ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΜΑΘΗΜΑ: Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή» Γ΄ Γυμνασίου Θέμα: Δικαιώματα και Υποχρεώσεις: αντιστοιχία δικαιωμάτων και υποχρεώσεων (κεφ. 12)

Παρουσίαση με θέμα: "ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΜΑΘΗΜΑ: Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή» Γ΄ Γυμνασίου Θέμα: Δικαιώματα και Υποχρεώσεις: αντιστοιχία δικαιωμάτων και υποχρεώσεων (κεφ. 12)"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΜΑΘΗΜΑ: Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή» Γ΄ Γυμνασίου Θέμα: Δικαιώματα και Υποχρεώσεις: αντιστοιχία δικαιωμάτων και υποχρεώσεων (κεφ. 12) Βασική προϋπόθεση: ο/η εκπαιδευτικός να γνωρίζει καλά το νέο μορφωτικό αγαθό που θα διδάξει.

2 Ι. Διδακτικοί στόχοι: Να γνωρίσουν ότι τα δικαιώματα συνοδεύονται με τις υποχρεώσεις κοινωνικής ευθύνης και αλληλεγγύης (γνώσεως) Να γνωρίσουν τις διακρίσεις των δικαιωμάτων Να εσωτερικεύσουν τα δικαιώματά τους ως μέλη της τοπικής, εθνικής και παγκόσμιας κοινωνίας Να ευαισθητοποιηθούν για κρατικούς, ευρωπαϊκούς και διεθνείς οργανισμούς, ΜΚΟ, κ.λπ. που δραστηριοποιούνται στο χώρο των δικαιωμάτων του ατόμου με σκοπό την ενεργό συμμετοχή τους σ’ αυτούς (αξιακοί)

3 ΛΕΞΕΙΣ – ΚΛΕΙΔΙΑ: Ελευθερία Ισότητα Ευθύνη Υποχρέωση Δικαίωμα Ατομικά δικαιώματα Πολιτικά δικαιώματα Κοινωνικά δικαιώματα Καταχρηστική άσκηση δικαιώματος

4 Δίνουμε φωτοτυπίες από το Σύνταγμα για τα Δικαιώματα Άρθρα 5-25

5 Α. Φάση: Προετοιμασία Αφόρμηση, 5 λεπτά ΓΕΝΙΚΑ προσωπικές εμπειρίες των ίδιων των μαθητών, όπως σε συγκεντρώσεις, ώρες κοινής ησυχίας, παραβίαση φωτεινού σηματοδότη, κ.λπ. χρήση δικτυακού τόπου τόπων για την άντληση πληροφοριών για τα δικαιώματα, π.χ. Ίδρυμα Μαραγκοπούλου (www.mfhr.gr – που σκοπό έχει την διαφύλαξη και προαγωγή των δικαιωμάτων και ελευθεριών του ατόμου)www.mfhr.gr Συζήτηση: θέλω να εκφράζω την άποψή μου και να μην καταδιώκομαι γι’ αυτό. Θέλω να κυκλοφορώ ελεύθερος και να μην λογοδοτώ σε κανέναν, κ.λπ.

6 Αφόρμηση, 1 1) «... Ο μετέωρος άνθρωπος υποπτεύεται ήδη, ότι μόνο ένας κόσμος που ξεκινά από αυτόν και καταλήγει στον Άλλο, τους άλλους μετέωρους ανθρώπους, έχει κάποια λογική υπάρξεως ή δυνατότητα να επιβιώσει..». Γιώργος Γραμματικάκης (ομότιμος καθηγητής στο Τμήμα Φυσικής, του Πανεπιστημίου Κρήτης) Η κόμη της Βερενίκης, 22η έκδοση, Παν/κές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο 2002.

7 Αφόρμηση 2 «Ελευθερία του τύπου με....λογοκρισία, απαγορεύσεις, δολοφονίες Πλήθος παραγόντων, όπως πραξικοπήματα, πολιτικές αναταραχές, καταπιεστικά καθεστώτα ή η γενικότερη επιδίωξη πολλών (δημοκρατικών και μη) κυβερνήσεων να ανακόψουν τον αντιπολιτευτικό λόγο, συνθέτουν ένα ιδιαίτερα αρνητικό περιβάλλον για την ελευθεροτυπία, ιδίως σε περιοχές, όπως η Ασία, η πρώην Σοβ. Ένωση και η Λατ. Αμερική κ.ά.....» Εφημερίδα Ελευθεροτυπία, φύλλο 2ας Μαΐου 2007.

