ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Ι. ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ Διδάσκων στο Ε.Π.ΠΑΙ.Κ. ΑΣΠΑΙΤΕ / ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β. ΑΙΓΑΙΟΥ - ΜΥΤΙΛΗΝΗ DEA Ιστορίας ΑΠΘ / Δρ. Θεολογίας ΑΠΘ E- mail :

Παρουσίαση με θέμα: "ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Ι. ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ Διδάσκων στο Ε.Π.ΠΑΙ.Κ. ΑΣΠΑΙΤΕ / ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β. ΑΙΓΑΙΟΥ - ΜΥΤΙΛΗΝΗ DEA Ιστορίας ΑΠΘ / Δρ. Θεολογίας ΑΠΘ E- mail :"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Ι. ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ Διδάσκων στο Ε.Π.ΠΑΙ.Κ. ΑΣΠΑΙΤΕ / ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β. ΑΙΓΑΙΟΥ - ΜΥΤΙΛΗΝΗ DEA Ιστορίας ΑΠΘ / Δρ. Θεολογίας ΑΠΘ E- mail : gzee11@otenet.gr / akalamatas@sch.gzee11@otenet.gr akalamatas@sch. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ – ΜΥΤΙΛΗΝΗ Ετήσιο Πρόγραμμα Παιδαγωγικής Κατάρτισης (Ε.Π.ΠΑΙ.Κ.)

2 ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΠΟΙΚΙΛΟΜΟΡΦΙΑ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ

3 ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑ  Οι εκπαιδευτικοί μέσα στην τάξη αντιλαμβάνονται τη συμμετοχική εκπαίδευση με διαφορετικό τρόπο. Σκοπός όμως της εκπαίδευσης είναι να περιγράψει και να γνωστοποιήσει τις διαφορετικές προσεγγίσεις και να καθορίσει διάφορα μοντέλα αντιμετώπισης της διαφορετικότητας στην τάξη, (είναι γνωστά με τους όρους διαφοροποίηση, διδασκαλία πολλαπλών επιπέδων, κ.λπ).  Ωστόσο, θα πρέπει να γίνει σαφές ότι η ύπαρξη διαφορετικών μοντέλων αντιμετώπισης της διαφορετικότητας στην τάξη δεν εξαρτάται μόνο από τον εκπαιδευτικό, αλλά και από τον τρόπο με τον οποίο το σχολείο εφαρμόζει την εκπαιδευτική του πρακτική, καθώς και από άλλους εξωτερικούς παράγοντες.

4 ΘΕΤΙΚΗ ΣΤΑΣΗ  Παρ’ όλα αυτά η θετική στάση δεν επαρκεί για την αντιμετώπιση των διαφορών μέσα στην τάξη.  Οι δάσκαλοι για να αντιμετωπίσουν τη διαφορετικότητα στην τάξη, χρειάζονται επαρκείς μεθόδους, εκπαιδευτικό υλικό αλλά και χρόνο που θα διαθέσουν για να αποκτήσουν γνώσεις και δεξιότητες, μέσα από σεμινάρια επιμόρφωσης και πρακτική εξάσκηση.

5 Ένα παράδειγμα…  Η εκπαίδευση μαθητών με ειδικές μαθησιακές ανάγκες σε σχολεία γενικής εκπαίδευσης, απαιτεί χωρίς αμφιβολία και την προσαρμογή των αναλυτικών προγραμμάτων σπουδών. Οι δάσκαλοι αναρωτιούνται πώς να διδάξουν αυτούς τους μαθητές. Οι μαθητές αυτοί, ίσως, χρειάζονται περισσότερο χρόνο ή διαφορετικές μεθόδους διδασκαλίας, καθώς και επαγγελματική κατάρτιση των δασκάλων.  Έτσι οι δάσκαλοι θα αισθανθούν την ανάγκη για περισσότερο χρόνο, υλικά και γνώση. Γενικά, αυτό μπορεί να επιτευχθεί με δύο τρόπους, με αύξηση των διαθέσιμων πόρων (κατανομή περισσότερου χρόνου στους δασκάλους) ή με την αναδιοργάνωση των διαθέσιμων πόρων (εναλλακτική χρήση του διαθέσιμου χρόνου).

6 Τι λέει η διεθνής βιβλιογραφία για τη διαφορετικότητα στην τάξη…  Ευρήματα στη χώρα μας και στη διεθνή βιβλιογραφία δείχνουν ότι ειδικά για τους δασκάλους που χρειάζονται βοήθεια να συνεκπαιδεύσουν μαθητές με κοινωνικά - συναισθηματικά προβλήματα, ένας συστηματικός τρόπος προσέγγισης της ανεπιθύμητης συμπεριφοράς μέσα στην τάξη, είναι αποτελεσματικό εργαλείο για τη μείωση της συχνότητας και της έντασης των διαταραχών, κατά τη διάρκεια των μαθημάτων.  Ο καθορισμός σαφών κανόνων και ορίων στην τάξη, συμφωνημένα με όλους τους μαθητές, με την ταυτόχρονη παρουσία κινήτρων, έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικά για γόνιμη διδασκαλία και μάθηση.

7 Στην Ευρώπη… η διαφορετικότητα… και οι μαθητές με ειδικές μαθησιακές ανάγκες…  Υπ’ αυτές στις συνθήκες, λοιπόν, η αντιμετώπιση της διαφορετικότητας και της ποικιλομορφίας στην τάξη, αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα στις ευρωπαϊκές σχολικές τάξεις.  Σύμφωνα με επιλεγμένες ατομικές περιπτώσεις, καθώς και τις αναφορές που υπέβαλλαν κάποιες χώρες, βασικό ρόλο στις συμμετοχικές πρακτικές στην τάξη διαδραματίζουν οι ακόλουθες συνθήκες: 1. Η συμμετοχική εκπαίδευση εξαρτάται από τη στάση των δασκάλων απέναντι στους μαθητές με ειδικές ανάγκες, από την ικανότητά τους να διευρύνουν τις κοινωνικές τους σχέσεις, από τη στάση τους απέναντι στις ατομικές διαφορές στην τάξη, καθώς και από την επιθυμία τους να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τη διαφορετικότητα. 2. Οι δάσκαλοι χρειάζονται ποικίλες δεξιότητες, εμπειρία, γνώσεις, παιδαγωγικές προσεγγίσεις, αποτελεσματικές διδακτικές μεθόδους, εκπαιδευτικό υλικό και χρόνο, προκειμένου να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τη διαφορετικότητα στην τάξη.

8 Από το Νηπιαγωγείο μέχρι και το Λύκειο  Η βασική αρχή που αφορά στην αντίληψη των μεικτών τάξεων είναι η από κοινού εκπαίδευση παιδιών με ετερογενείς ικανότητες, από το νηπιαγωγείο μέχρι και το Λύκειο.  Ο στόχος είναι να αποφύγει κανείς το διαχωρισμό με βάση την ικανότητα και να σεβαστεί τη διαφορετικότητα και τη διαφορετική ταχύτητα μάθησης, σ’ όλη τη διάρκεια της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.  Τα πλεονεκτήματα αυτής της εκπαίδευσης φαίνονται στο γνωστικό και κυρίως στο συναισθηματικό και κοινωνικό επίπεδο.

9 Δυστυχώς…  Πολλοί καθηγητές ξεχνούν το λόγο ύπαρξής τους μέσα στη σχολική αίθουσα. Κανένας δάσκαλος δε θα χαρακτηριστεί καλός ή κακός μόνο για τη δουλειά του. Η σχολική αίθουσα δεν είναι ο τόπος για να «περάσει» η ώρα και να σχολάσουμε… κάτι που δυστυχώς πολλοί δάσκαλοι ξεχνάνε. Αν αναλογιστεί κανείς ότι κάθε μαθητής περνάει κατά μέσο όρο 7 ώρες της ημέρας του, είναι κρίσιμο να έχει κάθε δάσκαλος υπ’ όψιν ότι αρκετή ευθύνη στο «πλάθω» χαρακτήρα των μαθητών επωμίζεται και ο ίδιος.  Δεν υπάρχουν αδιάφοροι μαθητές αλλά αδιάφοροι καθηγητές. Είτε είναι αρεστό είτε όχι, δυστυχώς αποτελεί πραγματικότητα και αλήθεια. Η μοναδικότητα του χαρακτήρα και της προσωπικότητας του κάθε μαθητή είναι που τονίζει την ποικιλομορφία αυτής της μικρής κοινωνίας. Κανέναν μαθητή δε μπορούμε να τον αντιμετωπίσουμε με τον ίδιο τρόπο, γιατί κανείς δεν είναι ίδιος με τον άλλο. Η αντιμετώπιση πρέπει να είναι μοναδική, συγκεκριμένη και να χρησιμοποιεί τη λεγόμενη «ευλυγισία» και «διπλωματία» χειρισμού του.

