Δεξιότητες διαχείρισης της μετάβασης από το δημοτικό στο γυμνάσιο
Εξελικτικές θεωρίες & Παιδική ηλικία Η επαγγελματική ανάπτυξη έχει τις ρίζες της στην παιδική ηλικία. 6-11 ετών: επαγγελματικές επιλογές μέσω της φαντασίας. 9-12 ετών: τα παιδιά διαμορφώνουν αντίληψη για το χώρο της εργασίας και μπορούν να εκφράσουν τις δικές τους επαγγελματικές φιλοδοξίες Τα παιδιά δοκιμάζουν διάφορους ρόλους, αναπτύσσουν ενδιαφέροντα, κάνουν τις πρώτες σκέψεις πραγμάτωσης ικανοτήτων σε διάφορες επαγγελματικές δραστηριότητες 10-12 ετών: αναπτύσσουν ικανότητα επίλυσης προβλημάτων και γίνεται χρήση ικανοτήτων και δεξιοτήτων για την επίλυσή τους (π.χ. ζήτημα προς επεξεργασία- επάγγελμα). Ωστόσο, δεν είναι σε θέση να προσδιορίσουν το πώς ένα άτομο επιλέγει ή εξασφαλίζει το επάγγελμά του και αδυνατούν να εντοπίσουν τον μηχανισμό ή τη διαδικασία που εμπλέκεται στη λήψη αποφάσεων σταδιοδρομίας
Επαγγελματικός προσανατολισμός στη σχολική ζωή Βασικός λειτουργός των δραστηριοτήτων επαγγελματικού προσανατολισμού στο δημοτικό σχολείο είναι ο δάσκαλος. συνδέεται με την ανάπτυξη βασικών γνώσεων, δεξιοτήτων και στάσεων της καθημερινής ζωής (μετάβαση, ακαδημαϊκή και επαγγελματική ανάπτυξη). βοηθά στη σύνδεση της σχολικής εργασίας με την καθημερινή εξωσχολική ζωή, τη βαθύτερη γνωριμία με τον εαυτό και το περιβάλλον, την αναζήτηση και αξιοποίηση πληροφοριών. ενδυναμώνει γνωστικές, συναισθηματικές και ψυχοκινητικές δεξιότητες των μαθητών που αποτελούν τη βάση της διαχείρισης της σταδιοδρομίας.
Στόχοι 1) Να συνειδητοποιήσουν ότι η κατανόηση των δυνατοτήτων, αξιών και προτιμήσεών τους είναι η βάση για τις εκπαιδευτικές και επαγγελματικές τους επιλογές. 2) Να καταλάβουν ότι η φοίτηση στο σχολείο δίνει πολλές ευκαιρίες για εξερεύνηση και προετοιμασία στη ζωή. 3) Να συνειδητοποιήσουν τη σχέση μεταξύ του γνωστικού περιεχομένου των μαθημάτων με τις διάφορες εργασιακές δραστηριότητες. 4) Να αναγνωρίζουν επαγγέλματα (π.χ. εργασιακές ασχολίες της οικογένειάς τους ή των ανθρώπων της γειτονιάς τους) και να περιγράφουν το σκοπό και τα χαρακτηριστικά της εργασίας αυτών των ανθρώπων. 5) Να αντιληφθούν την έννοια της «συνεργασίας με τους άλλους» στην οικογένεια και στο σχολείο. 6) Να αρχίσουν να λαμβάνουν υπόψη τη σημασία της αποτελεσματικής χρήσης του ελεύθερου χρόνου. 7) Να κατανοήσουν τη σημασία των αποφάσεων στη ζωή και να μάθουν να χρησιμοποιούν απλές στρατηγικές για να παίρνουν αποφάσεις ή να επιλύουν προβλήματα (Campbell & Dahir, 1997)
Κλίμακα Λήψης Επαγγελματικών Αποφάσεων για Παιδιά Δημοτικού [1] αξιολογεί την εικόνα που διαμορφώνουν οι μαθητές ως προς ζητήματα που σχετίζονται με τη λήψη προσωπικών επαγγελματικών αποφάσεων. βασίζεται στη γνωστική και συναισθηματική διάσταση της λήψης αποφάσεων, στους αναπτυξιακούς στόχους της σχολικής ηλικίας, στην εξελικτική προσέγγιση των δεξιοτήτων δια βίου διαχείρισης σταδιοδρομίας. περιλαμβάνει 27 ερωτήματα, με δίτιμη κλίμακα εναλλακτικών επιλογών (Ναι-Όχι). ζητάμε να μάθουμε εάν ο μαθητής θεωρεί την αυτογνωσία απαραίτητη στη λήψη αποφάσεων
