Μεσοβασιλεία και πρώτη περίοδος Γεωργίου

Παρουσίαση με θέμα: "Μεσοβασιλεία και πρώτη περίοδος Γεωργίου"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Μεσοβασιλεία και πρώτη περίοδος Γεωργίου 1862-1881

2 Σε αναζήτηση νέου βασιλιά
Νοέμβριος 1862: κατά παρέκκλιση από τη διαδικασία που προέβλεπε το ψήφισμα της 11ης Οκτωβρίου, η κυβέρνηση καλούσε το λαό να αποφανθεί με δημοψήφισμα για το πρόσωπο του νέου βασιλιά. Δεκέμβριος 1862: δημοψήφισμα για νέο Βασιλιά. Ο Αλφρέδος, δευτερότοκος υιός της βασιλίσσης Βικτωρίας, συγκεντρώνει το 94% των προτιμήσεων. Το Πρωτόκολλο του Λονδίνου, όμως, απέκλειε τα μέλη των βασιλικών οικογενειών των τριων Προστάτιδων Δυνάμεων. Φεβρουάριος 1863: η Εθνοσυνέλευση αναθέτει σε επιτροπή της να υποδείξει το πρόσωπο του νέου ηγεμόνα. Ο Πάλμερστον προτείνει για τον ελληνικό θρόνο τον δευτερότοκο υιό του διαδόχου του θρόνου της Δανίας Χριστιανού, τον Χριστιανό Γουλιέλμο Γεώργιο, και εισηγείται την παραχώρηση των Ιονίων Νήσων στην Ελλάδα. Μάρτιος 1863: η Εθνοσυνέλευση εγκρίνει παμψηφεί την εκλογή του Γεωργίου, τον οποίο αναγόρευσε συνταγματικό βασιλιά με το όνομα «Γεώργιος Α΄, Βασιλεύς των Ελλήνων».

3 Η ένωση των Ιονίων Νήσων με την Ελλάδα 1863-1864
13 Ιουλίου 1863: συνθήκη Λονδίνου ανάμεσα στη Δανία και τις τρεις Προστάτιδες Δυνάμεις → ο Γεώργιος ανακηρύσσεται βασιλιάς συνταγματικής μοναρχίας. Το Ελληνικό Βασίλειο θα περιελάμβανε και τα Ιόνια Νησιά. 14 Νοεμβρίου 1863: συνθήκη Λονδίνου ανάμεσα στην Αυστρία, τη Βρετανία, τη Γαλλία, τη Ρωσία και την Πρωσία → γίνεται αποδεκτή η παραίτηση της Βρετανίας από την προστασία του Ιονίου Κράτους και αναγνωριζόταν η ένωση του Ιονίου Κράτους με την Ελλάδα. 29 Μαρτίου 1864: συνθήκη Λονδίνου ανάμεσα στην Ελλάδα και τη Γαλλία, τη Βρετανία και τη Ρωσία → επικύρωνε τη συνθήκη του Λονδίνου της 14ης Νοεμβρίου 1864

4 Β΄ Εθνοσυνέλευση 10 Οκτωβρίου 1862: το ψήφισμα προέβλεπε ότι ο νέος βασιλιάς δεν θα είχε κανένα ακυρωτικό δικαίωμα πάνω στις αποφάσεις της Εθνοσυνέλευσης. 24-27 Νοεμβρίου 1862: εκλογές σύμφωνα με τον εκλογικό νόμο του 1844, ο οποίος τροποποιήθηκε προκειμένου να ψηφίσουν και Έλληνες του εξωτερικού. Εκλέχθηκαν 343 βουλευτές στους οποίους προστέθηκαν (από τις 22 Ιουλίου του 1864) οι 84 πληρεξούσιοι των Ιονίων Νήσων. 10 Δεκεμβρίου 1862: έναρξη εργασιών (Αθήνα). Διαμορφώνονται δύο παρατάξεις → (α) Ορεινοί (Κ. Κανάρης και Αλ. Κουμουνδούρος), και (β) Πεδινοί (Δ. Βούλγαρης). 17 Ιανουαρίου 1863: πρόεδρος της Συνέλευσης εκλέγεται ο Ζηνόβιος Βάλβης.

