Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού Προαιρετικά Σεμινάρια «Σύγχρονες μεθοδολογικές προσεγγίσεις στη διδασκαλία της Νέας Ελληνικής γλώσσας» Οκτώβριος-Νοέμβριος.

Παρουσίαση με θέμα: "Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού Προαιρετικά Σεμινάρια «Σύγχρονες μεθοδολογικές προσεγγίσεις στη διδασκαλία της Νέας Ελληνικής γλώσσας» Οκτώβριος-Νοέμβριος."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού Προαιρετικά Σεμινάρια «Σύγχρονες μεθοδολογικές προσεγγίσεις στη διδασκαλία της Νέας Ελληνικής γλώσσας» Οκτώβριος-Νοέμβριος 2014 Σχεδιασμός: Χριστίνα Μανώλη, Φιλόλογος Επιμέλεια: Γεωργία Κούμα, ΕΜΕ Φιλολογικών Μαθημάτων, Συντονίστρια ομάδας Γλώσσας

2 Νέα Ελληνική Γλώσσα Α΄ γυμνασίου
Μία διδακτική πρόταση Νέα Ελληνική Γλώσσα Α΄ γυμνασίου Ενότητα: 1η Οι πρώτες μέρες σ’ ένα σχολείο

3 Δομή παρουσίασης Εισαγωγικά Στοχοθεσία
Δείκτης επιτυχίας-Δείκτες επάρκειας Κείμενα για κατανόηση- Επικοινωνία Δραστηριότητες Διαθεματική εργασία Συνεξέταση κειμένων -Μορφοσυντακτικό φαινόμενο Βιβλιογραφία Ηλεκτρονικές διευθύνσεις

4 Εισαγωγικά Η πρόταση και το περιεχόμενό της είναι ενδεικτικά.
Ο εκπαιδευτικός έχει τη δυνατότητα να την αξιοποιήσει και μέσα στα πλαίσια της διαφοροποιημένης διδασκαλίας, προσαρμόζοντας το μάθημά του στο μαθησιακό επίπεδο και τα ενδιαφέροντα των μαθητών του. Ενδεικτικός χρόνος διδασκαλίας: 9 περίοδοι

5 Στοχοθεσία Να εκφράσουν τις εντυπώσεις και τα συναισθήματά τους σχετικά με τις πρώτες τους εμπειρίες στο γυμνάσιο. Να συνειδητοποιήσουν τους παράγοντες επικοινωνίας. Να κατανοήσουν το σημαντικό ρόλο που παίζουν τα είδη κωδίκων στη ζωή τους. Να αντιληφθούν την έννοια της πολυτροπικότητας των κειμένων. Να μπορούν να διακρίνουν τα είδη των προτάσεων ανάλογα με τα συστατικά τους. Να κατανοήσουν τις υφολογικές συνέπειες της επιλογής ενός είδους πρότασης αντί ενός άλλου.

6 Στοχοθεσία Να αντιληφθούν τα είδη των προτάσεων ως προς τη σημασία τους. Να συνειδητοποιήσουν ότι, για να χρησιμοποιήσουμε ένα είδος πρότασης λαμβάνουμε υπόψη τις συνθήκες επικοινωνίας. Να παράγουν ορθό προφορικό λόγο, χρησιμοποιώντας τα ποικίλα είδη των προτάσεων, ανάλογα με την επικοινωνιακή ανάγκη. Να παράγουν διάφορα είδη κειμένων, χρησιμοποιώντας όλα όσα διδάχτηκαν από τα είδη των προτάσεων. (Πηγή: Νεοελληνική Γλώσσα, Α΄ Γυμνασίου, Βιβλίο εκπαιδευτικού, ΙΤΥΕ- ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ)

7 Δείκτης επιτυχίας Να αναγνωρίζουν ότι στον λόγο υπάρχει ποικιλία προτάσεων τόσο ως προς το περιεχόμενο, όσο και ως προς τη δομή. Να κατανοήσουν ότι για κάθε επικοινωνιακή περίσταση απαιτείται διαφορετικό είδος πρότασης. Η επιλογή του είδους των προτάσεων αποτελεί συνάρτηση του σκοπού του συντάκτη. Να παράγουν λόγο χρησιμοποιώντας τα είδη των προτάσεων που ταιριάζουν σε κάθε επικοινωνιακή περίσταση.