Κλίμακα Λήψης Επαγγελματικών Αποφάσεων για Παιδιά Δημοτικού [2] εάν ο μαθητής διαθέτει πληροφόρηση προκειμένου να προσεγγίσει την επαγγελματική επιλογή. τα συναισθήματα που βιώνει στη λήψη αποφάσεων. πώς λειτουργεί στην επίλυση προβλημάτων. 3 παράγοντες: Ανησυχία για το μελλοντικό επάγγελμα (8 ερωτήσεις) Εκφράζει την ανησυχία και την αβεβαιότητα του μαθητή απέναντι στη διαδικασία λήψης αποφάσεων που σχετίζονται με την επαγγελματική πορεία «Όταν σκέφτομαι το επάγγελμά μου στο μέλλον νιώθω ότι χρειάζομαι βοήθεια» «Μου είναι δύσκολο να σκέφτομαι το επάγγελμά μου στο μέλλον»
Κλίμακα Λήψης Επαγγελματικών Αποφάσεων για Παιδιά Δημοτικού [2] Επένδυση στη διαδικασία λήψης αποφάσεων (13 ερωτήσεις) Εκφράζει την αντίληψη του μαθητή σχετικά με τη διαδικασία λήψης απόφασης και απεικονίζει την ικανότητά του να συγκεντρώνει πληροφορίες σχετικά με επαγγέλματα, να βρίσκει εναλλακτικές επιλογές και να κατανοεί τη σχέση μεταξύ σχολείου και επαγγέλματος στο μέλλον. Θεωρείται σημαντική για την εξέλιξη της σταδιοδρομίας ενός μαθητή, επειδή επηρεάζει τις μελλοντικές αποφάσεις, τις ενέργειες και την επίδοσή του στη λήψη αποφάσεων. «Όταν χρειάζεται να πάρω μια απόφαση για να λύσω ένα πρόβλημα, ένα από τα πρώτα πράγματα που κάνω είναι να ψάξω να βρω ποιο ακριβώς είναι το πρόβλημα».
Κλίμακα Λήψης Επαγγελματικών Αποφάσεων για Παιδιά Δημοτικού [2] Γνώση του κόσμου της εργασίας (6 ερωτήσεις) Εκφράζει το επίπεδο της γνώσης των μαθητών σχετικά με διάφορα επαγγέλματα και τις συνθήκες εργασίας. «Γνωρίζω διάφορα επαγγέλματα» Γνωρίζω τις τοποθεσίες/ τους χώρους που ασκούνται τα διάφορα επαγγέλματα».
Γνώσεις-δεξιότητες γνώση της σημασίας μιας θετικής αυτοαντίληψης για τη διαμόρφωση της επαγγελματικής ανάπτυξης ανάπτυξη δεξιοτήτων αλληλεπίδρασης με τους άλλους αντίληψη της σημασίας των συναισθημάτων στη λήψη αποφάσεων αντίληψη της σημασίας της σχολικής επίδοσης στις επαγγελματικές ευκαιρίες ανάπτυξη δεξιοτήτων για την κατανόηση και επεξεργασία των πληροφοριών αντίληψη της σχέσης της προσωπικής υπευθυνότητας, των καλών εργασιακών συνηθειών και των επαγγελματικών ευκαιριών αντίληψη του τρόπου με τον οποίο η εργασία συνδέεται με τις ανάγκες και τη λειτουργία της κοινωνίας κατανόηση του τρόπου με τον οποίο λαμβάνονται οι αποφάσεις και επιλογή εναλλακτικών λύσεων που συνδέονται με προσωρινά εκπαιδευτικά και επαγγελματικά σχέδια αντίληψη της σχέσης μεταξύ επαγγέλματος και τρόπου ζωής αντίληψη των διαφορετικών επαγγελμάτων και της αλλαγής του ρόλου ανδρών και γυναικών.
Δραστηριότητες διαχείρισης της μετάβασης από το δημοτικό στο γυμνάσιο Αυτογνωσία Ενισχύω την αυτοεκτίμησή μου Ευαισθητοποίηση σε σχέση με τα επαγγέλματα Ανάπτυξη ενδιαφέροντος για ζητήματα σταδιοδρομίας Αναπτύσσω επιχειρηματική δράση
Αυτογνωσία Να κατανοήσουν οι μαθητές τις έννοιες προσωπικότητα, δεξιότητες, ικανότητες, ενδιαφέροντα, που συνθέτουν τη μοναδικότητα κάθε ατόμου και που μαζί με άλλους παράγοντες επηρεάζουν τη σταδιοδρομία. Να σκεφτούν οι μαθητές πώς βλέπουν οι ίδιοι τον εαυτό τους, πώς τους βλέπουν οι άλλοι, πώς θα τους έβλεπε ένας πιθανός εργοδότης.
Δραστηριότητες Αυτογνωσίας Εικόνα εαυτού Παιχνίδι και σχολική ζωή Το παγόβουνο Μέσα και έξω από την τσάντα
Ενισχύω την αυτοεκτίμησή μου Να ενισχυθεί η αυτοεκτίμηση των μαθητών με τη χρήση θετικών αναμνήσεων. Να αναγνωρίσουν δεξιότητες που ενδέχεται να θελήσουν να χρησιμοποιήσουν στη σταδιοδρομία τους. Να μάθουν τα παιδιά να αγαπούν τον εαυτό τους, να τον αποδέχονται και να τον σέβονται, καθώς η ανάπτυξη της αυτοεκτίμησης ενθαρρύνει την αξιοποίηση δυνατοτήτων και ευκαιριών.
Δραστηριότητες Αυτοεκτίμησης Κατορθώματα που μου δίνουν ικανοποίηση Το βραβείο
Ευαισθητοποίηση σε σχέση με τα επαγγέλματα Να κατανοήσουν οι μαθητές ότι κάθε επάγγελμα συνδέεται με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά προσωπικότητας. Να κατανοήσουν ότι κάθε επάγγελμα απαιτεί συγκεκριμένες δεξιότητες. Να αντιληφθούν ότι οι εξελίξεις στην επιστήμη και την τεχνολογία φέρνουν αλλαγές στον κόσμο της εργασίας.
Δραστηριότητες Ευαισθητοποίησης για τα Επαγγέλματα Το προσωπικό μου κολάζ Πού θα καθίσω; Επαγγέλματα που χάνονται-επαγγέλματα που αναπτύσσονται Μονοπάτια σταδιοδρομίας Γραμμή σταδιοδρομίας
Ανάπτυξη ενδιαφέροντος για θέματα σταδιοδρομίας Να κατανοήσουν οι μαθητές ότι η προετοιμασία για τη σταδιοδρομία χρειάζεται: γνώση του εαυτού και των επαγγελμάτων πληροφόρηση εφαρμογή της διαδικασίας λήψης απόφασης ανάπτυξη δεξιοτήτων παρουσίασης του εαυτού.
Δραστηριότητες Ανάπτυξης Ενδιαφέροντος για Θέματα Σταδιοδρομίας Προσδοκίες Βιογραφικό σημείωμα
Αναπτύσσω επιχειρηματική δράση Να αντιληφθούν οι μαθητές τις επιχειρηματικές έννοιες. Να επιτευχθεί μια πρώτη επαφή των μαθητών με έννοιες από το χώρο της οικονομίας και των επιχειρήσεων.
Δραστηριότητες Αναπτύσσω Επιχειρηματική Δράση Η γέννηση μιας επιχείρησης Αναζητώντας χρηματοδότηση Ανταγωνισμός
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Sidiropoulou-Dimakakou, D., Mylonas, K., Argyropoulou, E., & Drosos, N. (2013). Career Decision-Making Characteristics of Primary Education Students in Greece. International Education Studies, 6(5), 22-32. Σιδηροπούλου – Δημακάκου, Δ. Αργυροπούλου, Κ., & Παπαϊωάννου, Χ. (2009). Διαμόρφωση επαγγελματικών επιλογών στο δημοτικό σχολείο: Ανάπτυξη και εφαρμογή δραστηριοτήτων επαγγελματικού προσανατολισμού μέσα από το αναλυτικό πρόγραμμα σπουδών. Νέα Παιδεία, 129, 31- 49. Σιδηροπούλου-Δημακάκου, Δ., Μπεζεβέγκης, Η., Αργυροπούλου, Αικ., & Δρόσος, Ν. (2013). Ανάπτυξη δεξιοτήτων Δια Βίου Διαχείρισης Σταδιοδρομίας: Ασκήσεις και Δραστηριότητες για μαθητές, φοιτητές, νέους και ενήλικες. Αθήνα: Εθνικός Οργανισμός Πιστοποίησης Προσόντων & Επαγγελματικού Προσανατολισμού (ΕΟΠΠΕΠ). Κασσωτάκης (2002). (επιμ. έκδοσης). Συμβουλευτική και Επαγγελματικός Προσανατολισμός. Αθήνα: Τυπωθήτω. Herr, E., Cramer, S. H. & Niles, S. G. (2004). Career Guidance and Counseling through the Life Span. USA: Pearson Education Inc. Σιδηροπούλου-Δημακάκου, Δ., Αργυροπούλου, Κ., Δρόσος, Ν., Ταμπούρη, Σ. (2009). Career Decision Making of Primary School Students: Planning of Career Guidance Activities throughout the Curriculum. Εισήγηση στο Mediterranean Society of Comparative Education, Διεθνές συνέδριο με θέμα: L’ Education, la Démocratie et la Justice Sociale: les implications curriculaires, pédagogiques et politiques, 9-10/11/2009.