10 ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Εφαρμογή της διαφοροποίησης της διδασκαλίας στις τάξεις μεικτής ικανότητας. Προϋποθέσεις και θέματα προς συζήτηση: http://www.diapolis.auth.gr/diapolis_files/drasi9/ypodrasi9.2 http://www.diapolis.auth.gr/diapolis_files/drasi9/ypodrasi9.2

11 ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ Χαρισµατικοί - ταλαντούχοι µαθητές µε ιδιαίτερες ικανότητες σ’ έναν ή και περισσότερους τοµείς…

12 Ο όρος χαρισματικός…  …καλύπτει ένα ευρύ φάσµα δυνατοτήτων για υψηλές επιδόσεις. Τα χαρισµατικά παιδιά δεν αποτελούν ομοιογενή οµάδα, αλλά η ευφυΐα και τα ταλέντα τους µπορεί να εκδηλώνονται σε ένα ή πολλά πεδία.  Ενδέχεται όµως να παρουσιάζουν σχολική υποεπίδοση ή και µαθησιακές δυσκολίες, συναισθηµατικές αναστολές και συμπεριφορά που να εµποδίζει την προσαρμογή τους στο σχολικό περιβάλλον.

13 Ποσοστά – επισημάνσεις…  Τα χαρισµατικά - δημιουργικά παιδιά υπολογίζονται σε ένα ποσοστό µέχρι 5%, ενώ τα εξαιρετικά χαρισµατικά δεν ξεπερνούν το 1% του γενικού πληθυσµού.  Κρίσιµο σηµείο για τον χαρισµατικό µαθητή είναι η επισήμανση της χαρισµατικότητας σε µικρή ηλικία και η έγκαιρη ενίσχυσή του, µέσω ειδικών εκπαιδευτικών προγραµµάτων.

14 Ο διδάσκων…  Οφείλει να διαπιστώνει την ταχύτητα µε την οποία µαθαίνουν οι χαρισµατικοί µαθητές, τον τρόπο µε τον οποίο συμπεριφέρονται στην τάξη, το ρυθµό οµιλίας τους, την προσοχή τους, τις κινήσεις, τη µνήµη και τη γενικότερη συμπεριφορά τους, καθώς αυτά είναι οι ενδείξεις των εξαιρετικών ικανοτήτων τους.  Ένα ευέλικτο και εμπλουτισμένο αναλυτικό πρόγραµµα, µε δημιουργικές προεκτάσεις, δίνει τη δυνατότητα να υλοποιούνται δραστηριότητες που κρατούν ζωντανό το ενδιαφέρον των χαρισµατικών µαθητών και συµβάλλει στην αρµονική ανάπτυξη και εξέλιξή τους.

15 Ειδικότερα…  Τα χαρισµατικά παιδιά διαθέτουν µεγάλο εύρος ενδιαφερόντων, µαθαίνουν γρήγορα, µιλάνε πολύ νωρίς, διαθέτουν την ανάγκη να παράγουν θεωρία και πράξη, χρησιµοποιούν τη δημιουργική και κριτική σκέψη, αντιµετωπίζουν συνθετικά και αναλυτικά την επίλυση προβληµάτων, θέτουν πολλά και πολύπλοκα ερωτήµατα, έχουν αναπτυγµένη την αίσθηση του χιούµορ, χρειάζονται χρόνο για αυτοσυγκέντρωση και γενικά παρουσιάζουν εξαιρετικές επιδόσεις σε έναν ή περισσότερους τοµείς της επιστήµης ή της τέχνης.

