Το θεωρητικό πλαίσιο των εννοιών της “Μακρο-Κουλτόυρας” (Macroculture) και της “Περιορισμένης Ορθολογικότητας” (Bounded Rationality) Μακρο-κουλτούρα: Σύστημα το οποίο ενσωματώνει ένα σύνολο από κοινές αξίες, πρότυπα συμπεριφοράς και πεποιθήσεων τα οποία διαμοιράζονται ή είναι προσβάσιμα μεταξύ των μελών μιας κοινωνίας ή ενός κράτους. Δια της διαδικασίας macroculture διενεργείται ένας αποτελεσματικός συντονισμός δράσεων μέσω της υιοθέτησης κοινών προτύπων συμπεριφοράς μεταξύ ανεξάρτητων οικονομικά δρώντων υποκειμένων με τρόπο τέτοιο που να καθίσταται ικανός στο να συμβάλλει αποτελεσματικά στην επίλυση μίας σειράς δύσκολων προβλημάτων (Jones et. Al, 2007 ; Abrahamson and Fombrum, 1992, 1994). Επιτυγχάνεται: Μέσω της παροχής ενός συνόλου ευρέως κατανοητών κανόνων συμπεριφοράς και δράσης οι οποίοι να απαντούν με τον κατάλληλο (σ.σ. και αποτελεσματικό) τρόπο σε “μη καθορισμένες περιπτώσεις έκτακτων και επειγουσών αναγκών”. (Williamson, 1975, 1991 ; Camerer and Vepsalainen, 1988). τα ατομικά δρώντα υποκείμενα που δραστηριοποιούνται εντός ενός συστήματος (πχ κράτος, ή επιχείρηση) θα λειτουργούν βάση μιας στρατηγικής κοινής συνισταμένης ώστε να συνεργάζονται μεταξύ τους λειτουργώντας συμπληρωματικά και όχι ανταγωνιστικά. η δυνατότητα να διαμοιράζονται αποτελεσματικά μια σειρά από κρίσιμες πληροφορίες μεταξύ των μελών μιας ομάδας χωρίς κόστος, οι οποίες σε διαφορετική περίπτωση θα απαιτούνταν να “ξαναδημιουργηθούν” (Faulkner, 1987, p. 92-93). Συνεπώς: μέσω macroculture είναι δυνατόν για μια διαδικασία παραγωγής να επιτευχθεί: 1) Αποτελεσματικότητα κατά Pareto (Pareto Efficiency). 2) Μείωση του Συναλλακτικού Κόστους (Transactional Cost).
H έννοια Macroculture: σύστημα το οποίο ενσωματώνει ένα σύνολο από κοινές αξίες, πρότυπα συμπεριφοράς, πεποιθήσεων και ρουτινών τα οποία διαμοιράζονται ή είναι προσβάσιμα μεταξύ των μελών μιας κοινωνίας ή μιας οργανωτικής οντότητας (πχ. μια επιχείρηση), ή ενός κράτους. μέσω της διαδικασίας macroculture διενεργείται ένας αποτελεσματικός συντονισμός δράσεων μεταξύ ανεξάρτητων οικονομικά δρώντων υποκειμένων με τρόπο τέτοιο που να καθίσταται ικανός στο να συμβάλλει αποτελεσματικά στην επίλυση μίας σειράς δύσκολων προβλημάτων (Jones et. al, 1997; Abrahamson and Fombrun, 1992, 1994). Ο συντονισμός αυτός μεταξύ των αυτοτελών μονάδων επιτυγχάνεται μέσω της παροχής ενός συνόλου ευρέως κατανοητών κανόνων συμπεριφοράς και δράσης οι οποίοι απαντούν με τον κατάλληλο (σ.σ. και αποτελεσματικό) τρόπο σε “μη καθορισμένες περιπτώσεις έκτακτων και επειγουσών αναγκών” (Williamson, 1975, 1991; Camerer and Vepsalainen, 1988). υπάρχει η δυνατότητα να διαμοιράζονται αποτελεσματικά μια σειρά από κρίσιμες πληροφορίες παραγωγής μεταξύ των μελών μιας ομάδας χωρίς κόστος, (Faulkner, 1987: 92-93). → μέσω ρουτινών
τα ατομικά δρώντα υποκείμενα που δραστηριοποιούνται εντός ενός συστήματος (πχ κράτος, ή επιχείρηση) θα λειτουργούν βάσει μιας στρατηγικής κοινής συνισταμένης ώστε να συνεργάζονται μεταξύ τους λειτουργώντας συμπληρωματικά και όχι ανταγωνιστικά. (Becker, 1982). υπάρχει η δυνατότητα να διαμοιράζονται αποτελεσματικά μια σειρά από κρίσιμες πληροφορίες μεταξύ των μελών μιας ομάδας χωρίς κόστος, οι οποίες σε διαφορετική περίπτωση θα απαιτούνταν να “ξαναδημιουργηθούν” (Faulkner, 1987: 92-93). Παρόμοια, ο Granovetter (1992:35) γενικεύoντας την ανάλυση για τις επιχειρήσεις ως σύνολο υποστήριξε ότι για να διαμοιράζονται οι πληροφορίες αυτές επαρκώς μέσα σε μια οικονομία θα πρέπει οι επιχειρήσεις να δύνανται να αναπτύσσουν αμοιβαίους “δεσμούς επικοινωνίας” (mutual links) μεταξύ τους. Κεντρικό Συμπέρασμα: Η διαδικασία macroculture επιτρέπει την υιοθέτηση έτοιμων και δοκιμασμένων (οικονομικής, επιχειρηματικής, κοινωνικής φύσεως κλπ) λύσεων, οι οποίες έχουν επαληθευθεί ως προς την αποτελεσματικότητα τους εμπειρικά από τη λειτουργία μιας επιχείρησης, ενός οργανισμού ή μιας κοινωνίας εν γένει. → ρουτίνες
Το μοντέλο Εξάρτησης Διαδρομής (Path Dependence) και Αλλαγής Για την πληρέστερη ανάλυση του θεωρητικού υπόβαθρου που αναδεικνύει την έννοια της macroculture θεωρούμε ότι ενισχυτικά μπορεί να παρασχεθεί και η μαθηματική και διαγραμματική εφαρμογή αυτής της θεωρίας. Το διάγραμμα 2 παρουσιάζει τη διαδικασία μετάβασης από ένα παλαιό καθεστώς macroculture προς ένα νέο. Στην περίπτωση μας εδώ αναλύουμε την περίπτωση στοιχείων Μακρο-κουλτούρας και ανάδειξης νέων αξιών και προτύπων κατά την αρχαία Ελλάδα Το παλαιό καθεστώς αφορά την περίοδο της Εποχής του Χαλκού, υποσύνολο της οποίας αποτελεί η Μυκηναϊκή Περίοδος (ΜΠ) και το νέο καθεστώς αφορά τη μετάβαση στην κλασσική εποχή (ΚΕ). Ο λόγος της επιλογής της περιόδου 3000-500 π.Χ. (Περίοδος της Εποχής του Χαλκού, Σκοτεινοί Χρόνοι και Αρχαϊκή περίοδος) έχει να κάνει με τη σχετική ανάλυση που ακολουθεί στο επόμενο κεφάλαιο. Επομένως, το διάγραμμα 2 παρουσιάζει σχηματικά τη μετάβαση από το παλαιό καθεστώς macroculture στο νέο καθεστώς όπου: om: (old macroculture): Εκφράζει το παλαιό καθεστώς macroculture που χαρακτηρίζει τις νόρμες, αξίες, ήθη κλπ τα οποία καθορίζουν το οικονομικό, κοινωνικό και πολιτικό σύστημα ενός κράτους (στην περίπτωση μας τα Μυκηναϊκά βασίλεια και οι πόλεις κράτη της αρχαϊκής εποχής) nm: (new macroculture): Εκφράζει το νέο καθεστώς macroculture, όπου νέες αξίες, κανόνες συμπεριφοράς δημιουργούνται και διαχέονται ώστε όταν συντελεστεί για κάποιους λόγους η εγκατάλειψη των παλιών αξιών, το κράτος ακολουθεί τη νέα διαδρομή (path) δηλαδή τα νέα αξιακά πρότυπα.
Από τα ανωτέρω είναι προφανές ότι στο διάγραμμα 2 η καμπύλη nm πρέπει να έχει θετική κλίση διότι καθώς ένα κράτος ακολουθεί τη νέα διαδρομή, η πιθανότητα να παραμείνει σε αυτή αυξάνεται με την πάροδο του χρόνου, ενώ η πιθανότητα επιστροφής μειώνεται καθώς ένα νέο πλαίσιο αξιών μακρο-κουλτούρας δημιουργείται στη διάρκεια κάθε βήματος προς τα εμπρός (χρονικά) και παράλληλα ανακύπτουν νέες αξίες, νόρμες και ήθη που αμοιβαία αλληλοϋποστηρίζονται και αλληλοσυμπληρώνονται σε ένα ενιαίο σύνολο ώστε να καθιστούν την πιθανότητα επιστροφής στο παλαιό καθεστώς όλο και μικρότερη. Η μαθηματική έκφραση του υποδείγματος macroculture για την περίοδο που εξετάζουμε μπορεί να περιγραφεί και από τις εξής δυο εξισώσεις: