ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΞΑΠΛΑΝΤΕΡΗ, M.D., PhD. ΠΕΠΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΞΑΠΛΑΝΤΕΡΗ, M.D., PhD.

Το πεπτικό σύστημα του ανθρώπου: Το πεπτικό σύστημα του ανθρώπου αποτελείται από: Τον πεπτικό σωλήνα (στοματική κοιλότητα, στόμα, οισοφάγο, στομάχι, λεπτό και παχύ έντερο, ορθό, δακτύλιο) Τους προσαρτημένους αδένες του (σιελογόνοι αδένες, ήπαρ, πάγκρεας) Η λειτουργία του πεπτικού συστήματος είναι να παίρνει από τις τροφές που έχουν πεφθεί τους απαραίτητους μεταβολίτες για την ανάπτυξη του οργανισμού και τις ενεργειακές ανάγκες του

Η στοματική κοιλότητα: Η κοιλότητα του στόματος εκτείνεται από τα χείλη ως τον ισθμό του φάρυγγα, δηλαδή ως την περιοχή μετάπτωσης της στοματικής κοιλότητας προς το φάρυγγα Υποδιαιρείται σε δύο περιοχές με βάση το άνω και κάτω φατνιακό τόξο, που αποτελούνται από τα δόντια και τα αντίστοιχα φατνιακά οστά: Το προστόμιο ή πρόδομος του στόματος, που βρίσκεται ανάμεσα στα χείλη και την παρειά προς τα έξω και τα ούλα και τα δόντια προς τα έσω, και Στο ιδίως κοίλο του στόματος ή ιδίως στοματική κοιλότητα, που βρίσκεται μέσα από τα φατνιακά τόξα, τα ούλα και τα δόντια

Το προστόμιο: Είναι σχισμοειδής κοιλότητα η οποία επικοινωνεί με το περιβάλλον με τη στοματική σχισμή. Είναι ο χώρος μεταξύ δοντιών και χειλέων και δοντιών και παρειών Όρια: Προς τα άνω και προς τα κάτω αφορίζεται από την ανάκαμψη του βλεννογόνου των χειλέων και της παρειάς προς τα ούλα. Η παρειά σχηματίζει το πλάγιο τοίχωμα του προστομίου και αποτελείται από το βυκανητή μυ και εσωτερικά καλύπτεται από βλεννογόνο

Ιδίως κοίλο του στόματος ή ιδίως στοματική κοιλότητα: Όρια: Οροφή, η οποία αποτελείται από τη σκληρή υπερώα προς τα εμπρός και τη μαλακή υπερώα προς τα πίσω Τροποποιημένο από Ανατομική Snell

Έδαφος, το οποίο σχηματίζεται κυρίως από τα πρόσθια δύο τριτημόρια της γλώσσας και από την ανάκαμψη του βλεννογόνου από τα πλάγια της γλώσσας προς τα ούλα της κάτω γνάθου. Στη μέση γραμμή, μια πτυχή του βλεννογόνου που λέγεται χαλινός της γλώσσας συνδέει την κάτω επιφάνειά της με το έδαφος της στοματικής κοιλότητας. Αριστερά και δεξιά του χαλινού υπάρχει μικρό έπαρμα, το υπογλώσσιο φύμα, η κορυφή του οποίου εμφανίζει το στόμιο εκβολής του πόρου του υπογνάθιου αδένα Τροποποιημένο από Ανατομική Snell

Λειτουργίες της στοματικής κοιλότητας: Αποτελεί την είσοδο της πεπτικής οδού και έχει άμεση σχέση με την αρχική επεξεργασία της τροφής, που υποβοηθείται από τις εκκρίσεις των σιαλογόνων αδένων Τροποποιεί ήχους που παράγονται από το λάρυγγα και ένα μέρος των τροποποιημένων αυτών ήχων αποτελεί την ομιλία Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αναπνοή, επειδή οδηγεί στο φάρυγγα, που είναι κοινή δίοδος τροφής και αέρα

Οστά που συμβάλλουν στο σχηματισμό του σκελετικού υποστρώματος της στοματικής κοιλότητας: Τα δύο μέρη της άνω γνάθου, τα δύο υπερώια και τα δύο κροταφικά οστά Η κάτω γνάθος, το σφηνοειδές και το υοειδές οστό

Τα δύο μέρη της άνω γνάθου συμβάλλουν στην ανατομική κατασκευή της Η άνω γνάθος: Τα δύο μέρη της άνω γνάθου συμβάλλουν στην ανατομική κατασκευή της οροφής της στοματικής κοιλότητας. Τα τμήματα που συμμετέχουν είναι οι φατνιακές και οι υπερώϊες αποφύσεις Τροποποιημένο από Ανατομική Snell

Είναι ένα οριζόντιο πέταλο που προεξέχει από την έσω επιφάνεια κάθε Η υπερώϊα απόφυση: Είναι ένα οριζόντιο πέταλο που προεξέχει από την έσω επιφάνεια κάθε γνάθου. Εκφύεται ακριβώς πάνω από την έσω πλευρά των φατνιακών αποφύσεων και εκτείνεται προς τη μέση γραμμή, όπου ενώνεται με μια ραφή με την υπερώϊα απόφυση της αντίθετης πλευράς. Μαζί οι δύο υπερώϊες αποφύσεις σχηματίζουν τα πρόσθια δύο τρίτα της σκληρής υπερώας Τροποποιημένο από Ανατομική Snell

Στη μέση γραμμή της κάτω επιφάνειας της σκληρής υπερώας, ακριβώς Τομικός βόθρος: Στη μέση γραμμή της κάτω επιφάνειας της σκληρής υπερώας, ακριβώς πίσω από τους τομείς βρίσκεται ένα μικρό βοθρίο, ο τομικός βόθρος. Αποτελεί σημείο διόδου των μείζονων υπερώϊων αγγείων και των ρινο- υπερώϊων νεύρων Τροποποιημένο από Ανατομική Snell

Στο σχηματισμό της οροφής της στοματικής κοιλότητας συμμετέχουν τα Υπερώϊα οστά: Έχουν σχήμα L. Στο σχηματισμό της οροφής της στοματικής κοιλότητας συμμετέχουν τα εξής τμήματά τους: το οριζόντιο πέταλο και η πυραμοειδής απόφυση Το οριζόντιο πέταλο ενώνεται με ραφές στη μέση γραμμή με το αντίστοιχο πέταλο της άλλης πλευράς και προς τα εμπρός με την υπερώϊα απόφυση της σύστοιχης άνω γνάθου Τροποποιημένο από Ανατομική Grey’s

Η πυραμοειδής απόφυση προεξέχει προς τα πίσω και γεμίζει το χώρο Υπερώϊα οστά: Η πυραμοειδής απόφυση προεξέχει προς τα πίσω και γεμίζει το χώρο μεταξύ των κάτω άκρων του έσω και του έξω πετάλου της πτερυγοειδούς απόφυσης του σφηνοειδούς οστού Τροποποιημένο από Ανατομική Snell

Είναι οστό της κάτω σιαγώνας. Η κάτω γνάθος: Είναι οστό της κάτω σιαγώνας. Αποτελείται από ένα σώμα, που σχηματίζεται από δύο τμήματα συγχωνευμένα προς τα εμπρός Η άνω επιφάνεια της κάτω γνάθου εμφανίζει το φατνιακό τόξο που στηρίζει τα κάτω δόντια Τροποποιημένο από Ανατομία Grey’s

Αποτελεί την προς τα πίσω συνέχεια της σκληρής υπερώας και ενεργεί σαν Η μαλακή υπερώα: Αποτελεί την προς τα πίσω συνέχεια της σκληρής υπερώας και ενεργεί σαν μία βαλβίδα, η οποία μπορεί: Να στρέφει προς τα κάτω και να βοηθά στη σύγκλειση του στοματοφαρυγγικού ισθμού Να ανυψώνεται και να διαχωρίζει το ρινοφάρυγγα από το στοματοφάρυγγα Σχηματίζεται από τέσσερις μυς και καλύπτεται από βλεννογόνο, ο οποίος αποτελεί συνέχεια του βλεννογόνου που επιστρώνει το φάρυγγα και τη στοματική και ρινική κοιλότητα Η μικρή σταγονοειδής μυϊκή προεξοχή του οπισθίου ελεύθερου χείλους της μαλακής υπερώας ονομάζεται σταφυλή Τροποποιημένο από Ανατομία Grey’s

Ο φάρυγγας είναι τμήμα τόσο του αναπνευστικού όσο και του πεπτικού Ο φάρυγγας: Ο φάρυγγας είναι τμήμα τόσο του αναπνευστικού όσο και του πεπτικού συστήματος. Ρινική κοιλότητα Επιγλωττίδα Λάρυγγας Τροποποιημένο από Ανατομική Lippert Φάρυγγας Βρίσκεται πίσω από τη ρινική κοιλότητα, τη στοματική κοιλότητα και το λάρυγγα. Έχει σχήμα χωνιού.

Επειδή περνούν από το φάρυγγα και αέρας και τροφή, υπάρχει ένα κομμάτι συνδετικού ιστού που ονομάζεται επιγλωττίδα, η οποία φράζει το στόμιο της τραχείας κατά την κατάποση και με τον τρόπο αυτό αποφεύγεται ο πνιγμός και η εισρόφηση τροφής. Ο φάρυγγας είναι επίσης χρήσιμος στη φώνηση. Ρινική κοιλότητα Επιγλωττίδα Λάρυγγας Τροποποιημένο από Ανατομική Lippert Φάρυγγας

Ο φάρυγγας του ανθρώπου διαιρείται ανατομικά και λειτουργικά στον ρινοφάρυγγα, το στοματοφάρυγγα και τον υποφάρυγγα Α) Στοματοφάρυγγας: Βρίσκεται πίσω από τη στοματική κοιλότητα Το πρόσθιο τοίχωμά του σχηματίζεται από τη βάση της γλώσσας. Το πλευρικό τοίχωμα σχηματίζεται από τις αμυγδαλές Το ανώτερο τοίχωμα αποτελείται από τη μαλακή υπερώα και τη σταφυλή Ο φάρυγγας Ο ρινοφάρυγγας Ο στοματοφάρυγγας Ο υποφάρυγγας

Βρίσκεται πίσω από τη ρινική κοιλότητα και πάνω από τη μαλακή υπερώα. Β) Ο ρινοφάρυγγας: Βρίσκεται πίσω από τη ρινική κοιλότητα και πάνω από τη μαλακή υπερώα. Η οροφή του αντιστοιχεί στο σώμα του σφηνοειδούς οστού και στη βασική μοίρα του ινιακού οστού. Το κατώτερό του τοίχωμα (έδαφος) σχηματίζεται από την επάνω επιφάνεια της μαλακής υπερώας. Το πρόσθιο τοίχωμα σχηματίζεται από τις ρινικές χοάνες Το οπίσθιο τοίχωμα σχηματίζει επικλινή επιφάνεια με την οροφή Ο φάρυγγας Ο ρινοφάρυγγας Ο στοματοφάρυγγας Ρινική κοιλότητα Ο υποφάρυγγας

Όταν καταπίνουμε, η μαλακή υπερώα και η Β) Ο ρινοφάρυγγας: Όταν καταπίνουμε, η μαλακή υπερώα και η σταφυλή κινούνται προς τα πάνω εμποδίζοντας την τροφή και τα υγρά να εισέλθουν στη μύτη και το ρινοφάρυγγα. Ο φάρυγγας Ο ρινοφάρυγγας Ο στοματοφάρυγγας Ρινική κοιλότητα Ο υποφάρυγγας

Όπως και ο στοματοφάρυγγας, χρησιμεύει ως δίοδος τόσο τροφής, Γ) Ο υποφάρυγγας: Όπως και ο στοματοφάρυγγας, χρησιμεύει ως δίοδος τόσο τροφής, όσο και αέρα. Βρίσκεται πίσω από το φαρυγγικό στόμιο και την οπίσθια επιφάνεια του λάρυγγα. Πρόσθιο τοίχωμα του υποφάρυγγα: σχηματίζεται από την είσοδο του λάρυγγα Οπίσθιο τοίχωμα του τα σώματα των 3ου -6ου αυχενικών σπονδύλων Ο φάρυγγας Ο ρινοφάρυγγας Ο στοματοφάρυγγας Ο υποφάρυγγας

Ο υποφάρυγγας εκτείνεται μεταξύ του άνω χείλους της επιγλωττίδας και του κάτω χείλους του κρικοειδούς χόνδρου, όπου το γαστρεντερικό και το αναπνευστικό σύστημα διαφοροποιούνται το ένα από το άλλο. Στο σημείο αυτό συνεχίζεται ο υποφάρυγγας με τον οισοφάγο προς τα πίσω. Ο φάρυγγας Ο ρινοφάρυγγας Ο στοματοφάρυγγας Ο υποφάρυγγας