16 ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Χαρισµατικοί - ταλαντούχοι µαθητές µε ιδιαίτερες ικανότητες σ’ έναν ή και περισσότερους τοµείς: http://www.syllogosperiklis.gr/ep_bima/epistimoniko_bima_14/229- 248.pdf http://www.syllogosperiklis.gr/ep_bima/epistimoniko_bima_14/229- 248.pdf

17 ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΕΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ ή ΠΟΛΥΧΡΩΜΕΣ ΤΑΞΕΙΣ

18 Πολυπολιτισμικότητα και ελληνική κοινωνία…  Η ελληνική κοινωνία είναι πλέον μια πολυπολιτισμική κοινωνία, καθώς μέσα σ’ αυτήν συμβιώνουν άτομα - φορείς διαφορετικών πολιτισμών.

19 Εκπαιδευτική προσέγγιση της πολυπολιτισμικότητας…  Για την προσέγγιση της πολυπολιτισμικής πραγματικότητας μέσα στη σχολική τάξη, εφαρμόσθηκαν πέντε μοντέλα: 1. Το αφομοιωτικό. 2. Το μοντέλο ενσωμάτωσης. 3. Το πολυπολιτισμικό. 4. Το αντιρατσιστικό. 5. Το διαπολιτισμικό.  Σήμερα επικρατέστερο είναι το μοντέλο της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης, το περιεχόμενο της οποίας πρέπει να διαπερνά όλο το σχολικό πρόγραμμα, δημιουργώντας ένα περιβάλλον αλληλεπίδρασης των πολιτισμικά διαφορετικών μαθητών.

20 Τα «διαφορετικά» παιδιά…  Το σχολείο εξάλλου για τα «διαφορετικά» παιδιά είναι ένας χώρος μέσα στον οποίο αυτά έρχονται για πρώτη φορά σε συστηματική και θεσμική επαφή με την ελληνική γλώσσα και παιδεία, κυρίως όμως είναι και η πρώτη τους επίσημη επαφή με την ελληνική κοινωνία.  Είναι σαφές λοιπόν ότι η επιτυχής ή όχι ένταξή τους στο σχολικό περιβάλλον έχει αντίκτυπο στη μελλοντική ζωή των παιδιών, όχι μόνο σε επίπεδο γνώσεων και δεξιοτήτων, αλλά και σε επίπεδο νοοτροπιών και συμπεριφορών.

21 ΟΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΕΣ ΙΔΙΑΙΤΕΡΟΤΗΤΕΣ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ

22 Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗΣ ΕΤΕΡΟΤΗΤΑΣ  Η ελληνική κοινων ί α, ως πολυπολιτισμικ ή πλ έ ον, έ χοντας να αντιμετωπ ί σει το ζ ή τημα της εκπα ί δευσης των παιδι ώ ν μιας άλλης κουλτούρας, (αφο ύ πολιτισμικ ά διαφορετικο ί ε ί ναι ακ ό μη και οι ομογενε ί ς οι οπο ί οι μιλο ύ ν την ελληνική γλώσσα), απ ό τα μ έ σα ή δη του 20 ου αι ώ να αναζητ ά τρ ό πους και στρατηγικ έ ς διαχε ί ρισης της πολιτισμικ ή ς ετερ ό τητας στο σχολε ί ο.

23 Αφομοίωσης Ενσωμάτωσης Πολυπολιτισμικότητας / πολιτισμικός πλουραλισμός Διαπολιτισμικότητας 1. Εκπα ί δευση για ενσυνα ί σθηση (κατανόηση) 2. Εκπα ί δευση για αλληλεγγ ύ η 3. Εκπα ί δευση για εξ ά λειψη στερεοτ ύ πων 4. Εκπα ί δευση για σεβασμό στην ετερότητα Τα μοντέλα που εφαρμόστηκαν στην ελληνική εκπαίδευση…

24 ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ  ΑΡΑΜΠΑΤΖΗ ΧΡΙΣΤΙΝΑ, (2077), «Πολιτισμικές διαφορές κοινωνικοοικονομικής ανισότητες», Θέματα Διαχείρισης Προβλημάτων Σχολικής Τάξης, επιστημονική επιμ έ λεια: Ευανθία Μακρή ‐ Μπότσαρη, τ. Α΄, Αθήνα: ΥΠΕΠΘ – Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, 355-369, όπου και σχετική βιβλιογραφία.  http://repository.edulll.gr/edulll/retrieve/909/160.pdf http://repository.edulll.gr/edulll/retrieve/909/160.pdf