Ανεπιθύμητες αντιδράσεις στις τροφές .

Ανεπιθύμητες αντιδράσεις στις τροφές! Τι είναι η τροφική αλλεργία; Ανεπιθύμητες αντιδράσεις στις τροφές! Τι είναι η τροφική αλλεργία; Ορισμός ανεπιθύμητης αντίδρασης στις τροφές: Οποιαδήποτε παθολογική κλινική εικόνα που αποδίδεται σε κατάποση, επαφή ή εισπνοή τροφής (ή προσθετικού τροφών) Ορισμός τροφικής αλλεργίας: είναι μια ανεπιθύμητη αντίδραση, μια απρόσμενη ανοσολογική αντίδραση του οργανισμού ενός ανθρώπου, έναντι ενός μοριακού τμήματος μιας τροφής, συνηθέστερα πρωτεΐνης Είναι πολύ σημαντικό να διαχωρίσουμε την τροφική αλλεργία από την διατροφική δυσανεξία. Η αλλεργία είναι ανοσολογική αντίδραση του οργανισμού σε πολύ συγκεκριμένα μόρια μίας τροφής, ενώ η δυσανεξία προκαλείται από ηπιότερα συμπτώματα και οφείλεται σε απλό ερεθισμό του στομάχου ή του εντέρου.

Τροφική αλλεργία και στατιστική Η τροφική αλλεργία αυξάνεται με γεωμετρικό ρυθμό τις τελευταίες δεκαετίες. Στις δυτικού τύπου κοινωνίες, η επίπτωση ανέρχεται έως και 8% στα παιδιά προσχολικής ηλικίας και έως 3-4% στους ενήλικες. Άρα μπορεί το 30% των ενηλίκων να πιστεύει ότι πάσχει από τροφική αλλεργία σε κάποιο τρόφιμο, οι περιπτώσεις πραγματικής τροφικής αλλεργίας αποτελούν λιγότερο από το 2 με 3% του γενικού πληθυσμού. Οι περισσότερες περιπτώσεις τροφικής αλλεργίας στα παιδιά εμφανίζονται νωρίς και συνήθως υποχωρούν μετά από λίγα χρόνια. Αντίθετα οι ενήλικες πάσχοντες συνήθως θα έχουν ισόβια την τροφική αλλεργία.

Πως εγκαθίσταται η τροφική αλλεργία; Οι πρωτεΐνες στις τροφές σε φυσιολογικές συνθήκες είναι ανοσολογικά ταυτοποιήσιμες, άρα ανεκτές από τον οργανισμό, δηλαδή είναι αντιγόνα ανοχής. Όταν όμως η ταυτοποίηση γίνεται με δυσχέρεια, τότε το αντιγόνο ανοχής (πχ αγελαδινό γάλα) εισέρχεται στη φάση υποψήφιου αλλεργιογόνου (φάση ευαισθητοποίησης). Η φάση της ευαισθητοποίησης είναι μία συχνή κατάσταση μεταβατικού χαρακτήρα και συνήθως έχει αίσιο αποτέλεσμα, με το ανοσοποιητικό να διορθώνει το λάθος του. Στις λίγες περιπτώσεις που δεν γίνεται αυτό, το αντιγόνο ανοχής γίνεται αλλεργιογόνο και ακολουθεί η αντίδραση.

Μηχανισμοί Αλλεργικών Αντιδράσεων; Άμεσου τύπου: οφείλεται στην έκκλυση αγγειοδραστικών ουσιών από τα σιτευτικά κύτταρα. Ο χρόνος εμφάνισης είναι άμεσος (1-60min) ή ταχύς (1-6h). Επιβραδυνόμενου τύπου: οφείλεται στην αλληλεπίδραση του τροφικού αλλεργιογόνου με ανοσοδραστικά κυτταρα. Η εμφάνιση των συμπτωμάτων μετά την κατανάλλωση της τροφής, συμβαίνει εντός λίγων ωρών έως και λίγων ημερών .

