Η ΤΕΧΝΙΚΗ ΤΗΣ ΣΥΛΛΟΓΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΔΙΑΤΥΠΩΣΗΣ ΤΟΥ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ Μια πρόταση από την εφαρμογή της τεχνικής στην πράξη Αλβανούδη Ζωή.

Παρουσίαση με θέμα: "Η ΤΕΧΝΙΚΗ ΤΗΣ ΣΥΛΛΟΓΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΔΙΑΤΥΠΩΣΗΣ ΤΟΥ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ Μια πρόταση από την εφαρμογή της τεχνικής στην πράξη Αλβανούδη Ζωή."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Η ΤΕΧΝΙΚΗ ΤΗΣ ΣΥΛΛΟΓΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΔΙΑΤΥΠΩΣΗΣ ΤΟΥ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ Μια πρόταση από την εφαρμογή της τεχνικής στην πράξη Αλβανούδη Ζωή

2 Τι προβλέπεται για τη διόρθωση στα βιβλία του δασκάλου της Γλώσσας (1/2) Β.δ. Γλώσσας Α΄ (σ. 10): Επιτόπου διόρθωση κατά την ώρα της συγγραφής Επανεξέταση του γραπτού από τον μαθητή, διόρθωση και καθαρογράψιμο (όχι περισσότερες εξηγήσεις) Β.δ. Γλώσσας Β΄και Γ΄: Αυτοαξιολόγηση

3 Τι προβλέπεται για τη διόρθωση στα βιβλία του δασκάλου της Γλώσσας (2/2) Β.δ. Γλώσσας Δ΄, Ε΄και Στ΄: Καθοδηγούμενη αυτοαξιολόγηση με βάση πίνακες κριτηρίων Ετεροαξιολόγηση Επιπλέον: Στην Ε΄και Στ΄προβλέπονται συστηματικά αυτοδιόρθωση και ξαναγράψιμο του κειμένου.

4 Τεχνική συλλογικής επαναδιατύπωσης του γραπτού λόγου Βασικές πηγές (1/2) Χαραλαμπόπουλος, Α. & Χατζησαββίδης, Σ. 1997. Διδασκαλία της λειτουργικής χρήσης της γλώσσας: Θεωρία και πρακτική εφαρμογή. Θεσσαλονίκη: Κώδικας. Το απόσπασμα του βιβλίου που αφορά την επαναδιατύπωση είναι δι αθέσιμο στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού της Κύπρου http://www.schools.ac.cy/klimakio/Themata/Glossa/epimor fosi_arthra_meletes_erevnes.html με τίτλο «Η επεξεργασία του λόγου που παράγουν οι μαθητές/τριες» http://www.schools.ac.cy/klimakio/Themata/Glossa/epimor fosi_arthra_meletes_erevnes.html

5 Χατζησαββίδης, Σ. 2011. Η τεχνική της συλλογικής επαναδιατύπωσης γραπτού κειμένου. Διαθέσιμο στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού της Κύπρου http://www.schools.ac.cy/klimakio/Themata/Glossa/epimor fosi_seminaria_analytikon.html (28-8-2012) http://www.schools.ac.cy/klimakio/Themata/Glossa/epimor fosi_seminaria_analytikon.html Τεχνική συλλογικής επαναδιατύπωσης του γραπτού λόγου Βασικές πηγές (2/2)

6 Συλλογική επεξεργασία ενός κειμένου από αυτά που έχουν γράψει τα παιδιά Στον πίνακα Με τη συμμετοχή όλων των μαθητών και την καθοδήγηση του εκπαιδευτικού Τι είναι η τεχνική της συλλογικής επαναδιατύπωσης του γραπτού λόγου

7 Επιλογή γραπτού Στην αρχή της διαδικασίας επιλέγεται με προκαθορισμένα κριτήρια το γραπτό ενός μαθητή ή μιας ομάδας. Αν το επιτρέπουν οι συνθήκες, και ιδίως ο χρόνος, επιλέγονται και περισσότερα γραπτά. Η επιλογή μπορεί να γίνει με διάφορους τρόπους: α) εθελοντικά, β) με κλήρωση, γ) με σειρά, δ) άγνωστου μαθητή ε) άλλος τρόπος. ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΔΙΑΤΥΠΩΣΗΣ: Η ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ (1/5) (Σύμφωνα με τον Χατζησαββίδη, 2011)

8 Ανάγνωση του γραπτού Διαβάζεται το κείμενο είτε από τον μαθητή που το έγραψε είτε από τον διδάσκοντα. Παρουσίαση του κειμένου. Υπάρχουν διάφοροι τρόποι: Γράφεται στο μισό αριστερό του πίνακα. Προβάλλεται σε διαφάνεια. Μοιράζεται φωτοτυπημένο. Φωτογραφίζεται και προβάλλεται μέσω βιντεοπροβολέα. Προβάλλεται στον διαδραστικό πίνακα. ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΔΙΑΤΥΠΩΣΗΣ: Η ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ (2/5) (Σύμφωνα με τον Χατζησαββίδη, 2011)

9 Ο διδάσκων καλεί τους μαθητές να επισημάνουν τις εκφραστικές και άλλες αδυναμίες και να προτείνουν τροποποιήσεις και αλλαγές, ώστε το κείμενο να γίνει πιο κατάλληλο και να πετυχαίνει πιο αποτελεσματικά τον επικοινωνιακό του στόχο. ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΔΙΑΤΥΠΩΣΗΣ: Η ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ (3/5) (Σύμφωνα με τον Χατζησαββίδη, 2011)

10 Προτείνεται η εξής σειρά: α) Επισήμανση ορθογραφικών λαθών β) Βελτίωση στη διατύπωση κατά περίοδο γ) Αν υπάρχει ανάγκη, αναδόμηση του κειμένου δ) Σύγκριση των δύο κειμένων (αρχικού – τελικού) ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΔΙΑΤΥΠΩΣΗΣ: Η ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ (4/5) (Σύμφωνα με τον Χατζησαββίδη, 2011)

11 Επιπλέον: «Είναι σκόπιμο- εφόσον το επιτρέπουν οι συνθήκες -να γίνεται κάποια προεργασία του κειμένου από τους μαθητές πριν από το μάθημα (ατομικά ή ομαδικά), έτσι ώστε οι όποιες αδυναμίες και οι προτεινόμενες διορθώσεις να μην αναζητούνται για πρώτη φορά στην ώρα του μαθήματος.» (Χαραλαμπόπουλος & Χατζησαββίδης 1997:83) ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΔΙΑΤΥΠΩΣΗΣ: Η ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ (5/5)

12 Επιγραμματικά (Σύμφωνα με τον Χατζησαββίδη, 2011)

13 Παράδειγμα (1/3)

14 Παράδειγμα (2/3)

15 Παράδειγμα (3/3)

16 Επιλογή κειμένου: Επιλέγουμε ένα ή περισσότερα κείμενα (αν είναι μικρά). Πάντα με συγκεκριμένα κριτήρια, ανάλογα με τις ανάγκες της τάξης και τον γλωσσικό στόχο που θέλουμε να πετύχουμε. Προσπαθούμε το κείμενο να είναι κάθε φορά άλλου μαθητή ή ομάδας και τα κείμενα όλων των μαθητών να περνάνε περιοδικά από επεξεργασία. Η τεχνική της συλλογικής επαναδιατύπωσης του γραπτού λόγου: μια πρόταση εφαρμογής (1/11)

17 Όνομα συντάκτη/συντακτών του κειμένου: Αναφέρουμε το όνομα του συντάκτη ή των συντακτών του κειμένου και εκφραζόμαστε οπωσδήποτε θετικά για το γραπτό ή την προσπάθεια που καταβλήθηκε. Αιτιολόγηση επαναδιατύπωσης: Αναφερόμαστε στον επικοινωνιακό στόχο της επαναδιατύπωσης (δημοσίευση, αποστολή σε κάποιον κλπ). Εξηγούμε ότι θα βελτιώσουμε το κείμενό μας, όπως κάνει κι ένας συγγραφέας πριν από την έκδοση ενός βιβλίου του. Μεγαλόφωνη ανάγνωση του κειμένου από τον μαθητή που το έγραψε ή από τον δάσκαλο Η τεχνική της συλλογικής επαναδιατύπωσης του γραπτού λόγου: μια πρόταση εφαρμογής (2/11)

