ΘΕΜΑ ΔΙΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: «Από το αμπέλι στο βαρέλι» 2ο Γ.Ε.Λ. Αργοστολίου ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2011-2012 ΤΑΞΗ Α ΘΕΜΑ ΔΙΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: «Από το αμπέλι στο βαρέλι» ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: Κακάτση Χαρούλα ΜΑΘΗΤΕΣ: Αγγούρια Ελευθερία Αντωνέλλος Χρήστος Απέργη Αικατερίνη Βαρδαραμάτου Αριάδνη Γιαννάκης Κυριάκος Δελλάλη Γεωργία Διακάτος Γεώργιος Κόρμαλης Νικόλαος Λυκιαρδόπουλος Γεράσιμος Μαρκάτου Χριστίνα Μινέτου Μαρία Μιχαλάκος Γεώργιος Μπαζίγος Αλέξανδρος Ντεντλάλα Άλμπερτ Παπαδάτου Αυγούστα Προβατά Ειρήνη

Το αμπέλι Το αμπέλι, ή κλήμα είναι αγγειόσπερμο φυτό με πολλές ποικιλίες που καλλιεργούνται στις εύκρατες περιοχές της γης. Το αμπέλι καλλιεργείται κυρίως για τον καρπό του, το σταφύλι, ενώ και τα φύλλα του χρησιμοποιούνται στη μαγειρική. Ο πολλαπλασιασμός των κλημάτων γίνεται με τις κληματόβεργες και με δύο τρόπους: με μόσχευμα ή με εμβολιασμό.

Το κλάδεμα των αμπελιών είναι απαραίτητο και γίνεται συνήθως το χειμώνα. Το χειμωνιάτικο κλάδεμα γίνεται από το Δεκέμβριο μέχρι το Φεβρουάριο, αλλά ο πιο κατάλληλος μήνας είναι ο Ιανουάριος. Ανάλογα με την ποικιλία χρειάζεται να παραμείνουν στην κληματόβεργα 2-4 μάτια και οπωσδήποτε ένα τυφλό μάτι.

Ο τρύγος είναι η τελευταία φάση της δραστηριότητας της αμπελοκομίας και αφορά το μάζεμα των σταφυλιών. Ο καθορισμός του χρόνου του τρυγητού έχει μεγάλη σημασία για την ποιότητα των σταφυλιών. Σε γενικές γραμμές ο τρύγος γίνεται τους μήνες Αύγουστο-Σεπτέμβριο.

Το κρασί Ιδιαίτερη αξία έχει τέλος και η διαδικασία ωρίμανσης του κρασιού. Θεωρείται γενικά πως ένα κρασί γίνεται καλύτερο όσο παλιώνει, ωστόσο διαφορετικά είδη κρασιού χαρακτηρίζονται και από διαφορετική διάρκεια ζωής. Το κρασί (επίσης οίνος) είναι ένα αλκοολούχο ποτό προϊόν της ζύμωσης των σταφυλιών ή του χυμού τους (μούστος).

Ιστορία του κρασιού Δεν είναι βεβαιωμένο από που διδάχθηκαν οι Έλληνες την οινοποιία. Το πιο πιθανό όμως είναι ότι ασχολούνται με την αμπελοκαλλιέργεια πριν το 1700 π.Χ. Πιθανοί δάσκαλοί τους οι ανατολικοί λαοί (Φοίνικες, Αιγύπτιοι). Γνώριζαν την τεχνική της παλαίωσης, με θαμμένα πιθάρια στο έδαφος και σφραγισμένα με γύψο και ρετσίνι. Οι πήλινοι αμφορείς οι οποίοι χρησιμοποιούντο για τη μεταφορά του κρασιού ήταν αλειμμένοι με πίσσα για πλήρη στεγανοποίηση, και συχνά με σφραγίδα ή μπογιά σημείωναν την περιοχή προέλευσης, το έτος παραγωγής, τον οινοποιό, αλλά και τον εμφιαλωτή. Το εμπόριο του κρασιού υπήρξε μια από τις κύριες ασχολίες των αρχαίων Ελλήνων.

Στο Βυζάντιο οι μεγάλες μοναστηριακές εκτάσεις βοήθησαν τους μοναχούς να κατασκευάσουν μεγάλα και σύγχρονα για τα μέτρα της εποχής, οινοποιία να βελτιώσουν τις τεχνικές παραγωγής και την ποιότητα του κρασιού.