8 Αφόρμηση, 3 ‘Όσοι το χάλκεον χέρι βαρύ του φόβου αισθάνονται, ζυγόν δουλείας ας έχωσι. Θέλει αρετήν και τόλμην η Ελευθερία». ΚΑΛΒΟΣ, ΩΔΑΙ

9 Κάνουμε μια επανάληψη όσων έχουμε μάθει για την εξέλιξη των πολιτευμάτων των, το κράτος δικαίου και το κοινωνικό κράτος, ώστε να γίνει σύνδεση δικαιωμάτων και δημοκρατικού πολιτεύματος.

10 ΠΟΛΙΤΕΥΜΑΤΑ (κεφ. 8) Πολίτευμα.Είδη πολιτευμάτων: Μοναρχικά, Ολιγαρχικά, Δημοκρατικά:

11 «To κράτος είμαι εγώ!» (πίνακας του Η. Rigaud, Louis XIV) Κράτος Δικαίου Αρχές: αρχή νομιμότητας, Ανεξαρτησία δικαστών Προστασία θεμελιωδών δικαιωμάτων των πολιτών

12 Κοινωνικό κράτος Μείωση των κοινωνικών ανισοτήτων με στόχο την κοινωνική δικαιοσύνη. Π.χ. δημόσια δωρεάν παιδεία, περίθαλψη, Σύνταξη, κ.λπ. κοινωνικών ομάδων, προστασία περιβάλλοντος…κλπ.

13 Β ΦΑΣΗ: ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ Η κύρια διεξαγωγή της διδασκαλίας. Ο/η εκπαιδευτικός κάνει σωστή επιλογή μεθόδων και τεχνικών ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι. Πώς; Με την ενεργοποίηση του/της εκπαιδευτικού-μαθητή/τριας

14 Σκιτσογραφική απεικόνιση της Δημοκρατίας του Κώστα Μητρόπουλου) Μαθαίνουμε τον κόσμο και τους ανθρώπους, να κατανοούμε τις έννοιες της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, της ελευθερίας, και της αλληλεξάρτησης των δικαιωμάτων και των υποχρεώσεων.

15 Εξέλιξη δικαιωμάτων Δίνουμε σε φωτοτυπίες μερικά έργα θεωρητικών και πολιτικών που καθόρισαν την εξέλιξη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως επιτάφιο του Θουκυδίδη, Hobbes, Lock, Rousseau, Marx, κτλ. Και μέσα από τα έργα αυτά ανακαλύπτουμε την ιστορική εξέλιξη των δικαιωμάτων. Μπορούμε, επίσης, να δώσουμε, όσον αφορά την Ελλάδα, αποσπάσματα από τα προηγούμενα Συντάγματα και μέσα από αυτά να δούμε την εξέλιξη των δικαιωμάτων.

16 Εφαρμογή, Γ ΦΑΣΗ Εφαρμογή, Γ ΦΑΣΗ 1. Ζητάμε από τα παιδιά ορισμούς των δικαιωμάτων τους οποίους καταγράφουμε στον πίνακα. 2. Ορίζουμε την έννοια υποχρέωση. Ζητάμε από τα παιδιά και καταγράφουμε παραδείγματα υποχρεώσεων. 3. Συζητούμε τη διαφορά μεταξύ δικαιωμάτων και υποχρεώσεων. 4. Μοιράζουμε το υλικό στους μαθητές και εξηγούμε την εργασία: να δημιουργήσουν τη Χάρτα των Δικαιωμάτων και των Υποχρεώσεων σε δύο στήλες.

17 Διακρίσεις δικαιωμάτων Από τα παραθέματα και τις εικόνες που έχουμε δώσει ζητάμε από τα παιδιά να μας πουν κατά την κρίση τους, τι είδους δικαιώματα έχουμε εδώ. Αφού καταλήξουμε στις διακρίσεις ο/η εκπαιδευτικός συνοψίζει τον ορισμό κάθε δικαιώματος (ατομικού-πολιτικού- κοινωνικού)

18 Ύστερα μπαίνουμε στην έννοια της χρήσης των δικαιωμάτων, αν είναι απεριόριστη ή δέχονται περιορισμούς. Από την συζήτηση στην τάξη βγαίνει το συμπέρασμα ότι υπάρχουν περιορισμοί για το κοινό συμφέρον. Δίνουμε παραδείγματα από την καθημερινότητα γι’ αυτό. π. χ. κανόνες οδικής κυκλοφορίας, κανονισμοί για λύματα βιομηχανιών, κ.τλ.