18 Υπενθυμίζουμε τα κριτήρια αξιολόγησης του κειμένου: Ξαναθυμόμαστε ό,τι είχε ειπωθεί στο προσυγγραφικό στάδιο για το συγκεκριμένο κείμενο, για τα χαρακτηριστικά του κειμενικού είδους στο οποίο ανήκει ή άλλες οδηγίες. Ξαναβλέπουμε τον εννοιολογικό χάρτη ή το διάγραμμα που πιθανόν να είχαμε χρησιμοποιήσει. Η τεχνική της συλλογικής επαναδιατύπωσης του γραπτού λόγου: μια πρόταση εφαρμογής (3/11)

19 Αντιγράφουμε το κείμενο στο αριστερό μέρος του πίνακα με όλα του τα λάθη, ακόμα και στον συλλαβισμό. Παράλληλα το κείμενο μοιράζεται στους μαθητές: για να το έχουν μπροστά τους ολόκληρο σε όλη τη διάρκεια της διαδικασίας (σ τον πίνακα συνήθως χωράει μόνο ένα μέρος). για ν’ απασχολούνται την ώρα που εμείς το αντι γράφουμε στον πίνακα, εντοπίζοντας τροποποιήσεις που πρέπει να γίνουν. Επιπλέον: Αριθμούμε τις σειρές στο χαρτί και στον πίνακα (έτσι διευκολύνεται η συζήτηση που ακολουθεί). Η τεχνική της συλλογικής επαναδιατύπωσης του γραπτού λόγου: μια πρόταση εφαρμογής (4/11)

20 Διορθώνουμε τα ορθογραφικά λάθη όλου του κειμένου Αφήνουμε τα παιδιά να τα εντοπίσουν. Κάθε παιδί που προτείνει μια διόρθωση πρέπει να τη δικαιολογήσει. Αν πρόκειται για λάθη στην καταληκτική ορθογραφία, δίνεται η ευκαιρία για επανάληψη κανόνων ορθογραφίας ή για αναφορά σε πίνακες και βιβλίο της γραμματικής. Για λάθη στη θεματική ορθογραφία, και ανάλογα πάντα με τον χρόνο που διαθέτουμε, μπορούμε να προχωρήσουμε σε ετυμολογία, στον σχηματισμό οικογενειών κάποιων από τις λέξεις που θεωρούμε σημαντικές ή στη χρήση λεξικού. Από αυτή τη φάση της επεξεργασίας μπορεί να προκύψει δουλειά για το σπίτι: π.χ. ορθογραφία κάποιων λέξεων ή οικογενειών λέξεων για την επόμενη μέρα. Η τεχνική της συλλογικής επαναδιατύπωσης του γραπτού λόγου: μια πρόταση εφαρμογής (5/11) 1 η φάση

21 Επεξεργαζόμαστε κάθε περίοδο του κειμένου χωριστά και γράφουμε το κείμενο που προκύπτει στο δεξιό μέρος του πίνακα. Ζητάμε από ένα παιδί να διαβάσει δυνατά την πρώτη περίοδο. Εάν υπάρχει πρόβλημα στη στίξη, επιμένουμε και η ανάγνωση να είναι ανάλογη. Θεωρείται σημαντικό να κατανοήσουν τα παιδιά ότι τα σημεία στίξης στον γραπτό λόγο αποδίδουν, ή τουλάχιστον γίνεται προσπάθεια να αποδώσουν, τον επιτονισμό που χαρακτηρίζει τον προφορικό. Διορθώνουμε όσα σημεία στίξης μπορούμε προς το παρόν. Τροποποιήσεις μπορεί να προκύψουν κι αργότερα. Η τεχνική της συλλογικής επαναδιατύπωσης του γραπτού λόγου: μια πρόταση εφαρμογής (6/11) 2 η φάση