8 Δείκτες επάρκειας Να αναγνωρίζουν τα μέρη του λόγου (τη γραμματική ταυτότητα των λέξεων και την κλίση). Να γνωρίζουν τα κύρια συστατικά μιας πρότασης. Να αντιλαμβάνονται ότι κάθε πρόταση περιέχει ένα μόνο ρήμα. Να γνωρίζουν και να διακρίνουν τα μεταβατικά ρήματα, τα συνδετικά ρήματα και τη λειτουργία τους μέσα στην πρόταση. Να γνωρίζουν ότι το υποκείμενο και το κατηγορούμενο τίθενται πάντα σε ονομαστική πτώση, ενώ το αντικείμενο μπορεί να βρίσκεται σε δύο πτώσεις.

9 Δείκτες επάρκειας Να γνωρίζουν τη λειτουργία των σημείων στίξης στο λόγο. Να συνειδητοποιούν τους παράγοντες της επικοινωνίας στον προφορικό και γραπτό λόγο: ποιος μιλάει/γράφει, σε ποιον, για ποιο σκοπό, με ποιο θέμα, πού, πότε; Να κατανοήσουν ότι τα διάφορα είδη προτάσεων καλύπτουν διαφορετικές ανάγκες επικοινωνίας. Να γνωρίζουν πότε χρησιμοποιείται η άρνηση και πότε η κατάφαση.

10 Παράγοντες επικοινωνίας
Προβάλλεται η ταινία: «Ο καραγκιόζης δάσκαλος». Οι μαθητές σημειώνουν τα συστατικά της επικοινωνίας, τα οποία διατυπώνονται με απλά λόγια. Διεξάγεται σύντομη συζήτηση. Παρατίθενται παραδείγματα (από τον Αρκά) για εμπέδωση.

11 Από το σχολικό εγχειρίδιο… Κείμενο 3 [Διάφοροι κώδικες στη ζωή μου]
Ενδεικτική Αφόρμηση Καλούνται να αναφέρουν όσους κώδικες επικοινωνίας γνωρίζουν. Να γίνει σύνδεση με την πιο κάτω ιστοσελίδα, ειδάλλως να δοθούν σε έντυπη μορφή. Το αρχείο περιέχει σήματα οδικής κυκλοφορίας, σήματα που συναντούμε σε δρόμους, κτίρια, διεθνή σύμβολα καθαρισμού των ρούχων, σύμβολα λογισμικού πλοήγησης, σύμβολα εμπλουτισμού στα ηλεκτρονικά βιβλία, σύμβολα στη ζωγραφική αλλά και την ενδυμασία ως κώδικα επικοινωνίας. Σχολιασμός περιεχομένου κειμένων. Ερωτήσεις κατανόησης κειμένου 3 (σ. 12).

12 Από το σχολικό εγχειρίδιο… Κείμενο 5 [Ο καιρός]
Ενδεικτική Αφόρμηση Να αναφέρουν τρόπους πρόβλεψης του καιρού. Σύνδεση με την πιο κάτω ιστοσελίδα. Πρόκειται για μία σύντομη παρουσίαση με τίτλο: Πώς μπορώ να προβλέψω τον καιρό; Σημάδια του ουρανού. Βροντάει και αστράφτει. Παρατηρώντας τα σύννεφα. Ήλιος και φεγγάρι. Τα ζώα προβλέπουν. Ανάγνωση και σχολιασμός πρακτικών τρόπων πρόγνωσης του καιρού.

13 Από το σχολικό εγχειρίδιο… Κείμενο 5 [Ο καιρός]
Σύνδεση με τα προηγούμενα. Επικαιροποίηση Σχολιασμός περιεχομένου Οι μαθητές κατανοούν την έννοια «πολυτροπικό κείμενο». Ο εκπαιδευτικός μπορεί να αναθέσει ως άσκηση και άλλα πολυτροπικά κείμενα από το Τετράδιο Εργασιών. «Ακούω και μιλώ», σ. 16 Παραγωγή προφορικού λόγου: Αύριο θα πάτε εκπαιδευτική εκδρομή σε ένα χωριό της Κύπρου. Μπορείς να προβλέψεις τον καιρό; Τι θα συμβούλευες τους συμμαθητές σου; «Διαβάζω και γράφω», 1, 3 (σ. 17) Εργασία για το σπίτι: Να δημιουργήσουν ένα πολυτροπικό κείμενο με θέμα τη σχολική ζωή.