5 Σύστημα «Κυβερνώσης Βουλής»
Ιανουάριος - Φεβρουάριος 1863: η Εθνοσυνέλευση ανανέωσε την εξουσία της προσωρινής κυβέρνησης (Βούλγαρης, Κανάρης, Ρούφος). Ωστόσο, σύντομα επήλθε διαφωνία στους κόλπους της κυβέρνησης, η οποία οδήγησε σε κυβερνητική κρίση και γενικευμένη ένοπλη σύγκρουση στην πρωτεύουσα («Φεβρουαριανά»). 9 Φεβρουαρίου 1863: η Εθνοσυνέλευση εξέδωσε ψήφισμα με το οποίο αναλάμβανε η ίδια την εκτελεστική εξουσία, την άσκηση της οποίας ανέθεσε στο προεδρείο της. Έτσι, έπαυσε και τυπικά η τριμελής προσωρινή κυβέρνηση. Η Εθνοσυνέλευση συγκρότησε νέο υπουργικό συμβούλιο με την ονομασία «Προσωρινή Κυβέρνηση της Ελλάδος» με πρόεδρο τον Βάλβη. 18-20 Ιουνίου 1863: τα «Ιουνιανά». Οκτώβριος 1863: άφιξη Γεωργίου και ορκωμοσία κυβέρνησης Βούλγαρη

6 Σύνταγμα 1864 Καθιέρωνε τη δημοκρατική αρχή ή αρχή της λαϊκής κυριαρχίας → «άπασαι αι εξουσίαι πηγάζουσιν εκ του Έθνους, ενεργούνται δε καθ’ ον τρόπον ορίζει το Σύνταγμα» Καθιέρωνε ως μορφή του πολιτεύματος τη βασιλευομένη δημοκρατία Νομοθετική εξουσία: καθιέρωνε το σύστημα της μιας Βουλής. Οι βουλευτές θα εκλέγονταν για 4 χρόνια «δι’ αμέσου, καθολικής και μυστικής δια σφαιριδίων ψηφοφορίας» και οι εκλογές θα γίνονταν ταυτόχρονα σε όλην την επικράτεια. Ο βασιλιάς είχε το δικαίωμα να διαλύει τη Βουλή, αλλά το σχετικό διάταγμα θα έπρεπε να προσυπογράφεται από όλα τα μέλη της κυβέρνησης. Παράλληλα, θα έπρεπε να προκηρύσσει τη διεξαγωγή εκλογών μέσα σε δυο μήνες και να συγκαλεί τη νέα Βουλή μέσα σε τρεις. Βελτίωνε την προστασία των ατομικών ελευθεριών: κατοχύρωνε το δικαίωμα του συνέρχεσθαι και συνεταιρίζεσθαι, καταργούσε την ποινή του πολιτικού θανάτου, προέβλεπε καλύτερη μεταχείριση για τους πολιτικούς εγκληματίες και προστάτευε πιο αποτελεσματικά την προσωπική ασφάλεια και την ελευθερία του Τύπου.

7 Ελληνικές Κυβερνήσεις, 1864-1975
26 Ιουλίου 1864 – 9 Φεβρουαρίου 1865: Κ. Κανάρη 9 Φεβρουαρίου – 2 Μαρτίου 1865: Μπ. Ρούφος 2 Μαρτίου – 20 Οκτωβρίου 1865: Αλ. Κουμουνδούρος 20 Οκτωβρίου – 3 Νοεμβρίου 1865: Επ. Δεληγεώργης 3 – 6 Νοεμβρίου 1865: Δ. Βούλγαρης 6 – 13 Νοεμβρίου 1865: Αλ. Κουμουνδούρος 13 – 28 Νοεμβρίου 1865: Επ. Δεληγεώργης 28 Νοεμβρίου 1865 – 9 Ιουνίου 1866: Μπ. Ρούφος 9 Ιουνίου – 18 Δεκεμβρίου 1866: Δ. Βούλγαρης 18 Δεκεμβρίου 1866 – 20 Δεκεμβρίου 1867: Αλ. Κουμουνδούρου 20 Δεκεμβρίου 1867 – 25 Ιανουαρίου 1868: Αρ. Μωραϊτίνης 25 Ιανουαρίου 1868 – 25 Ιανουαρίου 1869: Δ. Βούλγαρης 25 Ιανουαρίου 1869 – 9 Ιουλίου 1870: Θ. Ζαΐμης 9 Ιουλίου – 3 Δεκεμβρίου 1870: Επ. Δεληγεώργης 3 Δεκεμβρίου 1870 – 28 Οκτωβρίου 1871: Αλ. Κουμουνδούρος 28 Οκτωβρίου – 25 Δεκεμβρίου 1871: Θ. Ζαΐμης 25 Δεκεμβρίου 1871 – 8 Ιουλίου 1872: Δ. Βούλγαρης 8 Ιουλίου 1872 – 9 Φεβρουαρίου 1874: Επ. Δεληγέωργης 9 Φεβρουαρίου 1874 – 27 Απριλίου 1875: Δ. Βούλγαρης