Με τον τρόπο αυτό, ο αέρας εισέρχεται στο λάρυγγα προς τα μπροστά, ενώ η τροφή και τα υγρά προς τα πίσω και μέσω του οισοφάγου καταλήγουν στο στομάχι. Κατά την κατάποση προηγείται η διέλευση της τροφής και σταματά προσωρινά η ροή αέρα. Ο φάρυγγας Ο ρινοφάρυγγας Ο στοματοφάρυγγας Ο υποφάρυγγας

Είναι ένας σωλήνας που συνδέει το φάρυγγα με το στόμαχο Ο οισοφάγος: Είναι ένας σωλήνας που συνδέει το φάρυγγα με το στόμαχο Διαπερνά το διάφραγμα λίγο αριστερά από τη μέση γραμμή και μετά από βραχεία πορεία περίπου 1,25 cm μεταβαίνει στο στόμαχο Τροποποιημένο από Ανατομική Snell

ΚΑΤΩ ΟΙΣΟΦΑΓΙΚΟΣ ΣΦΙΓΚΤΗΡΑΣ: Στο κάτω άκρο του οισοφάγου, 2-5 cm πάνω από τη μετάπτωσή του στο στόμαχο, η κυκλική μυϊκή στοιβάδα του οισοφάγου λειτουργεί ως κάτω οισοφαγικός σφιγκτήρας. Ανατομικά ο σφιγκτήρας αυτός δεν είναι διαφορετικός από τον υπόλοιπο μυϊκό χιτώνα του οισοφάγου. Από φυσιολογική όμως άποψη διατηρείται τονικά συσπασμένος, σε αντίθεση με τις μεσαίες μοίρες του οισοφάγου, οι οποίες φυσιολογικά παραμένουν τελείως χαλαρές. Όταν ένα περισταλτικό κύμα κατάποσης κατεβαίνει στον οισοφάγο, ο κάτω οισοφαγικός σφιγκτήρας χαλαρώνει αμέσως πριν φτάσει το περισταλτικό κύμα και επιτρέπει την εύκολη προώθηση της τροφής προς το στόμαχο. Κύρια λειτουργία του κάτω οισοφαγικού σφιγκτήρα είναι η πρόληψη της παλινδρόμησης του γαστρικού περιεχομένου στις ανώτερες μοίρες του οισοφάγου.

ακολούθως προς τα πίσω και ελαφρώς προς τα άνω Ο στόμαχος: Είναι μια διευρυσμένη μοίρα του πεπτικού σωλήνα μεταξύ του οισοφάγου και του λεπτού εντέρου. Καταλαμβάνει το αριστερό υποχόνδριο, το κυρίως επιγάστριο και μεγάλο μέρος του βρίσκεται υπό τις πλευρές Ο επιμήκης άξονάς του φέρεται προς τα πρόσω και κάτω δεξιά και ακολούθως προς τα πίσω και ελαφρώς προς τα άνω Τροποποιημένο από Ανατομική Snell

Έλασσον και μείζον τόξο του στομάχου, πυλωρική μοίρα, θόλος (πυθμένας), καρδιακή μοίρα, σώμα, άντρο του στομάχου Τροποποιημένο από Φυσιολογία Gyuton

Οι κινητήριες λειτουργίες του στομάχου είναι τρεις: Εναποθήκευση μεγάλων ποσοτήτων τροφής, ώσπου να γίνει δυνατή η προώθηση και κατανομή τους στο κατώτερο τμήμα του γαστρεντερικού σωλήνα Ανάμιξη αυτής της τροφής με γαστρικές εκκρίσεις, ώστε να σχηματισθεί ένα ημίρρευστο μίγμα ο χυμός, Βαθμιαία κένωση του στομάχου και προώθηση της τροφής στο λεπτό έντερο με ταχύτητα κατάλληλη για τη σωστή πέψη και απορρόφησή τους.

Η σειρά των χιτώνων του τοιχώματος του γαστρεντερικού συστήματος από τον οισοφάγο μέχρι τον πρωκτικό σωλήνα είναι η ίδια: 1. Βλεννογόνος: α) Επιθήλιο β) Χόριο του βλεννογόνου από συνδετικό ιστό γ) Βλεννογόνια μυϊκή στοιβάδα (επιμήκεις ίνες) 2. Υποβλεννογόνιος χιτώνας: Στοιβάδα διολίσθησης υπό το βλεννογόνο με αιμοφόρα αγγεία, νεύρα και αδένες 3. Μυϊκός χιτώνας: ο ανώτερος οισοφάγος έχει γραμμωτές μυϊκές ίνες, ενώ υπόλοιπος λείες μυϊκές ίνες: α) Κυκλοτερής στοιβάδα (εσωτερικά) β) Επιμήκης στιβάδα (εξωτερικά) 4. Επενδυματικός ιστός (ή ινώδης χιτώνας) ή περιτόναιο (ορογόνος)

Χαρακτηριστικά του εντερικού τοιχώματος Μία τυπική εγκάρσια διατομή του εντερικού τοιχώματος παρουσιάζει από έξω προς τα μέσα τις εξής στοιβάδες: 1) ορογόνος υμένας 2) επιμήκης μυϊκή στοιβάδα 3) κυκλοτερής μυϊκή στοιβάδα 4) υποβλεννογόνιος χιτώνας 5) βλεννογόνος

Τα τρία κύρια μέρη του λεπτού εντέρου είναι: Το δωδεκαδάκτυλο Το λεπτό έντερο: Τα τρία κύρια μέρη του λεπτού εντέρου είναι: Το δωδεκαδάκτυλο Η νήστιδα Ο ειλεός Το δωδεκαδάκτυλο: Σε αυτό εκβάλλουν οι εκφορητικοί πόροι των μεγάλων πεπτικών αδένων (ήπαρ, πάγκρεας) Τροποποιημένο από Ανατομική Snell

Το λεπτό έντερο έχει ως λειτουργία την αποδόμηση της τροφής σε απλά συστατικά και την απορρόφησή τους Όλες οι πεπτικές διεργασίες συμπληρώνονται στις επιφάνειες: Όσο μεγαλύτερη είναι η επιφάνεια, τόσο περισσότερες ουσίες μπορούν να ανταλλαγούν Η επιφάνεια του λεπτού εντέρου μεγαλώνει με λάχνες (δακτυλιοειδείς προσεκβολές) και κρύπτες (εισολκές)

Έχει μήκος περίπου ένα μέτρο και αποτελείται από τα εξής μέρη: Το παχύ έντερο: Έχει μήκος περίπου ένα μέτρο και αποτελείται από τα εξής μέρη: Το τυφλό με τη σκωληκοειδή απόφυση 2. Το κόλο με τέσσερα μέρη: το ανιόν κόλο το εγκάρσιο κόλο το κατιόν κόλο το σιγμοειδές κόλο ανιόν κόλο εγκάρσιο κόλο κατιόν κόλο σιγμοειδές κόλο Τροποποιημένο από φυσιολογία Gyuton τυφλό σκωληκοειδής απόφυση

Στην επιφάνεια του παχέος εντέρου υπάρχουν μόνο κρύπτες και βλεννογόνοι αδένες Εδώ συμπυκνώνονται τα υπολείμματα της τροφής με απορρόφηση νερού, ενώ συγχρόνως προστίθεται βλέννα ώστε να γίνουν ολισθηρά ως κόπρανα Τροποποιημένο από Ανατομική Snell

Το περιτόναιο: Τα τοιχώματα τη κοιλιακής κοιλότητας επενδύονται από ένα λεπτό υμένα, το περιτόναιο, το οποίο καλύπτει τα περισσότερα σπλάχνα. Το τοιχωματικό περιτόναιο επενδύει τα τοιχώματα της κοιλιακής κοιλότητας, ενώ το σπλαγχνικό περιτόναιο καλύπτει τα σπλάχνα. Μεταξύ των δύο πετάλων σχηματίζεται η περιτοναϊκή κοιλότητα Τα κοιλιακά σπλάχνα είτε είναι μετέωρα μέσα στην κοιλότητα Αυτή, εξαρτώμενα από πτυχές του περιτοναίου (μεσεντέριο) ή βρίσκονται έξω από αυτή Σχηματίζει λεία εξωτερική επιφάνεια, η οποία δίνει στα όργανα την απαραίτητη ολισθηρότητα για τις αλληλομετακινήσεις: Το μέγεθος των διαφόρων τμημάτων του γαστρεντερικού σωλήνα μεταβάλλεται ανάλογα με το βαθμό πλήρωσης Το έντερο βρίσκεται σε συνεχή κίνηση για να αναμίξει την τροφή με τους πεπτικούς χυμούς

Τα τοιχώματα τη κοιλιακής κοιλότητας επενδύονται από ένα λεπτό Το περιτόναιο: Τα τοιχώματα τη κοιλιακής κοιλότητας επενδύονται από ένα λεπτό υμένα, το περιτόναιο, το οποίο καλύπτει τα περισσότερα σπλάχνα. Το τοιχωματικό περιτόναιο επενδύει τα τοιχώματα της κοιλιακής κοιλότητας, ενώ το σπλαγχνικό περιτόναιο καλύπτει τα σπλάχνα. Μεταξύ των δύο πετάλων σχηματίζεται η περιτοναϊκή κοιλότητα Τα κοιλιακά σπλάχνα είτε είναι μετέωρα μέσα στην κοιλότητα αυτή, εξαρτώμενα από πτυχές του περιτοναίου (μεσεντέριο) ή βρίσκονται έξω από αυτή Τροποποιημένο από Ανατομική Grey’s

Τα κοιλιακά όργανα ανάλογα με τη σχέση τους προς το περιτόναιο διαιρούνται σε δύο ομάδες: Α) Ενδοπεριτοναϊκά χαρακτηρίζονται τα κοιλιακά όργανα που περιβάλλονται σχεδόν εξ ολοκλήρου από περιτόναιο και συνδέονται μόνο με μεσεντέριο με το οπίσθιο κοιλιακό τοίχωμα. Τα παρακάτω όργανα είναι ενδοπεριτοναϊκά: Στόμαχος Σπλήνας Νήστιδα Ειλεός Σκωληκοειδής απόφυση Εγκάρσιο και σιγμοειδές κόλο Ήπαρ Ενδοπυελικά όργανα: μήτρα, σάλπιγγες, ωοθήκες

Β) Οπισθοπεριτοναϊκά όργανα: Έτσι χαρακτηρίζονται τα όργανα που καλύπτονται μόνο από την πρόσθια επιφάνεια με το οπίσθιο τοιχωματικό πέταλο και το υπόλοιπο μέρος τους συμφύεται με το κοιλιακό ή το πυελικό τοίχωμα Τα παρακάτω όργανα είναι οπισθοπεριτοναϊκά: Νεφροί Πάγκρεας Δωδεκαδάκτυλο (εκτός από την πρώτη μοίρα του) Ανιόν και κατιόν κόλο Ουροδόχος κύστη Ορθό

μοίρα του δωδεκαδακτύλου. Κρέμεται σαν ποδιά προς τα κάτω, Το μείζον επίπλουν: Είναι μια μεγάλη περιτοναϊκή πτυχή που προσφύεται στο μείζον τόξο του στομάχου και την πρώτη μοίρα του δωδεκαδακτύλου. Κρέμεται σαν ποδιά προς τα κάτω, πάνω από το εγκάρσιο κόλο, τη νήστιδα και τον ειλεό. Σ τη συνέχεια στρέφεται προς τα πίσω και άνω και καταλήγει στο οπίσθιο κοιλιακό τοίχωμα Περιέχει σημαντική ποσότητα λίπους σε κάποια άτομα Τροποποιημένο από Ανατομική Grey’s

Άνω επιφάνεια: εφάπτεται στο θόλο του διαφράγματος και έχει Το ήπαρ: Άνω επιφάνεια: εφάπτεται στο θόλο του διαφράγματος και έχει αντίστοιχο σχήμα Κάτω επιφάνεια: στη μαλακή επιφάνειά του αποτυπώνονται τα γειτονικά όργανα Τροποποιημένο από Ανατομική Snell

Το ήπαρ διαιρείται σε δύο μεγάλους λοβούς, το δεξιό και τον αριστερό λοβό, οι οποίοι υποδιαιρούνται σε όλο και μικρότερα τμήματα μέχρι που τελικά διακρίνουμε τη μικρότερη λειτουργική μονάδα, τα ηπατικά λόβια. Τροποποιημένο από Ανατομική Snell

