2/Θ Ολοήμερο Νηπιαγωγείο Αγίων Σαράντα 1864 - 2014 / 150 χρόνια από τη γέννηση του Ελευθερίου Βενιζέλου 2/Θ Ολοήμερο Νηπιαγωγείο Αγίων Σαράντα Σχολικό έτος 2014 - 2015

Πριν από πολλά - πολλά χρόνια η Ελλάδα μας δεν ήταν μια χώρα μεγάλη, όπως είναι σήμερα. Ήταν μικρή και αδύναμη από τους διαρκείς πολέμους και οι κάτοικοί της μάχονταν καθημερινά για ν’ αποκτήσουν την ελευθερία τους.

Τότε η Κρήτη μας δεν ανήκε στην Ελλάδα Τότε η Κρήτη μας δεν ανήκε στην Ελλάδα. Την είχαν κατακτήσει οι Τούρκοι και οι Κρητικοί λαχταρούσαν την ώρα που θα έβλεπαν την πατρίδα τους ελεύθερη. Έκαναν, λοιπόν, μάχες και επαναστάσεις για να πετύχουν το σκοπό τους.

Εκείνη την εποχή, το 1864, γεννήθηκε σ’ ένα μικρό πετρόκτιστο σπίτι στις Μουρνιές Χανίων ο Ελευθέριος Βενιζέλος. Ο νονός του, ηγούμενος της Μονής Χρυσοπηγής, του έδωσε το όνομα Ελευθέριος με την ελπίδα ότι αυτός θα ελευθέρωνε την Κρήτη από τον τουρκικό ζυγό.

Γονείς του ήταν ο Κυριάκος και η Στυλιανή Βενιζέλου, το γένος Πλουμιδάκη και είχε αδέλφια τον Αγαθοκλή, τη Μαριγώ, την Ευανθία, την Ελένη και την Κατίγκω.

Η οικογένειά του κατά την επανάσταση του 1866 έφυγε από την Κρήτη -για ν’ αποφύγει ο πατέρας του να συλληφθεί από τις τουρκικές Αρχές- και έζησε στη Σύρο, όπου ο μικρός Ελευθέριος φοίτησε στο Δημοτικό Σχολείο και στο Γυμνάσιο.

Επιστρέφοντας στην Κρήτη, ο πατέρας του έχτισε ένα καινούριο σπίτι για την οικογένειά του στη Χαλέπα Χανίων.

Σ’ αυτό το σπίτι, που υπάρχει μέχρι σήμερα, ο Ελευθέριος έζησε τα πιο σημαντικά γεγονότα της ζωής του.

Σπούδασε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και έγινε ένας από τους κορυφαίους δικηγόρους της Κρήτης. Το 1889 παντρεύτηκε τη Μαρία Κατελούζου, την οποία αγαπούσε πολύ.

Έζησαν στο σπίτι της Χαλέπας και απέκτησαν δύο παιδιά: τον Κυριάκο και το Σοφοκλή. Όταν, όμως, γεννήθηκε ο Σοφοκλής, 1894, η γυναίκα του πέθανε κι εκείνος χρειάστηκε αρκετό χρόνο για να ξεπεράσει την απώλεια της συντρόφου του. Από τότε και για όλη του τη ζωή, διατήρησε τη χαρακτηριστική γενειάδα, σε ένδειξη πένθους.

Οι Κρητικοί ζούσαν κάτω από τον Τουρκικό ζυγό και δεν περνούσαν καλά Οι Κρητικοί ζούσαν κάτω από τον Τουρκικό ζυγό και δεν περνούσαν καλά. Έκαναν προσπάθειες να ελευθερωθούν και ο Σουλτάνος επέβαλε δικτατορία.

Το 1897 Τούρκοι σκότωσαν πολλούς χριστιανούς, λεηλάτησαν καταστήματα και έκαψαν τη χριστιανική συνοικία.

Στις 24 Ιανουαρίου του 1897 κι ενώ τα Χανιά καίγονταν, εκατό περίπου επαναστάτες συγκεντρώθηκαν στ’ Ακρωτήρι, με την απόφαση να διεκδικήσουν με κάθε μέσο την Ένωση με την Ελλάδα. Μεταξύ αυτών και ο Ελευθέριος Βενιζέλος.