14 Διαθεματική εργασία (σ. 24)
Ενδείκνυται να δοθεί στην αρχή της ενότητας σε μία ομάδα μαθητών, έτσι ώστε να έχουν χρόνο να εργαστούν και να την παρουσιάσουν στο τελευταίο μάθημα της ενότητας. Επιπλέον, αφού γίνει επιλογή του υλικού, να δημιουργήσουν μία μικρού μήκους ταινία.

15 Συνεξέταση κειμένων Κείμενο 1
«Σώπα δάσκαλε!» απόσπασμα - Θεατρικό έργο βασισμένο σε κείμενα Καζαντζάκη, Βιζυηνού, Λουντέμη, Χρηστοβασίλη, Αλεξίου, Βάρναλη. Πηγή: Ημερ. ανάρτησης: Κείμενο 2 [Πρώτη μέρα στο Γυμνάσιο], Β. Μαστόρη Γ., «Στο Γυμνάσιο», (κείμενο 1, σ. 10) Νεοελληνική Γλώσσα, Α΄ Γυμνασίου, ΙΤΥΕ-ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ

16 Αφόρμηση (ενδεικτικά)
Μη λεκτική και λεκτική επικοινωνία Προβολή ταινίας: «Τα μωρά γελούν και επικοινωνούν πριν καν μιλήσουν». Με αφορμή την ταινία διεξάγεται σύντομη συζήτηση για τους τρόπους που επικοινωνεί ο άνθρωπος (ενδομήτρια ζωή, βρεφική, παιδική, εφηβική ηλικία, ενήλικη ζωή). Ημερ. ανάρτησης:

17 Αφόρμηση (ενδεικτικά)
Το στερεό λέγεται ρομβοκυβοοκτάεδρο και κατασκευάστηκε από τον Αρχιμήδη. Έγινε γνωστό όταν δημοσιεύθηκε από τον  Luca Pacioli (1445–1514). Πηγή:  

18 Ενδεικτικά Οι μαθητές καλούνται να ονομάσουν το αντικείμενο.
Προτρέπονται να χρησιμοποιήσουν λέξεις. Διεξάγεται σύντομη συζήτηση. Μπορεί να περιοριστεί η ανθρώπινη σκέψη; Σχολιάζεται ο τρόπος κατασκευής του στερεού. Γίνεται αναφορά στις φράσεις και στις προτάσεις που χρησιμοποιήθηκαν. Συζητείται η διαφορά φράσης-πρότασης. Γίνεται ανάγνωση (από τον διδάσκοντα ή από μαθητές).

19 Κείμενο 1: «Σώπα δάσκαλε!» Ερωτήσεις (ενδεικτικά)
Σχολιασμός τίτλου Ποιος είναι ο πομπός; Πότε αναρτήθηκε; Ποιο είναι το ύφος του και πώς το δικαιολογείτε; Ποιο είναι το θέμα που πραγματεύεται το κείμενο; Σε ποια εποχή πιστεύετε ότι διαδραματίζεται το έργο; Ποιοι είναι οι χαρακτήρες του έργου; Πώς συμπεριφέρονται οι δάσκαλοι στο απόσπασμα; Ποια είναι η στάση των παιδιών απέναντι στους δασκάλους τους;

20 Δραστηριότητα παραγωγής προφορικού λόγου
Επεξεργασία κατανόησης κειμένου Προτείνεται η κατασκευή τροχού της τύχης. Μια μικρή ομάδα μαθητών θα αναλάβει τη δημιουργία του. Μετά την ολοκλήρωση της ανάγνωσης του κειμένου, οι μαθητές θα πάρουν με τη σειρά τον κύκλο, θα γυρίσουν το «τσιμπιδάκι» και θα το αφήσουν να σταματήσει κάπου. Ο μαθητές θα απαντούν στην ερώτηση που θα τύχει κάθε φορά. Οι ερωτήσεις θα σχετίζονται με το επικοινωνιακό πλαίσιο ή το περιεχόμενο του κειμένου (απλή άντληση πληροφοριών). Η δραστηριότητα προτείνεται να δοθεί σε μια ομάδα αδύνατων μαθητών.