22 Τι άλλο διορθώνουμε:  Στοιχεία προφορικότητας: εκφράσεις που τις χρησιμοποιούμε στον καθημερινό προφορικό λόγο, αλλά δεν ταιριάζουν στον γραπτό.  Λέξεις ή εκφράσεις που δεν ταιριάζουν με το γλωσσικό επίπεδο ύφους.  Ασάφειες, π.χ. σύγχυση στα πρόσωπα που αναφέρονται στο κείμενο.  Επαναλήψεις: κάνουμε αντικαταστάσεις με αντωνυμίες ή χρησιμοποιούμε συνώνυμες λέξεις / άλλες, σημασιολογικά ισοδύναμες, εκφράσεις.  Λάθη στη σύνταξη ή στους χρόνους των ρημάτων. Κάνουμε, αν χρειαστεί:  Αντιμεταθέσεις  Διαγραφές  Προσθήκες Επιπλέον:  Συνδέουμε προτάσεις παρατακτικά ή υποτακτικά.  Προσθέτουμε κόμματα.  Διαμορφώνουμε σωστά τις παραγράφους. Η τεχνική της συλλογικής επαναδιατύπωσης του γραπτού λόγου: μια πρόταση εφαρμογής (7/11) 2 η φάση

23 Ελέγχουμε τη συνοχή (γλωσσική αλληλεξάρτηση) του κειμένου  Χρησιμοποιούμε κειμενικούς δείκτες (διαρθρωτικές λέξεις ή φράσεις) για τη σύνδεση των γλωσσικών στοιχείων μεταξύ τους π.χ. πραγματικά, ακόμα, αλλά, επομένως…  Επαναλαμβάνουμε μια λέξη, φράση ή και πρόταση π.χ. Ο γνωστός κριτικός σύγχρονης τέχνης, Φιλίπ Περό, επισκέφθηκε την έκθεση που φιλοξενείται στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης αυτή την περίοδο. Ο κύριος Περό … (Περισσότερες πληροφορίες για τις σχέσεις συνοχής στο Τσολακίδης 2012: 8 και Γραμματική Ε΄- Στ΄Δημοτικού, σ. 26) Η τεχνική της συλλογικής επαναδιατύπωσης του γραπτού λόγου: μια πρόταση εφαρμογής (8/11) 2 η φάση

24 Ένας πίνακας με κειμενικούς δείκτες που μπορούμε να προτείνουμε ή να εμπλουτίζουμε σταδιακά μαζί με τα παιδιά είναι ο εξής: Συνδέουμε: και, επίσης, και ακόμα, επιπλέον, με άλλα λόγια, για παράδειγμα Δηλώνουμε αντίθεση: αλλά, ενώ, ωστόσο, αν και, αντίθετα, όμως, παρ’ όλα αυτά Αιτιολογούμε: γιατί, έτσι, γι’ αυτόν τον λόγο, επειδή, αφού, καθώς Βγάζουμε συμπεράσματα: επομένως, συνεπώς, άρα, λοιπόν Ορίζουμε τον χρόνο: τότε, στη συνέχεια, πρώτα, ύστερα, έπειτα, μετά, στην αρχή, μέχρι τώρα, στο τέλος Επεξηγούμε: δηλαδή, με άλλα λόγια Απαριθμούμε: πρώτον, δεύτερον, τρίτον … Συνοψίζουμε: με λίγα λόγια, συμπεραίνουμε ότι… (Γραμματική Ε΄- Στ΄Δημοτικού, σ. 27, Βιβλίο δασκάλου Γλώσσας Δ΄ τάξης, σ. 37) Η τεχνική της συλλογικής επαναδιατύπωσης του γραπτού λόγου: μια πρόταση εφαρμογής (9/11) 2 η φάση

