Τύποι φυσικών οικοτόπων της οδηγίας 92/43 ΕΕ

Παρουσίαση με θέμα: "Τύποι φυσικών οικοτόπων της οδηγίας 92/43 ΕΕ"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Τύποι φυσικών οικοτόπων της οδηγίας 92/43 ΕΕ

2 Προσδιορισμός Η λέξη «Οικοτόπος», όπως προσδιορίζεται από το δίκτυο Natura 2000, σημαίνει ενδιαίτημα ενός η περισσότερων ειδών έμβιων όντων, όρος που χρησιμοποιούταν πριν από μερικών χρόνων. Το ενδιαίτημα (Habitat στα Αγγλικά) είναι συγκεκριμένες καταστάσεις ρυθμιστικών παραγόντων του περιβάλλοντος.

3 Σημασία Η σημασία του οικοτόπου στην διατήρηση της βιοποικιλότητας πηγάζει από την οικολογική επιστήμη, η οποία έχει μελετήσει τις σχέσεις των ειδών με το περιβάλλοντος τους και αποκεί στο συμπέρασμα ότι η διατήρηση των ειδών δεν έχει σημασία χωρίς τη διατήρηση των οικοτόπων τους.

4 Σκοπός Σκοπός της Οδηγίας 92/43 ΕΕ είναι "να συμβάλει στην προστασία της βιολογικής ποικιλομορφίας, μέσω της διατήρησης των φυσικών οικοτόπων, καθώς και της άγριας χλωρίδας και πανίδας στο ευρωπαϊκό έδαφος των κρατών μελών όπου εφαρμόζεται η συνθήκη".

5 Κωδικοποίηση Η κωδικοποίηση των τύπων οικοτόπων έχει 4 ψήφους. Ο πρώτος αναφέρεται σε μεγάλες γενικές συνθήκες, είτε γεωμοφολογικές, είτε υδρολιγικές, είτε βλάστησης και ο δεύτερος ψήφος αντιστοιχεί σε υποδιαίρεση της κατηγορίας του πρώτου βαθμού

6 1 Παράκτιοι και αλοφυτικοί οικότοποι
Θαλάσσια ύδατα και περιοχές στις οποίες εκδηλώνεται παλίρροια 1150 Παράκτιες λιμνοθάλασσες Απόκρημνες βραχώδεις ακτές και παραλίες με κροκάλες Έλη και αλίπεδα και ενδοχωρικά παράκτια του Ατλαντικού Μεσογειακά και θερμοατλαντικά παραθαλάσσια έλη και αλίπεδα Στέπες της ενδοχώρας όπου διαβιούν αλόφιλοι και γυψόφιλοι οργανισμοί

7 2 Παράκτιες ενδοχωρικές θίνες
Παράκτιες θίνες 2110 Υποτυπώδεις κινούμενες θίνες 2120 Κινούμενες θίνες της ακτογραμμής με Ammophila arenaria 2130 Σταθερές παράκτιες θίνες με ποώδη βλάστηση Παράκτιες θίνες των ακτών της Μεσογείου

8 3 Οικότοποι γλυκών υδάτων
Στάσιμα ύδατα 3130 Ολιγοτροφικά ύδατα με μεσο-ευρωπαϊκές και περιαλπικές περιοχές με αμφίβια βλάστηση Litorella ή Isoetea ή ετήσια βλάστηση σε εκτεθημένα αναχώματα (Nanocyperetalia) 3150 Ευτροφικές φυσικές λίμνες με βλάστηση τύπου Magnopotamion ή Hydrocharition 3170 Μεσογειακά εποχιακά τέλματα Ρέοντα ύδατα — Τμήματα ρευμάτων ύδατος φυσικής και ημιφυσικής ροής (μικρές, μέσου μεγέθους και μεγάλες κοίτες) των οποίων η ποιότητα του ύδατος δεν εμφανίζει σημαντική αλλοίωση 3290 Ποταμοί της Μεσογείου με περιοδική ροή

9 4 Εύκρατα χέρσα εδάφη και λόχμες
4090 Ενδημικά ορεινά μεσογειακά χέρσα εδάφη με ακανθώδεις θάμνους

10 5 Λόχμες με σκληρόφυλλη βλάστηση
Yπομεσογειακές και εύκρατες λόχμες 5130 Διαπλάσεις με Juniperus communis σε ασβεστούχους χερσότοπους ή λειμώνες Δενδροειδή matorrals της Μεσογείου 5210 Δενδροειδή matorrals με Juniperus ssp. Θερμομεσογειακές και προστεπικές λόχμες 5310 Δενδροειδή matorrals με Laurus nobilis Φρύγανα 5420 Φρύγανα με Sarcopoterium spinosum

11 6 Φυσικές και ημηφυσικές χλοώδεις διαπλάσεις
Φυσικοί λειμώνες 6170 Ασβεστούχοι αλπικοί και υποαλπικοί λειμώνες Ημιφυσικές ξηρές χλοώδεις διαπλάσεις και περιοχές όπου φύονται θάμνοι 6220 Ψευδοστέπα με αγρωστώδη και μονοετή φυτά της Thero-Brachypodietea Δάση σκληροφύλλων που χρησιμοποιούνται για βοσκή (dehesas) Ημιφυσικοί υγροί λειμώνες με υψηλή χλόη 6420 Μεσογειακοί λειμώνες υψηλών χόρτων και βούρλων (Molinio- Holoschoenion) Μεσόφιλοι λειμώνες 6150 Χαμηλού υψομέτρου θεριζόμενοι λειμώνες (Alopecurus pratensis, Sanguisorba officinalis)

12 7 Υψηλοί τυρφώνες, χαμηλοί τυρφώνες και βάλτοι
Όξινοι τυρφώνες με σφάγνα Ασβεστούχοι βάλτοι 7210 Ασβεστούχοι βάλτοι με Cladium mariscus και είδη του Caricion davallianae Βόρειοι τυρφώνες

13 8 Βραχώδεις οικότοποι και σπηλαία
Λιθώνες Βραχώδη πρανή με χασμοφυτική βλάστηση 8240 Ασβεστολιθικές πλάκες Άλλοι βραχώδεις οικότοποι

14 9 Δάση 0. Δάση της βόρειας Ευρώπης Δάση εύκρατων περιοχών της Ευρώπης
0. Δάση της βόρειας Ευρώπης Δάση εύκρατων περιοχών της Ευρώπης 91E0 Αλλουβιακά υπολειμματικά δάση με Alnion glutinosa και Fraxinus excelsior 9130 Δάση οξιάς της Asperulo-Fagetum Μεσογειακά δάση φυλλοβόλων 92C0 Δάση ανατολικής πλατάνου (Platanion orientalis) 9280 Δάση με Quercus frainetto Μεσογειακά δάση σκληροφύλλων 9340 Δάση αριάς (Quercus ilex ) Ορεινά εύκρατα δάση κωνοφόρων Μεσογειακά και μακαρονησιώτικα ορεινά εύκρατα δάση κωνοφόρων

15 Τύποι φυσικών οικοτόπων χωρίς ειδική κοινοτική σημασία
Οι τύποι φυσικών οικοτόπων αναφέρονται στο Παράρτήμα Ι της Οδηγίας, αλλά δεν είναι όλοι οι τύποι που αναφέρονται εκεί. Μερικοί που δεν έχουν ειδική κοινοτική σημασία δεν αναφέρονται στο Παράρτημα Ι αλλά έχουν κωδικοποιηθεί, όπως οι καλαμώνες (72Α0), τα πουρνάρια (934Α), τα Θερμόφιλα δρυοδάση της Αν. Μεσογείου και της Βαλκανικής (924Α), τα «ψευδομακκί» (5350), τα «Garrigues» της Μεσογείου (5340) ακόμα και οι αναδασώσεις. (1030)

16 8220 6420 91E0 92C0 9350 92D0 6220 5420 1170 1120 1240 2110 3290 3260 2230 Τύποι οικοτόπων του Τόπου Κοινωτικής Σημασίας της Νισός Άνδρου (GR ) Κωδικός Προσδιορισμός 1120 Εκτάσεις θαλάσσιας βλάστησης με Posidonia (Posidonion oceanica) 1170 Ύφαλοι 1240 Απόκρημνές βραχώδεις ακτές με ενδημικά Limonium spp. 2110 Υποτυπώδες κινούμενες θίνες 2230 Θίνες με λειμώνες της Malcolmietalia 3260 Ποταμοί από πεδινά σε ορεινά επίπεδα με βλάστηση των Ranunculion fluitentis και Callitricho-Batrachion 3290 Ποταμοί της Μεσογείου με περιοδική ροή της Paspalo-Agrostidion 5420 Φρύγανα με Sarcopoterium spinosum 6220 Ψευδοστέπα με αγροστώδη και μονοετή φυτά της Thero-Brachipodietea 6420 Μεσογειακοί λειμώνες υψηλών χόρτων και βούρλων (Molinio- Holoschoenion) 8220 Πυριτικά βραχώδη πρανή με χασμοφυτική βλάστηση 91E0 Αλλουβιακά υπολειμματικά δάση με Alnion glutinosa και Fraxinus excelsior 92C0 Δάση ανατολικής πλατάνου (Platanion orientalis) 92D0 Θερμομεσογειακές παραποτάμιες στοές (Nerio Tamaricetea) 9350 Δάση βαλανιδιάς με Quercus macrolepis

17 Τύποι οικοτόπων και φυτοκοινωνιολογία
Ο προσδιορισμός των περισσότερων τύπων οικοτόπων βασίζεται στη φυτοκοινωνιά. Αυτό έχει δυο λόγους: Τα φυτά είναι καλά ενδεικτικά των συνθηκών του περιβάλλοντος που δεν μπορούν να μετρηθούν ή να εκτιμηθούν εύκολα. Καθιστούν τα ίδια περιβάλλον και συνθήκες διαβίωσης για τα ζώα ή άλλα δευτερεύοντα καταναλωτών

18 Φυτοκοινωνία Η φυτοκοινωνία είναι ένα είδος οργανωμένου συνόλου ειδών φυτών, η παρουσία των οποίων σε ένα τόπο χαρακτηρίζουν συγκεκριμένες καταστάσεις ρυθμιστικών παραγόντων, με διασταυρωμένες επιρροές, πράγμα που συνδέει τη φυτοκοινωνία με το ενδιαίτημα. Δεν πρέπει να συγχύσουμε τη φυτοκοινωνία με τη βλάστηση, διότι αυτός ο παράγοντας προσδιορίζεται με μετρήσεις ύψους και κάλυψης γης χωρίς μεσολάβηση τη λίστα των ειδών εκτός από αναφορά των δυο κυρίαρχων ειδών. Η φυτοκοινωνία έχει πολλά επίπεδα προσδιορισμού, όπως γίνεται για ένα είδος, με το προσδιορισμό του γένους, της οικογένειας, της κλάσης κλπ. Η φυτοκοινωνιολογία έχει σκοπό να οργανώσει τις φυτοκοινωνίες κατά ταξινομικά επίπεδα με αναλογία τη ταξινόμηση των έμβιων όντων.

19 Φυτοκοινωνιολογική ταξινόμηση
Βαθμίδα Κατάληξη Κλάση (Classe) -etea Τάξη (Ordre), -etalia Συνένωση (Alliance), -ion Φυτοκοινωνιολογική Ένωση (Association), -etum Τα ονόματα των φυτοκοινωνιών έχουν ρίζα τα πιο χαρακτηριστικά είδη τους και ίδια κατάληξη για κάθε βαθμίδα της κατάληξης.