21 Ενδεικτική δραστηριότητα για την κατανόηση κύριων όρων μιας πρότασης (1)
Οι μαθητές καλούνται να επιλέξουν από το κείμενο 1 («Σώπα δάσκαλε») τρεις προτάσεις που τους έκαναν εντύπωση ή που χρησιμοποιούνται συχνά στη σχολική ζωή. Οι προτάσεις γράφονται στον πίνακα. Ο/Η Φιλόλογος επιλέγει ή γράφει την εξής πρόταση: Ο δάσκαλος ανοίγει τον κατάλογο. Για ποιον γίνεται αναφορά; Ποιος ανοίγει τον κατάλογο; Για σκοπούς εμπέδωσης του υποκειμένου προτείνεται να δοθούν ακόμα δύο-τρεις προτάσεις από το κείμενο.

22 (συνέχεια-2) Δίνονται οι πιο κάτω προτάσεις: Οι μαθητές δυσανασχετούν.
Εμφανίζεται ο δάσκαλος. Το ρήμα «κατηγορεί» φανερώνει τι κάνει, σε ποια κατάσταση βρίσκεται το υποκείμενο. Η πληροφορία λέγεται κατηγόρημα. Εντοπίζεται η πρώτη μορφή που είναι το κατηγορηματικό ρήμα. Οι μαθητές αναφέρουν δικά τους παραδείγματα. Ο δάσκαλος ανοίγει τον κατάλογο. Τίθεται το ερώτημα: Τι κάνει ο δάσκαλος; Σχολιάζεται η ρηματική φράση. Οι μαθητές κατανοούν ότι μεταβατικό λέγεται το ρήμα του οποίου η ενέργεια μεταβαίνει, επηρεάζει κάτι άλλο. Το αντικείμενο είναι το τέρμα, η κατάληξη της δραστηριότητας. Δέχεται, υφίσταται την επίδραση μιας ενέργειας. Στο τέλος, προτρέπονται να διατυπώσουν δικές τους προτάσεις.

23 (συνέχεια-3) Ο δάσκαλος είναι αυστηρός.
Ο/Η Φιλόλογος διατηρεί το ίδιο υποκείμενο και προσθέτει συνδετικό ρήμα και κατηγορούμενο. Γίνεται αντιληπτό, ότι η ιδιότητα που αποδίδεται σε μια οντότητα λέγεται κατηγορούμενο. Γίνεται αναφορά στη συμφωνία του ρήματος με το υποκείμενο και στη συμφωνία του κατηγορουμένου με το υποκείμενο. Παρατίθενται μερικά συνδετικά ρήματα. Εργασία: Να γράψουν προτάσεις που να περιλαμβάνουν και τις τρεις μορφές κατηγορήματος (κατηγορηματικό ρήμα, αντικείμενο, κατηγορούμενο).

24 (Συνέχεια -4) Επιλέγεται «τυχαία» μία επαυξημένη πρόταση από το κείμενο. Εσείς θα μάθετε πολύ καλά τη γραμματική. Επιχειρείται αφαίρεση πληροφοριών, όρων που δεν είναι απαραίτητοι για να ολοκληρωθεί το νόημα μιας πρότασης. Τονίζεται, ότι οι λέξεις αυτές λέγονται και όροι ή συστατικά. Στη συνέχεια, ζητείται να προσθέσουν νέες πληροφορίες.

25 Παιχνίδι εμπέδωσης σταθερών όρων μιας πρότασης
Παιχνίδι εμπέδωσης σταθερών όρων μιας πρότασης. «Ποιος θα μείνει όρθιος;» (-1) Ένας μαθητής κάθεται σε μια καρέκλα κοντά στην έδρα κρατώντας την καρτέλα «υποκείμενο». Οι συμμαθητές του αναφέρουν μια λέξη ως υποκείμενο. Ένας άλλος μαθητής κάθεται δίπλα του. Αναφέρουν ένα ρήμα για να γίνει πρόταση. Οι υπόλοιποι μαθητές προσθέτουν κι άλλους όρους και έτσι στέκονται περισσότεροι μαθητές. Κάθονται μόνο αυτοί που φανερώνουν τους κύριους όρους.

26 Παιχνίδι εμπέδωσης σταθερών όρων μιας πρότασης
Παιχνίδι εμπέδωσης σταθερών όρων μιας πρότασης. «Ποιος θα μείνει όρθιος;» (-2) Στη συνέχεια, οι επιπλέον όροι (μαθητές) στέκονται όρθιοι και μπορούν να φεύγουν και να έρχονται άλλοι. Είναι καλό, να κατανοήσουν, ότι στον καθημερινό λόγο, σε έναν διάλογο μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο του το υποκείμενο ως απάντηση σε ένα ερώτημα (ελλειπτική πρόταση). Γι’ αυτό μπορεί να τεθεί ένα ερώτημα (Ποιος/α/ο;) με σκοπό να δοθεί ως απάντηση μόνο το υποκείμενο.

27 Δραστηριότητα Δίνεται η πρόταση από το κείμενο 1: «Σώπα δάσκαλε!»
Δίνεται η πρόταση από το κείμενο 1: «Σώπα δάσκαλε!» «Ο δάσκαλος έγραψε τον κατάλογο». Να αναγνωρίσουν τα μέρη της και να εντοπίσουν τρόπους διεύρυνσής της. Να βρουν μία πρόταση που θα περιλαμβάνει τους κύριους όρους, μία που θα περιέχει επιπλέον στοιχεία μία πρόταση με περισσότερα από ένα υποκείμενα ή κατηγορούμενα και μία από την οποία θα λείπει κύριος όρος. Σημ. Ο διδάσκων θα λάβει υπόψη το επίπεδο των μαθητών του για να διδάξει τη σύνθετη πρόταση (βιβλίο εκπαιδευτικού) Σχολική γραμματική (σσ )

28 Δραστηριότητα σε μικρές ομάδες μικτής ικανότητας Ομάδα Α΄
Δραστηριότητα σε μικρές ομάδες μικτής ικανότητας Ομάδα Α΄ Αφού μελετήσουν προσεκτικά το κείμενο: Να επιλέξουν δύο προτάσεις μέσα από τις οποίες ένας ήρωας να ζητά μία πληροφορία (Ερωτηματική). Να εντοπίσουν δύο προτάσεις μέσα από τις οποίες ο συγγραφέας να μπορεί να εκφράζει μία άποψη, μία γνώμη ενός ήρωα, να δίνει μία πληροφορία ή και να περιγράφει (Αποφαντική).

29 Ομάδα Β΄ Αφού μελετήσουν το κείμενο:
Να γράψουν μία πρόταση μέσα από την οποία να εκφράζονται έντονα συναισθήματα κάποιου ήρωα (Επιφωνηματική). Να βρουν μία πρόταση μέσα από την οποία ένας ήρωας να ζητά επιτακτικά από κάποιον άνθρωπο να κάνει κάτι (Προστακτική). Να εντοπίσουν μία πρόταση μέσα από την οποία ένας ήρωας να προτρέπει ή να παρακαλάει ή να υπόσχεται σε κάποιον κάτι (Επιθυμίας). Σχολική Γραμματική (σσ ).

30 Ομάδα Γ΄ Αφού μελετήσουν το κείμενο να εντοπίσουν δύο προτάσεις μέσα από τις οποίες ο ήρωας να εκφράζει τη σύμφωνη γνώμη του (Καταφατικές) και δύο μέσα από τις οποίες να εκφράζει την άρνησή του (Αρνητικές). Να αναφέρουν τρόπους με τους οποίους δηλώνεται η άρνηση. Να μετατρέψουν τις καταφατικές σε αρνητικές και τις αρνητικές σε καταφατικές. Να σημειώσουν τις παρατηρήσεις τους. Σχολική Γραμματική (σσ )

31 Να μελετήσουν ξανά το κείμενο. Δίνεται η πιο κάτω πρόταση.
Ομάδα Δ΄ Να μελετήσουν ξανά το κείμενο. Δίνεται η πιο κάτω πρόταση. «Αυτό το δέντρο, που βρίσκεται έξω, είναι η μηλέα του χωριού». Να απαντήσουν στα πιο κάτω: Πώς συνδέονται οι προτάσεις μεταξύ τους; Ποια μπορεί να σταθεί μόνη της στο λόγο; Ποια είναι η χρησιμότητα της άλλης πρότασης; Σχολική Γραμματική (σσ )