Οι επαναστάτες δεν υποχωρούσαν και ταυτόχρονα Γάλλοι, Άγγλοι, Ιταλοί, Αυστριακοί και Ρώσοι (Μεγάλες Δυνάμεις) τους προστάτευαν από τους Τούρκους.

Ο Σουλτάνος παρέσυρε τους επαναστάτες σε σημείο που δεν έπρεπε να πάνε -στην ουδέτερη ζώνη- και οι Μεγάλες Δυνάμεις (που έλεγαν ότι προστατεύουν τους επαναστάτες) βομβάρδισαν το στρατόπεδό τους. Μια οβίδα έκοψε τον ιστό της ελληνικής σημαίας και την έριξε κάτω. (Τη σημαία αυτή είχε παραδώσει ο εγγονός του Κανάρη στο Βενιζέλο με την ευχή της ένωσης της Κρήτης με την Ελλάδα).

Τότε ο πολεμιστής Σπύρος Καγιαλεδάκης ή Καγιαλές έβαλε το σώμα του για κοντάρι και ύψωσε ξανά τη σημαία.

Στο Ακρωτήρι στο σημείο που έγινε η μάχη αυτή υπάρχει άγαλμα που θυμίζει αυτή την πράξη ανδρείας, που έγινε αφορμή να θεωρηθεί απαράδεκτη η στάση των Μεγάλων Δυνάμεων, ο Βενιζέλος και οι οπλαρχηγοί να διαμαρτυρηθούν έντονα και η επανάσταση να επεκταθεί σε όλη την Κρήτη.

Στον πόλεμο που ακολούθησε οι Κρητικοί έχασαν, όμως οι Τούρκοι έκαναν σφαγές στο Ηράκλειο (1898) και αναγκάστηκαν να αποσύρουν το στρατό τους από το νησί και έτσι ιδρύθηκε η Κρητική Πολιτεία. Ο Πρίγκιπας Γεώργιος ανέλαβε να την κυβερνήσει (Ύπατος Αρμοστής) και ο Ελευθέριος Βενιζέλος έγινε σύμβουλος (υπουργός) για θέματα Δικαιοσύνης.

Η Κρήτη είχε τότε δική της σημαία, νομίσματα και ήταν ένα ξεχωριστό κράτος, υπό την προστασία των Μεγάλων Δυνάμεων και την επικυριαρχία, όμως, του Σουλτάνου.

Ο Βενιζέλος πίστευε ότι η Κρήτη έπρεπε να ενωθεί με την Ελλάδα, πράγμα που ο Πρίγκιπας δεν ήθελε, και γι’ αυτό τον έδιωξε από την κυβέρνηση (1901). Από τότε άρχισε αντιπολίτευση στον Πρίγκιπα κι εκείνος κυνήγησε τους φίλους του και φυλάκισε τον ίδιο. Τότε ίδρυσε και την εφημερίδα «ΚΗΡΥΞ». Μετά από λίγα χρόνια (1905) ο Βενιζέλος κήρυξε επανάσταση στο Θέρισο, ενάντια στον Πρίγκιπα.

Στο Θέρισο είχε πάρει μαζί του και τα παιδιά του, διότι κινδύνευαν στα Χανιά. Οι επαναστάτες πολέμησαν για οκτώ μήνες, νίκησαν τον Πρίγκιπα, που αναγκάστηκε να φύγει.

Μετά διορίστηκε Έλληνας κυβερνήτης (Ύπατος Αρμοστής) στην Κρήτη (1906) ο Αλέξανδρος Ζαΐμης και ο Βενιζέλος επικεφαλής μίας συνταγματικής επιτροπής, έφτιαξε ένα νέο πιο δημοκρατικό Σύνταγμα, αναδιοργάνωσε το δικαστικό σύστημα, την αστυνομία και δημιούργησε στρατό.

Υπήρχε σταθερότητα τότε στο νησί Υπήρχε σταθερότητα τότε στο νησί. Οι συνθήκες ζωής βελτιώθηκαν κι εκείνος έγινε Πρωθυπουργός της Κρήτης κυβερνώντας με σύνεση και μετριοπάθεια.

Το 1910 έγινε Πρωθυπουργός της Ελλάδας, που ήταν ένα κράτος διαλυμένο Το 1910 έγινε Πρωθυπουργός της Ελλάδας, που ήταν ένα κράτος διαλυμένο. Προσπάθησε πολύ να αναδιοργανώσει τη διοίκηση και να ανακουφίσει το λαό, δίνοντάς του γη που την πήρε από τους τσιφλικάδες*. *Η αναδιοργάνωση των ενόπλων δυνάμεων, η αξιοποίηση του στελεχικού δυναμικού του. Σύγχρονο και προοδευτικό Σύνταγμα, που κατοχύρωνε την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης, τη μονιμότητα των δημοσίων υπαλλήλων και εισήγαγε διατάξεις για αναγκαστική απαλλοτρίωση των μεγάλων τσιφλικιών. Φιλεργατική πολιτική, που καθιέρωνε το οκτάωρο, την αργία της Κυριακής, την προστασία της γυναίκας και την απαγόρευση της παιδικής εργασίας, η οργάνωση της δημόσιας διοίκησης, υποχρεωτική στοιχειώδης εκπαίδευση, υπήρξαν ορισμένες από τις μεγάλες μεταρρυθμίσεις της περιόδου αυτής.

Μετά από πολλά γεγονότα και τους νικηφόρους Βαλκανικούς Πολέμους η Ελλάδα μεγάλωσε, αφού ελευθερώθηκαν εδάφη που κατείχαν οι Τούρκοι. Ο Βενιζέλος δικαιώθηκε για τις επιλογές του.

Οι εκδηλώσεις ήταν πολύ σημαντικές. Την Κυριακή 1η Δεκεμβρίου 1913 πραγματοποιήθηκε η επίσημη Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα. Οι εκδηλώσεις ήταν πολύ σημαντικές.

Παραβρέθηκαν ο Πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος, ο Βασιλιάς Κωνσταντίνος, βουλευτές, οι Αρχές της Κρήτης και πλήθος κόσμου.

Την ύψωση της ελληνικής σημαίας στον ιστό του φρουρίου Φιρκά, έκανε ο λιμενάρχης Χανίων, Γ. Κουρκούτης. Δίπλα του και δύο γηραιοί επαναστάτες, σύμβολα των κρητικών αγώνων, ο 94χρονος Αναγνώστης Μάντακας και ο 81χρονος Χατζημιχάλης Γιάνναρης, από τους Λάκκους Χανίων και οι δύο (που συμμετείχαν σ’ όλους τους αγώνες του κρητικού λαού, ο πρώτος από το 1841 και ο δεύτερος από το 1866).