25 Ελέγχουμε τη συνεκτικότητα του κειμένου (τη νοηματική αλληλεξάρτηση) Εξετάζουμε αν υπάρχει λογική σειρά στα νοήματα. Αν χρειαστεί, προχωρούμε σε αναδόμηση του κειμένου. Η τεχνική της συλλογικής επαναδιατύπωσης του γραπτού λόγου: μια πρόταση εφαρμογής (10/11) 2 η- 3 η φάση

26 Συγκρίνουμε τα δυο κείμενα, το αρχικό και το ε παναδιατυπωμένο :  Παρατηρούμε τις αλλαγές.  Αξιολογούμε το αποτέλεσμα. Οι μαθητές αντιγράφουν το επαναδιατυπωμένο κείμενο στο τετράδιο. Η τεχνική της συλλογικής επαναδιατύπωσης του γραπτού λόγου: Μια πρόταση εφαρμογής.(11/11) 4 η φάση

27 Επιγραμματικά

28 1 ο Παράδειγμα (1/4) Πρόσκληση (Γ΄τάξη)

29 1 ο Παράδειγμα (2/4) 1.Σε ποιον στέλνουμε την πρόσκληση 2. Σε τι προσκαλούμε κάποιον - σε ποια εκδήλωση 3. Πότε; 4. Πού - διεύθυνση 5. Τηλέφωνο 6. Μια φράση για να πείσουμε 7. Υπογραφή Ξαναβλέπουμε τα στοιχεία που έπρεπε να συμπεριληφθούν στην πρόσκληση:

30 1 ο Παράδειγμα (3/4) Το επαναδιατυπωμένο κείμενο

31 1 ο Παράδειγμα (4/4) Συγκρίνουμε το αρχικό με το τελικό κείμενο

32 2 ο Παράδειγμα Αφηγηματικό κείμενο – Προεργασία (Γ΄τάξη)

33 3 ο Παράδειγμα Οδηγίες – Σύγκριση του αρχικού κειμένου με το τελικό (Γ΄τάξη)

34 4 ο Παράδειγμα (1/2) Επιχειρηματολογικό κείμενο (Γ΄τάξη)

35 Αφήνουμε τους μαθητές να επισημαίνουν μόνοι τους τα σημεία που πρέπει να συζητηθούν, είτε για να διορθωθούν είτε για να αναζητηθούν πιο κατάλληλοι εναλλακτικοί τρόποι διατύπωσης. Τονίζουμε κατ’ επανάληψη ότι η διατύπωση που μπορεί να χρησιμοποιηθεί δεν είναι μία, αλλά υπάρχουν και άλλες από τις οποίες επιλέγουμε αυτή που ταιριάζει καλύτερα στα συγκεκριμένα συμφραζόμενα. Εμείς καθοδηγούμε την πορεία της διαδικασίας, στη διάρκεια της οποίας αξιοποιείται το γλωσσικό απόθεμα των μαθητών αλλά και το δικό μας. Παρατηρήσεις (1/4) (Χατζησαββίδης, 2011)

36 Η τεχνική αυτή πρέπει να καλύπτει τις αδυναμίες κάθε μορφής που επισημαίνονται στο κείμενο (ορθογραφία, μορφολογία, σύνταξη, λεξιλόγιο, δομή του κειμένου), οι οποίες σχολιάζονται, αναλύονται και αναζητούνται τρόποι επανόρθωσ ή ς τους. Το αρχικό κείμενο δεν αναμορφώνεται εκ βάθρων, αλλά επαναδιατυπώνονται μόνο τα σημεία που παρουσιάζουν αδυναμίες. Η μέθοδος αυτή δίνει έμφαση όχι στο τελικό προϊόν αλλά στην ίδια τη διαδικασία ως τρόπο για να καλλιεργηθούν γλωσσικές δεξιότητες (Πρόγραμμα Σπουδών για τη διδασκαλία της Γλώσσας και της Λογοτεχνίας στο Δημοτικό Σχολείο 2011: 18). Παρατηρήσεις (2/4) (Χατζησαββίδης 2011)

37 Η επεξεργασία του γραπτού λόγου δεν πρέπει να ταυτίζεται με τη διόρθωση, γιατί δεν αποσκοπεί στην επισήμανση των λαθών των μαθητών και στη σύσταση προς αυτούς να τα αποφεύγουν. «Επιδιώκει κάτι πολύ πιο σημαντικό: να κάνει τους μαθητές κριτικούς αναγνώστες του ίδιου τους του λόγου, έτσι ώστε να κατανοήσουν και να μπορούν να ελέγχουν τη διαδικασία που οδηγεί στη διαμόρφωση ενός αποτελεσματικού κειμένου. » (Χαραλαμπόπουλος 2000: 581) Παρατηρήσεις (3/4)

38 Η ύπαρξη επικοινωνιακού πλαισίου συμβάλλει αποφασιστικά στην επιτυχία της επαναδιατύπωσης, όπως άλλωστε και στην παραγωγή γραπτού λόγου. Από τον δικό μας χειρισμό εξαρτάται αν ο κρινόμενος θα νιώσει άσχημα ή όχι. Είναι σημαντικό οι μαθητές να αποκομίζουν θετικά συναισθήματα από την όλη διαδικασία και να νιώθουν ότι έχουν δικαίωμα στο λάθος. Είναι χρονοβόρα διαδικασία. Απαιτείται συνήθως ένα δίωρο για την πραγματοποίησή της. Αυτό, με τα υπάρχοντα εγχειρίδια Γλώσσας, είναι ομολογουμένως ένα πρόβλημα. Παρατηρήσεις (4/4)

39 Δίνεται η δυνατότητα στους μαθητές να κατανοήσουν τι μπορούν να πετύχουν με τη γλώσσα και πώς (Χατζησαββίδης 2011). Μαθαίνουν ποιες στρατηγικές ν’ ακολουθούν όταν δομούν ένα κείμενο. «Ο καθένας εμπλουτίζεται από τις γνώσεις και τη γλωσσική εμπειρία όλων των άλλων» (Χαραλαμπόπουλος & Χατζησαββίδης 1997: 86). Οι μαθητές κατακτούν μέσα από μια φυσική διαδικασία νέο λεξιλόγιο. Χρησιμότητα (1/3)

40 Οι μαθητές προσεγγίζουν το κείμενο από τη σκοπιά του παρατηρητή και το κρίνουν με τα κριτήρια και τις απαιτήσεις του αποδέκτη (Χατζησαββίδης 2011). Δεδομένου ότι είναι δύσκολο για τα παιδιά να μπαίνουν στη θέση του αποδέκτη, η ενασχόλησή τους με μια τέτοια δραστηριότητα θεωρείται πολύ χρήσιμη (Collins & Michaels 2008, Κωστούλη 2001: 8). Ενεργοποιείται και αξιοποιείται η διαισθητική γνώση των μαθητών όσον αφορά τη δομή, τους τρόπους έκφρασης και τη χρήση της γλώσσας. Μέσα από αυτή τη διαδικασία η διαισθητική αυτή γνώση συνειδητοποιείται, εμπεδώνεται και διευρύνεται (Χαραλαμπόπουλος 2000, Δόδης 2006, Χατζησαββίδης 2011). Χρησιμότητα (2/3)

41 Αποενοχοποιούνται και αξιοποιούνται τα λάθη, τα οποία βρίσκονται στην καρδιά της μαθησιακής διαδικασίας και μετατρέπονται σε παράγοντες μάθησης. Το τελικό δημιούργημα είναι προϊόν της εργασίας όλων και ως τέτοιο μπορεί να αξιοποιηθεί αναλόγως, να σταλεί στον φυσικό αποδέκτη του ή να δημοσιευθεί. Χρησιμότητα (3/3)

