ΘΕΜΑ : Υπάρχουν εξαρτημένοι χρήστες του διαδικτύου ; Ποιοι μπορούν να θεωρηθούν εξαρτημένοι από το διαδίκτυο, ποια είναι τα συμπτώματα, ποιες οι αιτίες και ποιες οι πιθανές λύσεις για την αντιμετώπιση του προβλήματος; ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ Στέφανος Μέλλος

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΞΑΡΤΗΜΕΝΟΥΣ ΧΡΗΣΤΕΣ ΠΟΙΟΙ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΘΕΩΡΗΘΟΥΝ ΕΞΑΡΤΗΜΕΝΟΙ ΧΡΗΣΤΕΣ; ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΤΗΣ ΥΠΕΡΒΟΛΙΚΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΤΟΥ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ ΑΙΤΙΑ ΤΗΣ ΥΠΕΡΒΟΛΙΚΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΤΟΥ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ ΠΙΘΑΝΕΣ ΛΥΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ‘Όλοι ξέρουμε ότι η χρήση προσωπικού υπολογιστή και κυρίως η περιήγηση στο διαδίκτυο είναι μια εξαιρετικά συχνή δραστηριότητα των νέων, κυρίως, ανθρώπων σε όλο τον κόσμο. Εκείνο που πιθανά δεν γνωρίζουμε, η δεν έχουμε συνειδητοποιήσει, είναι ότι η χρήση του διαδικτύου σε βαθμό εξάρτησης εμφανίζεται με ραγδαία αυξανόμενους ρυθμούς και αντιμετωπίζεται πλέον από τους επαγγελματίες της ψυχικής υγείας σαν ένας ακόμη εθισμός που προστίθεται στο ήδη μακρύ κατάλογο των σοβαρών και επικίνδυνων εξαρτήσεων όπως αυτές από ουσίες,αλκοόλ κ.ά.

ΠΟΙΟΙ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΘΕΩΡΗΘΟΥΝ ΕΞΑΡΤΗΜΕΝΟΙ ΑΠΟ ΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ; Κριτήρια που οριοθετούν την υπερβολική χρήση είναι : α) ανάγκη για αυξανόμενη ποσότητα χρόνου παραμονή στο Διαδίκτυο, για την επίτευξη του ίδιου αισθήματος ικανοποίησης β) συνέχιση ίδιου χρόνου παραμονής στο Διαδίκτυο επιφέρει μειωμένο αίσθημα ικανοποίησης

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΤΗΣ ΥΠΕΡΒΟΛΙΚΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΤΟΥ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ -Αίσθημα ευφορίας κατά το χρόνο ενασχόλησης με το διαδίκτυο -Αδυναμία διακοπής της συγκεκριμένης δραστηριότητας -Ανάγκη διαρκούς αύξησης του χρόνου παραμονής στο διαδίκτυο -Παραμέληση οικογένειας και φίλων -Αίσθημα κενού, θλίψης και ευερεθιστότητας εκτός διαδικτύου -Απόκρυψη διαδικτυακών δραστηριοτήτων από οικογένεια και φίλους -Διαταραχές διατροφής -Διαταραχές ύπνου -Προβλήματα όρασης(ξηροφθαλμία,μυωπία) -Μειωμένη αθλητική δραστηριότητα -Ημικρανίες -Σκολίωση κ.ά. μυοσκελετικά προβλήματα, τραυματισμοί σε χέρια και δάχτυλα -Παραμέληση προσωπικής υγιεινής.

ΑΙΤΙΑ ΤΗΣ ΥΠΕΡΒΟΛΙΚΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΤΟΥ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ Το διαδίκτυο δίνει στο άτομο και τη δυνατότητα να καλύψει συγκεκριμένες ψυχολογικές ανάγκες. Οι έφηβοι αισθάνονται ελεύθεροι να διερευνήσουν όλες τις πτυχές της προσωπικότητάς τους, να παρουσιάσουν διάφορους εαυτούς και να παίξουν όποιους ρόλους επιθυμούν, υπό καθεστώς ασφάλειας και ανωνυμίας και κυρίως χωρίς να κινδυνεύουν να βιώσουν την απόρριψη που τους επιφυλάσσει πολλές φορές τόσο το στενό όσο και το ευρύτερο περιβάλλον τους.