Το κρασί στην Αρχαιότητα Διόνυσος γιος του Δία και της Σεμέλης, θεός του αμπελιού και του κρασιού, προσωποποιούσε τον κύκλο των εποχών του έτους.

Σάτυροι: δαίμονες των δασών, οπαδοί του θεού, τραγόποδες, με ουρές, γένια, κέρατα. Έκσταση :κατάσταση συναισθηματικής μέθης που ταυτίζει τους πιστούς με το θεό. Χαρακτηρίζει τη διονυσιακή λατρεία και επιτυγχάνεται με τη βοήθεια του κρασιού αλλά και τον παράφορο χορό. Στις τελετές αυτές μπορούσαν να πάρουν μέρος μόνο γυναίκες, γνωστές με τα ονόματα Βάκχες, Μαινάδες, Θυιάδες .

Τα Διονύσια ήταν πανελλήνιες γιορτές προς τιμή του Διονύσου Τα Διονύσια ήταν πανελλήνιες γιορτές προς τιμή του Διονύσου. Τα Διονύσια χωρίζονταν σε «Μικρά» και «Μεγάλα» που τελούνταν σε διαφορετικές εποχές του χρόνου. Σημαντική ετήσια γιορτή ήταν και τα Ανθεστήρια. Κατά τη διάρκεια των γιορτών, διοργανώνονταν δραματικοί αγώνες. Τόπος διεξαγωγής τους ήταν το θέατρο του Διονύσου στην αρχαία Αθήνα. Εκεί οι τραγικοί ποιητές παρουσίαζαν τα έργα τους. Το σατυρικό δράμα είναι ένα θεατρικό είδος , πήρε το όνομά του από τους Σατύρους, ακολούθους του Διονύσου. Αποτελούσε το θεατρικό έργο με το οποίο «έκλεινε» η συμμετοχή κάθε ποιητή στους δραματικούς αγώνες.

Το κρασί στην Αρχαία Ελληνική Γραμματεία Ο Όμηρος (8ος αι. π.Χ.) και στην Ιλιάδα και στην Οδύσσεια αναφέρεται συχνά στο κρασί ως καθημερινό ποτό που σερβίρεται τόσο σε γιορτές όσο και για την επιβεβαίωση συμφωνιών ή σαν σπονδή προς τους θεούς. Στην «Οδύσσεια» περιγράφει πολλές σκηνές οινοποσίας, ενώ στην «Ιλιάδα» μιλάει για την ασπίδα του Αχιλλέα που είναι διακοσμημένη με μια σκηνή τρύγου.

Ο Αλκαίος (6ος αι. π.Χ.)ήταν ο σημαντικότερος εκπρόσωπος της Αιολικής ποίησης. Από το ίδιο στα ποιήματά του γίνεται προτροπή για οινοποσία και μέθη, ως ξέσπασμα χαράς και έκφρασης θριάμβου.

Κρασί και κοινωνική ζωή στην αρχαία Ελλάδα Το συμπόσιο αποτελούσε μια κοινωνική πολιτιστική εκδήλωση, κυρίως αριστοκρατική στην κλασσική Αθήνα. Οι προσκεκλημένοι συγκεντρώνονταν στην αίθουσα των “ανδρών” και ξάπλωναν στα ανάκλιντρα. Μπροστά τους ήταν τοποθετημένα τραπέζια με φαγώσιμα. Σε έναν μεγάλο “κρατήρα” γινόταν η ανάμειξη του κρασιού και του νερού και οι “οινοχόοι” γέμιζαν τα ποτήρια των συμποσιαστών. Οι παρευρισκόμενοι συζητούσαν και διασκέδαζαν με μουσική, ακροβατικά νούμερα, παιχνίδια πνευματικά ή επιδεξιότητας κ.ά.

Νέα ελληνική λογοτεχνία Το κρασί στα δημοτικά τραγούδια ΚΛΕΦΤΙΚΟ ΓΛΕΝΤΙ Της νύχτας οι αρματολοί και της αυγής οι κλέφτες… Είχαν αρνιά και ψένανε ,κριάρια σουβλισμένα, Είχαν κι ένα γλυκό κρασί από το μοναστήρι. ΤΑ ΠΑΛΙΚΑΡΙΑ ΤΑ ΚΑΛΑ Τα παλικάρια τα καλά αγλήγορα γερνάνε γερνάνε από τις όμορφες κι από τις μαυρομάτες, όπου κάθονται αντίκρυτα ψηλά στα παραθύρια. -Έλατε απάνου ,βρε παιδιά,να φάμε και να πιούμε. Έχω περδίκια στο νταβά,έχω λαγούς στο φούρνο, έχω και ένα γλυκό κρασί από το μοναστήρι. ΧΩΡΙΣΜΟΣ

