.gr/~WASPtool Πειραιάς, Μάρτιος 2012 WASP Tool – Δραστηριότητες τι ολοκληρώθηκε τους 6 πρώτους μήνες του Έργου

29 ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ για την ΠΡΟΣΟΧΗ σας ΧΑΡΟΚΟΠΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