Η Αποτελεσματικότητα της Εφαρμογής Προγράμματος Εκπαίδευσης Οδικής Ασφάλειας στο Δημοτικό Σχολείο Κατερίνα Θεοδοσέλη, Συντονίστρια Εθνικού Δικτύου Κυκλοφοριακής Αγωγής Μαρία Κοντού, Εκπαιδεύτρια Εθνικού Δικτύου Κυκλοφοριακής Αγωγής Νικόλαος Ηλιού, Καθηγητής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

Περιεχόμενα παρουσίασης Παιδί και τροχαίο ατύχημα Η Κυκλοφοριακή Αγωγή στο ελληνικό δημοτικό σχολείο Μέθοδοι εκπαίδευσης οδικής ασφάλειας Σκοπός της εργασίας Δείγμα Ερευνητικό εργαλείο Εκπαιδευτική παρέμβαση Αποτελέσματα έρευνας Συμπεράσματα

Παιδί και τροχαίο ατύχημα Τα τροχαία ατυχήματα αποτελούν μία από τις πιο σημαντικές αιτίες αιφνίδιου τραυματισμού, αναπηρίας και θανάτου στο σύγχρονο κόσμο τα παιδιά είναι πολύ λιγότερο εκτεθειμένα σε κυκλοφορία από τους ενήλικες τα περισσότερα ατυχήματα θα μπορούσαν να αποφευχθούν εάν οι χρήστες της οδού ήταν καλύτερα εκπαιδευμένοι η Εκπαίδευση Οδικής Ασφάλειας στο δημοτικό σχολείο μπορεί να είναι πολύ σημαντική Τα τροχαία ατυχήματα αποτελούν μία από τις πιο σημαντικές αιτίες αιφνίδιου τραυματισμού, αναπηρίας και θανάτου στο σύγχρονο κόσμο. Μάλιστα, έκθεση από το Royal College of Physicians αναφέρει ότι οι τραυματισμοί από τροχαία "είναι πιθανώς τα πιο σοβαρά από όλα τα μεγάλα προβλήματα υγείας στις αναπτυγμένες χώρες» (Thomson, Tolmie, Andrew, Foot & McLaren, 1996). Το πρόβλημα είναι εντονότερο σε παιδιά-πεζούς, που εμφανίζουν ποσοστό θυμάτων μεγαλύτερο από εκείνο των ενηλίκων. Λαμβάνοντας υπόψη ότι τα παιδιά είναι πολύ λιγότερο εκτεθειμένα σε κυκλοφορία από τους ενήλικες (και ως εκ τούτου έχουν πολύ λιγότερα «ευκαιρίες» για να τους συμβεί τροχαίο ατύχημα), η τάση αυτή γίνεται ακόμη πιο έντονη (Howarth, Routledge &Repetto-Wright, 1974). Υποθέτουμε ότι τα περισσότερα ατυχήματα θα μπορούσαν να αποφευχθούν εάν οι χρήστες της οδού ήταν καλύτερα εκπαιδευμένοι και πιο υπεύθυνοι, με πολιτισμό κυκλοφορίας που αναφέρεται σε όλες τις δεξιότητες, τις στάσεις, τις γνώσεις και καλές πρακτικές που ένα άτομο χρειάζεται για να είναι ασφαλές στο οδικό περιβάλλον. Συνεπώς, η Εκπαίδευση Οδικής Ασφάλειας στο δημοτικό σχολείο μπορεί να είναι πολύ σημαντική. Δυστυχώς, στην Ελλάδα, αυτό είναι ένα παραμελημένο θέμα, το οποίο διδάσκεται αποσπασματικά και εθελοντικά (Fokides & Tsolakidis, 2008).

Η Κυκλοφοριακή Αγωγή στο ελληνικό δημοτικό σχολείο ενσωματωμένη ως καινοτόμος δραστηριότητα στα προγράμματα της Ευέλικτης Ζώνης διδάσκεται κατ΄ επιλογή εκπαιδευτικών μέσα από εκπαιδευτικά προγράμματα μικρής διάρκειας αποσπασματικά μέσα από διδασκόμενα μαθήματα (ενότητες και κεφάλαια)

Η Κυκλοφοριακή Αγωγή στο ελληνικό δημοτικό σχολείο το ισχύον εκπαιδευτικό σύστημα για την εκπαίδευση οδικής ασφάλειας δημιουργεί ανισότητες η Πολιτεία οφείλει να διερευνήσει επιστημονικά το θεσμικό πλαίσιο εκπαίδευσης οδικής ασφάλειας προηγμένων χωρών και να αποφασίσει την επιλογή των καταλληλότερων παιδαγωγικών μεθόδων

Μέθοδοι εκπαίδευσης οδικής ασφάλειας Η διδασκαλία στη τάξη με παροχή γνώσεων Βιβλία και έντυπο υλικό Videos ευαισθητοποίησης Εκπαίδευση σε πραγματικές συνθήκες Εκπαίδευση σε περιβάλλον προσομοίωσης (αυλή σχολείου, πάρκα κυκλοφοριακής αγωγής κ.ά.)

Σκοπός της εργασίας Σκοπός της παρούσας εργασίας ήταν να διερευνήσει την αποτελεσματικότητα ενός προγράμματος εκπαίδευσης οδικής ασφάλειας στο σχολείο, καθώς και των μεθόδων διδασκαλίας που εφαρμόστηκαν κατά την παρέμβαση. Πιο συγκεκριμένα διερευνήθηκε η αποτελεσματική εφαρμογή ενός ενιαίου εκπαιδευτικού προγράμματος κυκλοφοριακής αγωγής –πριν και μετά την παρέμβαση-, πεντάμηνης διάρκειας με δίωρη εβδομαδιαία θεωρητική και πρακτική εκπαίδευση, σε παιδιά ηλικίας 10 έως 12 ετών, σε σχολικές μονάδες του ν. Σερρών, κατά το σχολικό έτος 2012-13

Δείγμα ΑΡΧΙΚΗ ΜΕΤΡΗΣΗ 970 ΜΑΘΗΤΕΣ 498 ΑΓΟΡΙΑ 463 ΚΟΡΙΤΣΙΑ 970 ΜΑΘΗΤΕΣ 498 ΑΓΟΡΙΑ 463 ΚΟΡΙΤΣΙΑ 9 ΔΕΝ ΔΗΛΩΣΑΝ ΦΥΛΟ ΤΕΛΙΚΗ ΜΕΤΡΗΣΗ 896 ΜΑΘΗΤΕΣ 453 ΑΓΟΡΙΑ 435 ΚΟΡΙΤΣΙΑ 8 ΔΕΝ ΔΗΛΩΣΑΝ ΦΥΛΟ 471 Δ΄ (48,6%) 203 Ε΄ (20,9%) ΣΤ΄ (30,5%) 534 Πόλη (55,1%) 436 Επαρχία (44,9%) 430 Δ΄ (48%) 196 Ε΄ (21,9%) 270 ΣΤ΄ (30,1%) 509 Πόλη (56,8%) 387 Επαρχία (43,3%)

Ερευνητικό εργαλείο ένα 11σέλιδο ερωτηματολόγιο, το οποίο βασίστηκε στο ήδη εφαρμοσμένο ερωτηματολόγιο του προγράμματος «Ασφαλώς Κυκλοφορώ» Απαρτίζεται από 37 ερωτήσεις και χωρίζεται σε 5 βασικές ενότητες διερεύνησης γνώσεων για την Κυκλοφοριακή Αγωγή συνήθειες αλλά και γνώσεις των παιδιών κατά την πεζή μετακίνηση συνήθειες των παιδιών ως επιβάτες σε οχήματα οδήγηση ποδήλατου Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας και συμπεριφορά

Εκπαιδευτική παρέμβαση Εκπαίδευση εκπαιδευτικών Εκπαιδευτικό υλικό Μέθοδοι διδασκαλίας θεωρητική διδασκαλία στην τάξη Βιωματικές δραστηριότητες στην τάξη Η χρήση έντυπου κοινού εκπαιδευτικού υλικού προβολή εικόνων και videos ευαισθητοποίησης Εκπαίδευση σε πραγματικές συνθήκες Εκπαίδευση σε συνθήκες προσομοίωσης

Αποτελέσματα έρευνας διερεύνηση γνώσεων για την Κυκλοφοριακή Αγωγή Είναι σημαντική η Κυκλοφοριακή αγωγή στο σχολείο;

Αποτελέσματα έρευνας συνήθειες των παιδιών κατά την πεζή μετακίνηση Όταν περπατάς σε δρόμο χωρίς πεζοδρόμιο, σε ποια πλευρά του δρόμου κινείσαι συνήθως;

Αποτελέσματα έρευνας συνήθειες των παιδιών κατά την πεζή μετακίνηση Όταν θέλεις να διασχίσεις ένα δρόμο, πόσο συχνά ψάχνεις να βρεις φανάρι ή διάβαση;

Αποτελέσματα έρευνας συνήθειες των παιδιών ως επιβάτες σε οχήματα Όταν είσαι μέσα στο αυτοκίνητο, φοράς ζώνη ασφάλειας ; ΑΡΧΙΚΗ ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΕΛΙΚΗ ΜΕΤΡΗΣΗ Ποτέ 5,4% Ποτέ 4,3% Λίγες φορές 17,1% Λίγες φορές 13,3% Τις περισσότερες φορές 24,4% Τις περισσότερες φορές 27,1% Πάντα 53,1% Πάντα 55,4% Όταν είσαι μέσα στο αυτοκίνητο, ο οδηγός φοράει ζώνη ασφάλειας ; ΑΡΧΙΚΗ ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΕΛΙΚΗ ΜΕΤΡΗΣΗ Ποτέ 3,4% Ποτέ 2,4% Λίγες φορές 9% Λίγες φορές 6,6% Τις περισσότερες φορές 16,1% Τις περισσότερες φορές 17,5% Πάντα 71,5% Πάντα 73,5%

Αποτελέσματα έρευνας οδήγηση ποδήλατου Όταν δεν υπάρχει ποδηλατόδρομος, πού οδηγείς το ποδήλατο;

Αποτελέσματα έρευνας Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας Τι χρώμα και τι σχήμα έχουν τα σήματα που δείχνουν ότι είναι υποχρεωτικό να κάνεις αυτό που λένε;

Συμπεράσματα Η αποτελεσματικότητα του προγράμματος είναι φανερή μέσα από τη στατιστική ανάλυση. Φάνηκε ότι τα παιδιά από την αρχή του προγράμματος γνώριζαν το αντικείμενο και τη σημαντικότητά του. Το πρόγραμμα φάνηκε αποτελεσματικό στη βελτίωση της χρήσης πεζοδρομίου και του δρόμου χωρίς πεζοδρόμιο. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι (παρόλο το πρόγραμμα) τα παιδιά δεν έδωσαν την απαιτούμενη προσοχή στα σωστά σημεία διέλευσης (διαβάσεις, φανάρια). Πιθανό αίτιο η έλλειψή τους.

Συμπεράσματα Χρήση ζώνης: Παρόλη τη βελτίωση στη χρήση ζώνης στα πίσω καθίσματα, φάνηκε ότι μόνο τα μισά παιδιά τη χρησιμοποιούν πάντα, ενώ οι γονείς σε μεγαλύτερο ποσοστό. Επομένως η χρήση της ζώνης εναπόκειται στις συνήθειες της οικογένειας και για το λόγο αυτό επιβάλλεται η ενεργό συμμετοχή των γονέων με επιμόρφωση. Η έρευνα έδειξε ότι τα παιδιά δεν έχουν γνώση του Κ.Ο.Κ. στις διατάξεις που αφορούν στο ποδήλατο. Συνεπώς η εκπαιδευτική κατεύθυνση θα πρέπει να δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα στο ποδήλατο ως όχημα και στη νομοθεσία που διέπει την κυκλοφορία του. Τέλος από τα αποτελέσματα φάνηκε ότι κατά την παρέμβαση οι εκπαιδευτικοί έδωσαν βαρύτητα στην εκμάθηση των πινακίδων, ίσως σε μεγαλύτερο βαθμό από τη νομοθεσία του ποδήλατου.

ΕΘΝΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ Σας ευχαριστούμε! ΕΘΝΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