Το φάσμα εκδηλώσεων τροφικής αλλεργίας Το φάσμα εκδηλώσεων τροφικής αλλεργίας IgE- μεσολαβούμενες Μη- IgE- μεσολαβούμενες Αναφυλαξία Ατοπική δερματίτιδα Hωσινοφιλική Οισοφαγίτιδα Hωσινοφιλική Γαστρίτιδα Hωσινοφιλική Γαστρεντερίτιδα Hωσινοφιλική Κολίτιδα Κοιλιοκάκη Εντεροκολίτιδα Πρωκτοκολίτιδα Rothenberg JACI 2004; 113:11

Επιβραδυνόμενου τύπου τροφική αλλεργία Εντεροκολίτιδα Πρωκτοκολίτιδα Εντεροπάθεια Ηωσινοφιλική οισοφαγίτις Ηωσινοφιλική γαστρεντερίτις Κοιλιοκάκη Ηλικία έναρξης 1 ημ – 1 έτος 1 ημ – 6 μην Έως 2 ετών Βρεφική, παιδική, ενήλικη Οποιαδήποτε Τροφές Γάλα, σόγια Ρύζι, κοτόπουλο, ψάρι Συχνά υπό μητρικό θηλασμό Γάλα, σόγια, δημητριακά, αυγό Γάλα, αβγό, ξηροί καρποί, θαλασσινά Γάλα,αβγό, σόγια, μοσχαρίσιο κρέας Σιτάρι, σίκαλη, κριθάρι, +/- βρώμη Συμπτώματα Βαριά εικόνα με εμέτους / διάρροιες Αίμα στα κόπρανα Παρατεταμένη διάρροια, δυσαπορρόφη- ση ΓΟΠ ( χρόνια, υποτροπιάζουσα), δυσφαγία, έμετος, κοιλιακό άλγος μετεωρισμός κοιλιακό άλγος ( χρόνιο, υποτρο- πιάζον),έμετοι,μετεω ρισμός, μειωμένη όρεξη, απώλεια βάρους, αναιμία, εντεροπάθεια με απώλεια πρωτεϊνων Διάρροια, στεατόρροια, τυμπανισμός, έμετοι Διάγνωση Διάγνωση: διαιτητικό αποκλεισμός(υποχώρησ η συμπτωμάτων σε 72h) και ακολούθως θετική πρόκληση (προσοχή) Κόπρανα, βιοψία, Διάγνωση: διαιτητικός αποκλεισμός (βελτίωση σε 72h, αποκατάσταση βλαβών σε 1 μήνα) και θετική πρόκληση Διάγνωση: αναγ- νώριση και αποκ- λεισμό τροφίμου βελτίωση σε μέρες ή βδομάδες (υποχωρηση βλαβών: 6-18 μήνες αποφυγής) Ιστορικό, SPT,RASTS δίαιτα αποκλεισμού 0FC Οριστική Διάγνωση: βιοψία δίαιτα αποκλεισμού 0FC Οριστική Διάγνωση: βιοψία IgA έναντι γλοιαδίνης (>80%) Βιοψία: ατροφία λαχνών στο λεπτό έντερο Πρόγνωση Πορεία Πλειοψηφία: Υποχώρηση 1-3 ετών Πλειοψηφία : ανοχή γάλα, σόγια στο πρώτο έτος υποχωρηση βλαβών: 6-18 μήνες αποφυγής Ποικίλη, Εφ όρου ζωής

Ποιές είναι οι συχνότερες τροφές; Αν και η τροφική αλλεργία μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε τροφή, οι αντιδράσεις στο 90% των περιπτώσεων παγκοσμίως προκαλούνται πιο συχνά Στα παιδιά: αγελαδινό γάλα, στο αυγό, τα θαλασσινά, τους ξηρούς καρπούς, τα σιτηρά και την σόγια. Στους ενήλικες: ξηροί καρποί, θαλασσινά, λαχανικά και τα φρούτα Όταν ένα άτομο είναι αλλεργικό σε μία τροφή, είναι δυνατόν να εμφανίσει αλλεργία και σε «παρόμοιες». Για παράδειγμα άτομα με αλλεργία στη γαρίδα, μπορεί να εμφανίσουν αλλεργία και στον αστακό, ή όσοι έχουν αλλεργία στο καρύδι μπορεί να έχουν και στο φουντούκι.