20 Συσχέτιση τύπων οικοτόπων με φυτοκοινωνίες
Η ταξινόμηση των φυτοκοινωνιών βασίζεται σε χαρακτηριστικά είδη για κάθε βαθμό της ταξινόμησης για τα οποία χαρακτηριστικά είδη υπάρχει περιοριστικό παράγοντα Για παράδειγμα η κλάση των Quercetea ilicis χαρακτηρίζεται με είδη για τα οποία ο περιοριστικός παράγοντας για την ύπαρξη τους είναι το κλίμα (πρέπει να είναι μεσογειακού τύπου). Μέσα στη κλάση αυτή θα υπάρχουν τάξεις των οποίων χαρακτηριστικό είδος δεν θα περιορίζεται από το γενικό κλίμα, αλλά από το έδαφος. Μέσα στη κλάση αυτή υπάρχουν συνενώσεις των οποίων χαρακτηριστικών ειδών θα έχουν περιοριστικό παράγοντα τη χρήση γης. Και ούτω καθεξής για το ιεραρχικά κατώτερο βαθμό.

21 Παράδειγμα συσχέτισης τύπων οικοτόπων με φυτοκοινωνίες στην Άνδρο (Κ
Παράδειγμα συσχέτισης τύπων οικοτόπων με φυτοκοινωνίες στην Άνδρο (Κ. Γεωργίου, 2001) Κλάση Τάξη Συνένωση Ένωση ή κοινώτητα CISTO-MICROMERIETEA JULIANAE Oberd. 1954 Sarcopoterietalia spinosi Eig 1939 (syn: Cisto-Micromerietalia Oberd. 1954) Cistion orientale Oberd. 1954 Genista acanthoclada-Erica manipuliflora c. (φρύγανα) ASPLENIETEA TRICHOMANIS (Br.-Bl. in Meier et Br.-Bl. 1934) Oberd. 1977 Androsacetalia vandelii Br.-Bl. in Meier et Br.-Bl corr. Br.-Bl. 1948 Silenion lerchenfeldianae Simon 1958 Campanuletum sprunerianae-sartori ined. (Βραχώδη πρανή με χασμοφυτική βλάστηση) QUERCETEA PUBESCENTIS Doing-Kraft ex Scamoni et Passarge 1959 Quercetalia pubescenti-petraeae Klika 1933 Doronico-Quercetum pubescentis ined. (Δάση βαλανιδιάς με Quercus macrolepis)

22 Παράδειγμα φυτοκοινωνιολογικού πίνακα (από Μπαμπαλώνα, 2001)
Τύποι οικοτόπων «Garrigues» Φρύγανα Συνένωση 534010 542020 542010 Ένωση 534015 534016 Αρ Δειγματοληψειών 5 10 9 13 Coridothymus capitatus . V Anthemis tomentosa IV Astragalus thracicus III Allium guttatum II Bromus tectorum Vulpia myuros I Sarcopoterium spinosum Cynodon dactylon Pimpinella tragium Polycarpon tetraphyllu Lotus ornithopodioides Ballota acetabulosa Capsella bursa-pastori Picris pauciflora Prunus spinosa + Satureja montana Arenaria leptoclados Juniperus oxycedrus Catapodium rigidum Τύποι οικοτόπων «Garrigues» Φρύγανα Συνένωση 534010 542020 542010 Ένωση 534015 534016 Αρ Δειγματοληψειών 5 10 9 13 Cerastium brachypetalum . I III IV Hordeum murinum + Picnomon acarna II Origanum vulgare Carlina corymbosa Galium samothracicum Calicotome villosa Carthamus lanatus Quercus coccifera Phillyrea latifolia Verbascum cylindrocarp Convolvulus althaeoide Asparagus acutifolius Pteridium aquilinum Anthoxanthum odoratum Poa bulbosa Trifolium campestre Thymus sibthorpii

23 Χαρτογράφηση, Παρακολούθηση και Διαχείριση των τύπων οικοτόπων
Η χαρτογράφηση των τύπων οικοτόπων χρησιμοποιεί τα εμφανίσιμα χαρακτηριστικά τους με τηλεπισκόπιση. Πρακτικά, χρησιμοποιείται η γεωμορφολογία και η κάλυψη γης από τα κυρίαρχα είδη (λιμνοθάλασσα, παράκτιες θίνες, ελατόδαση κλπ.). Συνήθως δεν χαρτογραφίζουμε και δεν αναφερόμαστε σε τύπους οικοτόπους με περισσότερα από 4 ψήφους όταν πρόκειται για διαχειριστική ή άλλη περιβαλλοντική μελέτη διότι στις συντριπτικές περιπτώσεις δεν ξέρουμε την οικολογική σημασία των ενώσεων ή άλλων ομάδων με 6 ψήφους

24 Παράδειγμα χάρτης τύπων οικοτόπων (λίμνη Κορώνεια, GR1220001)

25 Παραδείγματα τύπων οικοτόπων του Τόπου Κοινοτικής Σημασίας των λιμνών Κορώνειας-Βόλβης (GR ) και των Στενών Ρεντίνας (GR )

26 6420 : Μεσογειακοί λειμώνες υψηλών χόρτων και βούρλων (Molinio- Holoschoenion)

27 3290 : Ποταμοί της Μεσογείου με περιοδική ροή

28 92D0 : Θερμομεσογειακές παραποτάμιες στοές (Nerio Tamaricetea)

29 91Ε0 : Αλλουβιακά υπολειμματικά δάση με Alnion glutinosa και Fraxinus excelsior

30 92C0 : Δάση ανατολικής πλατάνου (Platanion orientalis)

31 5350 : Ψευδομακκί

32 9340 : Δάση αριάς (Quercus ilex)

33 924Α: Θερμόφιλα δρυοδάση της Αν. Μεσογείου και της Βαλκανικής

34 Oικολογική σημασία των τύπων οικοτόπων Παράδειγμα από το ΤΚΣ Κορώνειας-Βόλβης
Η οικολογική σημασία των τύπων οικοτόπων είναι πρώτιστης σημασίας για την διατήρηση και διαχείριση τους. Στο Τόπο Κοινοτικής Σημασίας των λιμνών Βόλβη-Κορώνεια έχουν εξεταστεί τα οικολογικά προφίλ των ειδών που χαρακτηρίζουν διάφορους τύπος οικοτόπων κατά κλάσεις γεωλογικού υποβάθρου

35 Προσδιορισμός της κλάσης
Υπόμνημα των πινάκων + Σημαντική παρουσία στη κλάση (πιθανότητα τυχαία <0,05) ++ Πολύ σημαντική παρουσία στη κλάση (πιθανότητα τυχαία < 0,01) +++ Πάρα πολύ σημαντική παρουσία στη κλάση (πιθανότητα τυχαία < 0,001) - Σημαντική απουσία στη κλάση (πιθανότητα τυχαία <0,05) -- Πολύ σημαντική απουσία στη κλάση (πιθανότητα τυχαία <0,01) -- - Πάρα πολύ σημαντική απουσία στη κλάση (πιθανότητα τυχαία <0,001) Κωδ. κλάσης Προσδιορισμός της κλάσης Νερό Επιφάνεια νερού Καιν Έδαφος που εμφανίζεται ήδη από το 1970 Hlk Ολόκαινα λιμναία ιζήματα al Ολόκαινες αδιαίρετες αλλουβιακές αποθέσεις Hl Ολόκαινες προσχώσεις κοιλάδων Hl,s Ολόκαινες αποθέσεις στις κοίτες ποταμών και χειμάρρων Qcsl Παλαιότερα ριπίδια προσχώσεων Qcs2 Νεώτερα ριπίδια προσχώσεων Ptt3l Πλειστοκαινικό κατώτερο σύστημα αναβαθμίδων gn2 Παλαιοζωικοί διμαρμαρυγιακοί γνεύσιοι

