Πρόγραμμα Βυζαντινός Πολιτισμός Γυμνάσιο Αιγινίου Στρογγύλη Αναστασία Η ΠΑΝΑΓΙΑ στο ΒΥΖΑΝΤΙΟ

Οι δημόσιες αναπαραστάσεις της Θεοτόκου εξέφραζαν τόσο την εκκλησιαστική, όσο και την κοσμική εξουσία. Το κύρος Της καθρεφτιζόταν στη δημόσια ζωή. Το 570μ.Χ. η Παναγία με το Χριστό αντικατέστησε στις αυτοκρατορικές σφραγίδες τη μορφή της Νίκης με τον αυτοκράτορα. Η μορφή Της αποτυπώθηκε επάνω στα βυζαντινά σταθμία. Ενδυνάμωνε και μόνο με την απεικόνισή Της στα βυζαντινά βάνδα (πολεμικά λάβαρα) τους μαχόμενους στρατιώτες. Οι απεικονίσεις Της στα δικαστήρια ενέπνεε σεβασμό και δικαιοσύνη. Μια πληθώρα ονομάτων σχετίζεται με το πρόσωπό Της και τη Βυζαντινή Ιστορία

Η Θεοτόκος και η Πόλη Το 626μ.Χ. οι Άβαροι έφτασαν έξω από τα τείχη της πρωτεύουσας. Τότε εμφανίστηκε πασιφανώς η Παναγία στις βυζαντινές επάλξεις ενθαρρύνοντας και προστατεύοντας τους υπερασπιστές της Πόλης, που κατάφεραν με τη βοήθειάς Της να αποκρούσουν τον κίνδυνο. Ιερότατο κειμήλιο της Πόλης παρέμενε για αιώνες το μαφόριό Της. Στα Χαλκοπρατεία είχε θησαυριστεί η Τίμια Της Ζώνη. Η μεγαλύτερη εικόνα της Παναγίας στην Πόλη ήταν η ονομαστή Οδηγήτρια, το παλλάδιο της Κωνσταντινούπολης, συνδεδεμένη άρρηκτα με κάθε θρίαμβο του Βυζαντίου.

ΠΑΝΑΓΙΑ η ΟΔΗΓΗΤΡΙΑ

Ο ευαγγελιστής Λουκάς ήταν λαμπρός ζωγράφος Ο ευαγγελιστής Λουκάς ήταν λαμπρός ζωγράφος. Κάποια ημέρα, λέει η παράδοση, ζωγράφισε ένα πορτραίτο της Θεοτόκου. Αυτό έδωσε μεγάλη χαρά στη Μητέρα του Θεού και την ευλόγησε. Στην Κωνσταντινούπολη κατά τον 5ο αιώνα η αυτοκράτειρα Πουλχερία έλαβε από την Αντιόχεια ένα πολύτιμο δώρο, μία μοναδική εικόνα της Παναγίας, έργο του ευαγγελιστή Λουκά. Μεταφέρθηκε και τοποθετήθηκε στην Μονή των Οδηγών. Ήταν εξαιρετικά θαυματουργική, αλλά κυρίως θεράπευε παθήσεις των ματιών. Κάθε Τρίτη γινόταν η λιτάνευσή της στους δρόμους της πρωτεύουσας. Η ιστορίά της τερματίστηκε άδοξα και βίαια, ακολουθώντας την τύχη της Πόλης. Με την Άλωση η εικόνα δόθηκε ως λάφυρο στους κατακτητές, που την τεμάχισαν στα τέσσερα και την μοιράστηκαν μεταξύ τους με κλήρο οι αλλόθρησκοι.

Η λατρεία της Θεοτόκου στο Βυζάντιο είναι συνυφασμένη με τον βυζαντινό πολίτη. Ενδύματα, κοσμήματα, φυλαχτά ήταν στενά συνδεδεμένα με τον άνθρωπο, που τα χρησιμοποίησε, τα φόρεσε, έζησαν τη ζωή του. Συναντάμε πολλές αναπαραστάσεις από τη ζωή της Θεοτόκου σε ενδύματα και κοσμήματα. Άλλα κεντημένα κι άλλα υφασμένα ή ραμμένα. Αργότερα θα περιοριστεί αυτή η συνήθεια. Η Παναγία θα γίνει φυλαχτό στον κόρφο ή στο λαιμό. Η λατρεία της θα γίνει πιο κρυφή και μυστική, ενώ δεητικές ευχές θα χαράσσονται σε πολυτελή αντικείμενα προς τιμήν Της. «Θεοτόκε βοήθει μοι τω δούλω σου». Θα γίνει και αγαπητό θέμα διακόσμησης ναών και οικιών. Η μορφή της απαντάται σε υαλικά και ασημικά αντικείμενα, πήλινα και ξύλινα. Παντού να υπενθυμίζει την αγάπη και τη μεσιτεία της για τον κόσμο.