42 Προτείνεται όπως και η επαναδιατύπωση στο καινούριο Πρόγραμμα Σπουδών Γλώσσας. Είναι πολύ χρήσιμη όταν στόχος μας είναι η βελτίωση όλων των κειμένων που έχουν παραχθεί (π.χ. δημιουργία βιβλίου με παραμύθια της τάξης ή εντύπου με βιβλιοπαρουσιάσεις). Είναι εύκολο να εφαρμοστεί, εάν τα παιδιά έχουν ασκηθεί στη διαδικασία της συλλογικής επαναδιατύπωσης. Έχει διαπιστωθεί ότι είναι προτιμότερο στην περίπτωση της δυαδικής συνεργασίας να υπάρχει μικρός βαθμός ετερογένειας όσον αφορά τη σύνθεση της ομάδας (Webb 1989 στο Allal κ.ά. 2009: 164). Άλλη πρόταση: Αναθεώρηση του κειμένου κατά ομάδες

43 Η αποδελτίωση των λαθών και η επανορθωτική διδασκαλία με αυτά σε επίπεδο τάξης θεωρείται λάθος, επειδή τα αποδελτιωμένα λάθη είναι αποκομμένα από τα κειμενικά τους συμφραζόμενα (Χαραλαμπόπουλος & Χατζησαββίδης 1997). Μπορεί με την αποδελτίωση να διορθώνεις κάποια λάθη, αλλά χάνεις ό,τι σχετίζεται με το ύφος, τη συνοχή και τη συνεκτικότητα του κειμένου. Τα γραπτά σχόλια πληροφορούν ίσως το παιδί και τον γονιό για τα προβλήματα στον γραπτό του λόγο, αλλά δεν το βοηθάνε να τα διορθώσει. Τι κάνουμε με τα υπόλοιπα γραπτά;

44 Μελετάμε όλα τα κείμενα και κρατάμε σημειώσεις για το προσωπικό μας αρχείο. Κάνουμε προφορικά σχόλια και υποδείξεις για κάθε γραπτό. Επισημαίνουμε όσα λάθη μπορούν να διορθώσουν τα παιδιά πάνω στο γραπτό τους και το υ ς ζητάμε να τα διορθώσουν μέσα στην τάξη. Μοιράζουμε πίνακα με κριτήρια αξιολόγησης και ζητάμε από τα παιδιά να αξιολογήσουν το γραπτό τους. Για τις μικρές τάξεις αυτό θα μπορούσε να γίνει με φατσούλες (Ιορδανίδου & Χατζηλουκά - Μαυρή 2007), όπως φαίνεται στην παρακάτω διαφάνεια για το θέμα: «Ένα ταξίδι στο διάστημα» (Γ΄τάξη). Προτάσεις για τα υπόλοιπα γραπτά (1/2)

45

46 Επιπλέον: Όταν πρόκειται για ανοιχτό θέμα, διαβάζονται όλα τα κείμενα και σχολιάζονται από τα παιδιά. Κάποιες φορές οι μαθητές ανταλλάσσουν τα γραπτά τους, διαβάζει ο καθένας το κείμενο ενός άλλου και λέει λίγα λόγια για το περιεχόμενό του, τι του άρεσε ιδιαίτερα κτλ. Εκτός των άλλων, αυτό για τις μικρές τάξεις αποτελεί άσκηση στην κατανόηση γραπτού λόγου και ευκαιρία για παραγωγή προφορικού λόγου. Προτάσεις για τα υπόλοιπα γραπτά (2/2)

47 Allal, L. κ. ά. 2009. «Διεπιδράσεις στην ολομέλεια της τάξης και μεταξύ συμμαθητών /-τριών σε μια δραστηριότητα παραγωγής γραπτού λόγου και αναθεώρησης». Στο Τ. Κωστούλη (επιμ.), Ο γραπτός λόγος σε κοινωνικοπολιτισμικά πλαίσια. 129-168. Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο. Collins, J. & Michaels, S. 2008. «Ομιλία και γραφή: στρατηγικές οργάνωσης συνεχούς λόγου και κατάκτηση του γραμματισμού». Στο Τ. Κωστούλη (επιμ.), Η κοινωνική δόμηση του γραμματισμού. 431-461. Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο. Δόδης, Α. 2006. Διερεύνηση της διαισθητικής γνώσης των μαθητών για τη γλώσσα και ανάπτυξη της γλωσσικής τους επίγνωσης μέσω της γλωσσικής διδασκαλίας (Διδακτορική διατριβή). Θεσσαλονίκη. http://invenio.lib.auth.gr/record/65405/files/gri-2006-967.pdf (28-8-2012) http://invenio.lib.auth.gr/record/65405/files/gri-2006-967.pdf Ιορδανίδου, Α. & Χατζηλουκά - Μαυρή, Ε. 2007. Μαθαίνω να γράφω κείμενα (Γ΄Δημοτικού). Αθήνα: Μεταίχμιο. Βιβλιογραφία (1/4)

48 Κωστούλη, Τ. 2001. Κειμενοκεντρική προσέγγιση και γλωσσικό μάθημα http://www.komvos.edu.gr/glwssa/odigos/thema_e5/thema_pdf.p df http://www.komvos.edu.gr/glwssa/odigos/thema_e5/thema_pdf.p df Βιβλία δασκάλου Γλώσσας για όλες τις τάξεις του Δημοτικού Σχολείου Πρόγραμμα Σπουδών για τη διδασκαλία της Νεοελληνικής Γλώσσας και της Λογοτεχνίας στο Δημοτικό Σχολείο. 2011. http://digitalschool.minedu.gov.gr/info/newps.php (7-8-2012) http://digitalschool.minedu.gov.gr/info/newps.php Πρόγραμμα Σπουδών για τη διδασκαλία της Νεοελληνικής Γλώσσας στην υποχρεωτική εκπαίδευση, Οδηγός για τον εκπαιδευτικό. 2011. Αθήνα http://digitalschool.minedu.gov.gr/info/newps.php (10-8- 2012)http://digitalschool.minedu.gov.gr/info/newps.php Βιβλιογραφία (2/4)

49 Σφυρόερα, Μ. 2007. Τ ο λάθος ως εργαλείο μάθησης και διδασκαλίας. Σειρά Κλειδιά και Αντικλείδια. http://www.kleidiakaiantikleidia.net/book9/book9.pdf (17-7- 2012) http://www.kleidiakaiantikleidia.net/book9/book9.pdf Τσολακίδης, Σ. 2012. ΕΛΛ 100: Παραγωγή γραπτού λόγου. Λεμεσός: Corpus σημειώσεων για το μάθημα. http://staff.fit.ac.cy/pre.st/GRK100/GRK100-Simiosis.pdf (21-7- 12) http://staff.fit.ac.cy/pre.st/GRK100/GRK100-Simiosis.pdf Φιλιππάκη - Warburton, Ει. κ.ά. Γραμματική Ε΄και Στ΄Δημοτικού. Αθήνα: ΟΕΔΒ. Χαραλαμπόπουλος, Α. & Χατζησαββίδης, Σ. 1997. Διδασκαλία της λειτουργικής χρήσης της γλώσσας. Θεωρία και πρακτική εφαρμογή. Θεσσαλονίκη: Κώδικας. Βιβλιογραφία (3/4)

50 Χαραλαμπόπουλος, Α. 2000. Ενεργοποίηση και διεύρυνση της διαισθητικής γνώσης των μαθητών για τη γλώσσα μέσω της γλωσσικής διδασκαλίας. ΜΕΓ 20. Πρακτικά της 20ής Ετήσιας Συνάντησης, 579- 587. Θεσσαλονίκη. Χατζησαββίδης, Σ. 1990. «Πρακτικές οδηγίες για την επεξεργασία του λόγου που παράγουν οι μαθητές». Γλώσσα 22: 14-20. Χατζησαββίδης, Σ. 2011. Η τεχνική της συλλογικής επαναδιατύπωσης γραπτού κειμένου. Διαθέσιμο στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού της Κύπρου http://www.schools.ac.cy/klimakio/Themata/Glossa/epimorfosi_se minaria_analytikon.html (28-8-2012) http://www.schools.ac.cy/klimakio/Themata/Glossa/epimorfosi_se minaria_analytikon.html Βιβλιογραφία (4/4)