19 καταχρηστική άσκηση δικαιώματος Το Σύνταγμα, επίσης, ορίζει ότι «η καταχρηστική άσκηση δικαιώματος δεν επιτρέπεται». (άρθρο 25 παρ. 3 Σ.). Καταχρηστικά ασκείται ένα δικαίωμα, όταν ασκείται σε βάρος των άλλων.

20 Υποχρεώσεις, βάσει του Συντάγματος,άρ.4, 25,120 Υποχρέωση κοινωνικής ευθύνης και αλληλεγγύης. Υποχρέωση τήρησης του Συντάγματος και των νόμων (φορολογική, στρατιωτική, εκπαιδευτική και εκλογική) Υποχρέωση όλων των πολιτών να υπερασπίζονται τη Δημοκρατία

21 Άρθρο 17 παρ. 1 και 2 του Συντάγματος 1. Η ιδιοκτησία τελεί υπό την προστασία του Κράτους, τα δικαιώματα όμως που απορρέουν από αυτή δεν μπορούν να ασκούνται σε βάρος του γενικού συμφέροντος. 2. Κανένας δεν στερείται την ιδιοκτησία του, παρά μόνο για δημόσια ωφέλεια…., όταν και όπως ο νόμος ορίζει, και πάντοτε αφού προηγηθεί πλήρης αποζημίωση

22 Όπως είναι γνωστό η απόκτηση από τη ΔΕΗ των εδαφών για την εκμετάλλευση του λιγνίτη που υπήρχε στο υπέδαφος, έγινε με αναγκαστικές απαλλοτριώσεις προς δημόσιο όφελος βάσει του Ν. 183 Α/1995 και του Ν. 1280/82, οι οποίοι ρητά αναφέρουν ότι μετά την εξόρυξη του λιγνίτη τα εδάφη αυτά θα αποκατασταθούν και θα επαναποδοθούν στις τοπικές κοινωνίες (ακτήμονες, Ε.Γ.Σ., ΟΤΑ). Τα Νέα της Πτολεμαϊδας

23 Κάτοικοι μιας περιοχής της Πετρούπολης, στην οποία λειτουργεί εργαστήριο κλισέ και εκτυπωτικών εργασιών προσέφυγαν τον Μάιο του 2003 στον Συνήγορο του Πολίτη, καταγγέλλοντας ότι η λειτουργία του συγκεκριμένου εργαστηρίου που λειτουργεί δίπλα στα σπίτια τους, έχει ήδη προκαλέσει σοβαρές βλάβες στην υγεία τους, εξαιτίας της χρήσης χημικών ουσιών που επιδρούν βλαπτικά τόσο στη δημόσια υγεία όσο και στο περιβάλλον. Εφημερίδα Η καθημερινή, 8-2- 2007

24 Σύνδεση Ατομικών δικαιωμάτων με ανθρώπινα δικαιώματα Οργανώσεις –κινήματα που δραστηριοποιούνται στον τομέα αυτό. Ο.Η.Ε. ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗ ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΓΙΑ ΤΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ http://europa.eu/pol/rights/inde x_el.htmhttp://europa.eu/pol/rights/inde x_el.htm, Ο Χάρτης θεµελιωδών δικαιωµάτων Ο Χάρτης θεµελιωδών δικαιωµάτων ΔΙΕΘΝΗΣ ΑΜΝΗΣΤΙΑ, http://www.amnesty.org.gr http://www.amnesty.org.gr ΆΛΛΕΣ ΜΗ ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ

25 Προστασία δικαιωμάτων Η προστασία στο πλαίσιο του Συμβουλίου της Ευρώπης, Η ΕΣΔΑ Τα θεμελιώδη δικαιώματα στις Συνθήκες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η προστασία στο πλαίσιο του ΟΗΕ.

26 Διαδικασία (Εναλλακτικές προτάσεις) Δραματοποιημένες παρουσιάσεις ανά ζεύγη μαθητών (Δικαιώματα- Υποχρεώσεις) Π.χ. έχω δικαίωμα να ζω απερίσπαστος στην κατοικία μου, χωρίς παρακολούθηση είτε από τους άλλους είτε από τα κρατικά όργανα όμως, έχω και την υποχρέωση να σεβαστώ και το δικαίωμα του άλλου να ζει κατά τον ίδιο τρόπο., κ.λπ.