Πως εκδηλώνεται η τροφική αλλεργία; Με κλασικές κλινικές εκδηλώσεις από το πεπτικό σύστημα Μέσω επιδείνωσης προυπάρχουσας ατοπικής δερματίτιδας Μέσω παροξυσμού προυπάρχοντος αλλεργικού άσθματος Μέσω επιδείνωσης αλλεργικής ρινίτιδας - επιπεφυκίτιδας Μέσω επιδείνωσης κνίδωσης – αγγειοοίδημα Με συστηματική αντίδραση Ανάλογα και με τον τρόπο που εκδηλώνεται, διαφέρει το timing και η βαρύτητα της τροφικής αλλεργίας.

Συμπτώματα τροφικής αλλεργίας Συμπτώματα τροφικής αλλεργίας Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι κάποιες φορές τα συμπτώματα εκδηλώνονται πολύ ήπια, μπορεί όμως να επιδεινωθούν πολύ γρήγορα.

Ποιες είναι οι πιό σοβαρές αντιδράσεις; Συνήθως πρόκειται για τις αντιδράσεις υπερευαισθησίας τύπου Ι, στις οποίες τα γεγονότα εξελίσσονται ταχύτατα και εμπλέκουν και άλλα συστήματα του σώματος. Οι αντιδράσεις οι οποίες: - ξεκινούν από τροφές όπως ξηροί καρποί, θαλασσινά κλπ - αφορούν άτομα με άλλα προβλήματα υγείας είτε στα πλαίσια της αλλεργίας (συνύπαρξη αλλεργικού άσθματος, ιστορικό παλαιότερης σοβαρής αντίδρασης) είτε γενικότερου τύπου όπως οι ακραίες ηλικιακές ομάδες, άτομα με καρδιαγγειακά νοσήματα, η έκθεση λόγω επαγγέλματος, η λήψη άλλων φαρμάκων (b blockers)

Ποιά είναι η διαχρονική εξέλιξη; Από την αρχή που εμφανίζεται μια τροφική αλλεργία, είναι εφικτή μία εκτίμηση της διαχρονικής εξέλιξης της. Διακρίνουμε δύο είδη, τις εκτρώσιμες δηλαδή εκείνες που ο οργανισμός έχει καλές πιθανότητες να τις αποβάλει και τις ανθεκτικές οι οποίες συνήθως έχουν ισόβιο χαρακτήρα. Η εμφάνιση της όμως ακόμη και στην εκτρώσιμη μορφή, δεν μπορεί να αποτρέψει την πιθανότητα εμφάνισης μιας άλλης αλλεργίας σε κάποιο άλλο τρόφιμο ή/και με άλλη μορφή αλλεργικής πάθησης.

Πως γίνεται η διάγνωση; 1) Σημαντικότερο εργαλείο είναι το κλινικό ιστορικό, το οποίο απαιτεί την απόλυτη συνεργασία ιατρού και γονέων 2) Με τις δερματικές δοκιμασίες (in vivo έλεγχος) έλεγχος δια νυγμού επιδερμίδας είτε με τεχνητό είτε με φυσικό εκχυλίσμα της ύποπτης τροφής έλεγχος με διαδερμιδική επαφή 3) Με ορολογικό έλεγχο (in vitro έλεγχος) γενικές εξετάσεις δείκτες αλλεργίας 4) Με τις διαγνωστικές προκλήσεις

Τρόποι θεραπείας Παρά τις ενθαρρυντικές προσπάθειες που σημειώνονται στην έρευνα για απευαισθητοποίηση στα τροφικά αλλεργιογόνα, επί του παρόντος δεν υπάρχει ριζική θεραπεία. Αυτό που πρέπει να θυμόμαστε, είναι πως η πρόληψη είναι ό,τι πιό σημαντικό, μιας και στις περισσότερες περιπτώσεις το τρόφιμο λήφθηκε από απροσεξία. Εάν λάβει χώρα μία αντίδραση, η έγκαιρη εντόπιση και εξακρίβωση του αιτίου είναι κομβικής σημασίας, διότι η θεραπεία είναι μόνο συμπτωματική και ανάλογη του μηχανισμού της αντίδρασης και της βαρύτητας των εκδηλώσεων.

ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