32 Τα είδη των προτάσεων Ως προς τη δομή Ως προς το περιεχόμενο
Απλές Σύνθετες Επαυξημένες Ελλειπτικές Ως προς το περιεχόμενο Αποφαντικές (ή κρίσης) Προστακτικές (ή επιθυμίας) Επιφωνηματικές Ερωτηματικές Ως προς την ποιότητα Ως προς τη σχέση με τις άλλες Καταφατικές Αρνητικές (ή αποφατικές) Κύριες (ή ανεξάρτητες) Δευτερεύουσες (ή εξαρτημένες)

33 Κείμενο 1: «Σώπα δάσκαλε
Κείμενο 1: «Σώπα δάσκαλε!» Δραστηριότητες εμπέδωσης του φαινομένου (ενδεικτικά) Να σχηματίσουν απλές προτάσεις χρησιμοποιώντας τις πιο κάτω λέξεις άλλοτε ως υποκείμενο και άλλοτε ως αντικείμενο. Δάσκαλος, μηλιά Να σχηματίσουν απλές προτάσεις με κατηγορούμενα τις πιο κάτω λέξεις του κειμένου. Χαρούμενα, διδάσκαλος Να κυκλώσουν την ορθή απάντηση. Η πιο κάτω πρόταση του κειμένου «Όχι και τόσο» είναι: Απλή Σύνθετη Επαυξημένη Ελλειπτική

34 Κείμενο 1: «Σώπα δάσκαλε
Κείμενο 1: «Σώπα δάσκαλε!» Δραστηριότητες εμπέδωσης του φαινομένου (ενδεικτικά) Να μετατρέψουν την πιο κάτω αποφαντική πρόταση του κειμένου σε ερωτηματική. «Διατί η μηλιά δεν έγινε μηλέα». Να τρέψουν τη σύνθετη πρόταση του κειμένου σε απλή πρόταση. Κουνάει απελπισμένος το κεφάλι και τα χέρια του. Να ξαναγράψουν την πρόταση με δύο άλλους τρόπους ανάλογα με τη σημασία τους. Στη συνέχεια, να χαρακτηρίσουν τις προτάσεις και να σημειώσουν τι εκφράζουν κάθε φορά, βάζοντας το κατάλληλο σημείο στίξης. Ακούγεται πάλι το πουλί.

35 Κείμενο 1: «Σώπα δάσκαλε!» Δραστηριότητες (ενδεικτικά)
Κείμενο 1: «Σώπα δάσκαλε!» Δραστηριότητες (ενδεικτικά) Να μετατρέψουν τις πιο κάτω ελλειπτικές προτάσεις του κειμένου σε απλές προτάσεις. Σιωπή! Θόδωρο Μπεράτογλου. Γοργίας; Να μετατρέψουν τις επαυξημένες προτάσεις του κειμένου σε απλές προτάσεις. Μα αυτό το δέντρο είναι μηλέα. Εγώ είμαι ο καινούριος σας διδάσκαλος! Τα ονόματά σας είναι όλα γραμμένα λάθος.

36 Κείμενο 1: «Σώπα δάσκαλε» Δραστηριότητες εμπέδωσης του φαινομένου (ενδεικτικά)
Να αναλάβουν τον ρόλο διορθωτή. Ο συγγραφέας σε κάποιες προτάσεις δεν έβαλε τα κατάλληλα σημεία στίξης. Να τα σημειώσουν! Τι είπες αναιδέστατε. Ποιος Γιώργης βρε. Να αναφέρουν ένα άλλο σημείο στίξης που θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε στις πιο κάτω προτάσεις. Σήκω επάνω και πλησίασε αμέσως. Γοργίας είναι τ’ όνομά σου. Ακούστε όλοι προσεκτικά.

37 Επεξεργασία κειμένου 2 [Πρώτη μέρα στο Γυμνάσιο]
Ανάγνωση από τον διδάσκοντα και δύο μαθητές Γλωσσική εξομάλυνση, αν χρειάζεται. Ποιο είναι το επικοινωνιακό πλαίσιο του κειμένου; Σε ποιο κειμενικό είδος νομίζετε ότι ανήκει αυτό το απόσπασμα; Να δικαιολογήσετε την άποψή σας. Αξιοποίηση ερώτησης σχολικού εγχειριδίου

