Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Α΄ ΤΕΤΡΑΜΗΝΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΕΤΟΥΣ 2012-2013 ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΠΡΩΤΗΣ ΤΑΞΗΣ ΜΕ ΤΙΤΛΟ : ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΑΝΕΡΓΙΑ : Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ : ΜΕΓΑΠΑΝΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ , ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟΣ ΠΕ09 ΠΑΠΠΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ , ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΟΣ ΠΕ19

Οικονομική Κρίση και Ανεργία ΟΜΑΔΕΣ ΠΟΥ ΣΥΜΜΕΤΕΙΧΑΝ ΣΤΗΝ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ PROJECT ΟΜΑΔΑ 1η 1. Νάτσιος Διονύσιος 2. Παππά Ευσταθία 3. Τσιγάρας Δημήτριος 4. Χαλκιά Παναγιώτα ΟΜΑΔΑ 2η 1. Αλουσάι Μαρινέλα 2. Μήτσιου Βασιλική 3. Πάτσο Αλέξανδρος 4. Ρόκομα Ευσταθία ΟΜΑΔΑ 3η 1. Δήμου Αναστασία 2. Κοστρένι Χαμήτε 3. Μπούλα Χαρά ΟΜΑΔΑ 4η 1. Αντωνίου Ελένη 2. Κωστακιώτη Βασιλική 3. Παπαϊωάννου Αλεξάνδρα

Οικονομική Κρίση και Ανεργία Στις παρακάτω διαφάνειες αναλύουμε την ανεργία, τις μορφές της και τη συσχέτισή της με την Οικονομική Κρίση.

Οικονομική Κρίση και Ανεργία Τι είναι εμπόρευμα Στην κοινωνία στην οποία ζούμε το σύνολο, σχεδόν, των αντικειμένων που χρησιμοποιούμε στην καθημερινή μας ζωή είναι εμπορεύματα. Αυτό σημαίνει ότι για να τα αποκτήσουμε πρέπει να πληρώσουμε χρήματα ή να δώσουμε σε αντάλλαγμα άλλα αντικείμενα. Τα τρόφιμα που τρώμε τα αγοράζουμε στο σούπερ μάρκετ ή στο εστιατόριο, τα ρούχα που φοράμε τα αγοράζουμε στα καταστήματα ενδυμάτων, τα βιβλία που διαβάζουμε τα αγοράζουμε στα βιβλιοπωλεία, τις εφημερίδες και τα περιοδικά στο περίπτερο κ. ο. κ. Εμπορεύματα δεν είναι μόνο τα αντικείμενα, αλλά και πολλές υπηρεσίες. Οι υπηρεσίες του γιατρού, τον οποίο πληρώνουμε για την θεραπεία που μας προσφέρει, του καθηγητή των ξένων γλωσσών που μας μαθαίνει κάποια ξένη γλώσσα, του δικηγόρου που συμβουλευόμαστε γιατί τις υποθέσεις μας, της τράπεζας που καταθέτουμε τα χρήματά μας είναι μερικές από αυτές. Επίσης οι υπηρεσίες που συνδέονται με τα σπορ και τη διασκέδαση, είναι χαρακτηριστικά παραδείγματα υπηρεσιών που είναι εμπορεύματα. Πληρώνουμε εισιτήρια για να μπούμε στο γήπεδο και να παρακολουθήσουμε έναν αγώνα μπάσκετ ή ποδοσφαίρου, μια συναυλία, ή για να χορέψουμε σε μια ντισκοτέκ. Οι υπηρεσίες δεν έχουν υλική υπόσταση.

Οικονομική Κρίση και Ανεργία Τα υλικά αντικείμενα και οι υπηρεσίες που είναι εμπορεύματα έχουν τρία βασικά χαρακτηριστικά στοιχεία. Πρώτον, είναι αντικείμενα που έχουν δημιουργηθεί από τον άνθρωπο. Δεύτερον, είναι χρήσιμα αντικείμενα και υπηρεσίες, εξυπηρετούν, δηλαδή τις ανθρώπινες ανάγκες. Tρίτον, είναι αντικείμενα ανταλλαγής. Αυτό σημαίνει ότι για να τα αποκτήσουμε πρέπει να δώσουμε σε ανταπόδοση χρήματα ή κάποιο άλλο αντικείμενο ή να προσφέρουμε μια υπηρεσία.

Οικονομική Κρίση και Ανεργία Παραγωγή (production) Παραγωγή ονομάζεται η διαδικασία με την οποία οι διάφοροι παραγωγικοί συντελεστές μετασχηματίζονται σε αγαθά χρήσιμα για τον άνθρωπο. Η σχέση μεταξύ των συντελεστών παραγωγής και του προϊόντος, δηλαδή μεταξύ των εισροών και των εκροών της παραγωγικής διαδικασίας, ονομάζεται συνάρτηση παραγωγή. Αυτή προσδιορίζει τις ποσότητες των παραγωγικών συντελεστών που απαιτούνται για την παραγωγή ορισμένης ποσότητας προϊόντος με δεδομένο το επίπεδο της τεχνολογίας και της τεχνικής γνώσης που αφορά στην παραγωγή και για το λόγο αυτό επηρεάζει το κόστος παραγωγής. Για να παραχθούν οποιοσδήποτε ποσότητες προϊόντων απαιτείται η χρησιμοποίηση 2 συντελεστών. Ένα προϊόν, για να παραχθεί, πρέπει, η ποσότητα του ενός ή του άλλου συντελεστή να είναι μηδέν. Για το λόγο αυτό οι ποσότητες προϊόντος αρχίζουν από το συνδυασμό μιας μονάδας εργασίας και μιας μονάδας κεφαλαίου. Η ποσότητα του παραγόμενου προϊόντος μπορεί να αυξηθεί είτε με προσθήκη επιπλέον μονάδων του ενός συντελεστή σε σταθερή ποσότητα του δεύτερου συντελεστή είτε με ταυτόχρονη αύξηση των ποσοτήτων και των δύο συντελεστών.

Οικονομική Κρίση και Ανεργία Διάκριση παραγωγής Η παραγωγή, ανάλογα με τα στάδια της δημιουργίας των αγαθών, διακρίνεται στην πρωτογενή, δευτερογενή και τριτογενή παραγωγή. Η πρωτογενής παραγωγή αφορά αγαθά που προέρχονται κατ' ευθείαν από τη φύση (γεωργία, κτηνοτροφία, αλιεία, δασοπονία, θήρα, μεταλλεία). π.χ. κρέας, ψάρια, κ.λπ. Η δευτερογενής παραγωγή αφορά αξιοποίηση αγαθών της πρωτογενούς παραγωγής, που χαρακτηρίζονται έτσι ως πρώτες ύλες στη μεταποίηση αυτών σε νέες μορφές αγαθών. Ανάλογα με τον τρόπο και τα μέσα που χρησιμοποιούνται για την μεταποίηση των πρώτων υλών, έχουμε τους κλάδους: Χειροτεχνία (παραγωγή με χειρονακτική εργασία) Βιοτεχνία (παραγωγή με χειρονακτική εργασία βοηθούμενη από μηχανές) και Βιομηχανία (παραγωγή εξ ολοκλήρου από σύγχρονα μηχανήματα, χαρακτηριζόμενη μαζική παραγωγή, όπου και εφαρμόζονται διαρκώς νέα συστήματα ανάπτυξης.). Η τριτογενής παραγωγή αναφέρεται σε παροχή υπηρεσιών όπως είναι το εμπόριο, η υγεία, η εκπαίδευση, οι μεταφορές, ο τουρισμός, οι τράπεζες, τα ελεύθερα επαγγέλματα κ.λπ., από τις δραστηριότητες των οποίων αυξάνεται η χρησιμότητα των παραγομένων αγαθών της πρωτογενούς και δευτερογενούς παραγωγής. Επίσης, τα αγαθά της πρωτογενούς παραγωγής που χρησιμοποιούνται στη δευτερογενή παραγωγή χαρακτηρίζονται γενικά ως "πρώτες ύλες". Επίσης τα παραγόμενα αγαθά της πρωτογενούς και δευτερογενούς παραγωγής χαρακτηρίζονται γενικά προϊόντα, σε διαστολή των παραγόμενων της τριτογενούς παραγωγής που καλούνται γενικά "υπηρεσίες", ή "άυλα αγαθά", ή "άυλα προϊόντα".

Οικονομική Κρίση και Ανεργία Συντελεστές παραγωγής Οι Παραγωγικοί Συντελεστές είναι τα μέσα που συντελούν την παραγωγική διαδικασία, δηλαδή τους παραγωγικούς πόρους του, τα οποία τα ονομάζουμε παραγωγικούς συντελεστές, οι οποίοι είναι: Εργασία: Η καταβολή ανθρώπινης προσπάθειας, σωματικής και πνευματικής, για την παραγωγή κάποιου προϊόντος. Έδαφος (ή Γη ή Φύση): Όλα τα στοιχεία του φυσικού περιβάλλοντος που χρησιμοποιούνται στην παραγωγή των αγαθών, π.χ. μια εδαφική έκταση που καλλιεργείται, ο αέρας που κινεί μια ανεμογεννήτρια, τα ορυκτά. Κεφάλαιο: τα προϊόντα που χρησιμοποιούνται στην παραγωγική διαδικασία για την παραγωγή άλλων προϊόντων. Είναι δηλαδή τα παραχθέντα μέσα παραγωγής, π.χ. μηχανήματα, εργαλεία, κτίρια. Επίσης, η επιχειρηματικότητα είναι ένας παραγωγικός συντελεστής, ο οποίος θεωρείται χωριστός παραγωγικός συντελεστής επειδή έχει την ικανότητα (ανθρώπινη) σε συνδυασμό με τους προηγούμενους παραγωγικούς συντελεστές έχει σκοπό το κέρδος.

Οικονομική Κρίση και Ανεργία Βασικά χαρακτηριστικά του Καπιταλισμού Ο καπιταλισμός είναι ένα οικονομικό σύστημα όπου η ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής και διακίνησης των προϊόντων, όπως και οι επενδύσεις σε οικονομικά αγαθά, παραγωγή, κατανομή, το εμπόριο και υπηρεσίες, κατέχονται από ιδιώτες, με κυρίαρχο κίνητρο/στόχο το κέρδος. Το κράτος στον καπιταλισμό μπορεί επίσης να αποτελεί τον ιδιοκτήτη μέσων παραγωγής (συλλογικός καπιταλιστής) ή διακίνησης των προϊόντων (και των υπηρεσιών που στον καπιταλισμό νοούνται ως προϊόντα). Το κέρδος στον καπιταλισμό για τον ιδιώτη (ή το κράτος εάν λειτουργεί με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια) παράγεται με την απόσπαση της υπεραξίας από τον εργαζόμενο. Η απόσπαση αυτή πραγματοποιείται με δύο τρόπους (και πολύ συχνά με χρησιμοποίηση και των δύο). Είτε με επιμήκυνση της εργάσιμης ημέρας και εντατικοποίηση της δουλειάς του εργαζόμενου και τότε έχουμε την απόλυτη υπεραξία, είτε με σταθερό ωράριο, αλλά με εισαγωγή της τεχνολογίας στην παραγωγή, οπότε έχουμε αύξηση της παραγωγικότητας του εργαζόμενου, συνεπώς αύξηση και της υπεραξίας που παράγει (σχετική υπεραξία). Συμπερασματικά, μπορούμε να πούμε πως ο καπιταλισμός γενικότερα και πιο ειδικά ο καπιταλιστικός τρόπος παραγωγής βασίζεται πάνω στην αντίθεση της σχέσης "κεφάλαιο/εργασία", όπου το κεφάλαιο πρέπει να αντλεί συνεχώς υπεραξία από την εργασία προκειμένου να υπάρχει και να αναπτύσσεται.

Οικονομική Κρίση και Ανεργία Μέτρηση της ανεργίας Το μέγεθος της ανεργίας μπορεί να μετρηθεί ως απόλυτο μέγεθος, για παράδειγμα, χιλιάδες άνεργοι. Η σημασία όμως του αριθμού αυτού εξαρτάται από το μέγεθος του εργατικού δυναμικού. Γι' αυτό η ανεργία μετριέται ως ποσοστό επί τοις εκατό (%) του εργατικού δυναμικού, για παράδειγμα,8%.Το ποσοστό της ανεργίας μπορεί να διαφέρει από περίοδο σε περίοδο, καθώς μεταβάλλεται το απόλυτο μέγεθος της ανεργίας ή του εργατικού δυναμικού ή και των δύο. Ποσοστό ανεργίας = ( αριθμός ανέργων/ εργατικό δυναμικό ) x 100

