ΓΚΡΑΦΙΤΙ:Η ΤΕΧΝΗ ΤΟΥ ΔΡΟΜΟΥ Το νέο καλλιτεχνικό φαινόμενο που παρατηρούμε σε όλο τον κόσμο στην καθομιλουμένη ονομάζεται graffiti. Είναι ένα ανερχόμενο νεανικό κίνημα μέσα στις τελευταίες δύο με τρεις δεκαετίες , όπου κάποιοι κοινωνιολόγοι το καταχωρούν στη υποκουλτούρα. Το grafitti είναι η τέχνη του δρόμου. Κάποιοι θεωρούν πως τα grafitti είναι μία αντίδραση στο κατεστημένο, στην ησυχία των κατοίκων της πόλης, στη μουντάδα των τοίχων… Ως αυθόρμητη εικαστική έκφραση εντάσσεται αυτόματα στο φαινόμενο της σύγχρονης λαϊκής κουλτούρας των μεγάλων πληθυσμιακών αστικών κέντρων. Η αρχή αυτού του «κινήματος» παίρνει μέρος στη Νέα Υόρκη γύρω στο 60 με 70.Ουσιαστικά άρχισε από πιτσιρικάδες που έγραφαν το όνομά τους ή το ψευδώνυμοτους σε τοίχους, ταχυδρομικά κουτιά, καρτοτηλέφωνα, υπόγειες διαβάσεις και στο τέλος στον ηλεκτρικό σιδηρόδρομο/μετρό. Πρώτα την κίνηση του βαψίματος την έλεγαν ”hitting” και μετά”tagging”!

Ο καθένας βλέπει τα Graffiti από την δική του οπτική γωνία και εκφράζει την δικήτου άποψη .Για πολλούς το Graffiti είναι βανδαλισμός εφόσον γίνεται παράνομα είτε σε τοίχους , είτε σε τρένα και γενικότερα σε μέρη όπου οι writers(graffitαδες) δεν έχουν πάρει άδεια από τον νόμιμο ιδιοκτήτη για να βάψουν .Υπάρχει βέβαια και τα νόμιμο graffiti. Τα παράνομο graffiti μπορεί να διαρκέσει έως και 30 λεπτά , στα τρένα ειδικά όπου υπάρχουν φύλακες ,κάμερες και αισθητήρες κίνησης και θερμότητας ο writerπρέπει να αφιερώσει τα πολύ 10 λεπτά για το κομμάτι του. Το νόμιμο graffiti μπορεί να διαρκέσει από 30 λεπτά έως και εβδομάδες ολόκληρες . Οι απόψεις σχετικά με το ερώτημα αν τα Graffiti είναι τέχνη ή βανδαλισμός ποικίλουν. Μπορεί σε κάποιους να αρέσουν να βλέπουν τους τοίχους με ζωγραφιές παρά με ένα γκρι ή με ένα άσπρο χρώμα . Άλλοι το θεωρούν βρομιά στους τοίχους .Μερικά graffiti μπορείνα μην είναι τόσο ωραία ενώ αλλά μπορεί να είναι τέλεια. Το θέμα όμως είναι ότιαποτελούν τρόπο έκφρασης των writers είτε εκείνοι θέλουν να περάσουν κάποια μηνύματα μέσα από αυτά είτε όχι. Οι writers δεν έχουν ως σκοπό να καταστρέψουν τους τοίχους αλλά να τους ομορφύνουν κάποια άτομα μπορεί να αρέσει ενώ άλλοι μπορεί να θέλουν τον τοίχο όπως ήταν κανονικά βαμμένος. Για τους writers το graffiti δεν είναι βανδαλισμός αλλά παράνομη τέχνη, αφήνουν το στίγμα τους παντού σαν να λένε ‘’εδώ είμαι εγώ, κάνουν μια κίνηση για να αλλάξουν αυτό που δεν τους αρέσει,αντιδρούν. Όμως αντιδρούν όχι σπάζοντας αλλά ζωγραφίζοντας.

ΓΚΡΑΦΙΤΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Στην Ελλάδα, η ιστορία του γκράφιτι θα ξεκινήσει δειλά τη δεκαετία του '80 με τους πρώτους brakers να «αντιγράφουν» στους τοίχους τα αγαπημένα τους εξώφυλλα βινυλίων, φτάνοντας στο σήμερα, όπου η ελληνική σκηνή της street art μετράει παραπάνω από 1.000 καλλιτέχνες, τα έργα των οποίων αποτελούν πλέον σημαντικό στοιχείο της αστικής μας κουλτούρας. Πρόσφατα, η ηλεκτρονική έκδοση της Guardian «βάφτισε» την Αθήνα Μέκκα της street art, ενώ νωρίτερα, το 2014, οι New York Times στο δημοσίευμά τους με τίτλο «Ενα γκράφιτι στην Αθήνα ισούται με χίλιες λέξεις δυσφορίας», ανέλυαν τις αιτίες της εξάπλωσης των γκράφιτι σε κάθε γωνιά της πόλης.