38 Συνεξέταση κειμένων-ενδεικτικές ερωτήσεις
Ποιο είναι το θέμα των δύο κειμένων; Σε ποιους απευθύνονται και γιατί; Ποια είναι η σχέση του τίτλου με το κάθε κείμενο; Πώς δομούνται οι πληροφορίες μέσα στο κείμενο; Πώς παρουσιάζονται κάποιες ηλικίες (έφηβοι μαθητές, ενήλικοι δάσκαλοι);

39 Κείμενο 2: [Πρώτη μέρα στο Γυμνάσιο] Δραστηριότητα παραγωγής γραπτού λόγου
Ας υποθέσουμε ότι η Μαφάλντα ήταν η Άννα και ο φίλος της ήταν ο Γιώργος (ήρωες κειμένου 2: [Πρώτη μέρα στο Γυμνάσιο]). Δίνεται ένα απόσπασμα από το διάλογό τους. Να επιλέξουν το θέμα της συζήτησης και να ολοκληρώσουν το διάλογο. Α: Έλα! Β: Εντάξει. Α: Λοιπόν; Β: Λίγο αυστηρός… Α: Ναι.

40 Κείμενα 1 και 2 Δραστηριότητες παραγωγής γραπτού λόγου (ενδεικτικά)
Κείμενα 1 και 2 Δραστηριότητες παραγωγής γραπτού λόγου (ενδεικτικά) Να δημιουργήσουν ένα ψηφιακό κόμικ το οποίο θα έχει ως τίτλο: «Με λένε Αγγέλα. Εσένα;» Μια εναλλακτική εφαρμογή για τη δημιουργία ψηφιακών κόμικς αποτελεί και το λογισμικό ComicStripCreator.com το οποίο  σχεδιάστηκε από φοιτητές του Πανεπιστημίου Πειραιώς.

41 Δραστηριότητες Κείμενο 2 [Πρώτη μέρα στο Γυμνάσιο]
Οι μαθητές προτρέπονται με αφορμή την εικόνα του κειμένου 2 να συνθέσουν μια δική τους ιστορία σε μορφή διαλόγου (μισή σελίδα περίπου). Να χρησιμοποιήσουν προτάσεις κρίσεως, προστακτικές, επιφωνηματικές, ερωτηματικές, απλές, σύνθετες, επαυξημένες και ελλειπτικές. Τίτλος: «Τι συνέβη σήμερα στο σχολείο;». Κείμενα 1«Σώπα δάσκαλε!» και 2[Πρώτη μέρα στο σχολείο] Οι μαθητές καλούνται να επιλέξουν τρεις προτάσεις από το κείμενο 1 και τρεις από το κείμενο 2 και και να τις αναγνωρίσουν ως προς τη δομή, το περιεχόμενο και την ποιότητά τους. Στη συνέχεια, να τις ανακατέψουν και να δημιουργήσουν ένα πρωτότυπο ποίημα!

42 Δραστηριότητα παραγωγής γραπτού λόγου- Ομαδική εργασία (ενδεικτικά)
Οι μαθητές καλούνται να δημιουργήσουν ένα θεατρικό κείμενο το οποίο θα ανεβάσουν σε παράσταση στο τέλος της σχολικής χρονιάς. Μπορούν να δημιουργήσουν πέντε ή και περισσότερους χαρακτήρες. Οι ήρωες θα συζητούν, θα συγκρούονται, θα ερωτεύονται, θα στέλνουν μηνύματα… Τίτλος: «Έρως … στο διπλανό θρανίο». ….Θα μπορούσαν να ξεκινήσουν κάπως έτσι…! Πράξη 1η Ντριν…ντριν…ντριν Βρισκόμαστε στο σπίτι της μικρής ……….. Ακούγονται τα ξυπνητήρια. Εμφανίζονται οι γονείς ντυμένοι και τα δύο αδέλφια αγουροξυπνημένα. Μαμά: καλημέρα αγγελούδια μου! ….

43 Με το βλέμμα στο παρελθόν …
Με το βλέμμα στο παρελθόν …. Το σχολείο μέσα από μια φωτογραφική στιγμή…

44 Με το βλέμμα στο παρελθόν… Το σχολείο μέσα από την τέχνη…
Νικόλαος Γύζης, Το κρυφό σχολειό, ελαιογραφία, 1885/86  J Steen, To σχολείο του χωριού Εθνική Πινακοθήκη Τέχνης του Δουβλίνου

45 .. Σκηνή διδασκαλίας από το εξώφυλλο του βιβλίου «Μικρόν Αλφαβητάριον» Βιένη 1816 Friedrich Edouard Meyerheim ( ), Μαθητές παρακολουθούν ένα αγόρι να κλαίει. 1861 Άλλες δραστηριότητες Να σχολιάσουν πώς παρουσιάζονται οι δάσκαλοι και οι μαθητές στις πιο πάνω εικόνες/πίνακες. Να εντοπίσουν ομοιότητες και διαφορές με τα κείμενα 1 και 2 που διδάχθηκαν στο μάθημα.

