ΜΠΕΜΠΕΤΣΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ Ph.D. ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΑΘΛΗΤΙΚΩΝ ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΜΩΝ
ΣΥΧΝΑ ΟΙ ΑΘΛΗΤΕΣ/ΤΡΙΕΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΥΝ ΔΙΑΦΟΡΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ (Rottella, Heyman, 1986) 1) Επανατραυματισμός 2) Τραυματισμός Σε Άλλο Σημείο 3) Μειωμένη Αυτοπεποίθηση Με Αποτέλεσμα Προσωρινή Μείωση Της Απόδοσης 4) Μειωμένη Απόδοση Με Αποτέλεσμα Μόνιμη Μείωση Της Απόδοσης 5) Άγχος & Φόβος Για Τον Επανατραυματισμο Με Αποτέλεσμα Την Μειωμένη Διάθεση Για Αγωνιστική Συμπεριφορά
Τι λεει η θεωρία. Καταστάσεις Τι λεει η θεωρία. Καταστάσεις αγώνας ή προπόνηση, μηχανισμοί του αθλήματος (συγκρούσεις, επαφή κλπ.) κατηγορία του αθλήματος, θέση του παίχτη, χρόνος συμμετοχής στους αγώνες.
Heil, 1993 «Η Ικανότητα Να Παραμείνει Κανείς Άτρωτος Από Τραυματισμούς, Ή Να Επανέρχεται Γρήγορα Όταν Τραυματίζεται, Είναι Σημαντική Για Την Επιτυχία Του Κάθε Αθλητή, Καθώς Και Για Την Παραμονή Του Στην Κορυφή»
Ενδεικτικό Μοντέλο Πρόκλησης Τραυματισμών ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΜΟΣ Γεγονότα Ζωής, Ιστορικά, Φυσιολογικοί Παράγοντες, Καταστάσεις Αγώνων, Προπόνηση Ενδεικτικό Μοντέλο Πρόκλησης Τραυματισμών Στρες, Αυτοσυγκέντρωση, Ψυχολογικές Καταστάσεις Τρόπος Αντίδρασης ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΜΟΣ
ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΟΥΣ ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΜΟΥΣ (Kerr & Minden, 1988; Smith, Stuart, Weise-Bjorntal, Gunnon, 1997) ΠΡΙΝ ΤΟΝ ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΜΟ ΦΥΣΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ: Α) Προηγούμενοι Τραυματισμοί Β) Μυοσκελετικές Ανωμαλίες Γ) Χρόνια Εμπειρίας Δ) Ύψος, Βάρος, Όραση Ε) Έλλειψη Τεχνικής Ζ) Κατάσταση Αγωνιστικού Χώρου Η) Μετεωρολογικές Συνθήκες
(ΣΥΝΕΧΕΙΑ) ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ: Α) Αγώνας Ή Προπόνηση Β) Μηχανισμοί Αθλήματος Γ) Κατηγόρια Αθλήματος, Θέση Παίκτη Δ) Χρόνος Συμμετοχής ΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ: 1) Έλλειψη Αυτοπεποίθησης 2) Στρες Ζωής 3) Χαμηλή Ψυχική Ετοιμότητα 4) Αρνητική Ψυχική Διάθεση 5) Έντονα Γεγονότα Ζωής 6) Έλλειψη Κοινωνικής Υποστήριξης
ΓΙΑΤΙ ΟΙ ΑΡΝΗΤΙΚΕΣ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΠΡΟΚΑΛΕΣΟΥΝ ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΜΟ Α) ΣΤΡΕΣΟΓΟΝΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΣΠΑΤΑΛΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΠΡΟΣΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ Β) ΕΛΛΕΙΨΗ ΑΥΤΟΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗΣ ΠΤΩΣΗ ΑΠΟΔΟΣΗΣ Γ) ΦΥΣΙΚΗ ΚΟΥΡΑΣΗ
ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΔΙΑΡΚΕΙΑ (Larson, Starkley, Zaichlowsky, 1996; Smith, 1996) Α) Αλλαγές Στη Ψυχική Διάθεση, Εμπιστοσύνη Στον Εαυτό Του Β) Κατάθλιψη, Ένταση, Θυμός Γ) Προβλήματα Στην Συμμόρφωση Με Το Πρόγραμμα Θεραπείας Δ) Μείωση Αυτοσυναισθήματος Και Αυτοπεποίθησης Ε) Πρόβλημα Συγκέντρωσης Ζ) Επίδειξη Ενδιαφέροντος Και Φροντίδας Από Προπονητές Και Συναθλητές
ΚΑΤΗΓΟΡΙΟΠΟΙΗΣΗ ΑΡΝΗΤΙΚΩΝ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΩΝ (Petipas & Danish, 1995) 1) Αντίδραση Θλίψης----αρχικό Σοκ, Άρνηση, Κατάθλιψη, Άγχος 2) Απώλεια Ταυτότητας---ταυτίζουν Το Εγώ Με Τον Αθλητισμό 3) Απομόνωση---δραστική Μείωση Της Κοινωνικής Αλληλεπίδρασης (Απομάκρυνση Από Τους Αθλητικούς Χώρους) 4) Φόβος, Άγχος---αβεβαιότητα Για Το Αθλητικό Μέλλον Τους
ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΤΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ ΚΑΚΗΣ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗΣ ΣΤΗΝ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ Έντονο στρες, θυμός, κατάθλιψη, σύγχυση ή απάθεια Εμμονή στην ερώτηση «Πότε θα μπορέσω να ξανααγωνιστώ;» Άρνηση (Δεν τρέχει τίποτε) Εμμονή σε ασήμαντες σωματικές ενοχλήσεις Ενοχές για τη μη συνεισφορά στην ομάδα Απομάκρυνση από συμπαίκτες, προπονητές και οικογένεια Πολλές συχνές και χωρίς λόγο αλλαγές διάθεσης
