Γιώργος Νικολάου, Αναπληρωτής Καθηγητής Πανεπιστημίου Ιωαννίνων

Ένας μαθητής θεωρείται θύμα σχολικού εκφοβισμού όταν εκτίθεται συνεχώς και για μεγάλο χρονικό διάστημα σε αρνητικές πράξεις από έναν ή περισσότερους μαθητές. Ως αρνητική πράξη θεωρείται όταν κάποιος ηθελημένα προκαλεί ύβρη ή δυσανεξία σε κάποιον άλλο. Οι αρνητικές πράξεις μπορούν να εκδηλωθούν με φυσική επαφή, με λεκτικό τρόπο, με χειρονομίες ή με ηθελημένο αποκλεισμό από μία ομάδα. Επιπλέον, μεταξύ θύματος και θύτη θα πρέπει να υπάρχει διαφορά δύναμης, έτσι ώστε το θύμα να μην μπορεί να υπερασπισθεί τον εαυτό του. Ο σχολικός εκφοβισμός εκδηλώνεται χωρίς εμφανή πρόκληση. D. Olweus Ένας μαθητής θεωρείται θύμα σχολικού εκφοβισμού όταν εκτίθεται συνεχώς και για μεγάλο χρονικό διάστημα σε αρνητικές πράξεις από έναν ή περισσότερους μαθητές. Ως αρνητική πράξη θεωρείται όταν κάποιος ηθελημένα προκαλεί ύβρη ή δυσανεξία σε κάποιον άλλο. Οι αρνητικές πράξεις μπορούν να εκδηλωθούν με φυσική επαφή, με λεκτικό τρόπο, με χειρονομίες ή με ηθελημένο αποκλεισμό από μία ομάδα. Επιπλέον, μεταξύ θύματος και θύτη θα πρέπει να υπάρχει διαφορά δύναμης, έτσι ώστε το θύμα να μην μπορεί να υπερασπισθεί τον εαυτό του. Ο σχολικός εκφοβισμός εκδηλώνεται χωρίς εμφανή πρόκληση. D. Olweus

 Τις τελευταίες δεκαετίες έχει αυξηθεί το μεταναστευτικό ρεύμα από τις πρώην σοσιαλιστικές χώρες και τον αναπτυσσόμενο κόσμο προς τις χώρες της Μεσογείου, μεταξύ αυτών και την Κύπρο.  Αυξημένη παρουσία αλλοδαπών μαθητών στα κυπριακά σχολεία όλων των βαθμίδων.  Το φαινόμενο του bullying υπήρχε και πριν από το μεταναστευτικό ρεύμα.  Αναρωτιόμαστε, ωστόσο, αν η αλλαγή της σύνθεσης του μαθητικού πληθυσμού επηρεάζει – και με ποιο τρόπο – το φαινόμενο.

 Υπάρχει διαφορά ως προς τη θυματοποίηση ανάμεσα σε γηγενείς και αλλοδαπούς μαθητές;  Υπάρχει διαφορά ως προς το είδος του εκφοβισμού ανάμεσα στις δύο κατηγορίες;  Σε ποιους μιλούν για το πρόβλημα οι γηγενείς και οι αλλοδαποί;  Το τελευταίο σημείο είναι σημαντικό για τη Συμβουλευτική στο σχολείο

 Αντιφατικά ερευνητικά δεδομένα  Δεν υπάρχει διαφορά μεταξύ γηγενών και αλλοδαπών ως προς τη θυματοποίηση (Boulton, 1995; Eslea and Mukhtar, 2000; McKenny, Pepler, Craig and Connolly,2006; Fandrem et al., 2009)  Οι γηγενείς διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο θυματοποίησης (Hanish and Guerra, 2000; Strohmeier and Spiel, 2003; Strohmeier et. al 2008)  Οι εθν(οτ)ικές μειονότητες και οι αλλοδαποί διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο θυματοποίησης (Graham & Juvonen, 2002; von Grunigen et al., 2010)

 Συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και το Πρόγραμμα Δάφνη  Ημερομηνία έναρξης: Ιανουάριος 2010  Διάρκεια: 2 χρόνια  Συντονιστής: University of Ca ' Foscari (Venice)  Στόχος: ευαισθητοποίηση ολόκληρης της σχολικής κοινότητας για την αντιμετώπιση του προβλήματος, με την ταυτόχρονη συμμετοχή μαθητών και εκπαιδευτικών

 ΕΛΛΑΔΑ (Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων) : Σλοβενία και Κύπρος  ΡΟΥΜΑΝΙΑ : Ισπανία και Γαλλία  ΙΤΑΛΙΑ : Γερμανία, Πορτογαλία και Βουλγαρία

4 Δημοτικά Σχολεία 2 Γυμνάσια

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Εργαλεία:  Ερωτηματολόγια για γηγενή παιδιά  Ερωτηματολόγια για αλλοδαπά παιδιά Αναφορά σε όλες τις μορφές εκφοβισμού (φυσικός, λεκτικός, ψυχολογικός), όλους τους εμπλεκόμενους φορείς (εκπαιδευτικούς, γονείς, συμμαθητές) και σε όλους τους χώρους.  Συνεντεύξεις για βοήθεια στην συμπλήρωση του ερωτηματολογίου (μικροί μαθητές, αλλόγλωσσοι) Ανάλυση:  Στατιστικό πακέτο SPSS

Εάν οι συμμετέχοντες:  έχουν βιώσει περιστατικό εκφοβισμού και τι μορφή είχε  υπήρξαν θύματα εκφοβισμού  έχουν εκφοβίσει ποτέ  έχουν ποτέ αναζητήσει στήριξη και από ποιον Αναζήτηση στατιστικά σημαντικών διαφορών ανάμεσα σε Κύπριους και Μη Κύπριους Μαθητές

Στατιστική σημαντικότητα:  2. p=0,010 ( 39% - 54,2% )  4. p=0,018 ( 38% - 51,8% )  6. p=0,000 ( 19,4% – 41% )  7. p=0,005 ( 22% - 36,1% )

Στατιστική σημαντικότητα: p=0,037

 Επιβεβαίωση της υπόθεσης ότι η εθνοπολιτισμική διαφορά επηρεάζει την εμφάνιση του σχολικού εκφοβισμού, τουλάχιστον ως προς τη θυματοποίηση  Οι αλλοδαποί μαθητές φαίνεται να θυματοποιούνται περισσότερο από τους γηγενείς  Ο εκφοβισμός είναι κυρίως λεκτικός – ψυχολογικός και σπανιότερα εκδηλώνεται με σωματική βία  Μέσα στο σχολείο, ο εκφοβισμός εκδηλώνεται κυρίως στις τουαλέτες  Οι Κύπριοι μαθητές μιλούν για το πρόβλημά τους στο σχολείο  Οι Μη Κύπριοι μαθητές μιλούν κυρίως στο σπίτι  Κύπριοι και γηγενείς προτιμούν να μιλούν σε συμμαθητή τους που εμπιστεύονται.  Εκτός σχολείου, οι Κύπριοι μιλούν σε έμπιστό τους φίλο. Οι αλλοδαποί στους γονείς τους..

 Χωρίς να έχουμε εμπειρικά δεδομένα, μπορούμε να υποθέσουμε ότι η γλώσσα δημιουργεί ανασχέσεις στους Μη Κύπριους μαθητές, ώστε να απευθυνθούν στους εκπαιδευτικούς όταν θυματοποιούνται.  Στην Κύπρο υπάρχει ο θεσμός του βοηθού εκπαιδευτικού, αλλά δεν αξιοποιείται από τους Μη Κύπριους μαθητές.  Το γενναιόδωρο δίκτυο κοινωνικής πρόνοιας της Κύπρου, το οποίο συμπεριλαμβάνει και τους μετανάστες και τους πρόσφυγες, σε περιόδους κρίσης επιφέρει τη στοχοποίησή τους.  Η Συμβουλευτική έχει πεδίο δράσης τόσο στην κατεύθυνση της ενίσχυσης της επικοινωνίας όσο και σ’ αυτή της στήριξης των θυμάτων

 Τι γνωρίζεις σχετικά με τους Κύπριους/Μη Κύπριους συμμαθητές σου;  Οι Μη Κύπριοι συμμαθητές σου έχουν τι έχουν μάθει σχετικά με την Κύπρο χάρη σε σένα;  Γλώσσα  Το Κυπριακό Ζήτημα  Ιστορία του Νησιού  Εκδρομές σε αξιοθέατα  Φαγητό  Ανάπαυση, ξεκούραση  Γλώσσα  Το Κυπριακό Ζήτημα  Ιστορία του Νησιού  Εκδρομές σε αξιοθέατα  Φαγητό  Ανάπαυση, ξεκούραση  Γλώσσα  Τραγούδια  Φαγητό  Παιχνίδια  Γλώσσα  Τραγούδια  Φαγητό  Παιχνίδια

 Η ολοκλήρωση της επεξεργασίας των δεδομένων μας  Η πρόταση στα σχολεία συγκεκριμένων πρακτικών για την πρόληψη και την αντιμετώπιση του σχολικού εκφοβισμού

ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ!