Hawthorn (Κράταιγος ο οξυάκανθος)

Είναι ένα μικρό δέντρο με αγκαθωτά κλαδιά, κόκκινο καρπό και άνθη βοτρυώδεις ταξιανθίες με λευκά πέταλα που εμφανίζονται τον Μάιο και Ιούνιο. Πολύ κοινό στην Ελλάδα, σε φράκτες, δάση και πετρώδεις περιοχές. Είναι γνωστό με ποικίλλες ονομασίες όπως Κράταιγος ο οξυάκανθος, μπουρμπουτζελιά, τρικουκιά, λευκαγκάθα, μουρτζιά, κουδουμουλιά. Άλλη ονομασία με την οποία είναι γνωστό διεθνώς είναι Whitethorn.

Το φυτό περιέχει αμίνες, φλαβονοειδή, ταννίνες Το φυτό περιέχει αμίνες, φλαβονοειδή, ταννίνες. Άλλα συστατικά που περιέχονται στο φυτό είναι κυανογενετικοί γλυκοζίτες και σαπωνίνες. Το τμήμα του φυτού που χρησιμοποιείται είναι ο καρπός

ΔΟΣΟΛΟΓΙΑ Ξηρός καρπός 0,3-1,0 g ή ως έγχυμα τρεις φορές ημερησίως. Υγρό εκχύλισμα 0,5-1,0 ml (1:1 σε αλκοόλη 25%) τρεις φορές ημερησίως. Βάμμα (tincture) 1-2 ml (1:5 σε αλκοόλη 45%) τρεις φορές ημερησίως.

ΔΡΑΣΗ Έχει αποδειχθεί η καρδιαγγειακή του δράση και του έχει αποδοθεί ως ιδιότητα, λόγω των φλαβονοειδών που περιέχει, και συγκεκριμένα των προκυανιδινών. Η υποτασική δράση που έχει αποδοθεί ως ιδιότητα στον κράταιγο, είναι περισσότερο μέσω της αγγειοδιαστολικής δραστηριότητας του παρά μέσω αδρενεργικών, μουσκαρινικών ή ισταμινεργικών υποδοχέων) Επίσης έχουν παρατηρηθεί αρνητικές χρονότροπες και θετικές ινότροπες δράσεις. Τα εκχυλίσματα του κραταίγου έχουν αναφερθεί επίσης, ότι δεν επηρεάζουν τον καρδιακό ρυθμό και τη συσταλτικότητα των μυών, ενώ έχει παρατηρηθεί μια επίδραση στην πίεση του αίματος.

ΔΡΑΣΗ Τα εκχυλίσματα του κραταίγου έχουν εμφανίσει κάποια προληπτική αντιρρυθμική δράση. Έχει αναφερθεί ότι ασκεί μια προστατευτική δράση, σε ισχαιμία του μυοκαρδίου. Ο ραμνοσίδης της βιτεξίνης έχει αναφερθεί, ότι ασκεί μια προστατευτική δράση στα καρδιακά κύτταρα που στερούνται οξυγόνου και γλυκόζης Ασκεί ήπια κατασταλτική δράση του ΚΝΣ. Αύξηση στη διάρκεια του ύπνου λόγω βαρβιτουρικών και μείωση στην βασική αυθόρμητη κινητικότητα είναι τα πιο αξιοπρόσεχτα αποτελέσματα.

ΔΡΑΣΗ Για τον κράταιγο έχει επίσης αναφερθεί αντιοξειδωτική δράση. Ένα εκχύλισμα καρπού του κραταίγου (C. pinnatifidia), έχει αναφερθεί ότι ενισχύει τη δράση του υπεροξειδίου της δισμουτάσης (SOD), η οποία προωθεί τη σάρωση των ελεύθερων ριζών.(19) Έχει επίσης αναφερθεί, μια αναστολή στην υπεροξειδάση των λιπιδίων, η οποία μπορεί να προκληθεί από τις ιδιαίτερα δραστικές ελεύθερες ρίζες. Σε κλινικές μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί, υπάρχουν κάποια στοιχεία που υποστηρίζουν τη χρήση τυποποιημένων (τιτλοδοτημένων) εκχυλισμάτων των φύλλων με άνθη για καρδιακή ανεπάρκεια

ΧΡΗΣΕΙΣ Δεν χρησιμοποιείται συνήθως στα τρόφιμα Από το Συμβούλιο της Ευρώπης, έχει κατηγοριοποιηθεί ως μια φυσική πηγή αρωματικής ουσίας για τα τρόφιμα (κατηγορίας Ν2). Αυτή η κατηγορία δείχνει ότι ο κράταιγος μπορεί να προστεθεί στα τρόφιμα σε μικρές ποσότητες, με έναν πιθανό περιορισμό λόγω πιθανού δραστικού συστατικού (μέχρι τώρα απροσδιόριστου) στο τελικό προϊόν Όσον αφορά την χρήση του ως βότανο, ο κράταιγος αναφέρεται ότι κατέχει ισχυρές καρδιοτονωτικές, αγγειοδιασταλτικές και υποτασικές ιδιότητες

ΧΡΗΣΕΙΣ Έχει χρησιμοποιηθεί, κατά παράδοση, για την καρδιακή ανεπάρκεια, την μυοκαρδιακή αδυναμία, την παροξυσμική ταχυκαρδία, την υπέρταση, την αρτηριοσκλήρυνση και την ασθένεια του Buerger Η German Commission E δεν έχει εγκρίνει τη θεραπευτική του χρήση με τη δικαιολογία ότι δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία.

ΠΡΟΦΥΛΑΞΕΙΣ Έχει αναφερθεί, ότι παρουσιάζει πολλές καρδιαγγειακές δράσεις και μπορούν υπό αυτήν τη μορφή να έχουν επιπτώσεις στη θεραπεία ασθενών με διάφορες καρδιαγγειακές διαταραχές όπως η υπέρταση, η υπόταση και οι καρδιακές παθήσεις. Αυτές οι ομάδες ασθενών είναι πιθανό, να είναι πιο ευαίσθητοι στις φαρμακολογικές δράσεις του Δεν είναι κατάλληλο για ιδιοφαρμακευτική αγωγή Εγκυμοσύνη και θηλασμός Έχει τεκμηριωθεί μείωση του τόνου και της κινητικότητας της μήτρας μετά από πρόσληψη εκχυλίσματος κραταίγου. Λαμβάνοντας υπόψη τις φαρμακολογικές δράσεις που περιγράφονται για τον κράταιγο, δε θα πρέπει να καταναλώνεται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του θηλασμού.

ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ Ναυτία και κούραση, ιδρώτας και αναφυλαξία στα χέρια) έχουν αναφερθεί ως παρενέργειες σε κλινικές δοκιμές, χρησιμοποιώντας εμπορικά σκευάσματα του κραταίγου Γενικά συμπτώματα οξείας τοξικότητας παρατηρούμενα σε κάποιο βαθμό έχουν αναφερθεί, όπως η βραδυκαρδία και η αναπνευστική ύφεση που οδηγούν σε καρδιακή αναστολή και αναπνευστική παράλυση Οξεία τοξικότητα (LD50) απομονωμένων συστατικών (κυρίως φλαβονοειδών) αναφέρεται σε ποσότητα έως 50-2600 mg/kg (από ενδοφλέβια έγχυση) και 6 g/kg (δια στόματος) σε διάφορα πειραματόζωα