ΝΟΗΤΙΚΗ ΥΣΤΕΡΗΣΗ Αθανάσιος Κ. Ρισβάς.

Παρουσίαση με θέμα: "ΝΟΗΤΙΚΗ ΥΣΤΕΡΗΣΗ Αθανάσιος Κ. Ρισβάς."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΝΟΗΤΙΚΗ ΥΣΤΕΡΗΣΗ Αθανάσιος Κ. Ρισβάς

2 Ορισμοί και συστήματα ταξινόμησης
Η IDEA ορίζει τη νοητική καθυστέρηση ως «γενική νοητική λειτουργία που υπολείπεται σημαντικά του μέσου όρου, συνυπάρχει με ελλείμματα στην προσαρμοστική συμπεριφορά και εκδηλώνεται κατά τη διάρκεια της περιόδου ανάπτυξης, επηρεάζοντας αρνητικά την εκπαιδευτική επίδοση του παιδιού». Τέσσερα επίπεδα νοητικής καθυστέρησης προσδιορίζονται βάσει του ΔΝ: ήπια, μέτρια, σοβαρή και βαριά.

3 Ορισμοί και συστήματα ταξινόμησης
Ο ορισμός της νοητικής καθυστέρησης που πρότεινε το η Αμερικανική Εταιρεία Νοητικής και Αναπτυξιακής Καθυστέρησης υποδηλώνει μία απομάκρυνση από την έννοια της νοητικής καθυστέρησης ως εγγενούς γνωρίσματος ή μόνιμης κατάστασης και μία στροφή προς την περιγραφή της παρούσας λειτουργικότητας του ατόμου και της περιβαλλοντικής υποστήριξης που χρειάζεται για να τη βελτιώσει.

4 Ορισμοί και συστήματα ταξινόμησης
Το σύστημα 2002 της Αμερικανικής Εταιρείας Νοητικής και Αναπτυξιακής Καθυστέρησης ταξινομεί τη νοητική καθυστέρηση σε τέσσερα επίπεδα, με βάση την εντατικότητα της αναγκαίας υποστήριξης για τη βελτίωση της λειτουργικότητας του ατόμου στα περιβάλλοντα όπου ζει: διακοπτόμενη, περιορισμένη, εκτεταμένη και διάχυτη.

5 Ορισμοί και συστήματα ταξινόμησης
Οι αλλαγές στην ορολογία και τους ορισμούς αντανακλούν την επιθυμία των επαγγελματιών να αναφέρονται στα άτομα με νοητική υστέρηση/νοητική καθυστέρηση με αξιοπρέπεια και να επιτύχουν πιο αποτελεσματικές και αξιόπιστες μεθόδους εντοπισμού, ταξινόμησης, έρευνας και εκπαίδευσης.

6 Εντοπισμός και αξιολόγηση
Ένα τεστ νοημοσύνης περιέχει μία σειρά ερωτήσεων (π.χ., λεξιλόγιο, ομοιότητες), έργα επίλυσης προβλημάτων (π.χ., λαβύρινθοι, σχέδια με κύβους), έργα μνήμης και άλλα έργα που θεωρείται ότι απαιτούν συγκεκριμένο βαθμό νοημοσύνης για να απαντηθούν ή να λυθούν σωστά. Η κατανομή των βαθμών του ΔΝ στον πληθυσμό φαίνεται να ακολουθεί το φαινόμενο της κανονικής καμπύλης, θεωρητικά, περίπου το 2,3% του πληθυσμού έχει βαθμολογία χαμηλότερη του μέσου όρου κατά 2 ή περισσότερες τυπικές αποκλίσεις, βαθμολογία που η Αμερικανική Εταιρεία για τη Νοητική Υστέρηση χαρακτήριζε ως «σημαντικά κάτω του μέσου όρου».

7 Εντοπισμός και αξιολόγηση 2
Το σημείο των 70 μονάδων λειτουργεί μόνον ως κατευθυντήρια γραμμή και δεν πρέπει να ερμηνεύεται ως άκαμπτη προϋπόθεση. Ένας ΔΝ 75 μονάδων ή υψηλότερος μπορεί να σχετίζεται με νοητική καθυστέρηση αν, σύμφωνα με την εκτίμηση του κλινικού, το παιδί εκδηλώνει ελλείμματα στην προσαρμοστική συμπεριφορά που θεωρείται ότι προκαλούνται από ελλειμματική νοητική λειτουργία. Επειδή τα τεστ νοημοσύνης αποτελούνται κυρίως από λεκτικά και ακαδημαϊκά έργα - οι ίδιες γνώσεις που ένα παιδί πρέπει να κατακτήσει για να επιτύχει στο σχολείο - έχουν υψηλή συσχέτιση με τη σχολική επίδοση.

8 Εντοπισμός και αξιολόγηση 3
Η προσαρμοστική συμπεριφορά αφορά σε εννοιολογικές, κοινωνικές και πρακτικές δεξιότητες που οι άνθρωποι χρειάζονται για να λειτουργήσουν στην καθημερινή τους ζωή. Η συστηματική αξιολόγηση της προσαρμοστικής συμπεριφοράς είναι σημαντική επειδή οι προσαρμοστικές δεξιότητες - καθώς και η φύση και η σοβαρότητα των δυσπροσαρμοστικών συμπεριφορών - που εκδηλώνει ένα άτομο με νοητική καθυστέρηση είναι κρίσιμοι παράγοντες για τον καθορισμό της φύσης και του βαθμού της υποστήριξης που χρειάζεται για να επιτύχει στο σχολείο, την εργασία, την κοινότητα και το σπίτι.

9 Εντοπισμός και αξιολόγηση 3
Τα περισσότερα εργαλεία για την αξιολόγηση της προσαρμοστικής συμπεριφοράς περιέχουν μία σειρά ερωτήσεων που απαντώνται από ένα οικείο πρόσωπο του ατόμου. Η μέτρηση της προσαρμοστικής συμπεριφοράς έχει αποδειχθεί δύσκολη σε μεγάλο βαθμό λόγω της σχετικής φύσης της κοινωνικής προσαρμογής και επάρκειας: η συμπεριφορά που θεωρείται κατάλληλη σε μία κατάσταση ή από μία ομάδα μπορεί να μη θεωρείται κατάλληλη σε κάποια άλλη περίσταση ή από κάποια άλλη ομάδα.

10 Χαρακτηριστικά Τα παιδιά με ήπια νοητική καθυστέρηση μπορεί να εμφανίζουν σημαντικά ελλείμματα επίδοσης μόνο στο σχολείο. Οι κοινωνικές και επικοινωνιακές τους δεξιότητες μπορεί να είναι τυπικές ή σχεδόν τυπικές. Είναι πιθανό να γίνουν ανεξάρτητοι ή ημιανεξάρτητοι ενήλικες. Τα περισσότερα παιδιά με μέτρια νοητική καθυστέρηση εμφανίζουν σημαντικές αναπτυξιακές καθυστερήσεις κατά τη διάρκεια των προσχολικών τους χρόνων. Η έρευνα έχει δείξει ότι οι μαθητές με νοητική καθυστέρηση δυσκολεύονται να συγκρατήσουν πληροφορίες στη βραχύχρονη μνήμη.

11 Χαρακτηριστικά Οι μαθητές με νοητική καθυστέρηση δεν τείνουν να χρησιμοποιούν μεταγνωστικές στρατηγικές ή στρατηγικές εκτελεστικού ελέγχου, όπως επανάληψη ή οργάνωση πληροφοριών. Όταν διδάσκονται τη χρήση αυτών των στρατηγικών, η επίδοση τους σε μνημονικά έργα και έργα επίλυσης προβλημάτων είναι πιθανό να βελτιωθεί. Οι μαθητές με νοητική καθυστέρηση έχουν πιο αργό ρυθμό μάθησης από τους τυπικά αναπτυσσόμενους συνομηλίκους τους. Οι μαθητές με νοητική καθυστέρηση συχνά δυσκολεύονται να εστιάσουν στα σχετικά γνωρίσματα ενός μαθησιακού έργου, ενώ αντιθέτως μπορεί να εστιάζουν σε διασπαστικά, μη συναφή ερεθίσματα και συχνά δυσκολεύονται να διατηρήσουν την προσοχή τους.

12 Χαρακτηριστικά Οι μαθητές με νοητική καθυστέρηση συχνά δυσκολεύονται να γενικεύσουν και να διατηρήσουν νεοαποκτηθείσες γνώσεις και δεξιότητες. Κάποια άτομα με νοητική καθυστέρηση εμφανίζουν συμπεριφορές επίκτητης αδυναμίας, μία συνθήκη κατά την οποία ένα άτομο περιμένει ότι θα αποτύχει παρά τις προσπάθειες του. Ορισμένοι μαθητές με νοητική καθυστέρηση εμφανίζουν το χαρακτηριστικό της εξωτερικής καθοδήγησης· φαίνεται να μην εμπιστεύονται τις δικές τους αντιδράσεις στις καταστάσεις και βασίζονται σε άλλους για παροχή βοήθειας και λύσεων.

13 Χαρακτηριστικά Τα παιδιά με νοητική καθυστέρηση εμφανίζουν σημαντικά ελλείμματα στην προσαρμοστική συμπεριφορά, τα οποία παίρνουν πολλές μορφές και τείνουν να αφορούν σε πολλούς τομείς της λειτουργικότητας. Οι περιορισμοί στις δεξιότητες αυτοεξυπηρέτησης και στις κοινωνικές σχέσεις, καθώς και οι υπερβολές στη συμπεριφορά είναι κοινά χαρακτηριστικά των ατόμων με νοητική καθυστέρηση. Πολλά παιδιά και ενήλικες με νοητική καθυστέρηση εμφανίζουν θετικά γνωρίσματα, όπως πείσμα και περιέργεια για μάθηση, τα πηγαίνουν καλά με τους άλλους και ασκούν θετική επιρροή στα άτομα του περιβάλλοντος τους.

14 Συχνότητα εμφάνισης θεωρητικά, το 2,3% του πληθυσμού παρουσιάζει βαθμολογία χαμηλότερη του μέσου όρου κατά 2 τυπικές αποκλίσεις στα τεστ νοημοσύνης· αλλά αυτό δεν εξηγεί την προσαρμοστική συμπεριφορά, το άλλο κριτήριο για τη διάγνωση της νοητικής καθυστέρησης. Στις μέρες μας, πολλοί ειδικοί υπολογίζουν ότι ο δείκτης της συχνότητας εμφάνισης ανέρχεται περίπου στο 1% του συνολικού πληθυσμού. Κατά τη σχολική χρονιά , περίπου 0,8% του συνόλου των παιδιών που ενεγράφησαν στα σχολεία δέχθηκε υπηρεσίες ειδικής αγωγής λόγω υπαγωγής στην κατηγορία αναπηρίας της νοητικής καθυστέρησης.

15 Αίτια και πρόληψη Έχουν εντοπιστεί περισσότερα από 350 αίτια της νοητικής καθυστέρησης. Κάθε αιτιώδης μεταβλητή ταξινομείται ανάλογα με την περίοδο εμφάνισης της (δηλαδή, προγεννητική, περιγεννητική ή μεταγεννητική) και το αν η επίδραση της είναι βιοιατρική ή περιβαλλοντική (κοινωνική, συμπεριφορική, εκπαιδευτική). Βιοϊατρικά αίτια εντοπίζονται σε περίπου δύο τρίτα των ατόμων με σοβαρή και βαριά νοητική καθυστέρηση. Παρόλο που η αιτιολογία είναι άγνωστη για τα περισσότερα άτομα με ήπια νοητική καθυστέρηση, οι δυσμενείς ψυχοκοινωνικές συνθήκες της πρώιμης παιδικής ηλικίας θεωρούνται αιτιώδεις παράγοντες σε πολλές περιπτώσεις.

16 Αίτια και πρόληψη 2 Τα εμβόλια, η αμνιοπαρακέντηση,
η δειγματοληψία χοριακών λαχνών, η γενετική συμβουλευτική και οι εξετάσεις προσυμπτωματικού ελέγχου έχουν μειώσει τη συχνότητα εμφάνισης της νοητικής καθυστέρησης που οφείλεται σε ορισμένες γενετικές διαταραχές.

17 Εκπαιδευτικές προσεγγίσεις
Οι μαθητές με νοητική καθυστέρηση χρειάζεται να διδαχθούν τις βασικές ακαδημαϊκές δεξιότητες που είναι απαραίτητες και/ή μπορεί να τις χρησιμοποιούν συχνά στα παρόντα και μελλοντικά τους περιβάλλοντα. Το αναλυτικό πρόγραμμα πρέπει να εστιάζει στις λειτουργικές δεξιότητες που θα βοηθήσουν τον μαθητή να επιτύχει στον τομέα της αυτοεξυπηρέτησης και του ελεύθερου χρόνου, καθώς και στον επαγγελματικό, οικιακό και κοινοτικό τομέα.

18 Εκπαιδευτικές προσεγγίσεις 2
Τα βασικά συστατικά της σαφούς συστηματικής διδασκαλίας είναι η ανάλυση έργου, η ενεργητική απόκριση μαθητή, η συστηματική ανατροφοδότηση, η μεταφορά του ελέγχου των ερεθισμάτων από ενδεικτικά στοιχεία και προτροπές που παρέχει ο εκπαιδευτικός σε φυσικά ερεθίσματα, ο προγραμματισμός της γενίκευσης και της διατήρησης της γνώσης και η άμεση και συχνή μέτρηση της επίδοσης του μαθητή.

19 Εναλλακτικά εκπαιδευτικά πλαίσια
Κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους , περίπου 14% των μαθητών με νοητική καθυστέρηση εκπαιδεύθηκαν σε τάξεις γενικής εκπαίδευσης· 29% σε τμήματα ένταξης- 50% σε ξεχωριστές τάξεις· και 7% σε ειδικά σχολεία, σχολεία-οικοτροφεία ή σπίτι/νοσοκομείο. Στις πρώτες τάξεις του δημοτικού, πολλοί μαθητές με νοητική καθυστέρηση επωφελούνται από την πλήρη ή μερική ένταξη στα πλαίσια των τάξεων γενικής εκπαίδευσης. Στις στρατηγικές διευκόλυνσης της επιτυχημένης τοποθέτησης σε μία τάξη γενικής εκπαίδευσης, περιλαμβάνονται ο σχεδιασμός της ένταξης του μαθητή μέσω ομαδικών παιχνιδιών, συνεργατικής μάθησης και σχεδίων ομαδικής διερεύνησης και η άμεση κατάρτιση όλων των μαθητών σε συγκεκριμένες δεξιότητες αλληλεπίδρασης.

20 Εναλλακτικά εκπαιδευτικά πλαίσια 2
Η σχετική καταλληλότητα της ένταξης στην τάξη γενικής εκπαίδευσης μπορεί να αλλάξει για κάποιους μαθητές με νοητική καθυστέρηση καθώς προχωρούν από την πρωτοβάθμια στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, όπου γίνονται σημαντικές οι ευκαιρίες για βασισμένη στην κοινότητα διδασκαλία επαγγελματικών δεξιοτήτων και δεξιοτήτων ζωής. Οι εκπαιδευτικοί πρέπει να καθορίσουν τον βαθμό στον οποίο η τάξη της γενικής εκπαίδευσης είναι το κατάλληλο πλαίσιο για ένα μαθητή με νοητική καθυστέρηση βάσει των ατομικών αναγκών του. Οι αρχές της ομαλοποίησης, ο κοινωνικός ρόλος παρεμβατικής ρύθμισης και ο αυτοκαθορισμός είναι σημαντικά στοιχεία που βοηθούν τα άτομα με νοητική καθυστέρηση να γίνουν αποδεκτά και να συμμετέχουν στην κοινωνία.