Το ήπαρ: Είναι το σημαντικότερο όργανο μεταβολισμού του σώματος. Εκτελεί τις παρακάτω λειτουργίες: Μεταβολισμός των λευκωμάτων: οικοδομεί λευκώματα από αμινοξέα και αποδομεί τα φθαρμένα λευκώματα προς ουρία Μεταβολισμός υδατανθράκων: Αποθηκεύει σάκχαρο με τη μορφή του γλυκογόνου, το οποίο, όταν χρειάζεται το διασπά προς γλυκόζη του αίματος Μεταβολισμός των λιπών: συνθέτει λιπαρά οξέα και οικοδομεί παράγωγά τους Αποτοξίνωση: πολλές βλαπτικές ουσίες που προσλαμβάνονται με την τροφή ή και δηλητηριώδη προϊόντα του μεταβολισμού του ίδιου του σώματος, αδρανοποιούνται στο ήπαρ Παραγωγή χολής: η χολή είναι σημαντική για την πέψη των λιπών. Με τη χολή απεκκρίνονται επίσης ουσίες που αποβάλλονται από το σώμα με τα κόπρανα

Κυκλοφορία της πυλαίας φλέβας: Η πυλαία φλέβα προκύπτει από τη συμβολή της άνω μεσεντέριας με τη σπληνική φλέβα και απάγει αίμα από το γαστρεντερικό σωλήνα, από το κατώτερο τμήμα του οισοφάγου ως το μέσο του πρωκτικού σωλήνα, από το πάγκρεας, τη χοληδόχο κύστη, τους χοληδόχους πόρους και το σπλήνα.

Οι φλέβες της συστηματικής κυκλοφορίας φυσιολογικά ενώνονται προς μεγαλύτερα στελέχη και επαναφέρουν το αίμα κατευθείαν στην καρδιά Η πυλαία φλέβα αποτελεί εξαίρεση διότι: ξαναδιακλαδίζεται μέσα στο ήπαρ σε τριχοειδικό δίκτυο, από το οποίο στη συνέχεια προέρχονται οι ηπατικές φλέβες Εξήγηση: Από τα τριχοειδή του εντέρου προσλαμβάνονται θρεπτικές ουσίες (υδατάνθρακες, προϊόντα αποδόμησης λευκωμάτων, βιταμίνες και άλατα), αλλά και άχρηστες ή και δηλητηριώδεις ουσίες. Στο ήπαρ οι θρεπτικές ουσίες μετατρέπονται σε χρησιμοποιήσιμες μορφές ή αποθηκεύονται και οι περισσότερες τοξικές ουσίες αδρανοποιούνται. Επομένως, το αίμα πρέπει να περνά από το κεντρικό εργαστήριο του σώματος, όπως αποκαλείται το ήπαρ, προτού επιστρέψει στην καρδιά και επαναδιανεμηθεί με τη συστηματική κυκλοφορία στο σώμα

Η χολή παράγεται στο ήπαρ και ρέει μέσω του κοινού ηπατικού πόρου Οι χοληφόροι οδοί: Η χολή παράγεται στο ήπαρ και ρέει μέσω του κοινού ηπατικού πόρου και του χοληδόχου πόρου προς το δωδεκαδάκτυλο. Η χολή συμπυκνώνεται κατά πέντε ως δέκα φορές και αποθηκεύεται στη χοληδόχο κύστη Η χοληδόχος κύστη μπορεί να χωρέσει μόνο 40 ml Τροποποιημένο από Ανατομική Snell Χοληδόχος κύστη

Όλα τα ηπατικά κύτταρα εκκρίνουν συνεχώς μικρές ποσότητες χολής. Η χολή εκκρίνεται μέσα στα χοληφόρα σωληνάρια, τα οποία βρίσκονται ανάμεσα στα ηπατικά κύτταρα. Τα χοληφόρα σωληνάρια μέσα στα οποία ρέει η χολή φέρονται προς την περιφέρεια, στα μεσολόβια διαφράγματα, όπου εκβάλλουν στους τελικούς χοληφόρους πόρους, από τους οποίους η χολή ρέει σε προοδευτικά αυξανόμενους σε μέγεθος αγωγούς και τελικά φτάνει στον ηπατικό πόρο και τον κοινό χοληδόχο πόρο, από τον οποίο είτε ρέει απευθείας στο δωδεκαδάκτυλο είτε εκτρέπεται προς τη χοληδόχο κύστη. Τροποποιημένο από φυσιολογία Gyuton

