ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΦΕΜΙΝΙΣΤΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ 1 η περίοδος Παπαγωργίου Γ. Εαρινό 2014

Ποιά ήταν η σχέση του κράτους μεταξύ ΦΚ και κράτους Ελλάδα? Αρχικά – –Ισχύει η γυναικεία κατωτερότητα των γυναικών επιβάλλεται ως μέσο διατήρησης της εθνικής ταυτότητας –Το κράτος μέσω των θεσμών του θεσμούς συστηματικά προσπάθησε να κρατήσει τις γυναίκες καταπιεσμένες. –Όμως υψώθηκαν μερικές φωνές διαμαρτυρίας, και ζήτησαν μερικά δικαιώματα– πρωτίστως κοινωνικά

1. Εφαρμογή στην Eλλάδα Ανεξαρτησία 1829– άνιση σχέση ♀ και ♂ όχι δικαιώματα –Κοινωνικά- εκπαίδευσης, εργασίας –Αστικά- γάμου και διαζυγίου-ιδιοκτησίας –Πολικά- δικαίωμα ψήφου Όλα διευκολυνθήκαν από τις κοινωνικές, οικονομικές και πολιτιστικές συνθήκες εποχής. / στο κράτος επικρατούσαν –Τοπικισμός –Ανομοιογένεια –Κοινωνική/ταξική ανισότητα –Πολιτική αναρχία

Φ.Κ. Ελλάδα Θέση ♀ = κατώτερη – ρόλος - μέρος της εθνικής του ταυτότητας – οχι ανατολή και Φράγκοι ♀ = καθήκον – διαφύλαξη εθνικής παράδοσης απόρριψη = καταστροφική για το κράτος έθνος Επιχείρημα κράτους: οποιαδήποτε ατομική επιδίωξη είναι δευτερεύουσας σημασίας/ σημασία «η δημιουργία εθνικής συνείδησης’- εθνικού κράτους»/ Αποδεκτός ρόλος από ♀ -αισθηση προσφοράς στο έθνος

3. Φ.Κ. Ελλάδα Κράτος – απόκτηση κεντρικής εξουσίας/ Καποδιστριας – Δυτικό μοντέλο (ορθολογικούς κανόνες, θεσμούς, κλπ.) – π.χ., δημόσια εκπαίδευση, –Αναδασμό γης, –συγκράτηση των τοπικών αρχόντων 1831 δολοφονία Καποδίστρια- - μοναρχία (Οθωνας) έντονες αντιθέσεις εντείνουν την αστάθεια / παραχώρηση του Συντάγματος (1844)– Ποια η σχέση του κράτους με τις γυναίκες??

4. Σύνταγμα του 1844 Συντάγμα – καθολική μυστική ψηφοφορία- εκτός ♀ Αυστηρός αποκλεισμός μεταξύ Κράτους και ♀ εθνικός χαρακτήρας βασισμένο στους άνδρες— ♀ όχι πρότυπο «άνθρωπος» / αποκλεισμός από αστικά, δικαιώματα όπως π.χ., σύναψη νομικών συμβολαίων, δημοσίων εγγράφων, ιδιοκτησίας, κλπ.

Ελληνικό κράτος -τάξεις Οικονομική κατάσταση - αγροτική χώρα- άσχημη— όχι αλλαγές Υποανάπτυκτο καπιταλιστικό στάδιο- όχι πρώτες ύλες Μεσαία στρώματα Τάξη εμπόρων– κέρδος μέσω μηχανισμών αγοράς και κρατικών πολιτικών – αστικά κέντρα- μικρά, νέα μεσαία στρώματα με καινούριες αξίες, τάσεις, δραστηριότητες, αντιλήψεις, κλπ. (δάσκαλοι, δικηγόροι, γιατροί, γραφειοκρατ. Ανώτερες τάξεις αυξάνονταν ( –σύμβουλοι του Οθωνα)-- Φαναριώτες/-- θέσεις Δημοσίου / κληρικοί– στρατιωτικοί (Συντηρούνταν απο έξοδα του κράτους/ –διανοούμενοι εξ Ευρώπης / Επιδιώκουν εξευρωπαϊσμό – αρχές του Διαφωτισμού

Ελληνικό κράτος Κατώτερα στρώματα –Όχι εργατικά στρώματα –εξαθλιωμένα αγροτικά στρώματα- Αδυναμία συναίνεσης μεταξύ τάξεων/ στρωμάτων- Διαφοροποίηση/διχασμός) Ανάπτυξη πελατειακών σχέσεων– (ρουσφέτι, απάτη-- όχι θεσμοί)

Ελληνικό κράτος Σχέσεις πολίτη κράτους = ανασφαλείς Στήριξη στην οικογένεια/ παράδοση Ταυτιση με οικογένεια, χωριό / τοπικό/ Εμπιστοσύνη, ασφάλεια/ευτυχία Όχι έννοια της ατομικότητα/ ατομικής αυτονομίας

Ελληνικό κράτος Μετά το 1875– μεταβολή κοινωνικής και πολιτική οργάνωσης /Χ. Τρικούπης- –κοινοβουλευτικούς θεσμούς- Εξευρωπαϊσμό/ –Αλλελ. πολεμικές αναμετρήσεις/ –Μεγάλη Ιδέα/ εθνικιστική έξαρση --επιδίωξη απελευθέρωσης των ελληνόφωνων περιοχών. -Καλλιέργεια της έννοιας της εθνικής συνείδησης- μέσω κοινής γλώσσας– ρομαντισμός —μεσω αυτής δίνεται ρεαλιστική εικόνα της ζωής και των ατόμων. Κίνηση του Δημοτικισμού/ μικρός Διαφωτισμός

Οικογένεια Οικογένεια/- αξία 1.Θέση ♀ – σταθερά κατώτερη / χωρίς δύναμη 2.Οχι πρόσβαση σε δημόσιο χώρο 3.μέσο για την μετάδοση της παράδοσης/ παθητικά μέλη 4.Πηγή προσωπικής+ κοινωνικής αξιολόγησης (αυτό-εκτίμηση, ταυτότητα, κοινωνικό status/ άμεση σχέση με εκτίμηση οικογ.) Γάμος αναγκαιότητα/ Σύζυγος απόφαση του πατέρα –γεροντοκόρη /οικονομική εξάρτηση/ –προίκα/ αιτία άγχους– διαχείριση – ο άνδρας/ Αγροτικές κοινωνίες-- στοιχείο διαφοροποίησης αστικά κέντρα– στοιχείο εκμετάλλευσης/

Δική της οικογένεια Αν και φυσική κατοικία – όχι ισότητα στο εσωτερικό αστικοποίηση → ανισότητα ♀ πιο μεγάλη Αντιπαραγωγικός ρόλος Υπηρέτριες/ένδειξη κοινωνικής leisure class Ενδυμασία περίπλοκη –- κορσές- όχι πρακτικές Αγροτικά στρώματα – –οικογένεια πιο σημαντική– –♀ πιο παραγωγικές/ πιο απομονωμένες

Παιδί– σύμβολο του έθνους Αυξηση του κοινωνικού ρόλου ♀– λειτουργικότητα «Μεγαλώνουμε πατριώτες, στρατιώτες, της εθνικής αναγέννησης..» Μετά το 1880 – Ρολος οικοδέσποινας Θετική ταυτότητα – κάτω από την ανδρική ηγεμονία

Κράτος Αποδέχτηκε και θεσμοθέτησε την κατωτερότητα Όχι νομική υπόσταση (αποκλεισμός απο θεσμούς (εργασία, εκπαίδευση, δημόσιες υπηρεσίες) Επιχείρημα→ Οικογένεια =ενιαίο σύνολο χωρίς παρεμβολή του κράτους ♀ –φορείς παράδοσης, εθνικής συνείδησης, άγραφων νόμων, κ.λ.π.

θρησκεία Εκκλησιαστική εικονογραφία– –Εικόνα θλιμμένης, κλαμένης, παθητικής, καλοσύνη, υπομονή, προσφορά, κλπ. Όριζε: –το γάμο- διαζύγιο κακό –ηθική (φύση έκφυλη, αμαρτωλή- να μην προκαλεί ♂) μεγάλη επιρροή- ταύτιση εκκλησία και κράτους/ –εθνικός και πνευματικός, και ηθικός καθοδηγητής

Εκπαίδευση – Βασιλ. Διάταγμα– δωρεάν εκπαίδευση χωρίς να αναφέρεται διάκριση στα φύλα l –1834– ιδρύθηκαν τα διδασκαλεία- –1836 – νομοθετείται η μέση εκπαίδευση –1837– ιδρύεται το πανεπιστ. Αυξάνεται η δυνατότητα εκπαίδευσης μόνο ♂ Για ♀ αρότερα και πολύ περιορισμένα –Επιθυμία για καθολική εκπαίδευση των πρωτεργατών –Υποστήριξη ξένων ιεραποστόλων (Hill, Φιλεκπαιδευτική εταιρεία)– ίδρυση σχολείων

Ανασταλτικοί παράγοντες Κράτος/Ενίσχυση του παραδοσιακού ρόλου Διαχωρισμός αρρένων / θηλέων/ (φυσική ικανότητα μάθησης?) Οικογένεια /Ηθική αντίληψη για τα κορίτσια τοπική αυτοδιοίκηση – έλλειψη δυνατότητας ίδρυσης σχολείων – δημοτικών γυμνασίων) Ελλειψη οικονομικών δυνατοτήτων οικογενειών/ οικονομικό πρόβλημα /αγόρια 1 α

παρθεναγωγεία Διαχωρισμός αρένων / θηλαίων/ λιγότερα χρόνια/ οικιακά/ κέντημα/ ράψιμο, κλπ. αρχή μεγάλη ταξική σύνθεση –διαφορετικό πρόγραμμα σπουδών (πιάνο, μουσική, Αρχ. Ελληνικά, κ.λ.π.) αργότερα όχι/ Αργότερα χαμηλότερα στρώματα –το κράτος– πλήρωνε δίδακτρα/ διδασκαλεία – χαμηλών τάξεων κορίτσια για δουλειά Εκπαίδευση κοριτσιών– μέσω κοινωνικής προβολής και ταξικής ανόδου Οικοδέσποινα-- εκπαίδευση used μέσο κοινων.σχέσεων

Εκπαίδευση γενικώς Έδωσε την ευκαιρία για θετική εικόνα των εαυτών τους Αφετηρία για περισσότερα κοινωνικά δικαιώματα (π.χ., εργασία)/ Άρση απομόνωσης των γυναικών Αφετηρία για περισσότερη μόρφωση στα Πανεπ. Μαζική αφύπνιση --- μαζικές διεκδικήσεις που γεννηθήκαν στους μαζικούς σχολικούς χώρους

Εργασία (αστικές περιοχές) Πριν – πρότυπο άεργης – ταξικό Δασκάλα + παιδαγωγοί/ μεταφράστριες/ δημοσιογράφοι Χρηση ως φορέα εθνικιστικής ιδεολογίας– εθνική συνείδηση– διδάσκουν ελληνική γλώσσα Εφαλτήριο για άλλα επαγγέλματα– (π.χ., 1888 –τηλεγραφική υπηρεσία– μεγάλες αντιδράσεις– αδυναμία τήρησης το απόρρητο των τηλεγραφημάτων) 1907 μισθός 45 δρχ. (κατώτερος από τον κλητήρα) χαμηλοί μισθοί φτ

Εργασία (αγροτικές περιοχές) Εργάζονταν στους αγρούς/ φροντίδα οικογένειας/ αστικά κέντρα υποτιμήθηκε η εργασία μέσα στο σπίτι Υπηρέτριες – 1870 – / προξενιά Οικονομική και κοινωνική λύση για την οικογένεια της υπηρέτριας Αργότερα – κεντήστρες, δαντελούδες, νταντάδες, καπελούδες, κλπ. Μετά εργάτριες

Γυναικεία δραστηριότητα/ συνείδηση του φύλου Τέλος του 19 ου αιώνα – συνείδηση του γυναικείου φύλου/ στερούνται βασικών δικαιωμάτων Αλλεπάλληλες στρατιωτικές αναμετρήσεις+ οικονομική κατάσταση/ μαζική κινητοποίηση/ Φιλανθρωπία– σύνδεση με τον παραδοσιακό τους ρόλο και σύνδεση ως μορφή πατριωτικής δράσης/ Παρεμβαίνουν για κοινωνική αναμόρφωση Μερικές απέκτησαν συνείδηση φύλου/ Αναπτύσσουν επιχειρήματα περί εθνικής προσφοράς Αναπτύσσουν και αιτήματα για την χορήγηση κοινωνικών δικαιωμάτων Απασχόληση με γράμματα και Τύπο

Απασχόληση με τα Γράμματα/ Τύπος I Συνέβαλε θετικά στην διαμόρφωση της συνείδησης του φύλου/ διάβασμα γράψιμο-- κύριο μέσο αγώνα (ποιήματα/ μυθιστορήματα- περιγραφή της αντίληψης της εποχής τους/ περιοδικά αρχίζει να εκφράζεται από τα Παρθεναγ. εία /δασκάλες- λογοτεχνία/ εκφράζουν υποκειμενική υπόσταση περιοδικά πολλά εξω από την Ελλαδα– Εφημερίδα των Κυριών/ 1887 εκδιδόταν από Παρρεν/ δασκάλα, μικρά φυλλάδια/ όμως είχε μια σειρά ανταποκριτών Όργανο έκφρασης και συσπείρωσης/ δικαιώματα/άλλοτε μετριοπαθή στάση/επιθετικές/ δεν αμφισβήτησε την γυναικεια φύση τους/ μέσο για προγράμματα ‘κοινωνικής αναμόρφωσης’/

Απασχόληση με τα Γράμματα/ Τύπος II Απαντούν στις φοβίες των ανδρών για τυχόν απόκτηση δικαιωμάτων για τις γυναίκες Διεύρυνση επαγγελματικών δυνατοτήτων Αποκτούν οντότητα υποκειμένου/ βλέπουν, μαθαίνουν, παρακολουθούν, κρίνουν, προτείνουν, κλπ. Αναπτύσσουν την πολιτική τους δράση Ζητούν εργασιακά και πολιτικά δικαιώματα Το κυριότερο αρχίζουν να συνειδητοποιούν ότι ως κοινωνική ομάδα στερούνται κοινωνικών δικαιωμάτων και δεν μπορούν να λυθούν αν δεν αποκτήσουν πολιτικά δικαιώματα