Οικονομική Κρίση και Ανεργία Είδη ανεργίας Εποχιακή ανεργία: Πολλές επιχειρήσεις, όπως, για παράδειγμα, οι αγροτικές και οι τουριστικές, παρουσιάζουν συστηματικές μεταβολές στην παραγωγής συνοδεύονται από αντίστοιχες μεταβολές της απασχόλησης εργατικού δυναμικού και, συνεπώς από μεταβολές της ανεργίας. Αυτή η ανεργία ονομάζεται εποχιακή. Χαρακτηριστικό της εποχιακής ανεργίας είναι ότι επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο και είναι προσωρινή και μικρής σχετικά διάρκειας. Ανεργία τριβής: Ανεργία τριβής είναι εκείνη η οποία οφείλεται στην αδυναμία της αγοράς εργασίας να απορροφήσει άμεσα ανέργους, παρότι υπάρχουν κενές θέσεις εργασίας, για τις οποίες οι άνεργοι έχουν τα απαραίτητα προσόντα και εντοπίζουν αμέσως τις επιχειρήσεις με τις κενές θέσεις και στην αδυναμία των επιχειρήσεων να εντοπίσουν τους άνεργους εργάτες. Επίσης μπορεί να οφείλεται στη γεωγραφική απόσταση μεταξύ της περιοχής όπου υπάρχει ανεργία και αυτής όπου υπάρχουν κενές θέσεις εργασίας. Γενικότερα οφείλεται στην έλλειψη ενός αποτελεσματικού συστήματος πληροφοριών για ύπαρξη ανέργων και επιχειρήσεων με κενές θέσεις εργασίας.

Οικονομική Κρίση και Ανεργία Είδη ανεργίας Διαρθρωτική ανεργία: Όταν σε μια οικονομία υπάρχουν άνεργοι και κενές θέσεις εργασίας, αλλά οι άνεργοι δεν μπορούν να απασχοληθούν στις υπάρχουσες κενές θέσεις ,επειδή υπάρχει αναντιστοιχία ανάμεσα στα προσόντα και την ειδίκευση των ανέργων και σ' αυτά που απαιτούνται για την κάλυψη των κενών θέσεων, η ανεργία αυτή ονομάζεται διαρθρωτική. Για παράδειγμα , είναι δυνατόν σε μια οικονομία να υπάρχει ανεργία μηχανικών και έλλειψη λογιστών. Η διαρθρωτική ανεργία οφείλεται σε τεχνολογικές μεταβολές, οι οποίες δημιουργούν νέα επαγγέλματα και αχρηστεύουν άλλα, και σε αλλαγές στη διάρθρωση της ζήτηση, οι οποίες αυξάνουν τη ζήτηση ορισμένων προϊόντων και ταυτόχρονα μειώνουν τη ζήτηση άλλων. Όπως είναι φανερό, η διαρθρωτική ανεργία δημιουργείται από τη δυσαναλογία προσφοράς και ζήτησης των διάφορων ειδικεύσεων. Η μείωσή της απαιτεί επανεκπαίδευση των ανέργων, ώστε να αποκτήσουν τις ειδικεύσεις στις οποίες υπάρχει έλλειψη. Διαφορετικά, η διαρθρωτική ανεργία μπορεί να είναι μεγάλης διάρκειας. Ανεργία Ανεπαρκούς Ζήτησης: Η ανεργία λόγω ανεπαρκούς ζήτησης, ονομαζόμενη και κεϋνσιανή ανεργία, είναι εκείνη που προέρχεται από την πτώση της οικονομικής δραστηριότητας στις φάσεις της καθόδου και της ύφεσης του οικονομικού κύκλου. Πρόκειται, δηλαδή, για αδυναμία της συνολικής ζήτησης της οικονομίας να απορροφήσει τη συνολική προσφορά εργατικού δυναμικού. Η ανεργία αυτή έχει κυκλικό χαρακτήρα, δηλαδή επαναλαμβάνεται, και η διάρκεια της εξαρτάται από τη διάρκεια του οικονομικού κύκλου.

Οικονομική Κρίση και Ανεργία Συνέπειες της ανεργίας Η ανεργία έχει τρεις βασικές οικονομικές συνέπειες. Πρώτον : Αποτελεί παραγωγικών δυνάμεων, δηλαδή της εργασίας των ανέργων οποία θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί στην παραγωγική διαδικασία. Δεύτερον : Σημαίνει απώλεια εισοδήματος για τον άνεργο και της και την οικογένεια του . Τρίτον : Επιβαρύνει τον κρατικό προϋπολογισμό ,λόγω της παροχής των επιδομάτων ανεργίας προς τους ανέργους. Φυσικά οι συνέπειες της ανεργίας είναι ευρύτερες, γιατί η κατάσταση της ανεργίας μπορεί να είναι εξαιρετικά επώδυνη για τον άνεργο και την οικογένεια του αφού, έκτος από την έλλειψη εισοδήματος, μειώνει την κοινωνική τους θέση , δημιουργεί προβλήματα αυτοσεβασμού, οικογενειακών τριβών, κ.τ.λ. Με άλλα λόγια, πέρα από τις οικονομικές συνέπειες, η ανεργία δημιουργεί σοβαρά κοινωνικά προβλήματα.

Οικονομική Κρίση και Ανεργία Καταπολέμηση της ανεργίας Η καταπολέμηση, δηλαδή η εξαφάνιση ή η μείωση, της ανεργίας είναι εξαιρετικά δύσκολη. Αυτό φαίνεται και από την εμπειρική παρατήρηση. Σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες τα τελευταία δέκα χρόνια το ποσοστό ανεργίας υπερβαίνει το 10%.Στην Ελλάδα, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία , το ποσοστό ανεργίας τα τελευταία πέντε χρόνια είναι γύρω στο 10%. Τα μέτρα που παίρνουν οι διάφορες κυβερνήσεις για την καταπολέμηση της ανεργίας είναι δύο γενικών κατηγοριών, δηλαδή μέτρα αύξησης της συνολικής ζήτησης και μέτρα επαγγελματικής κατάρτισης και επανεκπαίδευσης του εργατικού δυναμικού. Τα μέτρα αύξησης της συνολικής ζήτησης είναι δημοσιονομικά και νομισματικά. Τα δημοσιονομικά μέτρα περιλαμβάνουν κυρίως αύξηση των κρατικών δαπανών για δημόσια έργα και προώθηση μεγάλων επενδυτικών έργων. Σκοπός αυτών των μέτρων είναι η άμεση αύξηση της απασχόλησης και των εισοδημάτων. Τα νομισματικά μέτρα αποβλέπουν στη μείωση του επιτοκίου, με σκοπό την εισοδημάτων. Τα δημοσιονομικά και νομισματικά μέτρα αποβλέπουν στην αύξηση της συνολικής ζήτησης και, συνεπώς, στη μείωση της ανεργίας που οφείλεται σε ανεπάρκεια της ζήτησης, δηλ. της κεϋνσιανής ανεργίας. Τα μέτρα επαγγελματικής κατάρτισης και επανεκπαίδευσης έχουν σκοπό να διευκολύνουν τους ανέργους στην απόκτηση επαγγελματικών γνώσεων και ειδικεύσεων ,οι οποίες είναι απαραίτητες ή χρήσιμες, προκείμενου να απασχοληθούν στις υπάρχουσες κενές θέσεις εργασίας. Είναι φανερό ότι τα μέτρα αυτά έχουν στόχο τη μείωση της διαθρωτικής ανεργίας.

Οικονομική Κρίση και Ανεργία Η απασχόληση πλήρη, μερική και μισθωτή, μεταβολές 2008 – 2012 και τα δύο φύλα Α Β Γ Δ 2008 4.511,6 4.582,5 4.589,8 4.553,6 2009 4.485,8 4.531,9 4.540,1 4.476,8 2010 4.425,6 4.427,0 4.402,9 4.299,0 2011 4.194,4 4.156,3 4.079,3 3.932,8 2012 3.837,9 2008 – 2011/2012 -673,7 -426,2 -510,5 -620,8 Πλήρης απασχόληση 4.250,4 4.332,5 4.340,0 4.293,1 4.210,1 4.259,5 4.276,0 4.200,1 4.142,4 4.144,9 4.122,9 4.018,0 3.909,3 3.888,8 3.803,2 3.653,1 3.561,2 -689,2 -443,7 -536,8 -640,0

