ΙΟΝΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΕΙΟΝΟΜΙΑΣ - ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΟΝΟΜΙΑΣ ΠΜΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ: «Υπηρεσίες Πληροφόρησης σε Ψηφιακό Περιβάλλον» ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΨΗΦΙΑΚΕΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΕΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΣΑΡΑΝΤΟΣ ΚΑΠΙΔΑΚΗΣ Η ΕΡΓΑΣΙΑ ΒΑΣΙΣΤΗΚΕ ΣΤΟ ΑΡΘΡΟ : “IMPROVING PLACEHOLDERS IN DIGITAL DOCUMENTS” by George Buchanan – Jennifer Pearson ΣΟΦΙΑ ΠΟΥΛΗΜΕΝΟΥ

'Improving placeholders in digital documents' Σοφία Πουλημένου2 George Buchanan Won the Best Paper Award at the European Conference on Digital Libraries, 2008 for "Improving Placeholders in Digital Documents", co-authored with Jennifer Pearson."Improving Placeholders in Digital Documents"

'Improving placeholders in digital documents' Σοφία Πουλημένου3 “IMPROVING PLACEHOLDERS IN DIGITAL DOCUMENTS” by George Buchanan – Jennifer Pearson Περίληψη: Οι σελιδοδείκτες (bookmarks) στα φυσικά τεκμήρια παρέχουν στον αναγνώστη κριτική υποστήριξη για τον επανεντοπισμό της πληροφορίας που τους ενδιαφέρει και της θέσης της στο κείμενο. Ωστόσο, τα αντίστοιχα εργαλεία στα ψηφιακά τεκμήρια χαρακτηρίζονται κυρίως από αναποτελεσματική αλληλεπίδραση και χαμηλό επίπεδο χρηστικότητας. Το συγκεκριμένο άρθρο αξιολογεί της σύγχρονες τεχνολογίες που αφορούν τους ψηφιακούς ‘σελιδοδείκτες’ (placeholders) και σημειώνει συγκεκριμένες και σημαντικές ελλείψεις στην υποστήριξη της λειτουργίας τους. Αναφέρεται σε απλές λειτουργίες αλληλεπίδρασης, οι οποίες ελαχιστοποιούν το χάσμα ανάμεσα στις απαιτήσεις του χρήστη και την υποστήριξη των ‘σελιδοδεικτών’ (placeholders) σε απλά προγράμματα ανάγνωσης. Μέσα από αυτό το άρθρο, διαφαίνεται ότι προηγμένες λειτουργίες αλληλεπίδρασης μπορούν να μειώσουν τους περιορισμούς που παρακωλύουν την χρήση των ‘σελιδοδεικτών’ (placeholders) στα ψηφιακά τεκμήρια.

'Improving placeholders in digital documents' Σοφία Πουλημένου4 Η εξάπλωση του διαδικτύου είχε ως αποτέλεσμα αύξηση ανάγνωσης τεκμηρίων σε ψηφιακή μορφή (ιστοσελίδες, e-books κλπ) επομένως δημιουργήθηκε η ανάγκη σχεδιασμού ειδικού λογισμικού, όχι μόνο για την ανάγνωση τους (όπως το Amazon Kindle και το Sony Reader), αλλά κυρίως για το ‘ξεφύλλισμά’ τους και την εύκολη και γρήγορη πρόσβαση σε οποιαδήποτε πληροφορία που ενδιαφέρει τον χρήστη ανά πάσα στιγμή και στον συντομότερο δυνατό χρόνο.

'Improving placeholders in digital documents' Σοφία Πουλημένου5 Σελιδοδείκτες (placeholders ή bookmarks) Μέσο εύκολης και γρήγορης αποθήκευσης και εύρεσης σελίδας ή συγκεκριμένου σημείου σε αυτήν. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε φυσικά τεκμήρια και σε ψηφιακά τεκμήρια.

'Improving placeholders in digital documents' Σοφία Πουλημένου6 Σελιδοδείκτες (placeholders ή bookmarks) Φυσικά τεκμήρια: είδη σελιδοδεικτών τσάκισμα της σελίδας (dog-earring) ένα κομμάτι χαρτί, όπως φάκελοι, σημειωμένα χαρτιά και χαρτιά σημειώσεων χρωματιστοί συνδετήρες χαρτάκια σημειώσεων (post-its)

'Improving placeholders in digital documents' Σοφία Πουλημένου7 Σελιδοδείκτες (placeholders ή bookmarks) Φυσικά τεκμήρια: χρήση σελιδοδεικτών εντοπισμός της σελίδας που σταμάτησε η ανάγνωση και συνέχιση της ανάγνωσης από το σημείο αυτό συγκράτηση της σελίδας για μετέπειτα σύγκριση με άλλες πληροφορίες στο ίδιο ή σε άλλο τεκμήριο καταγραφή σχολίων παραπομπή για χρήση σε μελλοντική ανάγκη

'Improving placeholders in digital documents' Σοφία Πουλημένου8 Σελιδοδείκτες (placeholders ή bookmarks) Ψηφιακά τεκμήρια: χρήση σελιδοδεικτών σε web browsers (ιστοσελίδες) σελιδοποιημένους αναγνώστες εγγράφων (π.χ. PDF)

'Improving placeholders in digital documents' Σοφία Πουλημένου9 Σελιδοδείκτες (placeholders ή bookmarks) Ψηφιακά τεκμήρια: χρήση σελιδοδεικτών αρχειοθέτηση, όταν οι χρήστες επιθυμούν να κρατήσουν αρχείο με τις σελίδες (ιστοσελίδες ή κείμενα σε μορφή PDF) που θεωρούν σημαντικές για την έρευνά τους η συχνότητα χρήσης των ιστοσελίδων παραδόξως δεν ήταν κριτήριο για την χρήση ‘σελιδοδεικτών’ (bookmarks). Οι χρήστες προτιμούν να απομνημονεύουν τις διευθύνσεις (URL) των σελίδων που χρησιμοποιούν συχνά, ή ακόμα και να τις εντοπίζουν μέσω των μηχανών αναζήτησης κυρίως

'Improving placeholders in digital documents' Σοφία Πουλημένου10

'Improving placeholders in digital documents' Σοφία Πουλημένου11

'Improving placeholders in digital documents' Σοφία Πουλημένου12

'Improving placeholders in digital documents' Σοφία Πουλημένου13

'Improving placeholders in digital documents' Σοφία Πουλημένου14 Σελιδοδείκτες (placeholders ή bookmarks) Ψηφιακά τεκμήρια: Τα ερωτήματα που προκύπτουν είναι τα εξής: Η χρήση των ‘σελιδοδεικτών’ στον Ιστό έχει κάποια σχέση με την αναζήτηση στοιχείων μέσα στο τεκμήριο που ερευνάται την συγκεκριμένη στιγμή από τον χρήστη; Προκύπτει το ίδιο αποτέλεσμα; Μήπως είναι πιο αποτελεσματική η αναζήτηση των ιστοσελίδων που ενδιαφέρουν τον χρήστη από το ιστορικό του φυλλομετρητή (browser), επομένως οι ‘σελιδοδείκτες’ δεν είναι στην ουσία χρήσιμοι;

'Improving placeholders in digital documents' Σοφία Πουλημένου15 Σελιδοδείκτες (placeholders ή bookmarks) Έρευνα 1: What are placeholders (bookmarks) used for? Ερευνήτρια: Cathy Marshall Σκοπός: να εξαχθούν συμπεράσματα συγκρίνοντας την διαδικασία ανάγνωσης σε έντυπη μορφή και σε ψηφιακή, από μια καθαρά ανθρωποκεντρική οπτική γωνία και παράλληλα να κατανοηθεί ο λόγος για τον οποίο χρησιμοποιούνται οι σελιδοδείκτες από τους χρήστες των έντυπων και των ψηφιακών τεκμηρίων

'Improving placeholders in digital documents' Σοφία Πουλημένου16 Σελιδοδείκτες (placeholders ή bookmarks) Έρευνα 1: Συμπεράσματα: Ψηφιακά τεκμήρια: η ανάγνωση σε ψηφιακή μορφή μπορεί να παρεμποδίζεται από διάφορους παράγοντες, κυρίως λόγω του χρόνου που απαιτείται για την ανάκτηση κάποιας ιστοσελίδας, ακόμη κι αν η σελίδα αυτή έχει χρησιμοποιηθεί πρόσφατα είναι δύσκολο να εντοπιστεί συγκεκριμένη πληροφορία σε κάποια από τις ιστοσελίδες που χρησιμοποιεί ο χρήστης απαιτείται αρκετός χρόνος για την ανάγνωση ενός ψηφιακού τεκμηρίου ο χρήστης είναι δύσκολο να διαβάζει ταυτόχρονα δύο ή περισσότερες σελίδες

'Improving placeholders in digital documents' Σοφία Πουλημένου17 Σελιδοδείκτες (placeholders ή bookmarks) Έρευνα 1: Συμπεράσματα: Φυσικά τεκμήρια: όταν ο χρήστης θέλει να κρατήσει κάποια σελίδα για να την ξαναδιαβάσει αργότερα, μπορεί να το κάνει εύκολα γρήγορη ανάγνωση των σελίδων ο χρήστης μπορεί να χρησιμοποιεί παράλληλα δύο ή περισσότερα τεκμήρια, στα οποία να ανατρέχει για περαιτέρω πληροφόρηση ή/ και σύγκριση εύκολος εντοπισμός συγκεκριμένου σημείου στο κείμενο που μελετά εύκολη και γρήγορη σύγκριση μεταξύ τεκμηρίων δυνατότητα κράτησης σημειώσεων ακόμα και πάνω στο τεκμήριο

'Improving placeholders in digital documents' Σοφία Πουλημένου18 Σελιδοδείκτες (placeholders ή bookmarks) Έρευνα 2: διεξαγωγή συνεντεύξεων δομημένων από ακαδημαϊκούς ερευνητές, σχετικά με τον τρόπο εργασίας των χρηστών σε έντυπα και ψηφιακά τεκμήρια και την χρήση σελιδοδεικτών κατά τη διάρκεια της εργασίας τους συμμετείχαν: (9 γυναίκες – 13 άνδρες, 24 έως 63 ετών)  12 ερευνητές των ανθρωπιστικών επιστημών  6 ερευνητές της πληροφορικής  4 κοινωνιολόγοι Οι συνεντεύξεις πραγματοποιήθηκαν στον χώρο εργασίας των συμμετεχόντων, ένα πανεπιστήμιο του Ηνωμένου Βασιλείου. Η διάρκεια των συνεντεύξεων ήταν λεπτά. Σκοπός: η πλήρης κατανόηση της χρήσης των σελιδοδεικτών σε έντυπα και ψηφιακά τεκμήρια

'Improving placeholders in digital documents' Σοφία Πουλημένου19 Σελιδοδείκτες (placeholders ή bookmarks) Έρευνα 2: Συμπεράσματα: οι σελιδοδείκτες στα φυσικά τεκμήρια ( έντυπο υλικό ) χρησιμοποιούνται κυρίως ως παραπομπές στα σημεία του κειμένου που οι χρήστες ανατρέχουν συχνά και ως μέθοδος διενέργειας μελλοντικής σύγκρισης ανάμεσα στις πληροφορίες στα ψηφιακά τεκμήρια, απ’ την άλλη πλευρά, οι ‘σελιδοδείκτες’ (bookmarks) χρησιμοποιούνται κυρίως για σημαντικές σελίδες στις οποίες οι χρήστες ανατρέχουν σπάνια

'Improving placeholders in digital documents' Σοφία Πουλημένου20 Σελιδοδείκτες (placeholders ή bookmarks) Σχεδιασμός νέου συστήματος ‘σελιδοδεικτών’ : οι ‘σελιδοδείκτες’ εμφανίζονται στα αριστερά ή τα δεξιά της σελίδας του κειμένου που έχει μπροστά του ο χρήστης και περιλαμβάνουν έναν τίτλο, μια σύντομη περιγραφή, αριθμό σελίδας και χρώμα κάθε νέος ‘σελιδοδείκτης’ εμφανίζεται στην ίδια πλευρά της σελίδας, με αύξουσα σειρά, που σημαίνει ότι η πιο πρόσφατα αναγνωσμένη σελίδα βρίσκεται πιο ψηλά στην κατάταξη μπορεί να γίνει διαχωρισμός με βάση το χρώμα, το οποίο τοποθετείται μόλις καταχωρηθεί ο ‘σελιδοδείκτης’ και είναι μοναδικό για να μπορεί να διακρίνεται από τους υπόλοιπους, ή καταχωρείται από τον χρήστη ανάλογα με την ανάγκη του (συνήθως, για παράδειγμα, το κόκκινο χρησιμοποιείται για σημαντικές σελίδες ) οι πληροφορίες αυτές είναι εύκολα προσβάσιμες με την μετακίνηση του mouse ΄πάνω΄ σε αυτές. Τότε εμφανίζεται ένα νέο παράθυρο με όλα όσα έχουν προσημειωθεί και αφορούν τον συγκεκριμένο ‘σελιδοδείκτη’. Επιπλέον ρύθμιση: όταν ο χρήστης επιλέγει ένα τμήμα του κειμένου ένας σελιδοδείκτης μπορεί να εισαχθεί αυτόματα για το σημείο αυτό

'Improving placeholders in digital documents' Σοφία Πουλημένου21 Σελιδοδείκτες (placeholders ή bookmarks) Με το σύστημα που αναλύθηκε παραπάνω ο χρήστης μπορεί να χρησιμοποιεί ταυτόχρονα τις σημειώσεις του και τους ‘σελιδοδείκτες’, όπως συμβαίνει και στα έντυπα τεκμήρια ο χρήστης μπορεί γρήγορα να εντοπίσει οποιαδήποτε πληροφορία στο κείμενο που μελετά χωρίς να χρειαστεί να το κοιτάξει όλο αναλυτικά και να μεταβεί σε οποιαδήποτε πληροφορία με ένα απλό κλικ πάνω στον ‘σελιδοδείκτη’ που τον ενδιαφέρει

'Improving placeholders in digital documents' Σοφία Πουλημένου22 Σελιδοδείκτες (placeholders ή bookmarks) Έρευνα 3: Αξιολόγηση visual bookmarking system: συμμετείχαν 13 μεταπτυχιακοί φοιτητές της Πληροφορικής, ετών χρησιμοποιήθηκε μια συγκριτική μέθοδος σε 3 συστήματα με παρόμοια χαρακτηριστικά – 2 από αυτά βασισμένα στις σύγχρονες μεθόδους και 1 βασισμένο στον παραπάνω σχεδιασμό (bookmarks menu, panel list, tabs list) όλοι οι συμμετέχοντες χρησιμοποίησαν και τα 3 συστήματα, στους οποίους δόθηκαν οδηγίες για τη χρήση τους οι χρήστες δημιούργησαν, επεξεργάστηκαν και διέγραψαν ‘σελιδοδείκτες’ και πλοηγήθηκαν χρησιμοποιώντας τους ΄σελιδοδείκτες’ στο τέλος της εργασίας διενεργήθηκε σχετική συνέντευξη οι παραπάνω εργασίες διήρκησαν λεπτά χρησιμοποιήθηκαν ως κριτήρια η ευχρηστία και η λειτουργικότητα

'Improving placeholders in digital documents' Σοφία Πουλημένου23 Σελιδοδείκτες (placeholders ή bookmarks) Έρευνα 3: Συμπεράσματα: η κύρια χρήση των ‘σελιδοδεικτών’ είναι η εύρεση συγκεκριμένου σημείου σε πολυσέλιδα κείμενα 10 από τους χρήστες δεν θα τους χρησιμοποιούσε ποτέ οι σελιδοδείκτες στα έντυπα τεκμήρια είναι πιο εύχρηστοι δεν έχει κατανοηθεί πλήρως η χρήση των ‘σελιδοδεικτών’ στα ψηφιακά τεκμήρια το bookmarks menu δεν χρησιμοποιήθηκε σχεδόν καθόλου η μέθοδος tabs-list χρησιμοποιήθηκε περισσότερο η χρήση διαφορετικού χρώματος για κάθε ‘σελιδοδείκτη’ ήταν ιδιαίτερα βοηθητική

'Improving placeholders in digital documents' Σοφία Πουλημένου24 Σελιδοδείκτες (placeholders ή bookmarks) Προβληματισμοί: Οι ΄σελιδοδείκτες’ στα ψηφιακά τεκμήρια θα χρησιμοποιηθούν στο μέλλον στον ίδιο βαθμό με τους σελιδοδείκτες που χρησιμοποιούνται στο έντυπο υλικό; Χρησιμοποιείτε τους ‘σελιδοδείκτες’ στα ψηφιακά σας τεκμήρια; Θεωρείτε σημαντική και βοηθητική τη χρήση τους κατά την πλοήγησή σας στο Διαδίκτυο;

'Improving placeholders in digital documents' Σοφία Πουλημένου25 ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ!!!