8 Χαρίλαος Τρικούπης, «Τις πταίει;», Καιροί, 29 Ιουνίου 1874
Οι κυβερνήσεις που είχαν σχηματισθεί μετά το 1868 ήταν κυβερνήσεις μειοψηφίας, που δεν συγκέντρωναν ούτε τη λαϊκή επιδοκιμασία, ούτε την εμπιστοσύνη της Βουλής, αλλά όφειλαν την ύπαρξή τους «εις μόνην την απόλυτον χρήσιν της εν τω συντάγματι αναγεγραμμένης υπέρ του στέμματος προνομίας του διορισμού και της παύσεως των υπουργών. Αν ο λαός εξέλεγεν ελευθέρως τους αντιπροσώπους του δεν θα ήτο εφικτός ο σχηματισμός υπουργείων προσωπικών, διότι η Βουλή, δια της ενασκήσεως των ιδίων αυτής προνομίων, ήθελε καταστήσει αναπόδραστον τον σχηματισμόν υπουργείου απολαύοντος της εμπιστοσύνης της πλειοψηφίας αυτής».

9 Αρχή της δεδηλωμένης 27 Απριλίου 1875: ο Γεώργιος καλεί τον Τρικούπη να σχηματίσει κυβέρνηση και να διεξαγάγει εκλογές (18 Ιουλίου). 11 Αυγούστου 1875: έναρξη εργασιών της Βουλής. Στον εναρκτήριο λόγο του ο Γεώργιος επισημαίνει → «Απαιτών ως απαραίτητον προσόν των καλουμένων παρ’ εμού εις την κυβέρνησιν του τόπου την δεδηλωμένην προς αυτούς εμπιστοσύνην της πλειοψηφίας των αντιπροσώπων του Έθνους, αποδέχομαι ίνα η βουλή καθιστά εφικτήν την ύπαρξιν του προσόντος τούτου, ου άνευ αποβαίνει αδύνατος η εναρμόνιος λειτουργία του πολιτεύματος». 15 Οκτωβρίου 1875: κυβέρνηση Αλ. Κουμουνδούρου.

10 Διεθνείς εξελίξεις Εγκατάλειψη δόγματος διατήρησης ακεραιότητας οθωμανικής αυτοκρατορίας, που ως τότε αποτελούσε την επίσημη πολιτική των Μεγάλων Δυνάμεων στο Ανατολικό ζήτημα. Εμφάνιση νέων πρωταγωνιστών στη διεθνή σκηνή με την ενοποίηση της Ιταλίας (1870) και της Γερμανίας (1871) → νέα ισορροπία δυνάμεων. Διεθνής οικονομική ύφεση ( ): ευνόησε την εισβολή του παροικιακού κεφαλαίου στην Ελλάδα σε μια εποχή κατά την οποία η αναζήτηση διεξόδων στη διεθνή αγορά φαινόταν ριψοκίνδυνη → για πρώτη φορά δημιουργούνται προϋποθέσεις σοβαρής οικονομικής ανάπτυξης. Διάνοιξη διώρυγας Σουέζ (1869).

11 Το Ανατολικό ζήτημα Αύγουστος 1875: εξεγέρσεις στην Ερζεγοβίνη και τη Βοσνία εναντίον της αυταρχικής πολιτικής της οθωμανικής αυτοκρατορίας. Μάιος - Ιούνιος 1876: η επανάσταση επεκτείνεται στα εδάφη με βουλγαρικούς πληθυσμούς, ενώ η Σερβία και το Μαυροβούνιο κηρύσσουν τον πόλεμο στην Πύλη. Δεκέμβριος 1876: μπροστά στο φόβο να αναλάβει η Ρωσία μόνη την αντιμετώπιση της κρίσης, οι Μεγάλες Δυνάμεις αποφασίζουν τη σύγκληση διάσκεψης στην Κωνσταντινούπολης με σκοπό να υποχρεώσουν την Πύλη να προχωρήσει σε ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις. Η Πύλη διακηρύσσει τη θέσπιση φιλελεύθερου συντάγματος. Επομένως, δεν υπήρχε θέμα εφαρμογής του μεταρρυθμιστικού προγράμματος της συνδιάσκεψης. Οι Μεγάλες Δυνάμεις, όμως, επιμένουν στη χόρήγηση καθεστώτος αυτονομίας στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη και τη Βουλγαρία. Απρίλιος 1877: η Ρωσία κηρύσσει τον πόλεμο στην οθωμανική αυτοκρατορία. 8 Ιανουαρίου 1878: η Ρωσία καταλαμβάνει την Αδριανούπολη.

12 Η Ελλάδα και το Ανατολικό ζήτημα 1875-1878
Η ελληνική κυβέρνηση γίνεται δέκτης αντίρροπων εξωτερικών πιέσεων. Η κυβέρνηση Κουμουνδούρου ξεκινά πρόγραμμα στρατιωτικής προετοιμασίας, αλλά τον Νοέμβριο του 1876 ανατρέπεται από τη Βουλή, όταν της ζήτησε να εγκρίνει πιστώσεις για τις προετοιμασίες αυτές. Στην εξουσία ανεβαίνει η κυβέρνηση Δεληγεώργη με ακριβώς τον αντίθετο εθνικό προσανατολισμό. Η κυβέρνηση Δεληγεώργη δεν λαμβάνει ψήφο εμπιστοσύνης → νέα κυβέρνηση Κουμουνδούρου. Δραστηριοποίηση ιδιωτικών πατριωτικών ενώσεων: (α) Αδελφότητα (Ι. Μεσσηνέζης), και (β) Εθνική Άμυνα (Π. Καλλιγάς και Κ. Παπαρρηγόπουλος). Φεβρουάριος 1877: κυβέρνηση Δεληγεώργη. Μάιος 1877: κυβέρνηση Κουμουνδούρου. 22 Μαΐου 1877: συγκέντρωση με αίτημα τη συγκρότηση κυβέρνησης με τη συμμετοχή όλων των κομμάτων.

13 Η Ελλάδα και το Ανατολικό ζήτημα 1875-1878
Μάιος 1877: σχηματισμός οικουμενικής κυβέρνησης με τη συμμετοχή των αρχηγών όλων των κομμάτων και πρωθυπουργό τον Κ. Κανάρη (πεθαίνει τον Σεπτέμβριο 1877). Ωστόσο, σύντομα εκδηλώνονται διαφωνίες στους κόλπους της κυβέρνησης για τη στάση της Ελλάδας. Ιανουάριος 1877: ο Γεώργιος αποφασίζει να ενεργήσει ερήμην των υπουργών του και διατάζει τον στρατηγό Σ. Σούτσο να κινήσει τον ελληνικό στρατό προς τη Λαμία και τα ελληνοτουρκικά σύνορα → παραίτηση κυβέρνησης. 11 Ιανουαρίου 1878: κυβέρνηση Κουμουνδούρου. 19 Ιανουαρίου 1878: υπογραφή ανακωχής. 21 Ιανουαρίου 1878: η κυβέρνηση διατάζει τον στρατό να εισβάλει στη Θεσσαλία με σκοπό να θέσει διεθνώς έστω και την τελευταία στιγμή το ελληνικό ζήτημα. 25 Ιανουαρίου 1878: η Ελλάδα ανακαλεί το στρατό από τη Θεσσαλία.

14 Συνθήκη Αγίου Στεφάνου 3 Μαρτίου 1878
Δημιουργία της Μεγάλης Βουλγαρίας ως αυτόνομης ηγεμονίας, που περιλαμβάνει την κυρίως Βουλγαρία, την Αν. Ρωμυλία, τη Δ. Θράκη και το μεγαλύτερο μέρος της Μακεδονίας (εκτός Θεσσαλονίκης και Χαλκηδικής). Επομένως, περιοχές με συμπαγείς ελληνικούς πληθυσμούς (Κοζάνη, Σέρρες, Μοναστήρι, Καστοριά, Φλώρινα, Καβάλα, κ.α.) περνούν στη Βουλγαρία. Ανεξαρτησία Σερβίας, Μαυροβουνίου και Ρουμανίας Αυτονομία Βοσνίας-Ερζεγοβίνης υπό ρωσοαυστριακή εποπτεία.

15 Συνέδριο Βερολίνου 13 Ιουνίου – 13 Ιουλίου 1878
Στο συνέδριο συμμετέχουν οι αντιπρόσωποι της Βρετανίας, Ιταλίας, Γαλλίας Γερμανίας και οθωμανικής αυτοκρατορίας. Η Ελλάδα πέτυχε την αντιπροσώπευσή της στο συνέδριο από τους Θ. Δηλιγιάννη και Αλ. Ραγκαβή. Η ηγεμονία της Βουλγαρίας περιορίσθηκε αισθητά σε σχέση με τα όσα προέβλεπε η συνθήκη του Αγίου Στεφάνου και διαιρέθηκε σε δύο τμήματα: (α) την Αν. Ρωμυλία και (β) τη Βουλγαρία. Το Μαυροβούνιο και η Σερβία επέκτειναν τα σύνορά τους. Η Αυστροουγγαρία αναλαμβάνει τη διοίκηση της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης. Το 13ο πρωτόκολλο καλεί την Ελλάδα και την οθωμανική αυτοκρατορία να προβούν σε διμερείς διαπραγματεύσεις για την παραχώρηση στην Ελλάδα εδαφών στη Θεσσαλία και την Ήπειρο. Το άρθρο 24 της συνθήκης του Βερολίνου προέβλεπε ότι, αν οι δύο χώρες δεν κατέληγαν σε συμφωνία, οι Δυνάμεις θα προσέφεραν τη μεσολάβησή τους.

16 Προσάρτηση ηπειρωτικών και θεσσαλικών εδαφών 1879-1881
Ιανουάριος 1879: διάσκεψη Πρέβεζας. Αύγουστος 1879: διάσκεψη Κωνσταντινουπόλεως. Ιούνιος 1880: διεθνής διάσκεψη Βερολίνου. Μάρτιος 1881: διάσκεψη Κωνσταντινουπόλεως. 20 Ιουνίου 1881: υπογραφή ελληνοτουρκικής συνθήκης. Η Ελλάδα αποκτούσε τη Θεσσαλία (εκτός της Ελασσόνας) και την επαρχία της Άρτας.

17 Δικομματικό σύστημα 11 Ιανουαρίου – 21 Οκτωβρίου 1878: Κουμουνδούρος
21-26 Οκτωβρίου 1878: Τρικούπης 26 Οκτωβρίου 1878 – 10 Μαρτίου 1880: Κουμουνδούρος 10 Μαρτίου – 13 Οκτωβρίου 1880: Τρικούπης 13 Οκτωβρίου 1880 – 3 Μαρτίου 1882: Κουμουνδούρος 3 Μαρτίου 1882 – 19 Απριλίου 1885: Τρικούπης

18 Τρικούπης - Κουμουνδούρος: ελληνική αμυντική και διπλωματική πολιτική 1878-1881
Ο Τρικούπης θεωρούσε ότι η Ελλάδα έπρεπε να συνέλθει οικονομικά, να καταρτίσει μικρότερο και πιο ευέλικτο στρατό και παράλληλα να επιδιώξει σταθερές συμμαχίες. Εισάγει στρατιωτικό νομοσχέδιο που προέβλεπε μικρότερο στρατό, βραχύτερη στρατιωτική θητεία και λειτουργικό διαχωρισμό σε στρατό εκπαίδευσης και στρατό υπηρεσίας. Ο Κουμουνδούρος πίστευε στην ανάγκη συνέχισης της στρατιωτικής πίεσης προς την οθωμανική αυτοκρατορία και επομένως στην άμεση ενίσχυση των στρατιωτικών δυνάμεων της χώρας.