Οικονομική Κρίση και Ανεργία Η απασχόληση πλήρη, μερική και μισθωτή, μεταβολές 2008 – 2012 Μερική απασχόληση Α Β Γ Δ 2008 261,2 250,1 249,7 260,5 2009 275,7 272,4 264,1 276,7 2010 283,2 282,1 280,1 281,0 2011 285,2 267,5 276,1 279,7 2012 2008 – 2011/2012 15,5 17,4 26,4 19,2 Μισθωτή απασχόληση 2.902,9 2.974,8 2.969,9 2.931,4 2.869,5 2.922,1 2.929,3 2871,4 2.812,1 2.853,9 2.829,7 2.747,2 2.660,1 2.645,9 2.611,3 2.479,5 2.425,4 477,5 -328,9 -358,6 -451,9 Πηγή: Γ.Γ. ΕΛΣΤΑΤ, ΕΕΔ 2008 – 20 2.

Οικονομική Κρίση και Ανεργία Άνεργοι και ποσοστό ανεργίας, 2008 ­ 2012 και τα δύο φύλα Άνεργοι Ποσοστό Ανεργίας Ποσοστιαίες Μεταβολές Έτος/τρίμηνα Α Β Γ Δ 2008 406,5 357,1 355,1 392,7 8,3 7,2 7,9 2009 462,3 442,6 465,1 514,4 9,3 8,9 10,3 2010 586,8 594,0 621,9 712,1 11,7 11,8 12,4 14,2 2011 792,6 810,8 878,3 1.025,9 15,9 16,3 17,7 20,7 2012 1.120,1 22,6 2008 - 2009 55,8 85,5 110,0 121,7 13,7% 23,9% 31,0% 2009 - 2010 124,5 151,4 156,8 197,7 26,9% 34,2% 33,7% 38,4% 2010 - 2011 205,8 216,8 256,4 313,8 35,1% 36,5% 41,2% 44,1% 2011 - 2012 327,5 41,3% 2008 – 2011/2012 713,6 453,7 523,2 633,2 175,5% 127,0% 147,3% 161,2% Πηγή: Γ.Γ. ΕΛΣΤΑΤ, ΕΕΔ 2008 – 20 2.

Οικονομική Κρίση και Ανεργία Το Ποσοστό Ανεργίας στις Περιφέρειες της Χώρας Α΄ τριμήνου 2008 2009 2010 2011 2012 ΣΥΝΟΛΟ ΧΩΡΑΣ 8,3 9,3 11,7 15,9 22,6 Αν. Μακεδονία & Θράκη 9,5 10,6 14,2 18,0 22,7 Κεντρική Μακεδονία 8,7 12,4 17,5 24,7 Δυτική Μακεδονία 12,6 14,4 15,1 22,3 28,5 Ήπειρος 9,9 11,4 12,2 15,4 20,6 Θεσσαλία 8,2 8,8 11,3 14,3 20,4 Ιόνια Νησιά 14,1 20,3 Δυτική Ελλάδα 10,1 23,1 Στερεά Ελλάδα 8,9 10,7 16,1 24,5 Αττική 6,6 7,6 14,7 22,9 Πελοπόννησος 8,0 19,0 Βόρειο Αιγαίο 5,4 7,0 19,6 Νότιο Αιγαίο 15,5 16,9 18,9 24,3 13,9 Κρήτη 7,9 10,9 12,9 15,7 23,4 Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ

Οικονομική Κρίση και Ανεργία Ποσοστό ανεργίας το Α΄ τρίμηνο του 2012 σε κράτη μέλη της ΕΕ­27 2012 Q1 ΣΥΝΟΛΟ 15 - 24 25 - 74 ΙΣΠΑΝΙΑ 23,8 50,8 21,5 ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ 12,3 31,8 10,7 ΕΛΛΑΔΑ 52,1 19,5 ΟΥΓΓΑΡΙΑ 11,1 28,0 9,8 ΚΡΟΑΤΙΑ 15,6 37,9 13,2 ΕΥΡΩΖΩΝΗ 10,9 21,9 9,7 ΛΕΤΟΝΙΑ 15,2 28,1 13,8 ΕΣΘΟΝΙΑ 10,8 22,3 9,5 ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ 14,9 35,3 13,1 E.E.-27 10,1 22,4 8,8 ΙΡΛΑΝΔΙΑ 14,5 30,1 12,9 ΓΑΛΛΙΑ 21,8 ΣΛΟΒΑΚΙΑ 14,0 36,4 11,9 ΠΟΛΩΝΙΑ 9,9 26,3 8,3 ΛΙΘΟΥΑΝΙΑ 13,6 30,8 12,1 ΚΥΠΡΟΣ 28,5 8,1 Πηγή: Eurostat, ΕΛΣΤΑΤ

Οικονομική Κρίση και Ανεργία Πόσα δισ Οικονομική Κρίση και Ανεργία Πόσα δισ. € θα πρέπει να δανειστούμε για τα επόμενα χρόνια; Πηγή: Έκθεση ΔΝΤ Σεπτ. 2010

Οικονομική Κρίση και Ανεργία Από πού θα πάρουμε τα λεφτά; (Χρηματοδότηση) Μέχρι το 2013 το 6% - 6,5% του ΑΕΠ θα κατευθύνεται για να πληρώνουμε τους τόκους των δανείων. Πηγή: Έκθεση ΔΝΤ Σεπτ. 2010

Οικονομική Κρίση και Ανεργία Η ανεργία, το τέταρτο τρίμηνο του 2011, σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛ.ΣΤΑΤ), διαμορφώθηκε στο 20,7%, έναντι 14,2% του αντίστοιχου τριμήνου του 2010. Χαρακτηριστικό των στατιστικών στοιχείων της ΕΛ.ΣΤΑΤ είναι και η περιφερειακή διαμόρφωση του ποσοστού της ανεργίας, όπως φαίνεται και στον ακόλουθο Πίνακα: Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ.

Οικονομική Κρίση και Ανεργία Παρατηρείται: Αύξηση του ποσοστού της ανεργίας καταγράφηκε το Δ΄ τρίμηνο του 2011, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ και διαμορφώθηκε στο 20,7%. Ηλικιακά το υψηλότερο ποσοστό ανεργίας καταγράφεται στους νέους ηλικίας από 15 έως 29 ετών και είναι: 39,5%. Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ.

Οικονομική Κρίση και Ανεργία Παρατηρείται: στο 1.025.877 έφθασαν οι άνεργοι στη χώρα μας κατά το τέταρτο τρίμηνο του 2011. Το ποσοστό ανεργίας των μακροχρόνιων ανέργων (αυτοί που αναζητούν εργασία από 12 μήνες και άνω) διαμορφώνεται στο 54,6% του συνόλου των ανέργων. Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ.

Οικονομική Κρίση και Ανεργία S.W.O.T. (Strengths Weaknesses Opportunities Treats) Ανάλυση για την Ελληνική Οικονομία Δυνατότητες (Strength) Αδυναμίες (Weakness)  Αξιοποίηση διαθέσιμων πρώτων υλών & φυσικών πόρων  Αξιοποίηση εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού  Αξιοποίηση κατάλληλου φυσικού περιβάλλοντος  Αξιοποίηση πολιτιστική κληρονομιά & παράδοσης  Εκμετάλλευση πρωτογενούς τομέα  Αξιοποίηση ναυτιλίας  Ανάπτυξη τουρισμού  Ανάπτυξη εμπορίου  Έλλειψη σαφών & ξεκάθαρων στόχων  Έλλειμμα διαχείρισης  Έλλειμμα διοίκησης & οργάνωσης  Κρατισμός, μεγάλος δημόσιος τομέας  Γραφειοκρατία  Έλλειψη συντονισμού  Έλλειψη υγιούς ανταγωνισμού  Έλλειψη συνεργασίας Ευκαιρίες ( Opportunities ) Απειλές ( Threats )  Ανάπτυξη ανθρώπινου δυναμικού  Αναβάθμιση τρεχουσών υποδομών  Ανάπτυξη φυσικού πλούτου & πρώτων υλών  Αξιοποίηση πρωτογενούς τομέα  Αξιοποίηση πολιτιστικής παράδοσης  Ανάπτυξη τουρισμού και ναυτιλίας  Αξιοποίηση των δυνατοτήτων ΕΕ και ζώνης Ευρώ  Μεγάλα ελλείμματα  Μεγάλο εξωτερικό δημόσιο χρέος  Υψηλή Ανεργία  Υψηλά επιτόκια δανεισμού  Υψηλά επίπεδα πληθωρισμού  Μη κινητικότητα εργασίας  Μη κινητικότητα πόρων  Ομάδες συμφερόντων, υψηλή φοροδιαφυγή

Οικονομική Κρίση και Ανεργία Δείκτες Ύφεσης της Ελληνικής Οικονομίας Οικοδομική Ιδιωτική Δραστηριότητα (%), 2010 Άδειες Όγκος 12,9 (Ιανουάριος 2010) -22,9 Φεβρουάριος 2010 3,6 (Μάρτιος 18,8 -42,8 36,3 (Μάρτιος 2010) Επενδύσεις (Μέσος Όρος Έτους -13,9 %) Βιομηχανική Παραγωγή -16,6 β’ τρίμηνο 2009 -14,8 γ’ τρίμηνο 2009 -19,0 δ’ τρίμηνο -14,6 α’ τρίμηνο -5,1 % Βιομηχανία -3,9 % Μεταποίηση χρέος (ως % του ΑΕΠ) 133,3 (2010) 145,1 (2011) 148,6 (2012) 149,1 (2013) 144,3 Ρυθμός Ανάπτυξης (Ετήσια Μεταβολή ΑΕΠ, %): Μ.Ο. Έτους: -2 % -1,9 -2,5 δ’ τρίμηνο 2009 α’ τρίμηνο 2010

Οικονομική Κρίση και Ανεργία Ανεργία και Δημοσιονομικό Έλλειμμα Κράτη-Μέλη Δημοσιονομικό Έλλειμμα (% του ΑΕΠ, εκτιμήσεις 2010) Ανεργία (%) Ευρωζώνη 4,4 9,6 Γερμανία 3,3 6,6 Βέλγιο 4,6 8,1 Ισπανία 9,2 20,2 Κύπρος 6 7,3 Πορτογαλία 7 10,9 Γαλλία 7,7 9,7 Βρετανία 11 7,8 Ιρλανδία 12 13,8 Ιταλία 8,6 Ελλάδα 10,5 15

Οικονομική Κρίση και Ανεργία Χαρακτηριστικά του Ελληνικού Χρέους Ποιοι Κατέχουν Ελληνικά Ομόλογα Έλληνες: 49 % Ξένοι: 51 % Κατανομή του Χρέους Ομόλογα Κυμαινόμενου Επιτοκίου: 176,9 δις Ευρώ Έντοκα Γραμμάτια 140,4 δις. Ευρώ Ομόλογα Σταθερού Επιτοκίου: 19,5 δις Ευρώ Σύνολο: 336,8 δις. Ευρώ Σύνθεση του Χρέους Ομόλογα: 76,6 % Μηχανισμός Στήριξης: 7,7 % Έντοκα: 3,2 % Τράπεζα της Ελλάδας: 1,8 %

Οικονομική Κρίση και Ανεργία Αναθεωρήσεις Ελληνικού Ελλείμματος & Χρέους για το 2010 Έλλειμμα ως % του ΑΕΠ Δημόσιο Χρέος ως % του ΑΕΠ Απρίλιος 2008: 0,8 Οκτώβριος 2008: 91,4 Σεπτέμβριος 2008: 1,8 Οκτώβριος 2009: 113,4 Οκτώβριος 2008: 2,0 Ιανουάριος 2010: 113,2 Ιανουάριος 2009 : 3,7 Οκτώβριος 2010: 115,4 Μάρτιος 2009: 3,7 Δεκέμβριος 2010: 127 % Σεπτέμβριος 2009: 6,0 Οκτώβριος 2009: 12,5 Απρίλιος 2010: 13,6 Οκτώβριος 2010: 13,8 Δεκέμβριος 2010: 15,1

Οικονομική Κρίση και Ανεργία Ελλάδα: Βοήθεια από ΔΝΤ και Πληρωμές για Τόκους και Χρεολύσια Έτος Βοήθεια από ΔΝΤ Τόκοι Χρεολύσια 2011 47,3 12,5 34,7 2012 42,8 11,1 31,7 2013 76,2 9,6 26,6 2014 80,2 8,6 31,6 2015 98,3 7,1 51,3