Το κρασί στη Νεοελληνική Λογοτεχνία Το κρασί αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο της ζωής του λαού μας που έχει συνδεθεί με την πολιτιστική κληρονομιά, την ιστορία και την τέχνη εκφράζοντας έναν ιδιαίτερο τρόπο ζωής. Το κρασί απελευθερώνει τον άνθρωπο από τις συμβατικές, καταπιεστικές καθημερινές υποχρεώσεις του. Πολύτιμος σύντροφος της χαράς αλλά και του πένθους παρηγορεί και κατορθώνει να απαλύνει σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό τον πόνο από απώλεια αγαπημένων προσώπων ή άλλων αποτυχιών της ζωής.

Το αμπέλι χαρακτηρίζει το ελληνικό τοπίο Το αμπέλι χαρακτηρίζει το ελληνικό τοπίο. Ολόκληρες πλαγιές και πεδινές εκτάσεις της χώρας μας καλύπτονται από τις καλλιέργειες του. Τρύγος, λέξη πολυσήμαντη που έχει να κάνει κυρίως με τη συγκομιδή ώριμων καρπών, ιδιαίτερα των σταφυλιών και βέβαια με το «πάτημά» τους, από το οποίο αρχίζει η κυρίως διαδικασία της παραγωγής του κρασιού. Θεωρείται από τις πιο επίπονες γεωργικές εργασίες- ελαφρύνει με τις χαρές και τα πανηγύρια του- στις οποίες συμμετέχει ολόκληρη η περιοχή. Οι δουλειές του τρύγου που αρχίζουν και προετοιμάζονται από το τρίτο δεκαήμερο του Αυγούστου και μετά, διαρκούν σχεδόν ολόκληρο το Σεπτέμβριο έτσι που ο μήνας αυτός να λέγεται και τρυγητής.

Κρασί στη θρησκεία ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΣ «Εγώ ειμί η άμπελος η αληθινή».

Μυστικός Δείπνος Leonardo Da Vinci

Το αμπέλι θεωρείται ευλογημένο, όχι μονό γιατί το χρησιμοποιεί με τα λόγια της η εκκλησία, αλλά και γιατί δίνει το ιερότερο στοιχείο της χριστιανικής λειτουργίας, το κρασί που μεταβάλλεται σε αίμα το χριστού. Πολύ συχνά αναφορά της αμπέλου, των σταφυλιών και του οίνου γίνεται στη χριστιανική υμνολογία καθώς η εκκλησία παρομοιάζεται με άμπελο, την οποία φύτεψε η δεξιά του Κυρίου.

Το κρασί και το ψωμί καθαγιάζονται από την εκκλησία και μετατρέπονται σε σώμα και αίμα του Ιησού χριστού. Ο οίνος φαίνεται να απασχόλησε ιδιαίτερα τους ευαγγελιστές , που αναφέρουν στην αγία γραφή τις λέξεις οίνος και άμπελος πάνω από 250 φορές. Ο Χριστός αρχίζει τα θαύματά του με την μετατροπή νερού σε κρασί στο γάμο της Κανά.

ΙΟΥΔΑΪΣΜΟΣ Στους εβραίους το κρασί είναι επίσης πολύ εύχρηστο , σαν φυσικό προϊόν της Παλαιστίνης ιδίως σε γάμους και στις γιορτές.

Παροιμίες Αγάλι αγάλια φύτεψε ο γεωργός τ’ αμπέλι, κι αγάλι αγάλια γίνεται η αγουρίδα μέλι. Τ’ αμπέλι θέλει αμπελουργό και το καράβι ναύτες./Τ' αμπέλι θέλει αμπελουργό, το σπίτι νοικοκύρη. O ύπνος θρέφει το παιδί και ο ήλιος το μοσχάρι και το κρασί τον γέροντα τον κάνει παλικάρι.

Λαϊκές αφηγήσεις για το κρασί Οι δώδεκα μήνες (λαϊκό παραμύθι) Η αλεπού και τα σταφύλια (μύθος Αισώπου)

Οι ψεύτες Ένα τσαμπί σταφύλι Το παραμύθι με το κρασί

ΓΕΛΟΙΟΓΡΑΦΙΕΣ