«Οι πρώτες απόπειρες έγιναν σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Τρίκαλα, Καβάλα, Δράμα, Κομοτηνή. Μερικοί τυχεροί είχαν στα χέρια τους βινύλια από το εξωτερικό, τα οποία είχαν φόντο κάποια γκράφιτι. Οι νέοι της εποχής, χωρίς να γνωρίζουν ακόμα τι πρέσβευαν, άρχισαν να τα αντιγράφουν. Ηταν μόλις τρεις συνομήλικες παρέες που έβαφαν τότε, όπως μου διηγούνται. Μόλις όμως μπήκαν για να υπηρετήσουν στον στρατό η τέχνη του δρόμου χάθηκε για λίγο, μέχρι το '95 και μετά το γκράφιτι απλώθηκε παντού» λέει ο Χαρίτωνας Τσαμαντάκης, old school γκραφιτάς που έχει αναλάβει το δύσκολο έργο να διηγηθεί την ιστορία αυτή του ελληνικού γκράφιτι σε 652 σελίδες. «Το βιβλίο αποτελεί ένα φωτογραφικό ντοκουμέντο, που μέσα από τις 652 σελίδες, τις 2.500 φωτογραφίες, τις 38 συνεντεύξεις και πολλά αλλά στοιχεία, σχέδια ντοκουμέντα κ.λπ., καταγράφει ουσιαστικά όλη την ιστορία του ελληνικού graffiti, τις δύο πρώτες δεκαετίες που ακολούθησαν από την εμφάνισή του στις αρχές του '80, στην Ελλάδα.

Πρόκειται για ομαδική δουλειά καθότι με έχει βοηθήσει πολύς κόσμος σε όλα τα επίπεδα. Ενα τέτοιο εγχείρημα απαιτεί έρευνα, μελέτη, καταγραφή, συλλογή και επεξεργασία τεράστιου όγκου υλικού» λέει ο Χαρίτωνας που θεωρεί πως «παρ' όλα τα σκαμπανεβάσματά του, το γκράφιτι είναι στα πάνω του» και έχει πάρει πολλές ενδιαφέρουσες και διαφορετικές μορφές. «Το μεγάλο μπαμ έγινε στα μέσα της δεκαετίας του '90 με τους Terror X Crew να είναι το πρώτο ελληνικό hip hop συγκρότημα που βάφει και παράλληλα ''μιλάει'' μέσα από τα τραγούδια του για την τέχνη του γκράφιτι. Από το '95 και μετά διοργανώθηκαν πολλά φεστιβάλ και events. Σήμερα βλέπεις γύρω σου street art, tags, bombs, productions, stencils, characters και πολλά άλλα», σημειώνει. Το 2000 θα εμφανιστούν νέες ομάδες, που θα μεσουρανήσουν στην ελληνική σκηνή του γκράφιτι δίνοντας και μια πιο ευρωπαϊκή νότα σε σχέση με τους προκατόχους τους, οι οποίοι αντλούσαν περισσότερο τις επιρροές τους από την αμερικανική χιπ-χοπ κουλτούρα. Μετά τους Ολυμπιακούς αγώνες της Αθήνας θα γίνει η δεύτερη «έκρηξη» της ελληνικής street art ενώ τα τελευταία χρόνια, καθώς η ιστορία του γκράφιτι εκτυλίσσεται στον τεράστιο γκρι καμβά της πόλης, η οικονομική κρίση θα επηρεάσει τους Ελληνες καλλιτέχνες του δρόμου.

ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Με βάση την κείμενη ελληνική νομοθεσία, το γκράφιτι άνευ αδειοδότησης, θεωρείται αξιόποινη πράξη, όποιος με πρόθεση καταστρέφει ή βλάπτει ξένη περιουσία τιμωρείται με φυλάκιση μέχρι δύο ετών. Αν η φθορά είναι ευτελούς αξίας ή ελαφρά, ο υπαίτιος τιμωρείται με κράτηση έως έξι 6 μήνες ή με πρόστιμο που μπορεί να φτάσει και τις 3.000 ευρώ. Βέβαια για την περίπτωση που υπάρχει φθορά ξένης και όχι κρατικής ιδιοκτησίας, η ποινική δίωξη ασκείται μόνο ύστερα από έγκληση του παθόντος, δηλαδή του ιδιοκτήτη. Αν και οι ελληνικές ποινές στο άκουσμά τους φαντάζουν ακριβές η σύγκρισή τους τις αντίστοιχες ξένων χώρων είναι ελαστικότερες. Παρόμοιο νομοθετικό πλαίσιο παρουσιάζουν και οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. Με βάση αυτό μάλιστα επιτρέπεται η σύλληψη ατόμου που απλά κουβαλάει σπρέι, ενώ στη δικαιοδοσία κάθε δημάρχου εναπόκειται και ο ορισμός αμοιβής έως 500 δολάρια για όσους προσφέρουν πληροφορίες που οδηγούν στο δημιουργό κάποιου γκράφιτι σε δημόσιο χώρο. Αν ο δημιουργός συλληφθεί το χρηματικό πρόστιμο μπορεί να κυμανθεί από 145 έως 1.500 δολάρια. 