Κένωση της χοληδόχου κύστης: Για να κενωθεί η χοληδόχος κύστη είναι απαραίτητες δύο προϋποθέσεις: 1) η χάλαση του σφιγκτήρα του Oddi, που επιτρέπει τη ροή της χολής δια του κοινού χοληδόχου πόρου στο δωδεκαδάκτυλο. 2) Η σύσπαση της ίδιας της χοληδόχου κύστης που θα εξασφαλίσει την απαιτούμενη δύναμη για προώθηση της χολής στον κοινό χοληδόχο πόρο. ήπαρ στόμαχος δωδεκαδάκτυλο πάγκρεας Σφιγκτήρας του Oddi χοληδόχος κύστη τροποποιημένο από φυσιολογία Gyuton Κοινός χοληδόχος πόρος

Επικοινωνεί με το δωδεκαδάκτυλο μέσω εκφορητικών πόρων: Το πάγκρεας: Επικοινωνεί με το δωδεκαδάκτυλο μέσω εκφορητικών πόρων: Μείζων ή κύριος εκφορητικός πόρος και Ελάσσων εκφορητικός πόρος πάγκρεας στόμαχος κοινός χοληδόχος πόρος Μείζων παγκρεατικός πόρος δωδεκαδάκτυλο φύμα του Vater Τροποποιημένο από φυσιολογία Gyuton

Στο φύμα του Vater στο δωδεκαδάκτυλο εκβάλλουν συνήθως από κοινού ο χοληδόχος και ο μείζων παγκρεατικός πόρος (στο ένα τρίτο των ανθρώπων χωριστά) Ο ελάσσων παγκρεατικός πόρος (του Santorini) εκβάλλει πιο πάνω, στην ελάσσονα θηλή πάγκρεας στόμαχος κοινός χοληδόχος πόρος Μείζων παγκρεατικός πόρος δωδεκαδάκτυλο φύμα του Vater Τροποποιημένο από φυσιολογία Gyuton

Το πάγκρεας: 1. Εξωκρινής πεπτικός αδένας: Το παγκρεατικό υγρό περιέχει ένζυμα για την πέψη των λευκωμάτων, των υδατανθράκων και των λιπών. Αυτό μέσω του παγκρεατικού πόρου καταλήγει στο δωδεκαδάκτυλο 2. Ενδοκρινής αδένας (απέκκριση στο αίμα): Τα α και β- κύτταρα του παγκρέατος αποτελούν το ενδοκρινές τμήμα του παγκρέατος: Τα β- κύτταρα παράγουν την ορμόνη ινσουλίνη, η οποία ενισχύει την είσοδο υδατανθράκων στα κύτταρα του σώματος και το σχηματισμό γλυκογόνου στους μυς Τα α- κύτταρα παράγουν την ορμόνη γλυκαγόνη, η οποία κινητοποιεί τους υδατάνθρακες από το ήπαρ και αυξάνει η γλυκόζη του αίματος (δρα ως ανταγωνιστής της ινσουλίνης)

Οι σιελογόνοι αδένες: Η τροφή στο στόμα με την προσθήκη σιέλου μετατρέπεται σε ολισθηρό μίγμα (βλωμός) Σε κάθε πλευρά υπάρχουν τρεις μεγάλοι σιαλογόνοι αδένες: Υπογλώσσιος αδένας Υπογνάθιος αδένας Παρωτίδα

Οι εκφορητικοί πόροι του υπογνάθιου και του υπογλώσσιου αδένα εκβάλλουν κάτω από τη γλώσσα. Οι κινήσεις τις γλώσσας και των μυών του εδάφους του στόματος τους συμπιέζουν και ο σίελος εκκρίνεται στη στοματική κοιλότητα. (εικ. Σελ. 223 Α Lippert) Ο εκφορητικός πόρος της παρωτίδας εκβάλλει στο προστόμιο, στο ύψος του δεύτερου άνω γομφίου. Ο παρωτιδικός πόρος προχωρεί επιφανειακά προς το μασητήρα μυ περίπου ένα δάκτυλο από το ζυγωματικό τόξο. Κατά τη διάνοιξη του στόματος συμπιέζεται και ο σίελος προωθείται μέσω του πόρου προς τη στοματική κοιλότητα