Αφοσίωση Αποκατάσταση
ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ Παράγοντες Σχεδιασμού Προγράμματος: Α) Αίσθηση Αθλητικής Ταυτότητας Β) Δεξιότητες Αντιμετώπισης Τραυματισμού: 1) Πρακτικές---πίστη Εφαρμογή Ιατρικού Προγράμματος 2) Συναισθηματικές---αντιμετώπιση Αρνητικών Συναισθημάτων Γ) Στρες Εκτός Αθλητισμού
(ΣΥΝΕΧΕΙΑ) Δ) Συστήματα Υποστήριξης: 1) Συναισθηματική Υποστήριξη Για Την Αντιμετώπιση Αρνητικών Συναισθημάτων Που Επακολουθούν Τον Τραυματισμό 2) Τεχνική Υποστήριξη 3) Κοινωνική Υποστήριξη Για Την Αντιμετώπιση Της Απομόνωσης
ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΜΕΝΩΝ ΑΘΛΗΤΩΝ/ΤΡΙΩΝ (Petipas & Danish, 1995) Α) ΦΑΣΗ ΧΤΙΣΙΜΑΤΟΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ---κατανόηση του τραυματισμού από την σκοπιά του αθλητή Β) ΦΑΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ---παροχή πληροφοριών σχετικά με την φύση του τραυματισμού, τους στόχους της θεραπείας, καθώς και λεπτομέρειες για την θεραπευτική διαδικασία Γ) ΦΑΣΗ ΕΞΑΣΚΗΣΗΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ (Gould, et al. 1996) 1) ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΟΥ ΣΤΡΕΣ 2) ΝΟΕΡΗ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ 3) ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ 4) ΘΕΤΙΚΟΣ ΑΥΤΟΔΙΑΛΟΓΟΣ 5) ΤΕΧΝΙΚΗ ΤΩΝ ΣΤΟΧΩΝ
(ΣΥΝΕΧΕΙΑ) Δ) ΦΑΣΗ ΕΞΑΣΚΗΣΗΣ & ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ (Granito, Hogan, Varnum, 1996) 1) ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ-ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ--- ενημέρωση για την σχέση της αθλητικής ψυχολογίας και τα πιθανά οφέλη του προγράμματος 2) ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ---δημιουργία περιβάλλοντος όπου ανήκουν οι αθλητές 3) ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ---διδασκαλία ψυχολογικών τεχνικών αντιμετώπισης προβλημάτων και τεχνικών χαλάρωσης 4) ΑΤΟΜΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ 5) ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ--- αξιολόγηση δυνατών και αδύνατων σημείων του προγράμματος
ΑΘΛΗΤΕΣ ΠΟΥ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΥΝ ΘΕΤΙΚΑ ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ Συμμορφώνονται με το πρόγραμμα αποκατάστασης Έχουν θετικές στάσεις για το πρόβλημα τους και την ζωή Παρακινούνται να δουλέψουν σκληρά για την αποκατάσταση Επιθυμούν σφοδρά να επιστρέψουν στο άθλημά τους Ρωτούν και ενημερώνονται για τον τραυματισμό και το πρόγραμμα αποκατάστασης Θέτουν στόχους
(ΣΥΝΕΧΕΙΑ) 7) Έχουν αυτοπεποίθηση 8) Μένουν με την ομάδα 9) Αποδέχονται και αντιμετωπίζουν το πρόβλημα 10) Υποστηρίζονται από τους φίλους και την οικογένεια 11) Επικοινωνούν με την ομάδα και τον προπονητή 12) Είναι καλοί μαθητές στο σχολείο 13) Είναι κοινωνικοί 14) Προγραμματίζουν σωστά 15) Αντέχουν στον πόνο
Προτάσεις Κατά την αποκατάσταση... Βλέπεις τον εαυτό σου ως υγιή, ευχάριστο, χαλαρό, δραστήριο, και εντελώς ζωντανό. Φαντάζεσαι το σώμα σου να κάνει ότι επιθυμείς και αγαπάς, πράγματα καθημερινά, και σχετικά με τον αθλητισμό. Να περπατάς στο δρόμο, να περιποιείσαι τον κήπο, να τρέχεις. Αυτές οι εικόνες οδηγούν το σώμα και το μυαλό σε θετική κατεύθυνση.
Προτάσεις Συστάσεις Επαναξιολόγησε τους στόχους σου για την καριέρα σου, τα σπορ, και τη ζωή Μάθε από τις εμπειρίες σου Κάνε κάτι ευχάριστο κάθε μέρα Κάνε κάτι χαλαρό κάθε μέρα Νοιώσε ότι ζεις και αποδίδεις πάλι καλά Περίμενε μέχρι να νοιώσεις έτοιμος πριν επιστρέψεις στην ενεργό δράση.
Προτάσεις Συστάσεις Συνέχισε να πιστεύεις στην ικανότητά να γιατρευτείς Μίλα με κάποιον που είχε παρόμοιες εμπειρίες και να αποκαταστάθηκε επιτυχώς Σχεδίασε ένα καθημερινό πρόγραμμα αποκατάστασης Χρησιμοποίησε νοερή εξάσκηση καθημερινά, για να χαλαρώνεις και να βελτιώνεσαι Σκέψου, και μίλα με αισιοδοξία για την αποκατάσταση. Πρόσεξε να καλά σημεία της αποκατάστασης