Η γλώσσα έχει : Διαχρονική διάσταση : καθώς εξελίσσεται μέσα στο χρόνο Συγχρονική διάσταση : εφόσον είναι ένα σύστημα που λειτουργεί σε ορισμένη στιγμή Προτεραιότητα δίνεται στη συγχρονική περιγραφή
Ορισμός της Γλωσσολογίας Επιστημονική Μελέτη της Γλώσσας Ρυθμιστική / Περιγραφική επιστήμη Συγχρονία / Διαχρονία
Γενικά χαρακτηριστικά της Ομιλίας Διπλή άρθρωση Ασυνέχεια : η διαφορά ανάμεσα στις μονάδες είναι απόλυτη Αυθαίρετο του γλωσσικού σημείου Παραγωγικότητα (η ιδιότητα της γλώσσας που επιτρέπει τους ομιλητές να παράγουν και να κατανοούν απεριόριστα εκφωνήματα
Γενικά χαρακτηριστικά της Ομιλίας 5. Πολλαπλότητα εκφοράς : στη γλώσσα οι μονάδες έκφρασης μπορούν να ενσαρκώνονται όχι μόνο σε ήχο, αλλά και σε πολλά άλλα είδη ουσίας 6. Φωνητικός Χαρακτήρας : 7. Γραμμικότητα : το σημαίνον αντιπροσωπεύει μια χρονική έκταση που μετριέται σε μία διάσταση
Γενικά χαρακτηριστικά της Ομιλίας 8. Ανακλαστικότητα : οι ανθρώπινες γλώσσες μπορούν να αναφερθούν στον εαυτό τους και να αυτοσχολιαστούν 9. Πολλαπλή σημασία : η γλώσσα δεν μεταδίδει απλά πληροφορίες, αλλά επιτελεί και εκφραστική και κοινωνική πληροφόρηση 10. Μετάθεση
Για να υπάρξει επικοινωνία χρειάζεται : Ένας πομπός Ένας δέκτης Κανάλι επικοινωνίας Θέμα Μήνυμα Γλώσσα
Με καθένα από αυτά συνδέεται και καθεμιά λειτουργία της Γλώσσας Συναισθηματική : στάση ομιλητή απέναντι στο περιεχόμενο του μηνύματος (πομπός) Βουλητική : χρήση της γλώσσας για επίτευξη στόχου (δέκτης) Αναφορική : απουσιάζει από μη ανθρώπινα συστήματα (θέμα) Ποιητική : (μήνυμα) Μεταγλωσσική : (γλώσσα) Φατική : εγκαινιάζει, προωθεί, τερματίζει (κανάλι)
Παράδειγμα Πω πω! Τι βροχή Πάρε ομπρέλα, βρέχει Βρέχει Πέφτει βροχή, πέφτει βροχή «Βροχή» σημαίνει… Ναι, ναι δεν σ’ ακούω…
Γιατί μελετούμε την Ιστορία μιας γλώσσας; Για να τη γνωρίζουμε καλύτερα Για να μάθουμε στοιχεία για τον πολιτισμό της
Ποια η σχέση της ιστορίας μιας γλώσσας με τη δομή της; Δομή υπάρχει σε κάθε στάδιο, ακόμη και στα μεταβατικά στάδια Υπάρχουν σταθερά στοιχεία στο σύστημα αλλά και μια δυναμική. Γλωσσική νηνεμία / γλωσσική αλλαγή
Περνάμε από τη μία δομή στην επόμενη μέσω : Του λάθους : παρήγγειλέ μου έναν καφέ, ειμί/είμαι, πιο καλύτερος, ευτελής, ης, ες, ψήφος/άμμος, από ανέκαθεν, νηρόν ύδωρ, σκίμπους)
Η γλώσσα αλλάζει για λόγους Εσωτερικούς : αφορούν στη δομή, απλοποίηση, οικονομία Εξωτερικούς : π.χ. συνύπαρξη με άλλους λαούς>δανεισμός
Η αλλαγή δεν είναι φθορά είναι εξέλιξη Η αλλαγή δεν είναι φθορά είναι εξέλιξη. Γλώσσες που δεν εξελίχθηκαν (δεν προσαρμόσθηκαν σε νέες συνθήκες) πέθαναν
Περίοδοι της Ιστορίας της Ελληνικής Ινδοευρωπαϊκή : - / 3000 Πρωτοελληνική : 3000 π.Χ-2000 π.Χ Αρχαία Ελληνική : 1400 π.Χ-300 π.Χ Αλεξανδρινή Κοινή : 323 π.Χ-330 μ.Χ Μεσαιωνική : 600- 1100 Νέα Ελληνική : 1100-σήμερα
Οικογένειες Γλωσσών Ινδοευρωπαϊκή Ουραλοαλταϊκή (Φιλανδική, ουγγρική) Ιαπωνο-κορεατική Σημιτο-χαμιτική (Εβραϊκή, Αραβικές γλώσσες, Αιθιοπική) Σινο-θιβετιανή Δραβιδικές Γλώσσες Ινδιάνικες Γλώσσες
Ινδοευρωπαϊκές Γλώσσες Ινδοϊρανική Τοχαρική Αρμενική Αλβανική Χεττιτική Ιταλική Κελτική Βαλτοσλαβική
Σχέση Πρωτοελληνικής με ΙΕ Διατηρεί : μουσικό τονισμό, φωνηεντικό σύστημα, δίγαμα, έλλειψη συναίρεσης, δυϊκό, τρία γένη, ενεργητική, μέση και παθητική φωνή, αόριστο, παρακείμενο, αύξηση, αναδιπλασιασμό, γενική απόλυτο Αναπτύσσει το νόμο της τρισυλλαβίας
Σχέση Πρωτοελληνικής με ΙΕ Καινοτομίες Αλλαγές στο συμφωνικό σύστημα (bh>ph, dh>th, gh>kh, χάνονται τα αρχικά s και j, εξαφανίζονται τα τελικά σύμφωνα πλην -ν, -ρ, -ς, αλλαγή kw, gw, ghw απλοποίηση κλίσης (χάνεται η οργανική, αφαιρετική, τοπική) απλοποίηση ρηματικών ριζών δημιουργία άρθρου από τη δεικτική αντωνυμία
Προελληνική Τοπωνύμια (-νθος, -ττός, -μνος, -σσός, --ισσα, -ρνα, -μνα Φυτά : νάρκισσος, ρόδον, ορίγανος, κυπάρισσος, υάκυνθος, δάφνη, σύκο Ψάρια : αθερίνη, γαλέας, σκόμβρος, ερυθρίνος, κολίας, κωβίος Εννοιες : ειρήνη, βασιλευς, Αρτεμη, θάλαμος, μέγαρο, σωλήν, σάλπιξ