Τι είναι αυτό όμως που δημιουργεί σε παιδιά και εφήβους αυτές τις ανάγκες; Καταρχήν η εφηβεία είναι από μόνη της μια περίοδος κατά την οποία το άτομο είναι ευάλωτο σε εξαρτήσεις καθώς ο μιμητισμός, ο πειραματισμός, η άγνοια κινδύνου, η περιέργεια και η αντίδραση σε κάθε είδους καταπίεση αποτελούν συστατικά της στοιχεία. Πέρα από αυτό όμως δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι η εξάρτηση από το διαδίκτυο συναντάτε συχνότερα σε παιδιά δυσλειτουργικών οικογενειών που βιώνουν μοναξιά, παραμέληση και γενικότερα έλλειψη ουσιαστικής επαφής και επικοινωνίας με το άμεσο περιβάλλον τους.

ΠΙΘΑΝΕΣ ΛΥΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ Από μικρή ηλικία θα πρέπει να τίθενται όρια (για πολλά θέματα) και να τηρούνται μέσα στην οικογένεια. Τα όρια (όταν δεν είναι υπερβολικά ή ιδιαίτερα αυστηρά) δεν καταπιέζουν τα παιδιά, αλλά τα κατευθύνουν και σημαίνουν ενδιαφέρον. Είναι σημαντικά για θέματα ασφάλειας. Όσο το παιδί μεγαλώνει, τα όρια που θα ισχύσουν είναι καλό να συζητώνται, ώστε να λαμβάνεται η γνώμη του παιδιού και του εφήβου. Ο σεβασμός της προσωπικότητας παιδιών και εφήβων από πολύ μικρή ηλικία, είναι στοιχείο πολύ σημαντικό για την εφαρμογή πειθαρχίας. Ενασχόληση και εκπαίδευση των γονέων σε θέματα διαδικτύου. Καλό είναι να αφιερώνουν χρόνο στο ιντερνέτ, μαζί με τα παιδιά τους. Αποφυγή του χάσματος γενεών στο θέμα αυτό (και γενικά). Ο υπολογιστής να τοποθετείται σε κοινόχρηστο χώρο, ώστε να μη δίνεται η δυνατότητα απομόνωσης του παιδιού και να υπάρχει έλεγχος. Να χρησιμοποιούνται ειδικά φίλτρα (από τους γονείς) για τις επιβλαβείς ιστοσελίδες. Ανοικτό κανάλι επικοινωνίας και ερωτήσεις για το αν υπήρξε κάποιο πρόβλημα κατά την χρήση (π.χ. παρενόχληση) Ενημέρωση των παιδιών με απλά λόγια από μικρή ηλικία για την ύπαρξη του φαινομένου και τις συνέπειές του

Η αντιμετώπιση της διαδικτυακής εξάρτησης σε κατασταλτικό επίπεδο απαιτεί προφανώς την κατάλληλη ψυχολογική υποστήριξη μέσω συμβουλευτικής/ψυχοθεραπείας, προληπτικά όμως αξίζει να τονίσουμε ότι όπως σε όλες τις εξαρτήσεις - και όχι μόνο - η αντιμετώπιση των παιδιών με προσωποκεντρικό τρόπο, δηλαδή με συναίσθηση, άνευ όρων αποδοχή, αλλά και αυθεντικότητα που μπορεί να θέσει και τα απαιτούμενα όρια, αποτελεί τη βάση για τη δημιουργία εφήβων που δεν θα βιώνουν εσωτερικές συγκρούσεις και θα είναι, σε κάθε περίπτωση, λιγότερο ευάλωτοι στο διαδικτυακό εθισμό και τις όποιες συνέπειές του.