36 Οικολογικό προφίλ των χαρακτηριστικών ειδών των πουρναριών (5350) κατά το γεωλογικό υπόβραθρο
Κωδ. κλάσης Νερό Καιν Hlk al Hl Hl,s Qcs2 Qcsl Ptt3l gn2 Σύνολο (nt) Παρουσίες Κλάσης (ni) 8 29 13 2 3 4 81 Είδους (p) pni/p * nt/ni Είδος 10 -- 270 608 +++ 810 ++ Phyllirea latifolia 11 245 644 736 Quercus coccifera - 338 506 999 Juniperus oxycedrus 6 450 675 Chrysopogon gryllus 5 Pyrus spinosa Onopordum illyricum + 900 Fumana thymifolia

37 Οικολογικό προφίλ των χαρακτηριστικών ειδών των δασών πλατανών (92C0) κατά το γεωλογικό υπόβραθρο
Κωδ. κλάσης Νερό Καιν Hlk al Hl Hl,s Qcs2 Qcsl Ptt3l gn2 Σύνολο (nt) Παρουσίες κλάσης (ni) 8 29 13 2 3 4 81 Είδους (p) pni/p * nt/ni Είδος 9 93 69 450 225 338 + Ballota nigra - 78 506 ++ Platanus orientalis 7 178 579 289 Clematis vitalba 12 70 104 169 253 Geranium rotundifolium 208 999 +++ Dracunculus vulgaris

38 Οικολογικό προφίλ των χαρακτηριστικών ειδών των διαπλάσεων αλμυρικιών (92D0) κατά το γεωλογικό υπόβραθρο Κωδ. κλάσης Νερό Καιν Hlk al Hl Hl,s Qcs2 Qcsl Ptt3l gn2 Σύνολο (nt) Παρουσίες Κλάσης (ni) 8 29 13 2 3 4 81 Είδους (p) pni/p * nt/ni Είδος 10 168 125 101 270 Bromus commutatus 140 312 Cirsium creticus 5 223 + 203 Tamarix parviflora

39 Οικολογικό προφίλ των χαρακτηριστικών ειδών των υγρών λιβαδιών (6420) κατά το γεωλογικό υπόβραθρο
Κωδ. κλάσης Νερό Καιν Hlk al Hl Hl,s Qcs2 Qcsl Ptt3l gn2 Σύνολο (nt) Παρουσίες Κλάσης (ni) 8 29 13 2 3 4 81 Είδους (p) pni/p * nt/ni Είδος 9 140 312 Petrorhagia prolifera Verbascum sinuatum 7 223 + 125 Cochorium intybus 12 178 113 368 Scirpoides holoschoenus 155 208 255 Juncus acutus 279 Galium verum

40 Οικολογικά προφίλ για τους τύπους οικοτόπων
Γνωρίζοντας τα οικολογικά προφίλ των ομάδων φυτών που χαρακτηρίζουν τους τύπους οικοτόπων, μπορούμε να δώσουμε οικολογικά προφίλ και για τους τύπους οικοτόπων, όπως εκείνο για το εδαφικό υπόβαθρο για τη περιοχή των λιμνών Κορώνεια και βόλβη.

41 αποθέσεις και ανώτερη αναβαθμίδα ριπιδίων
Οικολογικά προφίλ των τύπων οικοτόπων του ΤΚΣ των λιμνών Κορώνεια και Βόλβης Τύπος οικότοπου Γνεύσιοι, Πλειστοκαινικές αποθέσεις και ανώτερη αναβαθμίδα ριπιδίων Αρκετά Πρόσφατες Αποθέσεις ριπιδίων και κοίτη ποταμών λιμναίες αποθέσεις Πυθμένας των ρεμάτων και τάφρων 9340 (Δάση αριάς) + 5350 (ψευδομακκί) 92C0 (Δάση πλατανών) 92Α0 (Δάση ιτιών και λεύκων) 92Ε0 (Δάση σκλήθρων) 92D0 (Διαπλάσεις Tamarix ή λυγαριών) 6420 (Λειμώνες ψηλών χόρτων) 72Α0 (Καλαμώνες) 3290 (Ποταμοί με περιοδική ροή)

42 Ευχαριστώ