27 Δ΄ ΦΑΣΗ ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ (TEST) ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Β/ΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΕΥΒΟΙΑΣ 5ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΧΑΛΚΙΔΑΣ ΤΑΞΗ Γ΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΜΑΘΗΤΗ/ΤΡΙΑΣ………………………………………………………… ΤΑΞΗ………..ΤΜΗΜΑ……………ΜΑΘΗΜΑ…………………………………… ……… Α) ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΩΣΤΟΥ-ΛΑΘΟΥΣ (Σ-Λ) ΜΟΝΑΔΕΣ 6 (3Χ2=6) Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις ως σωστές ή λανθασμένες, βάζοντας σε κύκλο το αντίστοιχο γράμμα (Σ για τις σωστές Λ για τις λανθασμένες). Σ-Λ Τα ατομικά δικαιώματα δεν έχουν περιορισμούς Σ-Λ Τα ατομικά δικαιώματα είναι απαράγραπτα Σ-Λ Η καταχρηστική άσκηση του δικαιώματος δεν κατοχυρώνεται ρητά στο Σύνταγμα

28 Β) ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧ ι ΣΗΣ ΜΟΝΑΔΕΣ 2 Να αντιστοιχήσεις τα δεδομένα της στήλης Α με το γράμμα των δεδομένων της στήλης Β που ταιριάζει. ΣΤΗΛΗ Α ΣΤΗΛΗ Β Κοινωνική ευθύνη και αλληλεγγύη κοινωνικό δικαίωμα Άσκηση δικαιώματος σε βάρος άλλων πολιτών πολιτικό δικαίωμα Δικαίωμα στην υγεία περιορισμός δικαιώματος Δικαίωμα ψήφουΑτομικό δικαίωμα Δικαίωμα στην εκπαίδευσηκατάχρηση δικαιώματος

29 Γ) Ερωτήσεις συμπλήρωσης κενού ΜΟΝΑΔΕΣ 2 Τα δικαιώματα κατοχυρώθηκαν για να περιορίσουν……. Τα κοινωνικά δικαιώματα κατοχυρώθηκαν……. ως αποτέλεσμα της επέμβασης του…. υποχρέωση τήρησης του Συντάγματος σημαίνει…

30 Δ) Ερωτήσεις σύντομης απάντησης Μονάδες 10 1. Να αναφέρετε δύο ατομικά δικαιώματα, 2. Να αναφέρετε δύο κοινωνικά δικαιώματα, 3. Να αναφέρετε δύο πολιτικά δικαιώματα, 4. Πως προστατεύονται τα δικαιώματα;

31 Α/ Δίπλα σε καθεμιά από τις παρακάτω προτάσεις σημειώστε Σ, αν τη θεωρείτε σωστή, Λ, αν τη θεωρείτε λανθασμένη. Αν θεωρείτε την πρόταση λανθασμένη, διατυπώστε την ξανά σωστά: ___ Δικαίωμα είναι η εξουσία, η δυνατότητα που αναγνωρίζεται στο άτομο μέσα στο πλαίσιο μιας δημοκρατικής πολιτείας. ___ Τα δικαιώματά μας κατοχυρώνονται στο Σύνταγμα. ____Στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου μπορούν να προσφύγουν φυσικά πρόσωπα και κράτη.

32 Β/ Μπορείτε να προβείτε στις παρακάτω ενέργειες; Ναι ή όχι και γιατί; 1. Να απαγορεύσετε σε κάποιον να μπει στο σπίτι σας. 2. Να ψηφίσετε στις ευρωεκλογές. 3. Να εκδώσετε μια μαθητική εφημερίδα. 4. Να μην φοιτήσετε στο Γυμνάσιο.

33 Δ/ Δείτε προγράμματα που απευθύνονται στους νέους και τις νέες και τους προσφέρουν ευκαιρίες και πληροφόρηση σε όλα τα θέματα που τους ενδιαφέρουν, στην ιστοσελίδα της Γενικής Γραμματείας Νέας Γενιάς, http://neagenia.citron.gr.

34 Με έμβλημα την πεταλούδα και σύνθημα «Οι μαθητές ερευνούν, οι δήμοι ενημερώνονται, η κοινωνία ευαισθητοποιείται», πραγματοποιήθηκε από το 2006 - 07 η εκστρατεία ευαισθητοποίησης των εφήβων 28 πόλεων για το περιβάλλον, με τίτλο «Οικολογική μετακίνηση», υπό την αιγίδα του ΥΠ.Ε.Π.Θ. και του Υπουργείου Μεταφορών, Επικοινωνιών και Ανάπτυξης. Αναζητήστε πληροφορίες για τις εθελοντικές οργανώσεις που δρουν στην περιοχή σας. Θα σας ενδιέφερε να δραστηριοποιηθείτε σε κάποια από αυτές; Να αιτιολογήσετε τη στάση σας.

35 Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας Κατσίρας Λεωνίδας, Σχολικός Σύμβουλος Νομικών-Πολιτικών επιστημών, των Νομών Στερεάς Ελλάδος και Θεσσαλίας,