ΑΝΙΣΟΚΥΤΤΑΡΩΣΗ Παθολογική διακύμανση του μεγέθους των ερυθρών αιμοσφαιρίων (φυσιολογική διάμετρος = 7-8 μm) Παρατηρείται σε οποιαδήποτε βαριά αναιμία π.χ. σιδηροπενική αναιμία, μεγαλοβλαστική αναιμία (στα φυσιολογικά άτομα υπάρχει μια μικρή διακύμανση του μεγέθους των ερυθρών αιμοσφαιρίων στο επίχρισμα) 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ

ΜΙΚΡΟΚΥΤΤΑΡΩΣΗ Διάμετρος ερυθρών αιμοσφαιρίων μικρότερη από 6-7 μm (MCV κάτω από 80 fl) Παρατηρείται στη σιδηροπενική και σιδηροβλαστική αναιμία, ομόζυγη και ετερόζυγη μεσογειακή αναιμία, μολυβδίαση, αναιμία των χρόνιων νοσημάτων, στον υπερθυρεοειδισμού και φυσιολογικά στα παιδιά 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ

ΜΑΚΡΟΚΥΤΤΑΡΩΣΗ Διάμετρος των ερυθρών αιμοσφαιρίων >8-8.5 μm (MCV μεγαλύτερος από 100 fl) καλή πλήρωση με αιμοσφαιρίνη (νεαρά ερυθρά, πρώιμη απώλεια του πυρήνα, διαταραχή σύνθεσης DNA με μεγαλοβλαστική ωρίμανση) Παρατηρείται σε αυξημένη ερυθροποίηση, τη μεγαλοβλαστική αναιμία, την ηπατική νόσο, τον υποθυρεοειδισμό, τις αιμολυτικές αναιμίες (δικτυοερυθροκυττάρωση), το μυέλωμα, την τριχωτή λευχαιμία, την μυελόφθιση, τον αλκοολισμό, τη σπληνεκτομή και φυσιολογικά στα νεογνά 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ

ΜΑΚΡΟΚΥΤΤΑΡΩΣΗ ΜΕ ΩΟΕΙΔΕΣ ΣΧΗΜΑ ΤΩΝ ΕΡΥΘΡΩΝ Μεγάλα (διάμετρος μεγαλύτερη από 8 μm) και ωοειδή ερυθρά αιμοσφαίρια. Παρατηρείται στη μεγαλοβλαστική αναιμία Μακροκυττάρωση και λεπτοκυττάρωση (αυξημένη διάμετρος αλλά φυσιολογικός MCV) με συνοδό υποχρωμία (στοχοκυττάρωση) παρατηρείται σε ηπατικά νοσήματα και μετά σπληνεκτομή 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ

ΥΠΟΧΡΩΜΙΑ Ελάττωση της έντασης του χρώματος των ερυθρών αιμοσφαιρίων, αύξηση της κεντρικής ωχρής περιοχής (φυσιολογικά το 1/3 της διαμέτρου του ερυθρού) και μείωση της πυκνότητας της αιμοσφαιρίνης κατά ερυθρό αιμοσφαίριο (MCHC μικρότερη από 30 g/dl, ΜCH μικρότερη από 27 pg). Οφείλεται σε σιδηροπενία, ανεπαρκή σύνθεση αιμοσφαιρινικών αλύσων και ανεπάρκεια σύνθεσης πορφυρίνης Παρατηρείται στη σιδηροπενική αναιμία, τη σιδηροβλαστική αναιμία, τη μεσογειακή αναιμία, αιμοσφαιρινοπάθειες (C, Ε), την μολυβδίαση, την ανεπάρκεια της τρανσφερρίνης, την αναιμία χρόνιων νοσημάτων (π.χ. νοσήματα κολλαγόνου, κακοήθη νοσήματα κλπ) 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ

ΥΠΕΡΧΡΩΜΙΑ Δεν είναι δυνατή φυσιολογικά αλλά είναι επιγενές φαινόμενο (ελάττωση του μεγέθους των ερυθρών συγκριτικά με την περιεκτικότητα τους σε αιμοσφαιρίνη). Σφαιροκύτταρα στην αυτοάνοση αιμολυτική αναιμία, πυκνοκύτταρα στα εκτεταμένα εγκαύματα κλπ Αυξημένο MCHC στην σφαιροκυττάρωση, την ενδαγγειακή αιμόλυση, σε υψηλούς τίτλους ψυχροσυγκολυτινών, σε βαριά υπερλιπιδαιμία και σε πολύ βαρείς καπνιστές (σπάνια) 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ

ΑΝΙΣΟΧΡΩΜΙΑ Ερυθρά αιμοσφαίρια με διαφορετική περιεκτικότητα σε αιμοσφαιρίνη (διαφορά έντασης χρώσης των ερυθρών στο επίχρισμα) Παρατηρείται στη φάση αποκατάστασης μετά την έναρξη θεραπείας π.χ. μιας σιδηροπενικής αναιμίας, τη σιδηροβλαστική αναιμία ή τη συνδυασμένη ανεπάρκεια σιδήρου με βιταμίνη Β12 ή φυλλικό οξύ 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ

ΠΟΙΚΙΛΟΚΥΤΤΑΡΩΣΗ Παθολογική διακύμανση του σχήματος των ερυθρών αιμοσφαιρίων. Κυκλοφορία ερυθρών με διάφορα παθολογικά σχήματα Παρατηρείται σε οποιαδήποτε βαριά αναιμία π.χ. στη μεγαλοβλαστική αναιμία, σιδηροπενική αναιμία, τα μυελοϋπερπλαστικά ή μυελοδυσπλαστικά σύνδρομα, τις αιμολυτικές αναιμίες και μερικά σχήματα είναι διαγνωστικά των υποκείμενων νόσων 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ

ΣΦΑΙΡΟΚΥΤΤΑΡΩΣΗ Ερυθρά αιμοσφαίρια σφαιρικού σχήματος με εξαφάνιση της κεντρικής ωχρής περιοχής και συχνά μικρότερου μεγέθους από τα φυσιολογικά ερυθρά (μικροσφαιροκύτταρα), μη υπόχρωμα κύτταρα, σχέση επιφάνειας προς όγκο μειωμένη. Διαταραχές μεμβράνης ερυθρών, τμήματα ερυθρών μετά απώλεια μεμβράνης (ρήξη λόγω δικτύου ινικής, παθολογική επιφάνεια αγγείων, τεχνητές βαλβίδες, μοσχεύματα) Παρατηρείται στην κληρονομική σφαιροκυττάρωση (ομοιόμορφος πληθυσμός), την αυτοάνοση αιμολυτική αναιμία, την αιμοσφαιρινοπάθεια CC, ενώ μικρό ποσοστό μπορεί να εμφανίζεται σε όλες τις αιμολυτικές αναιμίες καθώς και μετά από μετάγγιση συντηρημένου αίματος ή εγκαύματα 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ

ΕΛΛΕΙΠΤΟΚΥΤΤΑΡΩΣΗ Ερυθρά αιμοσφαίρια ελλειπτοειδούς σχήματος (η επιμήκης διάμετρος μεγαλύτερη από την κάθετη, αποστρογγυλεμένα άκρα, ερυθρά σχήματος πούρου), μη υπόχρωμα κύτταρα. Κληρονομική ή επίκτητη διαταραχή Παρατηρείται στην κληρονομική ελλειπτοκυττάρωση, τη σιδηροπενική αναιμία, τα μυελοδυσπλαστικά σύνδρομα ή τη μεγαλοβλαστική αναιμία και την κληρονομική πυροποικιλοκυττάρωση 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ

ΣΤΟΜΑΤΟΚΥΤΤΑΡΩΣΗ Ερυθρά που η κεντρική ωχρή περιοχή τους δεν είναι στρογγυλή αλλά σχισμοειδής. Κληρονομική ή επίκτητη διαταραχή (διαταραχή κατασκευής ή λειτουργίας μεμβράνης με αποτέλεσμα παθολογική διαβατότητα) Παρατηρείται στην κληρονομική στοματοκυττάρωση και σε άλλες κληρονομικές αιμολυτικές αναιμίες, τη μεσογειακή αναιμία, τα εγκαύματα, τον συστηματικό ερυθηματώδη λύκο, τη μολυβδίαση, ηπατική νόσο (αλκοολική κίρρωση), σε Rhesus-null γονότυπο ή την κακή μονιμοποίηση του επιχρίσματος (artefact), σε κακοήθειες και τον οξύ αλκοολισμό 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ

ΔΡΕΠΑΝΟΚΥΤΤΑΡΩΣΗ Ερυθρά με σχήμα δρέπανου (αναστρέψιμα ή μη αναστρέψιμα) Xαρακτηρίζουν τη δρεπανοκυτταρική αναιμία (SS, SA, SC) (οξύαιχμα άκρα που τα διαφορίζουν από μερικά ελλειπτοκύτταρα, σύνηθες in vitro ενώ in vivo τα είναι άτυπα), αιμοσφαιρινοπάθεια Ccapetown, την αιμοσφαι-ρινοπάθεια Ι 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ

ΣΤΟΧΟΚΥΤΤΑΡΩΣΗ Υπόχρωμα ερυθρά που εμφανίζουν στο επίχρισμα μορφή στόχου (πυκνή κεντρική και περιφερική περιοχή με μια ενδιάμεση ωχρή περιοχή σαν κονκάρδα, αυξημένη σχέση επιφάνειας προς όγκο). Μείωση ρυθμού και βαθμού απώλειας λιπιδίων από τα ΔΕΚ με τη σπληνεκτομή, συγκέντρωση χοληστερόλης και φωσφολιπιδίων στα ερυθρά και κληρονομικά αίτια Παρατηρείται σε ηπατική νόσο, αποφρακτικό ίκτερο, τη μεσογειακή αναιμία, σε αιμοσφαιρινοπάθειες (S, C, D, Ε, SC, μικροδρεπανοκυτταρική αναιμία), ανεπάρκεια LCAT, μετά σπληνεκτομή και σε όλα τα αίτια βαριάς υποχρωμίας 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ

ΛΕΠΤΟΚΥΤΤΑΡΩΣΗ Λεπτά, υπόχρωμα κύτταρα, φυσιολογική διάμετρος, μειωμένος MCV Παρατηρείται στη μεσογειακή αναιμία 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ

ΣΧΙΣΤΟΚΥΤΤΑΡΩΣΗ Κομμάτια ερυθρών αιμοσφαιρίων με ακανόνιστο σχήμα και μέγεθος (έντονη ποικιλοκυττάρωση και ανισοκυττάρωση) Παρατηρείται στην ουραιμία, το ουραιμικό-αιμολυτικό σύνδρομο, τη διάχυτη ενδαγγειακή πήξη, μικροαγγειοπαθητική αιμολυτική αναιμία, τα εγκαύματα, τη θρομβωτική θρομβοπενική πορφύρα, την τοξική δράση ουσιών, τα μυελοδυσπλαστικά σύνδρομα και την κακοήθη υπέρταση 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ

ΚΡΑΝΟΚΥΤΤΑΡΑ Ενας τύπος σχιστοκυττάρων που παίρνουν τη μορφή κράνους Παρατηρείται στην ουραιμία, το ουραιμικό-αιμολυτικό σύνδρομο, τη διάχυτη ενδαγγειακή πήξη, μικροαγγειοπαθητική αιμολυτική αναιμία, τα εγκαύματα, τη θρομβωτική θρομβοπενική πορφύρα, την τοξική δράση ουσιών, τα μυελοδυσπλαστικά σύνδρομα και την κακοήθη υπέρταση 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ

ΕΧΙΝΟΚΥΤΤΑΡΑ Ερυθρά με ανώμαλη επιφάνεια με λεπτές ακανθώδεις προσεκβολές (συνήθως 10-30 σε κανονικά διαστήματα) που δίνουν στην μεμβράνη πριονωτή όψη. Αποτέλεσμα αλλοιώσεων του ενδο και εξωκυττάριου περιβάλλοντος (συγκέντρωση λιπαρών οξέων ή/και λυσολεκιθίνης στην επιφάνεια λόγω διαταραχών του πλάσματος ή του μεταβολισμού των ερυθρών) Παρατηρούνται στις αιμολυτικές αναιμίες, σε ηπατική νόσο, ουραιμία, διάχυτη ενδαγγειακή πήξη, θρομβωτική θρομβοπενική πορφύρα, ανεπάρκεια πυρουβικής κινάσης (ιδιαίτερα μετά σπληνεκτομή), ανεπάρκεια φωσφογλυκερινικής κινάσης, σε γενικευμένο καρκίνο και φυσιολογικά στα νεογνά και στην παιδική ηλικία. Προσοχή γιατί αρκετές φορές οφείλονται σε ταχεία και κακή μονιμοποίηση της επίστρωσης ή στη δράση οινοπνεύματος στο μη καλά ξηραμένο επίχρισμα 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ

ΑΚΑΝΘΟΚΥΤΤΑΡΑ Μικρά ερυθρά με ακανόνιστο σχήμα που η επιφάνειά τους χαρακτηρίζεται από βαθιές ακανόνιστες εσοχές και εξοχές (5-10 προσεκβολές, πιο έντονες από ότι στα εχινοκύτταρα). Αυξημένη σχέση χοληστερίνης προς λεκιθίνη στα ερυθρά όταν συνοδεύεται με ηπατική νόσο (διορθώνεται σε φυσιολογική μορφολογία με επίδραση μη ιοντικών απορρυπαντικών) Παρατηρούνται στην α-βήτα-λιποπρωτεϊναιμία (κληρονομική ακανθοκυττάρωση ή νόσος των Bassen-Kornzwedz), την ανεπάρκεια πυρουβικής κινάσης ή σε ηπατική νόσο με αιμολυτική αναιμία, σπάνια μετά σπληνεκτομή 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ

ΔΑΚΡΥΟΚΥΤΤΑΡΑ Ονομάζονται λόγω του σχήματός τους και ρακετοκύτταρα, απιοειδή ή σταγονοειδή ερυθρά αιμοσφαίρια (συνήθως μικροκύτταρα και υπόχρωμα) Παρατηρούνται στα μυελοϋπερπλαστικά σύνδρομα, την μυελοφθισική αναιμία, (μεταστάσεις, κοκκιωματώδεις νόσοι, ίνωση του μυελού), τις αναιμίες με ύπαρξη εξωμυελικής αιμοποίησης, την μη αποδοτική ερυθροποίηση ή τη σπληνομεγαλία κλπ 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ

ΞΗΡΟΚΥΤΤΑΡΑ Πυκνά, αφυδατωμένα ακανόνιστου σχήματος ερυθρά, συχνά καθίζηση της αιμοσφαιρίνης στην περιφέρεια. Αποτέλεσμα αφυδάτωσης Παρατηρούνται στην κληρονομική ξηροκυττάρωση. ΚΩΔΩΝΟΚΥΤΤΑΡΑ, ΚΑΠΕΛΟΚΥΤΤΑΡΑ, ΑΣΤΡΟΚΥΤΤΑΡΑ, ΚΝΙΖΟΚΥΤΤΑΡΑ, ΚΕΡΑΤΟΚΥΤΤΑΡΑ κλπ Ανάλογα με το σχήμα των ερυθρών στο οπτικό ή σε άλλα μικροσκόπια 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ

ΕΜΠΥΡΗΝΑ ΕΡΥΘΡΑ Ερυθρά αιμοσφαίρια που περιέχουν ακόμα τον πυρήνα τους (ερυθροβλάστες που μπορεί να είναι ορθοβλαστικοί, μεγαλοβλαστικοί ή δυσερυθροποιητικοί) Παρατηρούνται στις αιμολυτικές αναιμίες, λευχαιμίες, μυελοϋπερπλαστικά ή μυελοδυσπλαστικά σύνδρομα, την ιδιοπαθή ερυθραιμία, τις μυελοφθισικές αναιμίες, το μυέλωμα, την εξωμυελική αιμοποίηση, μεγαλοβλαστική αναιμία, σπληνεκτομή ή σε οποιαδήποτε βαριά ή οξεία αναιμία και στην κατάληψη του μυελού από μεταστάσεις 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ

ΣΩΜΑΤΙΑ Howell-Jolly Eνδοερυθροκυτταρικά sσφαιρικά σωμάτια χρώματος ερυθροκύανου (με χρώση Wright) που είναι κομμάτια από τον πυρήνα (πυρηνορρηξίες, θετική χρώση για DNA, Feulgen) Παρατηρούνται στον υποσπληνισμό ή την κακοήθη αναιμία 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ

ΣΩΜΑΤΙΑ Heinz Μικρά στρογγυλά έγκλειστα που φαίνονται στο μικροσκόπιο αντιθέσεως φάσεων ή μετά από έμβια χρώση στο κοινό μικροσκόπιο (χρώση με methyl violet ή new methylen blue) Παρατηρούνται σε κληρονομικές αιμολυτικές αναιμίες (π.χ. ανεπάρκεια G6PD), τις δευτερογενείς αιμολυτικές αναιμίες λόγω φαρμάκων (δαψώνη, φαινακετίνη κλπ), τα μεσογειακά σύνδρομα (αιμοσφαιρινοπάθεια Η), σε μερικές αιμοσφαιρινοπάθειες (αιμοσφαιρίνη Zurich, Koln, Ube, I κλπ) ή σε ασταθείς αιμοσφαιρίνες 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ

ΣΙΔΗΡΟΚΥΤΤΑΡΑ (σωμάτια Pappenheimer) Ερυθρά αιμοσφαίρια που περιέχουν κοκκία σιδήρου, που χρωματίζονται κυανοπράσινα με χρώση Wright ή Prussian blue Παρατηρούνται στις σιδηροβλαστικές αναιμίες, τον υποσπληνισμό ή τις χρόνιες αιμολυτικές αναιμίες 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ

ΤΣΙΜΠΗΜΕΝΑ ΕΡΥΘΡΑ ΕΡΥΘΡΑ ΜΕ ΚΕΝΟΤΟΠΙΑ Ερυθρά αιμοσφαίρια με μικρό, σαν αποσπασμένο με την κορυφή λαβίδας, τμήμα Παρατηρούνται στα ερυθρά που περιέχουν έγκλειστο (κατακράτησή του από τον σπλήνα) όπως π.χ. στην έλλειψη G6PD ΕΡΥΘΡΑ ΜΕ ΚΕΝΟΤΟΠΙΑ Παρατηρούνται στις δυσερυθροποιήσεις και είναι ενδεικτικά υποσπληνισμού 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ

ΔΑΚΤΥΛΙΟΙ Cabot Eνδοερυθροκυτταρικοί δακτυλιοειδείς σχηματισμοί που είναι υπολείμματα της πυρηνικής ατράκτου κατά τη διαίρεση του κυττάρου Παρατηρούνται στη μεγαλοβλαστική αναιμία ή τη μολυβδίαση 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ

ΔΙΚΤΥΟΕΡΥΘΡΟΚΥΤΤΑΡΩΣΗ Υπαρξη κυανού δικτύου από RNA στα ερυθρά μετά έμβια χρώση με new methylene blue. Παρουσιάζεται στο επίχρισμα σαν ΜΑΚΡΟΚΥΤΤΑΡΩΣΗ με διάχυτη βασεοφιλία (ΠΟΛΥΧΡΩΜΑΤΟΦΙΛΙΑ) ή λεπτή ΒΑΣΕΟΦΙΛΗ ΣΤΙΞΗ στις χρώσεις Wright Παρατηρείται στις αιμολυτικές αναιμίες, την απώλεια αίματος, μετά τη χορήγηση θεραπείας σε σιδηροπενική ή μεγαλοβλαστική αναιμία ή στις ανθεκτικές αναιμίες με μη αποδοτική ερυθροποίηση ΒΑΣΕΟΦΙΛΗ ΣΤΙΞΗ (λεπτή) εμφανίζεται στις παραπάνω καταστάσεις και (πιο αδρή και παχιά) στην μολυβδίαση (μιτοχονδριακό RNA και σίδηρος) και στην ανεπάρκεια πυριμιδίνο-5-νουκλεοτιδάσης 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ

ROULEAUX (ερυθρά σε διάταξη σαν στήλη νομισμάτων) Συναθροίσεις ερυθρών που διατάσσονται κανονικά το ένα πάνω στο άλλο Παρατηρούνται στο μυέλωμα, την μακροσφαιριναιμία Waldenstrοm, το αίμα του ομφάλιου λώρου, την κύηση, σε κάθε αύξηση των γ-σφαιρινών, νόσο ψυχροσυγκολλητινών, σε νοσήματα από ιούς ή σε κακοήθη νοσήματα. Προσοχή για διάκριση από την κακή επίστρωση ιδιαίτερα σε άτομα με ψηλό αιματοκρίτη ΠΑΡΑΣΙΤΑ (ελονοσία, μπαμπεσίωση) 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ

ΥΠΟΨΙΑ ΑΙΜΑΤΟΛΟΓΙΚΩΝ ΔΙΑΓΝΩΣΕΩΝ ΠΟΥ ΑΠΑΙΤΟΥΝ ΤΕΛΕΣΗ ΑΝΑΡΡΟΦΗΣΗΣ ΜΥΕΛΟΥ ΟΛ (ιδιαίτερα με λίγους ή καθόλου βλάστες στο αίμα) ΜΔΣ (επιβεβαίωση και καθορισμός τύπου) Ουδετεροπενία, Ακοκκιοκυτταραιμία (σχέση μεταξύ προβαθμίδων, σχέση Κ:Ε) Απλαστική αναιμία (καλύτερη επιβεβαίωση με βιοψία μυελού) Υπερσπληνισμός Θρομβοπενία, Ιδιοπαθής θρομβοπενική πορφύρα Σιδηροπενική αναιμία (εκτίμηση των αποθηκών Fe) Θησαυρισμώσεις Λεμφώματα 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ

ΥΠΟΨΙΑ ΑΙΜΑΤΟΛΟΓΙΚΩΝ ΔΙΑΓΝΩΣΕΩΝ ΠΟΥ ΑΠΑΙΤΟΥΝ ΤΕΛΕΣΗ ΑΝΑΡΡΟΦΗΣΗΣ ΜΥΕΛΟΥ Μεγαλοβλαστική αναιμία (επιβεβαίωση ενδείξεων αίματος) Σιδηροβλαστική αναιμία Αιμολυτικές αναιμίες (εκτίμηση ερυθροποίησης) Ορθόχρωμη, ορθοκυτταρική αναιμία (ερυθροβλαστοπενία) Μεταστατικά νεοπλάσματα Πολλαπλούν μυέλωμα Μακροσφαιριναιμία Waldenstrοm Νόσος Gaucher, Niemann-Pick Λεϊσμανίαση (αρκετές φορές ελονοσία) 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ

ΥΠΟΨΙΑ ΑΙΜΑΤΟΛΟΓΙΚΩΝ ΔΙΑΓΝΩΣΕΩΝ ΠΟΥ ΑΠΑΙΤΟΥΝ ΤΕΛΕΣΗ ΒΙΟΨΙΑΣ ΜΥΕΛΟΥ Αμυλοείδωση, μυέλωμα Απλαστική αναιμία Αξιολόγηση κυτταροπενίας (ολική κυτταροβρίθεια) Μυελοσκλήρυνση Κοκκιωματώδης νόσος (φυματίωση), λιποειδώσεις Λεμφώματα, τριχωτή λευχαιμία Μεταστατικό νεόπλασμα Μυελοϋπερπλαστικά σύνδρομα (μυελοϊνωση) Θρομβωτική θρομβοπενική πορφύρα 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ

ΚΥΤΤΑΡΟΒΡΙΘΕΙΑ Η εξέταση των επιχρισμάτων του μυελού δίνει λίγες πληροφορίες για την κυτταροβρίθεια Μπορεί να παρατηρηθεί πλούσιος ή υποκυτταρικός μυελός, αλλά η εξαγωγή συμπερασμάτων μπορεί να είναι διακινδυνευμένη Περισσότερες πληροφορίες από τη βιοψία του μυελού Η σχέση λίπους και αιμοποιητικών κυττάρων στους ενήλικες είναι 1:1 μέχρι 2:1 Αρκετές φορές η κυτταροβρίθεια διαφέρει σημαντικά σε διάφορες θέσεις ακόμα και της ίδιας περιοχής που έγινε η βιοψία 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ

ΥΠΕΡΚΥΤΤΑΡΙΚΟΣ ΜΥΕΛΟΣ Αύξηση του αριθμού των κυτταρικών μυελικών στοιχείων ή και άλλων κυττάρων (πλούσιος μυελός) Παρατηρείται στις μυελοφθισικές αναιμίες (διήθηση του μυελού από νεοπλασματικά κύτταρα, κύτταρα Gaucher ή κύτταρα Nieman-Pick), τις λευχαιμίες, τη φυματίωση, τις αναιμίες με μη αποδοτική ερυθροποίηση, τη μεγαλοβλαστική αναιμία (βλέπε επίσης και περιπτώσεις με υπερπλασία της ερυθράς, της κοκκιώδους και της μεγακαρυοκυτταρικής σειράς) 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ

ΥΠΟΚΥΤΤΑΡΙΚΟΣ ΜΥΕΛΟΣ (απλαστικός) Ελάττωση του αριθμού των μυελικών κυτταρικών στοιχείων εκτός των ινοβλαστών και των άλλων κυττάρων του μυελικού στρώματος Παρατηρείται κλασσικά στην απλαστική αναιμία (οποιασδήποτε αιτιολογίας), τη νυκτερινή παροξυσμική αιμοσφαιρινουρία, τα μυελοϋπερπλαστικά σύνδρομα, την ακτινοβόληση, φυματίωση, τριχωτή λευχαιμία (βλέπε επίσης και περιπτώσεις με υποπλασία της ερυθράς, της κοκκιώδους και της μεγακαρυοκυτταρικής σειράς) 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ

ΣΧΕΣΗ ΚΟΚΚΙΩΔΟΥΣ ΠΡΟΣ ΕΡΥΘΡΑ ΣΕΙΡΑ [Κ:Ε] Σχέση αναλογίας Π και προβαθμίδων τους προς την αναλογία των ερυθροβλαστών Συνήθως αποκλείεται η μέτρηση των Η και Β Αρκετοί προτιμούν να αποκλείουν από τη σχέση τα Π (χαμηλότερες φυσιολογικές τιμές) Η σχέση κυμαίνεται από 1.5:1 μέχρι 3.3:1 (μέση τιμή 2.3 Αν η κοκκιώδης σειρά αξιολογηθεί φυσιολογική, αύξηση της σχέσης Κ:Ε δείχνει μείωση της μάζας των εμπύρηνων κυττάρων της ερυθράς σειράς, και μείωση της σχέσης Κ:Ε δείχνει αύξηση αυτής της μάζας Ιδιες συσχετίσεις πρέπει να γίνονται για την αξιολόγηση του λόγου Κ:Ε επί υπερπλασίας της ερυθράς σειράς Αν και οι δύο σειρές είναι παθολογικές δεν είναι δυνατή η αξιολόγηση της ολικής παραγωγής με υπολογισμό της σχέσης Κ:Ε 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ

ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΡΥΘΡΑΣ ΣΕΙΡΑΣ Αύξηση του αριθμού των εμπύρηνων κυττάρων της ερυθράς σειράς (σχέση κοκκιώδους προς ερυθρά [Κ/Ε] ελαττωμένη [< 2 : 1]) Παρατηρείται στην απώλεια αίματος, τη σιδηροπενική αναιμία, τις αιμολυτικές αναιμίες, την ιδιοπαθή ερυθραιμία, μεγαλοβλαστική αναιμία ή τον υπερσπληνισμό 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ

ΥΠΟΠΛΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΡΥΘΡΑΣ ΣΕΙΡΑΣ Ελάττωση του αριθμού των εμπύρηνων κυττάρων της ερυθράς σειράς (σχέση κοκκιώδους προς ερυθρά [Κ/Ε] αυξημένη [> 4 : 1]) Παρατηρείται στην απλασία της ερυθράς σειράς που συνοδεύεται από θύμωμα, μυασθένεια, την ερυθροβλαστοπενία από παρβοϊούς ή τις λευχαιμίες Η πρόσμιξη με περιφερικό αίμα μπορεί να δίνει την εντύπωση υποπλασίας της ερυθράς σειράς 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ

ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑ ΤΗΣ ΚΟΚΚΙΩΔΟΥΣ ΣΕΙΡΑΣ Αυξημένος αριθμός των κυττάρων της κοκκιώδους σειράς (σχέση κοκκιώδους προς ερυθρά [Κ/Ε] αυξημένη [> 4 : 1]) Παρατηρείται στις λευχαιμίες, λευχαιμοειδείς αντιδράσεις, λοιμώξεις, τη λοιμώδη μονοπυρήνωση, τον υπερσπληνισμό ή την ουδετεροπενία ανοσολογικής αρχής (περιφερική καταστροφή πολυμορφοπυρήνων) 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ

ΥΠΟΠΛΑΣΙΑ ΤΗΣ ΚΟΚΚΙΩΔΟΥΣ ΣΕΙΡΑΣ Ελαττωμένος αριθμός κυττάρων της κοκκιώδους σειράς (σχέση κοκκιώδους προς ερυθρά [Κ/Ε] ελαττωμένη [< 2 : 1]). Παρατηρείται στην ακοκκιοκυτταραιμία, ακτινοβόληση ή τα μυελοδυσπλαστικά σύνδρομα Η αύξηση των κυττάρων της ερυθράς σειράς μπορεί να δίνει την εικόνα σχετικής υποπλασίας της κοκκιώδους σειράς 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ

ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑ ΤΗΣ ΜΕΓΑΚΑΡΥΟΚΥΤΤΑΡΙΚΗΣ ΣΕΙΡΑΣ Αύξηση του αριθμού των μεγακαρυοκυττάρων και κυρίως των πιο άωρων μορφών τους με ύπαρξη λίγων πυρήνων Παρατηρείται στην απώλεια αίματος, την ιδιοπαθή θρομβοπενική πορφύρα, στον υπερσπληνισμό, την μυελογενή ή την μεγακαρυοκυτταρική λευχαιμία ή την περιφερική καταστροφή αιμοπεταλίων (ανοσολογική θρομβοπενική πορφύρα) 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ

ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑ ΤΗΣ ΜΕΓΑΚΑΡΥΟΚΥΤΤΑΡΙΚΗΣ ΣΕΙΡΑΣ Ελάττωση του αριθμού των μεγακαρυοκυττάρων (κυρίως σε τομές παραφίνης) Παρατηρείται στην ακτινοβόληση, απλαστική αναιμία (φάρμακα, τοξίνες, ιδιοπαθής απλαστική αναιμία), αμεγακαρυοκυτταρική θρομβοπενία (πλήρης έλλειψη κυττάρων της μεγακαρυοκυτταρικής σειράς που δείχνεται με ειδικά μονοκλωνικά αντισώματα), τις λευχαιμίες ή τις μυελοφθισικές αναιμίες (διήθηση του μυελού από νεοπλασματικά κύτταρα, κοκκιώματα ή ανάπτυξη ινώδους συνδετικού ιστού) 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ

ΕΡΥΘΡΟΒΛΑΣΤΕΣ ΜΕ ΚΕΝΟΤΟΠΙΑ Προερυθροβλάστες ή άλλοι ερυθροβλάστες οποιουδήποτε σταδίου ωρίμανσης με ύπαρξη κενοτοπίων στο πρωτόπλασμα ή στον πυρήνα Παρατηρούνται στην λήψη χλωραμφενικόλης, την ανεπάρκεια φαινυλαλανίνης, τη σιδηροβλαστική αναιμία ή τον αλκοολισμό (οξεία μέθη) 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ

ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ ΑΙΜΟΣΦΑΙΡΙΝΟΠΟΙΗΣΗΣ Παρουσία ώριμων ορθοβλαστών με πυκνωτικό πυρήνα αλλά με βασεόφιλο ή πολυχρωματόφιλο πρωτόπλασμα Παρατηρείται στη σιδηροπενική αναιμία 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ

ΜΕΓΑΛΟΒΛΑΣΤΩΣΗ Παρουσία ερυθροβλαστών μεγάλου μεγέθους με ώριμο οξύφιλο πρωτόπλασμα και άωρη υφή χρωματίνης του πυρήνα. Ερυθροβλάστες με λεπτή κατανομή της χρωματίνης, ασύγχρονη ωρίμανση μεταξύ πυρήνα-πρωτοπλάσματος και ύπαρξη πυρηνορρηξιών Παρατηρείται στη μεγαλοβλαστική αναιμία, τις λευχαιμίες ή τη λήψη φαρμάκων (μεθοτρεξάτη, αρασυτίνη, σουλφαμεθοξαζόλη-τριμεθοπρίμη κλπ) 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ

ΔΥΣΕΡΥΘΡΟΠΟΙΗΣΗ Μεταβολές της χρωματίνης των πυρήνων όμοιες με τη μεγαλοβλαστική αναιμία. Υπαρξη κυττάρων με δύο ή περισσότερους πυρήνες και ενδοπυρηνικές γέφυρες, παρουσία γιγάντιων ερυθροβλαστών και άλλων ανωμαλιών των πυρήνων των ερυθροβλαστών καθώς και διαταραχές αιμοσφαιρινοποίησης Παρατηρείται σε αιμολυτικές αναιμίες, την ερυθρολευχαιμία, σιδηροβλαστική αναιμία, τον αλκοολισμό, σε ηπατική νόσο, μυελοφθισική αναιμία, τις δυσερυθροποιητικές αναιμίες ή τη λήψη φαρμάκων που εμπλέκονται στον μεταβολισμό του DNA 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ

ΓΙΓΑΝΤΙΑ ΚΥΤΤΑΡΑ Μεγάλου μεγέθους ραβδοπύρηνα, μεταμυε-λοκύτταρα ή μυελοκύτταρα Παρατηρούνται στη μεγαλοβλαστική αναιμία 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ

ΑΝΑΣΤΟΛΗ ΩΡΙΜΑΝΣΗΣ (στροφή προς τ'αριστερά) ΑΝΑΣΤΟΛΗ ΩΡΙΜΑΝΣΗΣ (στροφή προς τ'αριστερά) Κοκκιώδης σειρά φυσιολογική, υποπλαστική ή υπερπλαστική, χωρίς ανεύρεση μυελοκυττάρων, μεταμυελοκυττάρων και πολυμορφοπυρήνων (ανάλογα με το επίπεδο της αναστολής). Αριθμός βλαστών και προμυελοκυττάρων φυσιολογικός ή αυξημένος Παρατηρείται στην ακοκκιοκυτταραιμία ή την περιφερική καταστροφή των πολυμορφοπυρήνων (π.χ. υπερσπληνισμός, ανοσολογική καταστροφή) 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ

ΛΕΜΦΟΚΥΤΤΑΡΩΣΗ ΜΟΝΟΚΥΤΤΑΡΩΣΗ ΛΕΜΦΟΚΥΤΤΑΡΩΣΗ ΜΟΝΟΚΥΤΤΑΡΩΣΗ Αύξηση του ποσοστού των λεμφοκυττάρων στον μυελό πάνω από 20% ή των μονοκυττάρων πάνω από 5% Παρατηρείται στην απλαστική αναιμία, τις λευχαιμίες (π.χ. χρόνια λεμφογενής λευχαιμία, χρόνια μυελομονοκυτταρική λευχαιμία), τα λεμφώματα, τη λοιμώδη μονοπυρήνωση, τις ιογενείς λοιμώξεις ή την αναρρόφηση λεμφοζιδίου 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ

ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑ ΤΩΝ ΜΑΣΤΟΚΥΤΤΑΡΩΝ Υπαρξη στον μυελό βασεόφιλων κυττάρων των ιστών σε ποσοστό πάνω από 5% Παρατηρείται στην οστεοπόρωση, τη λευχαιμία από μαστοκύτταρα ή τη συστηματική μαστοκυττάρωση 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ

ΛΕΥΧΑΙΜΙΚΑ ΚΥΤΤΑΡΑ Αύξηση του ποσοστού των βλαστών στον μυελό (φυσιολογικά περίπου 1-5%) Παρατηρείται σε όλους τους τύπους οξείας λευχαιμίας, μυελοϋπερπλαστικών συνδρόμων, λευχαιμοειδούς αντίδρασης και σε αποκατάσταση της κοκκιώδους σειράς μετά από μυελική απλασία ή ακοκκιοκυτταραιμία 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ

ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑ ΤΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΤΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ Αύξηση των κυττάρων του δικτύου πάνω από 5% Παρατηρείται σε λοιμώξεις, φυματίωση, κακοήθη ιστιοκυττάρωση, λεμφώματα, μυέλωμα, φλεγμονώδη νοσήματα ή νοσήματα του κολλαγόνου 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ

ΕΡΥΘΡΟΦΑΓΟΚΥΤΤΑΡΩΣΗ Φαγοκυττάρωση ερυθρών αιμοσφαιρίων ή ερυθροβλαστών από κύτταρα του δικτύου Παρατηρείται στις αιμολυτικές αναιμίες, σε χρόνιες λοιμώξεις, φυματίωση, ή στην κοκοήθη ιστιοκυττάρωση 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ

ΜΑΚΡΟΦΑΓΑ ΜΕ ΛΙΠΟΕΙΔΗ Κύτταρα του ΔΕΣ με κενοτόπια που περιέχουν λιποειδή Τα κύτταρα Gaucher είναι μεγάλα, ωχρά κύτταρα με αφρώδες πρωτόπλασμα ή με σχηματισμό ινιδίων μέσα στο άφθονο πρωτόπλασμά τους Τα κύτταρα Nieman-Pick έχουν συχνά στρογγυλό πυρήνα, πρωτόπλασμα γεμάτο με μικρά υαλοειδή σταγονίδια που τους δίνουν μια αφρώδη ερυθρωπή, στικτή εμφάνιση Τα sea bleu ιστιοκύτταρα έχουν άφθονο bleu πρωτόπλασμα γεμάτο με σκοτεινά διάσπαρτα κοκκία 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ

ΜΑΚΡΟΦΑΓΑ ΜΕ ΛΙΠΟΕΙΔΗ Παρατηρούνται στις λιποειδώσεις, το μυέλωμα, την χρόνια μυελογενή λευχαιμία, ή στα νοσήματα που συνοδεύονται από πρώιμη καταστροφή κυττάρων της κοκκιώδους, της ερυθράς σειράς ή της μεγακαρυοκυτταρικής σειράς (π.χ. μεσογειακή αναιμία, χρόνια μυελογενής λευχαιμία, ιδιοπαθής θρομβοπενική πορφύρα καταστροφή και φαγοκυττάρωση κυτταρικών στοιχείων και ιδιαίτερα μεμβρανών) Στις κληρονομικές θησαυρισμώσεις πλήρωση των φαγοκυττάρων με ουσίες ανάλογα με το ένζυμο που ανεπαρκεί για των μεταβολισμό των λιποειδών 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ

ΜΑΚΡΟΦΑΓΑ ΜΕ ΛΙΠΟΕΙΔΗ Μεγάλος αριθμός sea bleu ιστιοκυττάρων παρατηρείται στο ομώνυμο σύνδρομο (μεταβίβαση με αυτοσωματικό υπολειπόμενο χαρακτήρα, σπληνομεγαλία, θρομβοπενική πορφύρα) και στην νόσο Nieman-Pick, ενώ μικρότερος αριθμός παρατηρείται στην υπερλιπο-πρωτεϊναιμία, την ΧΜΛ, την ανεπάρκεια ακυλτρανσ-φεράσης, την πολυκυτταραιμία, την χρόνια ιδιοπαθή θρομβοπενική πορφύρα, τη μεσογειακή και δρεπανοκυτταρική αναιμία, τη σαρκοείδωση, τη χρόνια κοκκιωματώδη νόσο και σε διάφορες λιποειδώσεις 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ

ΛΕΜΦΟΠΛΑΣΜΑΤΟΚΥΤΤΑΡΟΕΙΔΗ ΚΥΤΤΑΡΑ Κύτταρα με χαρακτηριστικά λεμφοκυττάρων και πλασματοκυττάρων Παρατηρούνται στην μακροσφαιριναιμία Waldenstrom, τα λεμφώματα ή στις ιογενείς λοιμώξεις 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ

ΠΛΑΣΜΑΤΟΚΥΤΤΑΡΩΣΗ Αύξηση των πλασματοκυττάρων στον μυελό πάνω από 2-5%. Πρέπει να διακρίνονται από τους οστεοβλάστες (τα πλασματοκύτταρα έχουν έκκεντρο πυρήνα με τροχοειδή διάταξη της χρωματίνης και σαφή περιπυρηνική άλω) Παρατηρείται στο μυέλωμα, τα λεμφώματα, την μακροσφαιριναιμία Waldenstrom, σε ηπατικά νοσήματα, καρκινωμάτωση, λοιμώξεις, αλλεργικά ή φλεγμονώδη νοσήματα, υπεργαμμασφαιριναιμία οποιασδήποτε αιτιολογίας, αμυλοείδωση, φυματίωση, ρευματοειδή αρθρίτιδα, πλασματοκυτταρική λευχαιμία (πλασματοβλάστες) ή στη νόσο Weber-Christian 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ

ΦΛΕΓΜΟΝΩΔΕΣ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΤΟΥ ΜΥΕΛΟΥ Αύξηση των πλασματοκυττάρων, των ηωσινόφιλων, των μονοκυττάρων και των κυττάρων του δικτύου στον μυελό Παρατηρείται σε λοιμώξεις, φλεγμονώδη νοσήματα ή σε κακοήθη νοσήματα 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ

ΚΥΤΤΑΡΑ Reed-Sternberg Κύτταρα με λοβωτό πυρήνα ή πολλούς πυρήνες με εμφανή πυρήνια που παίρνουν τη μορφή ματιών κουκουβάγιας στις τομές παραφίνης Παρατηρούνται στη νόσο του Hodgkin, σε άλλες κακοήθειες (π.χ. μελάνωμα, σάρκωμα, λεμφώματα, θύμωμα) ή στην λοιμώδη μονοπυρήνωση και την ερυθρά 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ

ΛΕΜΦΩΜΑΤΙΚΗ ΔΙΗΘΗΣΗ Αύξηση της αναλογίας λεμφοκυττάρων, λεμφοβλαστών και κυττάρων του δικτύου Παρατηρείται στα κακοήθη λεμφώματα 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ

ΚΟΚΚΙΩΜΑΤΩΔΗΣ ΔΙΗΘΗΣΗ Ανεύρεση κοκκιωμάτων στις ιστολογικές τομές του μυελού Παρατηρείται σε νοσήματα που χαρακτηρίζονται από ανάπτυξη κοκκιώματος όπως στη φυματίωση, βρουκέλλωση, λοιμώδη μονοπυρήνωση, στον έρπητα ζωστήρα, ιστοπλάσμωση, τη νόσο του Hodgkin, κοκκιωματώδη ηπατίτιδα, βηρυλλίωση και σε νοσήματα του κολλαγόνου (π.χ. ρευματοειδής αρθρίτιδα) 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ

ΝΕΟΠΛΑΣΜΑΤΙΚΑ ΚΥΤΤΑΡΑ Συναθροίσεις κυττάρων συνήθως με πυρήνα με άφθονα πυρήνια και άφθονο πρωτόπλασμα με συνήθως ασαφή όρια, ανεύρεση συγκυτίων, κυττάρων με ενδοπρωτοπλασματική ύπαρξη βλέννης (αδενοκαρκίνωμα) ή μαύρα κοκκία χρωστικής (μελάνωμα) Παρατηρούνται σε μεταστάσεις στο μυελό των οστών καρκινώματος, σαρκώματος ή μελανώματος 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ

ΙΝΩΣΗ ΤΟΥ ΜΥΕΛΟΥ Ινοβλάστες που διηθούν το μυελό στις ιστολογικές τομές μετά από χρώση ρετικουλίνης (δυνατή η παρουσία οστεοσκλήρυνσης) 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ

ΝΕΚΡΩΣΗ ΤΟΥ ΜΥΕΛΟΥ Σπάνια εμφάνιση και ιδιαίτερα σε αρρώστους με μεταστατικά νεοπλάσματα στο μυελό ή νοσήματα όπως δρεπανοκυτταρική αναιμία (πιθανόν πιο συχνό εύρημα λόγω απειρίας παρατήρησης) Σε υλικό βιοψίας εμφανίζονται: Απουσία φυσιολογικής αρχιτεκτονικής Όχι καθορισμένα όρια αιμοποιητικού παρεγχύματος Παρουσία άμορφου ηωσινόφιλου background Οι άλλοι ιστοί (οστό, μυς) είναι πάντοτε φυσιολογικοί, όλοι οι παρεγχυματικοί ιστοί μπορεί να είναι νεκρωτικοί αλλά πιο συχνά μικρές περιοχές νέκρωσης περιβάλλονται από φυσιολογικά αιμοποιητικά κύτταρα Στα επιχρίσματα τα κύτταρα φαίνονται σπασμένα και περιβάλλονται από οξύφιλες κοκκιώδεις μάζες 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ

ΖΕΛΑΤΙΝΩΔΗΣ ΜΥΕΛΟΣ Σε καταστάσεις παρατεταμένης στέρησης τροφής (καχεξίας) μειώνονται τόσο τα λιποκύτταρα όσο και οι αιμοποιητικές προβαθμίδες στον μυελό και αντικαθίστανται από όξινους βλεννοπολυσακχαρίτες που έχουν μια εμφάνιση ζελατινώδη Στην αναρρόφηση τα μυελικά στοιχεία φαίνονται να είναι αρκετά, αλλά το υλικό δεν επιστρώνεται εύκολα Με χρώση Wright-Giemsa το υλικό χρωματίζεται σαν μια άμορφη, ινώδης ερυθρωπή ουσία 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ

ΣΙΔΗΡΟΣ Σε μη χρωσμένα παρασκευάσματα μυελού η αιμοσιδηρίνη εμφανίζεται σαν κιτρινωπά-χρυσαφή κοκκία από ένα μέχρι μερικά μm (όχι καλή μέθοδος αξιολόγησης των αποθηκών σιδήρου αν και είναι αδρή τεχνική για καθορισμό παρουσίας και εντόπισης μικρών εναποθέσεων αιμοσιδηρίνης) Καλύτερη τεχνική είναι η χρώση με αντιδραστήριο Perl's 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ

ΣΙΔΗΡΟΣ Η εξέταση της βιοψίας μπορεί να είναι εσφαλμένη αν ο Fe έχει χαθεί στη μονιμοποίηση ή στα στάδια αφαλάτωσης του παρασκευάσματος Μεγάλα κοκκία ή μεγάλες αθροίσεις Fe που χρωματίζονται κυανοπράσινα μπορεί να βρεθούν στα μακροφάγα ή να είναι ελεύθερα μεταξύ των κυττάρων στο υλικό της αναρρόφησης Μικρότερα κοκκία μπορεί να είναι διάσπαρτα στο πρωτόπλασμα των ερυθροβλαστών (σιδηροβλαστών) Στα φυσιολογικά άτομα περίπου το 50% των ώριμων ερυθροβλαστών περιέχουν ένα ή περισσότερα κοκκία σιδήρου 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ

ΑΠΟΥΣΙΑ ΣΙΔΗΡΟΥ ΤΩΝ ΑΠΟΘΗΚΩΝ Μη ανεύρεση κοκκίων Fe (ενδοκυττάριου ή εξωκυττάριου) μετά από ειδική χρώση (Prussian bleu) Παρατηρείται στη σιδηροπενική αναιμία 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ

ΔΑΚΤΥΛΙΟΕΙΔΕΙΣ ΣΙΔΗΡΟΒΛΑΣΤΕΣ Ορθοβλάστες με δακτυλιοειδή κατανομή του σιδήρου (παθολογικά μιτοχόνδρια φορτωμένα με σίδηρο) Παρατηρούνται στις σιδηροβλαστικές αναιμίες, τη μολυβδίαση, μεσογειακή αναιμία, μεγαλοβλαστική αναιμία, τις λευχαιμίες, τον αλκοολισμό, σε ανεπάρκεια πυριδοξίνης, ή σε λήψη φαρμάκων (ισονιαζίδη, κυκλοσερίνη, αζαθειοπρίνη, χλωραμφενικόλη). 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ

ΑΝΩΜΑΛΙΑ Chediak-Higashi Μεγάλα γκριζωπά κοκκία (έγκλειστα) στα Π και στις πρόδρομες μορφές τους (διαταραχή λυσοσωμάτων, γιγάντια λυσοσώματα) Παρατηρούνται στο σύνδρομο Chediak-Higashi (στα παιδιά επαναλαμβανόμενες λοιμώξεις από θετικούς κατά Gram κόκκους, αλφισμός, συχνά πανκυτταροπενία, θρομβοπάθεια, ιστιοκυτταρική διήθηση ήπατος, σπληνός, εγκεφάλου και μυελού των οστών) Διαταραχή χημειοταξίας και βακτηριοκτόνου δράσης (μη παραγωγή καταλάσης) των πολυμορφοπυρήνων ενώ η φαγοκυττάρωση είναι φυσιολογική 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ

ΑΝΩΜΑΛΙΑ Alder-Reilly Μεγάλα ερυθρωπά κοκκία στα λευκά αιμοσφαίρια (πρωτεϊνες/πολυσακχαρίτες) Η ανωμαλία μπορεί να βρίσκεται σε πολλά κύτταρα (πολυμορφοπύρηνα, ηωσινόφιλα, λεμφοκύτταρα, μονοκύτταρα, πλασματοκύτταρα, οστεοβλάστες κλπ) ή μόνο στα πολυμορφοπύρηνα ή στα λεμφοκύτταρα ή στα μονοκύτταρα Παρατηρείται στις βλεννοπολυσακχαρώσεις (σύνδρομο Hurler, San Filippo, Morquio, κλπ) Διαταραχή ενζύμων στα λυσοσώματα 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ

ΑΝΩΜΑΛΙΑ May-Hegglin Βασεόφιλα κυτταροπλασματικά έγκλειστα στα λευκά αιμοσφαίρια Παρατηρούνται στο σύνδρομο May-Hegglin (συνδυάζεται με ουδετεροπενία, θρομβοπενία και ανεύρεση γιγάντιων αιμοπεταλίων) 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ

ΑΝΩΜΑΛΙΑ Pelger-Huet Πολυμορφοπύρηνα με δίλοβο (χωρίς κατάτμηση) πυρήνα και αδρή κατανομή της χρωματίνης (ετερόζυγη μορφή), ενώ στην ομόζυγη μορφή ο πυρήνας είναι στρογγυλός Παρατηρείται σε κληρονομική μεταβίβαση της ανωμαλίας ή επίκτητα στις οξείες λευχαιμίες και στα μυελοδυσπλαστικά σύνδρομα (ψευδο-Pelger), σε μερικές λοιμώξεις (μονοπυρήνωση, ελονοσία), σε οστικές μεταστάσεις νεοπλασμάτων ή σε λήψη φαρμάκων (π.χ. κολχικίνη) Φυσιολογική λειτουργικότητα πολυμορφοπυρήνων (ίσως διαταραχή μετανάστευσης των πολυμορφοπυρήνων) 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ

ΣΩΜΑΤΙΑ Dohle Μικρά κυανωπά κυτταροπλασματικά έγκλειστα (κοντά στην κυτταρική μεμβράνη) στα πολυμορφοπύρηνα (ριβοσωματικό RNA) Παρατηρούνται σε λοιμώξεις, σε φλεγμονώδη νοσήματα, εγκαύματα, τοξική δράση ουσιών στον μυελό και στα μυελοδυσπλαστικά σύνδρομα 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ

ΤΟΞΙΚΗ ΚΟΚΚΙΩΣΗ Αδρά κοκκία στα πολυμορφοπύρηνα (διατήρηση των πρωτογενών κοκκίων) Παρατηρούνται σε λοιμώξεις και σε φλεγμονώδη νοσήματα 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ

ΡΑΒΔΙΑ ή ΣΩΜΑΤΙΑ Auer Επιμήκη ή στρογγυλά έγκλειστα στα βλαστικά κύτταρα και προμυελοκύτταρα. (συναθροίσεις παθολογικών αζουρόφιλων κοκκίων) Παρατηρούνται στην οξεία μυελογενή λευχαιμία (ιδιαίτερα στην οξεία προμυελοκυτταρική λευχαιμία όπου μπορεί να είναι και πολλαπλά) 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ

ΛΕΥΚΟΚΥΤΤΑΡΩΣΗ Αριθμός λευκών αιμοσφαιρίων πάνω από 11x109/l Παρατηρείται κατά τη διάρκεια κάθε φυσιολογικού ή παθολογικού stress ή στη λήψη κορτικοειδών 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ

"ΣΤΡΟΦΗ ΠΡΟΣ Τ' ΑΡΙΣΤΕΡΑ" Παρουσία στο περιφερικό αίμα μεταμυελο-κυττάρων και άλλων αωρότερων κυττάρων της κοκκιώδους σειράς Παρατηρείται σε λοιμώξεις, νέκρωση ιστών, τη διαβητική οξέωση, τις λευχαιμοειδείς αντιδράσεις, τη χρόνια μυελογενή λευχαιμία, μυελοσκλήρυνση και σε διάφορα άλλα μυελο-δυσπλαστικά ή μυελοϋπερπλαστικά νοσήματα 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ

"ΣΤΡΟΦΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΔΕΞΙΑ" Ανεύρεση πολυκατάτμητων Π (με πάνω από πέντε λοβούς) Παρατηρείται στη μεγαλοβλαστική αναιμία, τη σιδηροπενική αναιμία (σπάνια), τα μυελο-δυσπλαστικά σύνδρομα, σε βαριές λοιμώξεις ή την ουραιμία και σπάνια είναι κληρονομική διαταραχή Σπάνια περιγράφεται η ίδια διαταραχή και στα ηωσινόφιλα 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ

ΠΟΛΥΜΟΡΦΟΠΥΡΗΝΑ ΜΕ ΠΡΟΣΕΚΒΟΛΕΣ ΤΟΥ ΠΥΡΗΝΑ Οι προσεκβολές του πυρήνα των πολυμορφοπυρήνων (drumstick στις γυναίκες) είναι αυξημένες στα υπερκατάτμητα πολυμορφοπύρηνα και σε ανωμαλίες του καρυότυπου με περισσότερα Χ χρωμοσώματα Σε άτομα με τρισωμία της ομάδας D παρατηρούνται 2-5 μικρές προσεκβολές κατευθυνόμενες προς το κέντρο του κυττάρου (καρυόσχιση) Συχνά συνοδεύεται με ανωμαλία Pelger-Huet και μπορεί να εμφανίζονται σε αρρώστους με μυελο-δυσπλαστικά σύνδρομα, μετά από ακτινοβόληση ή μετά έκθεση σε τοξικές ουσίες 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ

ΛΕΥΚΟΕΡΥΘΡΟΒΛΑΣΤΙΚΗ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ Παρουσία στο περιφερικό αίμα στροφής προς τ'αριστερά της κοκκιώδους σειράς με σύγχρονη παρουσία ερυθροβλαστών Παρατηρείται στη μυελοσκλήρυνση, σε κατάληψη του μυελού από μεταστάσεις νεοπλάσματος καθώς και κατά τη διάρκεια μιας οξείας αιμορραγίας ή αιμόλυσης 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ

ΑΤΥΠΑ ΛΕΜΦΟΚΥΤΤΑΡΑ Συνήθως μεγάλα σε μέγεθος σε σχέση με τα φυσιολογικά λεμφοκύτταρα που συχνά χρωματίζονται πιο έντονα bleu από ότι συνήθως Παρατηρούνται στην λοιμώδη μονοπυρήνωση, σε λοιμώξεις από ιούς, τοξοπλάσμωση, σε αντιδράσεις από φάρμακα καθώς και στο σύνδρομο λεμφοκυττάρωσης μετά από μεταγγίσεις 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ

ΠΥΡΗΝΙΚΕΣ ΣΚΙΕΣ Κατεστραμμένοι πυρήνες λεμφοκυττάρων ΠΥΡΗΝΙΚΕΣ ΣΚΙΕΣ Κατεστραμμένοι πυρήνες λεμφοκυττάρων Παρατηρούνται στην χρόνια λεμφογενή λευχαιμία και φυσιολογικά στα βρέφη. 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ

ΛΕΜΦΟΚΥΤΤΑΡΩΣΗ Αριθμός λεμφοκυττάρων πάνω από 4x109/l για τους ενήλικες και πάνω από 7x109/l για τα παιδιά Παρατηρείται στην χρόνια λεμφογενή λευχαιμία, λοιμώδη μονοπυρήνωση, κοκκύτη, σε λοιμώξεις από ιούς και στον υποσπληνισμό 25/01/2000 Ι. ΜΕΛΕΤΗΣ