46 Από το σχολικό εγχειρίδιο….
Λεξιλόγιο Ασκήσεις: 2, 3 (σ. 22) Επιπρόσθετα: Να γράψουν δύο ομόρριζα για κάθε μία από τις πιο κάτω λέξεις: Σχολείο Δάσκαλος Εκπαίδευση Μόρφωση

47 Παραγωγή γραπτού επικοινωνιακού λόγου
Το σχολείο σου διοργανώνει συνάντηση γνωριμίας με τους γονείς με θέμα: «Η μετάβαση από το δημοτικό στο γυμνάσιο. Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε;» Ως εκπρόσωπος των μαθητών από την πρώτη τάξη, καλείσαι να γράψεις μία σύντομη ομιλία, στην οποία θα αναφέρεις τις πρώτες σου εντυπώσεις, τα συναισθήματα και τις σκέψεις σου για το νέο σου σχολείο, τη σχέση σου με τους συμμαθητές και τους καθηγητές σου, αλλά και δυσκολίες που τυχόν συνάντησες. Στη συνέχεια, να προτείνεις ιδέες για να γίνει ομαλότερη η μετάβαση των μαθητών από το δημοτικό στο γυμνάσιο (Έκταση: λέξεις)

48 Κατσαρού, Ε. , Μαγγανά, Α. Σκιά. Αι. , Τσέλιου Β. (εκδ
Κατσαρού, Ε., Μαγγανά, Α. Σκιά. Αι., Τσέλιου Β. (εκδ. 2009) Νεοελληνική Γλώσσα Α΄ Γυμνασίου, βιβλίο εκπαιδευτικού, ΙΤΥΕ-ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ. Κατσαρού, Ε. Μαγγανά, Α. Σκιά, Αι. Τσέλιου, Β. (εκδ. 2009) Νεοελληνική Γλώσσα Α΄ Γυμνασίου, ΙΤΥΕ-ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ. Κλαίρης, Χρ.- Μπαμπινιώτης, Γ. (2006) Γραμματική της Νέας Ελληνικής, ελληνικά γράμματα. Ρεπούσης Γ. Χ. (2001) Οι Βασικές Δομές του Συντακτικού της Νέας Ελληνικής Γλώσσας, Μεταίχμιο. Ροντάρι Τ. (2003) Γραμματική της Φαντασίας: Εισαγωγή στην τέχνη να επινοείς ιστορίες, Μετάφραση Γ. Κασαπίδης Μεταίχμιο. Σουλιώτης Μ. (2012) Δημιουργική Γραφή, Οδηγίες Πλεύσεως(βιβλίο εκπαιδευτικού), ΥΠΠ, ΠΙ, ΥΑΠ. Συντακτικό της Νέας Ελληνικής: Α΄, Β΄, Γ΄ Γυμνασίου ΙΤΥΕ-ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ. Χατζησαββίδης Σ. και Χατζησαββίδου Α. Γραμματική της Νέας Ελληνικής Γλώσσας, Α΄, Β΄ Γ΄ Γυμνασίου, Μεταίχμιο. Βιβλιογραφία

49 Ηλεκτρονικές διευθύνσεις
Άρης Γιαβρής (2011) «Γραμματική για ταξιδιώτες» Πηγή: Ψηφιακό σχολείο, Διαδραστικά βιβλία Πηγή: http: //ebooks.edu.gr «Σώπα δάσκαλε!» απόσπασμα-Θεατρικό έργο βασισμένο σε κείμενα Καζαντζάκη, Βιζυηνού, Λουντέμη, Χρηστοβασίλη, Αλεξίου, Βάρναλη. Ημερ. ανάρτησης: Πηγή: Ημερ πρόσβασης: Ηλεκτρονικές διευθύνσεις

50 Σας ευχαριστούμε πολύ!