ΜΕΣΑΙΩΝΑΣ: ΔΥΣΗ Η Δυτική φιλοσοφία αναφέρεται συχνότερα με τον όρο "Μεσαιωνική", με απώτερο στόχο να διακριθεί από την αρχαιότητα και τους Nεότερους χρόνους,

Παρουσίαση με θέμα: "ΜΕΣΑΙΩΝΑΣ: ΔΥΣΗ Η Δυτική φιλοσοφία αναφέρεται συχνότερα με τον όρο "Μεσαιωνική", με απώτερο στόχο να διακριθεί από την αρχαιότητα και τους Nεότερους χρόνους,"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΜΕΣΑΙΩΝΑΣ: ΔΥΣΗ Η Δυτική φιλοσοφία αναφέρεται συχνότερα με τον όρο "Μεσαιωνική", με απώτερο στόχο να διακριθεί από την αρχαιότητα και τους Nεότερους χρόνους, θεωρώντας την περίοδο ενδιάμεση ή μέση. Η Μεσαιωνική φιλοσοφία ακολουθεί στα χρονικά όρια της τη Μεσαιωνική ιστορία, δηλαδή καλύπτει την περίοδο από τη διάλυση της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, του δυτικού τμήματος από τα τέλη του 5ου αιώνα ως την απαρχή των νεοτέρων χρόνων, τα τέλη του 15ου αιώνα.

2 ΜΕΣΑΙΩΝΑΣ: ΔΥΣΗ Περίοδοι της Δυτικής φιλοσοφίας: Η Μεσαιωνική φιλοσοφία, και ειδικότερα η ύστερη περίοδο αυτής προετοίμασε ουσιαστικά τις απαρχές της νεότερης φιλοσοφίας. Ο Πλατωνισμός και ο Αριστοτελισμός συγκροτούν και θεμελιώνουν τον εννοιολογικό ορίζοντα του ευρωπαϊκού Μεσαίωνα. Στην πρώτη περίοδο της Δυτικής φιλοσοφίας (περίπου ως το 1200) υφίσταται μια αντίθεση ανάμεσα στην Εκκλησία, που την αντιπροσωπεύει ο Αυγουστίνος, και στο Νεοπλατωνισμό. Ο Πλατωνισμός και ο Αριστοτελισμός συγκροτούν και θεμελιώνουν τον εννοιολογικό ορίζοντα του ευρωπαϊκού Μεσαίωνα. Στην πρώτη περίοδο της Δυτικής φιλοσοφίας (περίπου ως το 1200) υφίσταται μια αντίθεση ανάμεσα στην Εκκλησία, που την αντιπροσωπεύει ο Αυγουστίνος, και στο Νεοπλατωνισμό.

3 ΜΕΣΑΙΩΝΑΣ: ΔΥΣΗ Η φιλοσοφία του Αυγουστίνου τοποθετεί στο κέντρο την έννοια της Εκκλησίας, θεωρώντας ότι έργο της Φιλοσοφίας είναι να εκθέσει, να θεμελιώσει και να διαμορφώσει τη διδασκαλία της Εκκλησίας σε επιστημονικό σύστημα. Η επιστήμη της Εκκλησίας παραμένει "σχολική": "Σχολιαστική". Η "Σχολαστική θεολογία" σήμαινε τη Θεολογία, την οποία καλλιεργούσαν στις σχολές των μοναστηριών από τον 9ο αιώνα. Η "Σχολαστική φιλοσοφία" είχε ως εκφραστές της καθηγητές Πανεπιστημίων (Σχολάριοι), οι οποίοι συγκρότησαν ένα φιλοσοφικό σύστημα στο επίκεντρο του οποίου βρίσκονταν τα δόγματα της Εκκλησίας, που αποτελούσαν τη βάση των φιλοσοφικών θέσεων τους.

4 ΜΕΣΑΙΩΝΑΣ: ΔΥΣΗ Στην πρώτη περίοδο ο Αυγουστίνος συνέβαλε σημαντικά στην συνένωση όλων των τάσεων της Φιλοσοφίας των Πατέρων και της Ελληνιστικής φιλοσοφίας. Στην πρώτη αυτή περίοδο στο φιλοσοφικό πεδίο παρατηρείται η επίδραση του Πλατωνικού στοχασμού, όπως αυτός αφομοιώθηκε από τους Νεοπλατωνικούς, συμπληρωμένος και από μέρη της αριστοτελικής Λογικής. Στην πρώτη αυτή περίοδο στο φιλοσοφικό πεδίο παρατηρείται η επίδραση του Πλατωνικού στοχασμού, όπως αυτός αφομοιώθηκε από τους Νεοπλατωνικούς, συμπληρωμένος και από μέρη της αριστοτελικής Λογικής. Η περίοδος αυτή ολοκληρώνεται με το τέλος του 12ου αιώνα, κατά τον οποίο αρχίζει η κυριάρχηση και η επίδραση των αριστοτελικών απόψεων, με κύριο εκπρόσωπό της το Θωμά Ακινάτη.

5 ΜΕΣΑΙΩΝΑΣ: ΔΥΣΗ Στη δεύτερη περίοδο (από το 1200 και μετά) επιτελείται η επαφή με την Ανατολή, τη Βυζαντινή παράδοση. Επικρατεί ο Ορθολογισμός του Αβελάρδου, ο οποίος περιελάμβανε τις Νομιναλιστικές έννοιες, που θύμιζαν τις αριστοτελικές θέσεις, παρά το γεγονός ότι η Εκκλησία είχε καταδικάσει τη φιλοσοφία του. Την περίοδο αυτή οι Χριστιανοί φιλόσοφοι δεν είχαν εξοικειωθεί με τα περισσότερα έργα του Αριστοτέλη.

6 ΜΕΣΑΙΩΝΑΣ: ΔΥΣΗ Τα έργα του Αριστοτέλη που διασώθηκαν και διακηρύχθηκαν από Άραβες λογίους ανακηρύχθηκαν από την Εκκλησία ως "Κριτήρια αλήθειας", αποδεκτά απ' όλους τους Χριστιανούς. Στα Πανεπιστήμια του Παρισιού εισάγονται η αραβική και η ιουδαϊκή Επιστήμη, καθώς μάλιστα οι Άραβες και οι Ιουδαίοι κατόρθωσαν να διαφυλάξουν την παράδοση της Ελληνικής σκέψης και γνώσης.

7 ΜΕΣΑΙΩΝΑΣ: ΔΥΣΗ Η σχέση Φιλοσοφίας και Θεολογίας: Η Δυτική φιλοσοφία, όπως και η Βυζαντινή, δεν παρουσίασε αυτόνομη Φιλοσοφία και ανεξάρτητα φιλοσοφικά συστήματα. Μάλιστα το στοιχείο που διαφοροποιεί το Δυτικό φιλοσοφικό στοχασμό από το Βυζαντινό είναι ο τρόπος του "φιλοσοφείν". Η Φιλοσοφία, αφενός γίνεται η υπηρέτρια της Θεολογίας (ancilla theologiae), και αφετέρου επηρεάζει τόσο πολύ τη θεολογική σκέψη σε βαθμό που χάνει την αυτοτέλειά της αλλά και το χαρακτήρα της τόσο η Φιλοσοφία όσο και η Θεολογία

8 ΜΕΣΑΙΩΝΑΣ: ΔΥΣΗ Τα βασικά χαρακτηριστικά της Δυτικής φιλοσοφίας: 1. Στη Μεσαιωνική φιλοσοφία, όπως ήδη αναφέρθηκε πιο πάνω, υφίσταται μια αλληλεξάρτηση Φιλοσοφίας και Θεολογίας, η οποία όμως αντί να οδηγήσει στην αυτόνομη ανάπτυξη και των δύο, δημιουργεί αρνητικό αποτέλεσμα και για τις δύο, καθώς αλλοιώνει το περιεχόμενό τους και εξωθεί τη Φιλοσοφία να γίνει Θεολογία και τη Θεολογία να γίνει Φιλοσοφία.

9 ΜΕΣΑΙΩΝΑΣ: ΔΥΣΗ 2. Στη Δύση επικρατεί η λατινική γλώσσα. Δεν γίνεται λόγος για την Ελληνική φιλοσοφία, με αποτέλεσμα τα έργα των Ελλήνων φιλοσόφων και των Πατέρων να γίνονται γνωστά μόνον από μεταφράσεις. Κεντρικός πυρήνας της Μεσαιωνικής φιλοσοφίας και θεολογίας είναι ο "Σχολαστικισμός". Πρόκειται για φαινόμενο που συμπίπτει και με το πνεύμα της ρωμαϊκής τάξης που φέρει δικανικό χαρακτήρα και εισβάλει στη φιλοσοφική και κυρίως στη θεολογική σκέψη της Δύσης, ώστε να εξετάζονται και να ερμηνεύονται με αυτό το πρίσμα η ανθρωπολογία και η κοσμολογία.

10 ΜΕΣΑΙΩΝΑΣ: ΔΥΣΗ 3. Η Σχολαστική μέθοδος ήταν αντίθετη προς το ελεύθερο πνεύμα έρευνας, το οποίο διέκρινε τους Αρχαίους Έλληνες φιλοσόφους της πρώϊμης περιόδου. Για τους Σχολαστικούς οι έλλογες ερμηνείες των φιλοσοφικών απόψεων προσιδίαζαν με την αλήθεια της εκκλησιαστικής αντίληψης. Η έννοια "Σχολαστικός" το 19ο αιώνα έλαβε αρνητική σημασία. Θεμέλιο του "Σχολαστικισμού" είναι η Πραγματοκρατία (Realismus), σύμφωνα με την οποία οι έννοιες δεν είναι απλά ονόματα, αλλά αντιστοιχούν σε πραγματικές "ουσίες".

11 ΜΕΣΑΙΩΝΑΣ: ΔΥΣΗ Έτσι τίθεται το πρόβλημα, αν οι καθολικές έννοιες, εφόσον η διερεύνηση των εννοιών παραπέμπει στην έρευνα των γενικών αρχετύπων, είναι αντικειμενική πραγματικότητα. Σε αυτή ακριβώς την πραγματικότητα στήριζαν οι "Σχολαστικοί" και ένα ακόμα πρόβλημα τη γνωστή οντολογική απόδειξη περί της ύπαρξης του Θεού.

12 ΜΕΣΑΙΩΝΑΣ: ΔΥΣΗ Η συζήτηση περί των καθόλου στη Σχολαστική φιλοσοφία χωρίστηκε σε τρεις περιόδους: Η συζήτηση περί των καθόλου στη Σχολαστική φιλοσοφία χωρίστηκε σε τρεις περιόδους: Η πρώτη περίοδος (έως το 1200 μ.Χ.) φέρει τη σφραγίδα του Πλάτωνα και των Νεοπλατωνικών. Πρόκειται για ένα εννοιολογικό Ρεαλισμό, όπου οι γενικές έννοιες αποτελούν την πρωταρχική πραγματικότητα. Όσο πιο γενικές είναι οι ιδέες τόσο πιο πραγματικές είναι. Η πρώτη περίοδος (έως το 1200 μ.Χ.) φέρει τη σφραγίδα του Πλάτωνα και των Νεοπλατωνικών. Πρόκειται για ένα εννοιολογικό Ρεαλισμό, όπου οι γενικές έννοιες αποτελούν την πρωταρχική πραγματικότητα. Όσο πιο γενικές είναι οι ιδέες τόσο πιο πραγματικές είναι.

13 ΜΕΣΑΙΩΝΑΣ: ΔΥΣΗ Η ακμή του εννοιολογικού Ρεαλισμού τοποθετείται στον 11ο αιώνα με εκπροσώπους τους το Γουλιέλμο από το Σαμπώ (1070- 1121) και τον Άνσελμο Καντερβουρίας (1033- 1109). Η ακμή του εννοιολογικού Ρεαλισμού τοποθετείται στον 11ο αιώνα με εκπροσώπους τους το Γουλιέλμο από το Σαμπώ (1070- 1121) και τον Άνσελμο Καντερβουρίας (1033- 1109). Ο Άνσελμος συνάγει την ύπαρξη του Θεού από την έννοια του Θεού. Εφόσον κάποιος σκέπτεται την ύπαρξη ενός τέτοιου όντος δεν μπορεί να αρνηθεί ότι υπάρχει μέσα στο νου του. Ο Άνσελμος συνάγει την ύπαρξη του Θεού από την έννοια του Θεού. Εφόσον κάποιος σκέπτεται την ύπαρξη ενός τέτοιου όντος δεν μπορεί να αρνηθεί ότι υπάρχει μέσα στο νου του.

14 ΜΕΣΑΙΩΝΑΣ: ΔΥΣΗ Η δεύτερη περίοδος χαρακτηρίζεται από ένα μετριοπαθή Ρεαλισμό σε ό,τι αφορά στη φύση των γενικών εννοιών. Οι γενικές έννοιες θεωρούνται πάλι ως πραγματικές οντότητες όχι όμως σ' έναν άλλο κόσμο αλλά μέσα στα επί μέρους αισθητά. Η δεύτερη περίοδος χαρακτηρίζεται από ένα μετριοπαθή Ρεαλισμό σε ό,τι αφορά στη φύση των γενικών εννοιών. Οι γενικές έννοιες θεωρούνται πάλι ως πραγματικές οντότητες όχι όμως σ' έναν άλλο κόσμο αλλά μέσα στα επί μέρους αισθητά. Το μετριοπαθή ρεαλισμό υποστηρίζουν ο Αβελάρδος (1079-1142), ο Αλβέρτος ο Μέγας (1193-12071280) και ο Θωμάς ο Ακινάτης (1225-1274). Το μετριοπαθή ρεαλισμό υποστηρίζουν ο Αβελάρδος (1079-1142), ο Αλβέρτος ο Μέγας (1193-12071280) και ο Θωμάς ο Ακινάτης (1225-1274).

15 ΜΕΣΑΙΩΝΑΣ: ΔΥΣΗ Ο Αβελάρδος υποστηρίζει ότι το καθόλου υπάρχει στη φύση ως ομοιότητα των ουσιαστικών καθορισμών των ατομικών όντων. Δηλαδή οι γενικές έννοιες αναφέρονται στις κοινές ιδιότητες που συλλαμβάνει ο νους με αφαίρεση και που συνιστούν τη φύση των όντων.

16 ΜΕΣΑΙΩΝΑΣ: ΔΥΣΗ Η τρίτη είναι η περίοδος του ύστερου Νομιναλισμού ή της Ονοματοκρατικής θεωρίας με κύριο εκπρόσωπο τον Γουλιέλμο Όκκαμ (1285-1349). Πρόδρομος του Όκαμ είναι ο Ροσκελίνος (1053-1123). Ο Όκκαμ διατύπωσε επιχειρήματα κατά της πραγματοκρατικής θεωρίας στην πλατωνική ή αριστοτελική της εκδοχή. Τα καθόλου είναι επιγέννημα του νου, προϊόν νοητικής αφαίρεσης, ενώ αυτοτελή ύπαρξη έχουν μόνον τα επί μέρους όντα. Ο Όκκαμ ασπάζεται έναν μετριοπαθή νομοναλισμό, εφόσον τα καθόλου υπάρχουν μόνον στο νου.