9ο ΓΕΛ Πατρών ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ 2013-14: «ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΙ ΧΟΡΟΙ- ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ ΤΗΣ ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΗΣ & ΝΗΣΙΩΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ»

ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ

Ο ΓΑΜΟΣ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ Πρόκειται για ένα πολύ σημαντικό γεγονός στην Κρήτη. Την παραμονή μαζεύονται στο σπίτι της νύφης και γλεντούν μέχρι αργά. Ο γαμπρός μαζί με τους ανύπαντρους συγγενείς του πηγαίνουν από πόρτα σε πόρτα και τραγουδούν κάτω από α παραθύρια τους. Όσον αφόρα το τυπικό του γάμου δεν παρουσιάζει καμία μεγάλη αλλαγή αλλά το πιο σημαντικό είναι το γλέντι που ακολουθεί που μπορεί να κρατήσει και μια ολόκληρη μέρα.

ΚΛΗΔΟΝΑΣ Ο Κλήδονας είναι ένα ελληνικό έθιμο που τελείται σήμερα στις 24 Ιουνίου, την ημέρα του Αγίου Ιωάννου. Οι ανύπανδρες κοπέλες μαζεύονται σε ένα από τα σπίτια του χωριού, όπου αναθέτουν σε κάποια ή σε κάποιες από αυτές να φέρουν από το πηγάδι ή την πηγή το «αμίλητο νερό».  Επιστρέφοντας στο σπίτι όπου τελείται ο κλήδονας, το νερό μπαίνει σε πήλινο δοχείο, την υδροφόρο, στο οποίο η κάθε κοπέλα ρίχνει ένα αντικείμενο (μήλο πράσινο ή κόκκινο, κόσμημα, κλειδί κ.α.), το λεγόμενο ριζικάρι.

Στη συνέχεια το δοχείο σκεπάζεται με κόκκινο ύφασμα, το οποίο δένεται γερά με ένα κορδόνι («κλειδώνεται») και τοποθετείται σε ταράτσα ή άλλο ανοιχτό χώρο. Εκεί παραμένει όλη τη νύχτα υπό το φως των άστρων. Οι κοπέλες επιστρέφουν ύστερα στα σπίτια τους. Λέγεται ότι τη νύχτα αυτή θα δουν στα όνειρά τους το μελλοντικό τους σύζυγο.

ΚΑΤΣΟΥΝΑ Στα ορεινά της Κρήτης ζει ένα δεντράκι, η αμπελιτσιά, συγγενικό της φτελιάς που κινδυνεύει με εξαφάνιση. Από το ξύλο αμπελιτσιάς κατασκευάζονται παραδοσιακά οι μαγκούρες των βοσκών στην Κρήτη. Το Κρητικό Ραβδί, ή αλλιώς Κατσούνα, αποτελούσε αναπόσπαστο μέρος του σώματος των Κρητικών.

Ηλικιωμένοι και νέοι Βοσκοί Κρητικοί κρατούσαν συνεχώς μια Κατσούνα για να τους βοηθάει στο περπάτημα και κυρίως ανεβαίνοντας ορεινές περιοχές, όπου  βοσκούσαν τα ζώα τους και παρέμεναν εκεί για ημέρες.

Η ΚΟΥΡΑ ΤΩΝ ΠΡΟΒΑΤΩΝ Η κουρά των προβάτων είναι μια μεγάλη γιορτή άρρηκτα δεμένη με τον κτηνοτροφικό τρόπο ζωής. Είναι, όπως λέγεται, η «γιορτή των προβάτων». Η κουρά είναι μια διαδικασία δύσκολη, αφού χρειάζονται πολλά χέρια με τεχνική, ενώ τα πρόβατα πολλές φορές είναι δύστροπα. Προηγείται το κωλοκούρισμα (το κούρεμα στην ουρά και στα πίσω πόδια) στην αρχή της Άνοιξης, ενώ στις αρχές του καλοκαιριού, τον Ιούνιο, γίνεται η ολική κουρά.

ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΚΑΙ ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ Τα Χριστούγεννα είναι μια περίοδος ιδιαίτερα γιορτινή για το Ρέθυμνο και την Κρήτη. Επηρεασμένο και αυτό από τη δυτικοευρωπαϊκή κουλτούρα τα Χριστούγεννα είναι λαμπερά, γεμάτα φώτα και στολίδια. Τα καταστήματα και γενικότερα οι δρόμοι της πόλης βάζουν τα γιορτινά τους από νωρίς για να υποδεχθούν τους εορτασμούς των Χριστουγέννων. 

ΧΟΡΟΙ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ

ΠΕΝΤΟΖΑΛΗΣ Ο πεντοζάλης, ο πιο γνωστός και διαδεδομένος χορός στην Κρήτη. Χορεύεται από άνδρες και γυναίκες. Συνοδεύεται από πλήθος μελωδιών, τα γνωστά πεντοζάλια. Πήρε τ’ όνομά του από τα πέντε ζάλα του, δηλαδή τα βήματα. Είναι καθαρά πολεμικός χορός και διαδηλώνει τον ξεσηκωμό, τη λεβεντιά, τον ηρωισμό και την ελπίδα.

Αναφορές για την καταγωγή του χορού, γίνονται στους Μινωικούς Χορούς και τους Κουρήτες, οι οποίοι χόρευαν στα ίδια βήματα του σημερινού χορού με την Αρχαία Πυρρίχη, ενός ένοπλου χορού ανδρών και ιδίως της Αρχαίας Δωρικής πολιτείας. Ο Πυρρίχιος, ως δωρικός, πολεμικός χορός, χορευόταν και στην Αθήνα και στη Σπάρτη. Με το χρόνο διατηρήθηκε και διαμορφώθηκε ως "πεντοζάλης" και είναι ο χορός που χορεύεται τώρα στην Κρήτη.

ΣΥΡΤΟΣ Λέγεται και σερτός, χανιώτικος ή χανιώτης καθώς η διάδοση και η γέννηση του με τη μορφή που τον συναντάμε σήμερα έγινε στο νομό Χανίων. Ονομάζεται έτσι, γιατί τα πόδια του χορευτή σέρνονται στο έδαφος χωρίς να χάσουν την επαφή τους με τη γη την οποία οι Κρήτες λάτρεψαν σαν θεά.

ΣΙΓΑΝΟΣ Λέγεται ο χορός του Θησέα ή της Νύφης. Πιστεύεται ότι αποτελεί αναπαράσταση της πορείας του Θησέα μέσα στο λαβύρινθο. Χορευόταν, παλιά, με τα χέρια σταυρωτά. Στα χρόνια της τουρκοκρατίας είχε γίνει ο χορός της φιλίας, της ενότητας, της ανθρώπινης αλυσίδας που θα τους οδηγούσε στην ελευθερία.

ΖΕΡΒΟΔΕΞΙΟΣ Εύθυμος και κωμικός χορός και όπως φαίνεται από τις μαντινάδες που λέγονται, ήταν αποκριάτικος και σατυρικός. Ονομάζεται έτσι γιατί οι χορευτές χορεύουν με κατεύθυνση πότε ζερβά και πότε δεξιά. Πρόκειται για ένα χορό παιχνίδι που συνήθως χορεύεται τις αποκριές. Χορός της Ανατολικής Κρήτης και ιδιαίτερα του νομού Λασιθίου.

ΚΑΤΣΑΜΠΑΔΙΑΝΟΣ Λέγεται και κουτσαμπαδιανός, κατσιμπαδιανός, κουτσιστός χορός ή χορός του Σηφοδασκαλάκη. Χορεύεται κυρίως στο νομό Ρεθύμνου. Στο χορό αυτό δεν πραγματοποιούνται φιγούρες και αυτοσχεδιασμοί ούτε ατομικοί ούτε ομοδικό, κάτι το οποίο γίνεται για να τιμηθεί ο γενναίος πολεμιστής Σηφοδασκα-λάκης που δεν μπορούσε να κινηθεί ελεύθερος εξαιτίας της αναπηρίας του.

Πηγές: www.wikipedia.gr

Εργασία της: Καραντζά Χαρίκλειας Υπεύθυνη καθηγήτρια: Καραμπίνη Ευσταθία

Τέλος ! ! !