Αθήνα - Η πρωτεύουσα των γκράφιτι 1. Στέλιος Φαϊτάκης

2. Αλέξανδρος Βασμουλάκης

3.WD

4. STMTS

5. Sonke

Μίνι λεξικό του γκράφιτι Stencil (στένσιλ): Φτιάχνεται συνήθως από χαρτόνι ή υλικά που αφήνουν αποτύπωμα και χρησιμοποιείται για συγκεκριμένα γκράφιτι όπως γράμματα, σύμβολα ή φιγούρες. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί πολλές φορές χωρίς να αλλάξει το αποτέλεσμα.   Graffiti (γκράφιτι): Το να γράφεις λέξεις ή να ζωγραφίζεις πάνω σε επιφάνειες και τοίχους δημόσιων χώρων. Πολλοί το θεωρούν μέρος της κουλτούρας του χιπ χοπ.   Tag (ταγκιά): Η ξεχωριστή υπογραφή του ψευδώνυμου ενός γκραφιτά στον τοίχο ενός δημόσιου χώρου. Συχνά γίνεται με ένα χρώμα. Είναι η πιο απλή μορφή γκράφιτι. Τag, επίσης, είναι η υπογραφή των γκραφιτάδων στην άκρη των έργων τους.   Tagging: Η διαδικασία βαψίματος της υπογραφής με σπρέι, μαρκαδόρο ή οτιδήποτε άλλο.

Street Art: Είναι η τέχνη που γίνεται σε δημόσιους χώρους (στον δρόμο) και έχει εικαστικό χαρακτήρα. Περιλαμβάνει από γκράφιτι μέχρι sticker art, στένσιλ, γλυπτική κ.ά.   Bomb/Bombing: Το να βάφεις πολλές επιφάνειες σε μια περιοχή. Συνήθως είναι tags και όχι πολύπλοκα pieces. Θεωρείται η πιο παράνομη μορφή γκράφιτι και γίνεται πολύ γρήγορα.   Writer: Αυτός που κάνει γκράφιτι, ο καλλιτέχνης γκράφιτι.   Bite: Το να αντιγράφεις το στυλ ενός γκραφιτά.  Crew: Μια ομάδα από writers που ενώνουν τις δυνάμεις τους και κάνουν γκράφιτι μαζί.   Paste up: Ένα σχέδιο ή ένα στένσιλ πάνω σε χαρτί, που το κολλάς στον τοίχο.

Sticker: Αυτοκόλλητα με την υπογραφή (tag) ή κάποιο σχέδιο ενός γκραφιτά. Είναι η πιο γρήγορη μορφή γκράφιτι και το βλέπεις συχνά σε τηλεφωνικούς θαλάμους, φανάρια κ.λπ. Burner: Ένα μεγάλο, περίπλοκο κομμάτι. Παίρνει πολύ χρόνο για να τελειοποιηθεί και γι' αυτόν το λόγο, τις περισσότερες φορές, είναι νόμιμο. Γίνεται σε τρένα, τοίχους και διαφημιστικές πινακίδες. Είναι ένα κομμάτι που ξεχωρίζει από τα άλλα είτε επειδή το στυλ του είναι ιδιαίτερο είτε λόγω της δυσκολίας του σημείου στο οποίο έχει γίνει.   Piece: Λέγεται το κομμάτι που κάνεις κάθε φορά που πας για γκράφιτι. Master pieces θεωρούνται τα πιο όμορφα γκράφιτι. Είναι μεγάλα και πολύπλοκα και συχνά ενσωματώνουν 3D εφέ, γεμίσματα, σκιές, βελάκια και οτιδήποτε άλλο θα τα κάνει πιο εντυπωσιακά.   Throw-up: Ένα σχέδιο ανάμεσα στο tag και το bomb, που μπορεί να γίνει όσο το δυνατόν γρηγορότερα για να μη στραφεί η προσοχή πάνω στον writer κατά τη διάρκεια της δημιουργίας του. Αναδεικνύει περισσότερο το ιδιαίτερο στυλ κάθε writer.  

ΕΝΤΥΠΩΣΙΑΚΑ ΓΚΡΑΦΙΤΙ

ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΠΟΛΥ

ΟΝΟΜΑΤΑ ΟΜΑΔΑΣ Κατερίνα Τσιρογιάννη Κωνσταντίνα Φραγκουλοπούλου Σοφία Φυσάκη Ανέτα Χριστοπούλου Ραφαήλ Φαλλιέρας ΠΗΓΕΣ http://www.newsbeast.gr/greece/arthro/733228/grafiti-tehni-tou-dromou-i-vandalismos/ http://vivi.pblogs.gr/2014/11/treis-parees-eferan-to-gkrafiti-sthn-ellada.html http://www.lifo.gr/mag/features/3971