Δαγκλής - Βενιζέλος - Κουντουριώτης Ο Βενιζέλος ήθελε μια Ελλάδα δυνατή και αυτό τον έφερε σε διαμάχη με το Βασιλιά Κωνσταντίνο (κουνιάδος του Κάιζερ της Γερμανίας), που τον έδιωξε από Πρωθυπουργό. Τότε εκείνος πήγε στη Θεσσαλονίκη (1916) επαναστάτησε με το Κίνημα της Εθνικής Αμύνης και έφτιαξε δική του κυβέρνηση. Ο Βασιλιάς κυνήγησε τους οπαδούς του Βενιζέλου (εθνικός διχασμός) και Άγγλους - Γάλλους Συμμάχους. Εκείνοι θύμωσαν έδιωξαν το Βασιλιά και έγινε ενιαίο κράτος η Ελλάδα με πρωθυπουργό το Βενιζέλο. Δαγκλής - Βενιζέλος - Κουντουριώτης Οι δρόμοι των δύο ανδρών χώρισαν οριστικά και ο διχασμός του ελληνικού έθνους, που ήταν η αιτία όλων των δεινών που επακολούθησαν, άρχιζε και παρέμεινε ως το 1974 και την έκπτωση της μοναρχίας στην Ελλάδα. Μία σειρά από τραυματικά για την Ελλάδα γεγονότα, η μικρασιατική καταστροφή, η δικτατορία του Μεταξά, ο εμφύλιος πόλεμος και μετέπειτα η Δικτατορία των Συνταγματαρχών και η τραγωδία της Κύπρου ήταν σε μεγάλο βαθμό απόρροια του Εθνικού Διχασμού. Οι ανακτορικές κυβερνήσεις, που διαδέχθηκαν τον Βενιζέλο, συνέχισαν να ομιλούν περί ουδέτερης Ελλάδος. Στα πλαίσια αυτής της ουδετερότητας ανέχτηκαν απροκάλυπτες επεμβάσεις και καταλήψεις ελληνικών εδαφών από τους Αγγλογάλλους, ενώ ταυτόχρονα αποδέχθηκαν αδιαμαρτύρητα τον ακρωτηριασμό της χώρας με αποκορύφωμα την κατάληψη της ανατολικής Μακεδονίας από το βουλγαρικό και το γερμανικό στρατό τον Αύγουστο του 1916. Είχαν παραδώσει τη Μακεδονία σε μιαν ανελέητη βουλγαρική κατοχή. Εδάφη που κερδήθηκαν με αίμα, εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες που απελευθερώθηκαν στους πρόσφατους πολέμους, παραδίδονταν αμαχητί στους εχθρούς της χώρας. Θλίψη, οργή και αγανάκτηση απλώθηκαν σε όλη την Ελλάδα.

Η Ελλάδα πήρε μέρος σε πολλούς νικηφόρους πολέμους και αφού μεγάλωσε η έκτασή της, ο Βενιζέλος θέλησε να δημιουργήσει τη Μεγάλη Ελλάδα, των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών, παίρνοντας τα εδάφη της Μικράς Ασίας και της Ανατολικής Θράκης, από τους Τούρκους.

Έγινε τότε ένας πολύ μεγάλος πόλεμος, που έγινε γνωστός ως Μικρασιατική Εκστρατεία για να απελευθερωθούν εδάφη που κατείχαν Τούρκοι, στα οποία έμενε ελληνικός πληθυσμός.

Ενώ ο πόλεμος βρισκόταν σε εξέλιξη και οι Έλληνες κέρδιζαν πολλά εδάφη στη Μικρά Ασία, κάποιοι προσπάθησαν να σκοτώσουν το Βενιζέλο, στη Λυών, στη Γαλλία (1920 - Συνθήκη των Σεβρών). Εκείνος σώθηκε αλλά στην Ελλάδα ξεκίνησε άλλη μία εμφύλια διαμάχη ανάμεσα στους φίλους και στους εχθρούς του.

Ο Βενιζέλος για να ισχυροποιήσει τη θέση του έκανε εκλογές (Νοέμβριος 1920). Οι αντίπαλοί του φώναζαν ότι ο στρατός μας έπρεπε να γυρίσει πίσω (έλειπε ήδη δύο χρόνια) γιατί δε χρειαζόμαστε μεγάλη πατρίδα, αλλά μόνο μια «μικρά πλην τίμια Ελλάδα» και κέρδισαν τις εκλογές. Ο Βενιζέλος αποφάσισε να φύγει από την Ελλάδα και να ζήσει εξόριστος στο Παρίσι.

Μετά τη φυγή του Βενιζέλου ο ελληνικός στρατός οδηγήθηκε από ανίκανους στρατιωτικούς σε μία καταστροφική εκστρατεία μέχρι τα πρόθυρα της Άγκυρας και οι Τούρκοι με τον Κεμάλ Ατατούρκ αντεπιτέθηκαν σκοτώνοντας και καίγοντας ό,τι έβρισκαν μπροστά τους. Η Σμύρνη καταστράφηκε και πολλοί πρόσφυγες έφθασαν στην Ελλάδα ξεσπιτωμένοι και φτωχοί.

Φτωχός ο Βενιζέλος εγκαταστάθηκε στη Γαλλία κι εκεί παντρεύτηκε την Έλενα Σκυλίτση, μια πλούσια Ελληνίδα, που έμενε στο Λονδίνο. Εκείνη έδωσε χρήματα για να χτιστούν το Μαιευτήριο «Μαρίκα Ηλιάδη όπου φυλάσσεται η καρδιά της μέσα σε λήκυθο, το νοσοκομείο του Ερυθρού Σταυρού και το «Σκυλίτσειο» της Χίου. Στα Χανιά έφτιαξε το Βενιζέλειο Στάδιο, το Ωδείο, τις παιδικές εξοχές Αγίων Αποστόλων αλλά βοήθησε οικονομικά πολλούς πρόσφυγες καθώς και φοιτητές για σπουδές στο εξωτερικό.

Στη Γαλλία, ο εξόριστος ηγέτης ξεκίνησε τη μετάφραση του πιο δύσκολου αρχαίου Έλληνα συγγραφέα, του Θουκυδίδη. Επέστρεψε στην Ελλάδα το 1928, έγινε Πρωθυπουργός ως το 1932 και ύψωσε τη φωνή του για το ειρηνικό μέλλον των λαών και κυρίως της Ευρώπης.

Το 1933, δέχθηκε δολοφονική επίθεση στην Κηφισιά Το 1933, δέχθηκε δολοφονική επίθεση στην Κηφισιά. Η γυναίκα του τραυματίστηκε σοβαρά και ένας από τους φρουρούς του σκοτώθηκε. Για την ασφάλειά του, ξαναγύρισε στα Χανιά, στο σπίτι της Χαλέπας.

Μετά το άσχημα προετοιμασμένο Κίνημα του 1935 εγκατέλειψε την Κρήτη και έφυγε για τη Γαλλία. Όμως δεν ξέχασε τους αξιωματικούς, που διώχθηκαν ή κατέφυγαν στο εξωτερικό. Τα εισοδήματα της γυναίκας του Έλενας, του έδωσαν τη δυνατότητα να συντηρήσει εκατοντάδες από αυτούς.

– “Ας είχα λίγες αβρονιές ή λίγες κρητικές βρούβες”. Όσο ζούσε στο Παρίσι νοσταλγούσε τα Χανιά και το σπίτι της Χαλέπας, που λάτρευε. Νοσταλγούσε, τον ήλιο, τον αέρα, την ακρογιαλιά της Ελλάδας και της Κρήτης. Τα πάντα. Ακόμα και τα χόρτα της. Μια μέρα ξέσπασε: – “Ας είχα λίγες αβρονιές ή λίγες κρητικές βρούβες”. Σχεδίαζε την επιστροφή του στην Κρήτη, στη Χαλέπα.

Στις 18 Μαρτίου του 1936 άφησε την τελευταία του πνοή, μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο, στο ιστορικό διαμέρισμα της οδού Μποζόν 22. Η σορός του μεταφέρθηκε με πολεμικό πλοίο στα Χανιά, όπου χιλιάδες άνθρωποι απ’ όλη την Ελλάδα τον αποχαιρέτησαν.

Όταν αποθάνω, ο αρχηγός της Δημοκρατικής Ενώσεως [Αλέξανδρος Παπαναστασίου] θ’ αναγκασθή να με νεκρολογήση ως ακολούθως: «Αγαπητοί φίλοι, ο προκείμενος νεκρός ήταν ένας αληθινός άνδρας, με μεγάλο θάρρος, με αυτοπεποίθησιν και δι’ αυτόν και διά τον λαόν τον οποίον εκλήθη να κυβερνήση. Ίσως έκαμε πολλά σφάλματα, αλλά ποτέ δεν του απέλειψε το θάρρος, ποτέ δεν υπήρξε μοιρολάτρης, διότι δεν επερίμενε ποτέ από την μοίραν να ιδή την χώραν προηγμένην, αλλά έθεσεν εις την υπηρεσίαν αυτής όλον το πυρ το οποίον είχε μέσα του, κάθε δύναμιν ψυχικήν και σωματικήν».   Αγόρευση στη Βουλή, 28 Απριλίου 1932. Τάφηκε στις 29 Μαρτίου 1936 στο Ακρωτήρι, εκεί που το 1897 υψώθηκε η σημαία της Επανάστασης.