ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΩΜΑΛΙΕΣ ΤΟΥ ΗΝΥΣΤΡΟΥ – ΜΕΤΑΤΟΠΙΣΗ ΗΝΥΣΤΡΟΥ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΙΔΙΚΗ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΩΝ ΖΩΩΝ Δρ. Παπανικολάου Θωμάς, Κτηνίατρος

ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΩΜΑΛΙΕΣ ΗΝΥΣΤΡΟΥ Κυρίως σε αγελάδες γαλακτοπαραγωγής Μετατόπιση ηνύστρου αριστερά (μία από τις συχνότερες παθολογικές καταστάσεις του πεπτικού συστήματος) Μετατόπιση ηνύστρου δεξιά με ή χωρίς στροφή Μετατόπιση αριστερά συχνότερη σε σχέση με τη δεξιά μετατόπιση (περίπου 30:1) Η στροφή συνοδεύεται από δεξιά μετατόπιση Η στροφή απαντάται συχνότερα σε σχέση με τη δεξιά μετατόπιση (αριστερή : στροφή = 10:1)

ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΩΜΑΛΙΕΣ ΗΝΥΣΤΡΟΥ ΑΙΤΙΟΠΑΘΟΓΕΝΕΙΑ Πριν από την εμφάνιση των τοπογραφικών ανωμαλιών παρατηρείται ατονία και διάταση του οργάνου Συγκέντρωση αερίων στο ήνυστρο – δυναμικός παράγοντας που οδηγεί σε μετατόπιση Κάθε παράγοντας που προκαλεί ατονία ηνύστρου = προδιαθέτοντας παράγοντας

ΑΙΤΙΟΠΑΘΟΓΕΝΕΙΑ Ανατομικοί παράγοντες α) χαλαρή κατασκευή τοιχώματος ηνύστρου – ιδιαίτερα στον πυθμένα με αυξημένη παρουσία συνδετικού ιστού σε σχέση με μυϊκό β) πρόσφυση στομίου εχίνου-ηνύστρου στο πλάγιο τοίχωμα σώματος ηνύστρου  δημιουργία «νεκρού χώρου» ανάμεσα σε πυθμένα και θέση στομίου (συγκέντρωση αερίων) γ) πρόσφυση ηνύστρου στο μείζον επίπλουν  μεγάλη δυνατότητα μετακίνησης δ) εναπόθεση λιπώδους ιστού στο τοίχωμα ηνύστρου σε ζώα με πολύ καλή θρεπτική κατάσταση

ΑΙΤΙΟΠΑΘΟΓΕΝΕΙΑ Διατροφικοί παράγοντες - σφάλματα στη διατροφή, αυξημένα ποσοστά συμπυκνωμένων ζωοτροφών α) χορήγηση σιτηρεσίου πλούσιου σε συμπυκνωμένες τροφές και φτωχού σε χονδροειδείς  ταχεία προώθηση τροφής από προστομάχους χωρίς ικανοποιητική πέψη  ατονία οργάνου πιθανόν διαμέσου  επιβάρυνση ηνύστρου και δημιουργία ηνυστρίτιδας και ατονίας, αυξημένες συγκεντρώσεις πτητικών λιπαρών οξέων που επιδρούν στο τοίχωμα & προκαλούν ατονία, αύξηση παραγωγής αερίων (μεθάνιο, διοξείδιο άνθρακα κλπ) – από επιβράδυνση προώθησης τροφής & πρόκληση ανώμαλων ζυμώσεων ?? -

ΑΙΤΙΟΠΑΘΟΓΕΝΕΙΑ Διατροφικοί παράγοντες β) χορήγηση τροφής σε 2 ή ένα γεύμα / 24ωρο  ταχεία προώθηση τροφών στο ήνυστρο …………………………. (?????) γ) μεταβολική αλκάλωση κατά τη διάρκεια περιόδου ενσταυλισμού των ζώων ??????????? Στρεσσικοί παράγοντες α) τοκετός, έναρξη γαλακτοπαραγωγής – στρεσσικοί παράγοντες  80% των περιπτώσεων εμφανίζεται κατά τον 1ο μήνα μετά τον τοκετό Λίγο πριν τοκετό – υποτονία πεπτικού συστήματος (έως και 4 ημ μετά τοκετό

ΑΙΤΙΟΠΑΘΟΓΕΝΕΙΑ Στρεσσικοί παράγοντες β) άλλα νοσήματα που προϋπάρχουν & συνδέονται κυρίως με την περίοδο πέριξ του τοκετού και της λοχείας & προδιαθέτουν σε ατονία και διάταση του ηνύστρου Υπασβεστιαιμία (μέσω μείωσης μυικού τόνου ???), μαστίτιδα, μητρίτιδα (μειωμένη πληρότητα μεγάλης κοιλίας, ενδοτοξιναιμία ????), τραυματική γαστρίτιδα, κέτωση (άγνωστος μηχανισμός – πιθανόν μειωμένη πληρότητα μεγάλης κοιλίας)

ΑΙΤΙΟΠΑΘΟΓΕΝΕΙΑ Μηχανικοί παράγοντες α) διογκωμένη μήτρα τελευταία στάδια εγκυμοσύνης  ανύψωση Μ.Κ, απώθηση ηνύστρου κεφαλικά και «διευκόλυνση» διόδου του κάτω από Μ.Κ. Παρόμοιες συνθήκες στις ωδίνες και αμέσως μετά τον τοκετό με δημιουργία κενού χώρου β) μεταφορά ζώων, κατάρριψη και περιστροφή ζώων για ανάταξη στροφής μήτρας, ζώα σε κατάκλιση για μεγάλο διάστημα Στένωση πυλωρού και συγκέντρωση ξένων ουσιών (άμμος, χώμα) στο ήνυστρο Γενετική προδιάθεση ? ΠΟΛΛΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΔΕΝ ΕΊΝΑΙ ΑΠΟΛΥΤΑ ΓΝΩΣΤΗ Η ΑΙΤΙΟΠΑΘΟΓΕΝΕΙΑ ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ ΚΑΘΙΣΤΑ ΑΔΥΝΑΤΗ ΤΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΚΆΘΕ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑ ΧΩΡΙΣΤΑ

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΜΕΤΑΤΟΠΙΣΗ ΗΝΥΣΤΡΟΥ ΑΡΙΣΤΕΡΑ Ανορεξία / Μειωμένη όρεξη: αποφυγή συμπυκνωμένων ζωοτροφών, προτίμηση χονδροειδών Πτώση γαλακτοπαραγωγής Συνήθως φυσιολογική γενική κατάσταση του ζώου Αρχή : βραδυκαρδία λόγω συμπίεσης κοιλιακού κλάδου πνευμονογαστρικού από την έλξη επίπλου από μετατοπισμένο ήνυστρο Ευρήματα από πεπτικό: δύσκολη ακρόαση Μ.Κ, υποκινητικότητα και ελαφρός μετεωρισμός Δοκιμή ανίχνευσης ξένου σώματος πιθανόν θετική

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΜΕΤΑΤΟΠΙΣΗ ΗΝΥΣΤΡΟΥ ΑΡΙΣΤΕΡΑ Ανορεξία / Μειωμένη όρεξη: αποφυγή συμπυκνωμένων ζωοτροφών, προτίμηση χονδροειδών Πτώση γαλακτοπαραγωγής Συνήθως φυσιολογική γενική κατάσταση του ζώου Αρχή : βραδυκαρδία λόγω συμπίεσης κοιλιακού κλάδου πνευμονογαστρικού από την έλξη επίπλου από μετατοπισμένο ήνυστρο Ευρήματα από πεπτικό: δύσκολη ακρόαση Μ.Κ, υποκινητικότητα και ελαφρός μετεωρισμός

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΜΕΤΑΤΟΠΙΣΗ ΗΝΥΣΤΡΟΥ ΑΡΙΣΤΕΡΑ Ήνυστρο μετατοπισμένο μεταξύ αριστερού κοιλιακού τοιχώματος και Μ.Κ συνήθως στην περιοχή 3 τελευταίων μεσοπλεύριων διαστημάτων (σπάνια προβάλλει από τελευταία πλευρά) Ακροάση με ταυτόχρονη επίκρουση – μεταλλικής χροιάς βορβορυγμοί ή ήχοι παφλασμού Μειωμένη ποσότητα κοπράνων – σκληρά ειδικά σε ταυτόχρονη παράλυση εχίνου Συνυπάρχουσα κέτωση συνήθως

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΜΕΤΑΤΟΠΙΣΗ ΗΝΥΣΤΡΟΥ ΔΕΞΙΑ ΜΕ Ή ΧΩΡΙΣ ΣΤΡΟΦΗ Δυναμική κατάσταση που μπορεί να επανέλθει ή να επιπλακει και από στροφή Ακροάση με ταυτόχρονη επίκρουση δεξιά – μεταλλικής χροιάς βορβορυγμοί ή ήχοι παφλασμού για περισσότερο από 24 ώρες σημαίνει συνήθως παρουσία μετατόπισης δεξιά με στροφή Συμπτώματα εμφανίζονται απότομα με ενδείξεις κωλικού, πλήρης διακοπή όρεξης, αυξημένη δίψα, αφυδάτωση, ταχυκαρδία, ταχύπνοια, υποθερμία Κόπρανα ελάχιστα, διαρροϊκά, μελανά Υποχλωριαιμική, υποκαλιαιμική αλκάλωση Βαθμός και ένταση συμπτωμάτων ανάλογα με την ύπαρξη στροφής και το βαθμό αυτής

ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΠΡΟΓΝΩΣΗ Εύκολη – κλινικά συμπτώματα, μεταλλικοί ήχοι Σε σοβαρά συμπτώματα από αριστερή μετατόπιση (πυρετός, ταχυκαρδία, μέλαινα) – πιθανότητα ύπαρξης αιμορραγίας ή ελκών στο ήνυστρο ΠΡΟΓΝΩΣΗ Συνήθως καλή αν αντιμετωπιστεί έγκαιρα χειρουργικά Σε μετατόπιση αριστερά η εξέλιξη είναι βραδεία αλλά αν η επέμβαση καθυστερήσει – καθυστερεί και η αποκατάσταση Σε μετατόπιση δεξιά (με στροφή) η εξέλιξη είναι ταχύτερη και επιβάλλεται χειρουργική αντιμετώπιση εντός 48 ωρών Σε περιπτώσεις με ταχυκαρδία (>120 παλμοί), αρρυθμία, αδυναμία ανέγερσης του ζώου πρέπει να εξετάζεται η αξιοποίηση του ζώου

ΘΕΡΑΠΕΙΑ - Χειρουργική αποκατάσταση με καθήλωση του οργάνου στην φυσιολογική του θέση. Διάφορες μέθοδοι αλλά επικρατέστερη η προσπέλαση δια μέσου του δεξιού κενεώνα Μετεγχειρητικά – αντιβιοτικά ευρέος φάσματος για 3-4 ημέρες και αντιμετώπιση δευτερογενών επιπλοκών (π.χ κέτωση Μόνο χονδροειδείς ζωοτροφές για 5-6 ημέρες και σταδιακή αύξηση χορήγησης συμπυκνωμένων

ΠΡΟΛΗΨΗ - Δύσκολη Χορήγηση συμπυκνωμένων ζωοτροφών προοδευτικά αυξανόμενες 2 εβδ πριν αναμενόμενο τοκετό Καλής ποιότητας χονδροειδείς στο 40% τουλάχιστον Ξ.Ο σιτηρεσίου Προσεκτική χορήγηση συμπυκνωμένων μετά τον τοκετό Αποφυγή αλλαγών στη σύνθεση του σιτηρεσίου πέριξ του τοκετού Σωστό και ισόρροπο σιτηρέσιο Άμεση αντιμετώπιση διαφόρων μεταβολικών και άλλων νοσημάτων που παρουσιάζονται Αποφυγή κατάρριψης ή μεταφοράς ζώων 2 εβδ προ τοκετού