Τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας Τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας Επιδράσεις, κατασκευή και αναπαράσταση της πραγματικότητας

Μ.Μ.Ε., η έννοια και οι λειτουργίες τους Επικοινωνία : γίνομαι κοινωνός, μέτοχος, μεταδίδω και δέχομαι μηνύματα, μοιράζομαι βιώματα Έκφραση κοινωνικότητας Ανθρώπινη ανάγκη Η γλώσσα, η τέχνη, η τεχνολογία, αποδεικνύει τη διαρκή ανάγκη του ανθρώπου για επικοινωνία

Εξέλιξη Επικοινωνίας Από την αρχαιότητα που ήταν διαπροσωπική και προφορική Στο χαρτί, που αντικατέστησε τη περγαμηνή, με την εφεύρεση της τυπογραφίας (15ος αιων.) Στη βιομηχανική επανάσταση και τη καπιταλιστική οικονομία (19ο αιων.), όπου η επικοινωνία γίνεται μαζική. Στη σύγχρονη κοινωνία της ψηφιακής τεχνολογίας (διαδίκτυο, τηλεπικοινωνίες κλπ)

Ενημέρωση – επικοινωνία Προσοχή!!: Η επικοινωνία διαφέρει από την ενημέρωση, όπου υπάρχει μονόδρομη ροή μεταβίβασης πληροφοριών από το πομπό στο δέκτη Στην επικοινωνία, αντίθετα, υπάρχει ανατροφοδότηση, δηλαδή ο δέκτης έχει τη δυνατότητα να επηρεάσει τη δράση του πομπού, να συμμετάσχει κι αυτός στη διαδικασία της επικοινωνίας Παραδείγματα ανατροφοδότησης: συμμετοχή ακροατών σε ραδιοφωνικές εκπομπές, αποστολή γραπτών μηνυμάτων, συμμετοχή σε διαδικτυακά forum

Λειτουργίες των Μ.Μ.Ε. Πληροφόρηση – ενημέρωση Ψυχαγωγία – διασκέδαση Εκπαίδευση – επιμόρφωση Πολιτική κοινωνικοποίηση Έλεγχος της πολιτικής εξουσίας

Στοιχεία Μαζικής Επικοινωνίας Ο πομπός (ο παρουσιαστής, ο σχολιαστής, ο δημοσιογράφος) Το μέσο (η φωνή, τα δίκτυα) Το μήνυμα (η πληροφορία που μεταβιβάζεται) Ο δέκτης (το κοινό, οι ακροατές, τηλεθεατές) Το αποτέλεσμα (η επίδραση του μηνύματος στο δέκτη και τη συμπεριφορά του)

Μ.Μ.Ε. και επιδράσεις στο κοινό Εξαρτάται από το είδος του μέσου και τη μορφή του (ήχος-εικόνα), την απεύθυνσή του (τηλεόραση, ραδιόφωνο, διαδίκτυο, εφημερίδες) Από το περιεχόμενο του μηνύματος : σαφήνεια, απλότητα, επανάληψη μηνύματος, ο συνδυασμός εικόνας ήχου, ψυχαγωγικό ύφος Από τα χαρακτηριστικά του κοινού : ηλικία, φύλο, μορφωτικό και οικονομικό επίπεδο (σχέση αγοραστικής δύναμης με πρόσβαση)

Πεδία επίδρασης των Μ.Μ.Ε. στο κοινό με βάση τις λειτουργίες τους Στην πληροφόρηση – ενημέρωση του κοινού με υπερπληροφόρηση που οδηγεί συχνά στη παραπληροφόρηση, αναξιοπιστία της πληροφορίας Μεγάλη προσοχή στο διαδίκτυο, αδυναμία ελέγχου εγκυρότητας πληροφορίας Στη ψυχαγωγία και διασκέδαση, κοινωνία του θεάματος Στην εκπαίδευση, με χρήση Η/Υ και λογισμικού (μόνο για τον «ανεπτυγμένο κόσμο) Στη πολιτική κοινωνικοποίηση των πολιτών με χρήση τους ως αποτελεσματικού μέσου «διαδικτυακού ακτιβισμού» (παράδειγμα Αιγύπτου) Στην άσκηση της πολιτικής εξουσίας (έλεγχος τρόπου άσκησης εξουσίας από τα Μ.Μ.Ε.) Συχνά όμως αποτελούν τη «φωνή» της εξουσίας και προπαγάνδισης της κυρίαρχης πολιτικής Προσοχή!!: επικίνδυνο φαινόμενο ο έλεγχος των Μ.Μ.Ε. από κράτος, ιδιώτες-μεγαλοεπιχειρηματίες για εξυπηρέτηση ίδιων συμφερόντων Η πολυφωνία στην πληροφόρηση σχετίζεται άμεσα με τη ποιότητα του δημοκρατικού πολιτεύματος

Κατασκευή και αναπαράσταση της πραγματικότητας Τα Μ.Μ.Ε. διαμεσολαβούν ανάμεσα στη πραγματικότητα και το κοινό, «φιλτράρουν» το μήνυμα Δίνουν ερμηνεία της πραγματικότητας, όχι την ίδια τη πραγματικότητα Τα Μ.Μ.Ε. είναι δίαυλος ενημέρωσης και πληροφόρησης, συχνά όμως γίνονται παραμορφωτές της πραγματικότητας, ανάλογα με τις σκοπιμότητες που εξυπηρετούν Συχνά η ενημέρωση είναι επιλεκτική, ενώ αποκρύβονται γεγονότα που είναι αντίθετα με τη «γραμμή» πληροφόρησης του μέσου Ο,τι δεν παρουσιάζεται θεωρείται ως ανύπαρκτο (π.χ. επί 2 μήνες περίπου κανένα τηλεοπτικό κανάλι δεν ασχολήθηκε με την υπόθεση της κατασκευής ΧΥΤΥ στη Κερατέα Αττικής)

Μ.Μ.Ε., οικονομία, πολιτική, πολιτισμός Πολιτική : μέσο για τη διεξαγωγή πολιτικού διαλόγου και για τη διαμόρφωση, πολιτικών στάσεων και συμπεριφορών. Επηρεάζουν τη πολιτική αντίληψη και κρίση των πολιτών, τη στάση, τις αξίες του κοινού. Η εφαρμογή των κανόνων λειτουργίας των ραδιοτηλεοπτικών μέσων εποπτεύεται από το Ε.Σ.Ρ. και ρυθμίζεται από τη σχετική νομοθεσία (πχ ν.3592/2007, κώδικας δημοσιογραφικής δεοντολογίας)

Μ.Μ.Ε. και Οικονομία Τα Μ.Μ.Ε. είναι κυρίως ιδιωτικές εταιρείες-επιχειρήσεις με σκοπό τόσο το κέρδος, όσο και τη προώθηση αντιλήψεων, στάσεων, θέσεων που εκφράζουν τη κυρίαρχη οικονομική τάξη Ιδιαίτερη περίπτωση είναι η διαφήμιση, που καθορίζει καταναλωτικές συνήθειες, δημιουργεί τάσεις, μόδα, αισθητική και κουλτούρα, ανάγκη ικανοποίησης ψεύτικων αναγκών και επίπλαστων επιθυμιών. Στόχος η ολοένα και μεγαλύτερη κατανάλωση (καταναλώνω, άρα υπάρχω) Πλήρη προσαρμογή στις απαιτήσεις των χορηγών και της οικονομίας της αγοράς

Πολιτισμός και Μ.Μ.Ε. : Συνήθως προβάλλεται μια μαζική, καταναλωτική κουλτούρα της διασκέδασης, με κυρίαρχο στοιχείο την ομοιογενοποιημένη κουλτούρα : “καλλιτέχνες-κονσέρβες”, ταινίες με εφέ αλλά δίχως νόημα (χολιγουντιανό πρότυπο), μουσική βιομηχανία, “κινηματογράφοι-εμπορικά κέντρα” (κοινωνία του θεάματος). Απουσία ποιοτικών προγραμμάτων ή εξοβελισμός τους σε ώρες μικρής θέασης

Εκτίμηση του ρόλου των Μ.Μ.Ε. Ρόλος διαμεσολαβητή μεταξύ πραγματικότητας-δέκτη, ανάγκη υιοθέτησης κριτικής στάσης και διαρκούς ελέγχου της πληροφορίας-ενημέρωσης που μας “σερβίρεται” Θετικά στοιχεία των Μ.Μ.Ε. : παράθυρο ενημέρωσης, ψυχαγωγία, εκπαιδευτικός-παιδαγωγικός ρόλος, έλεγχος πολιτικής εξουσίας Αρνητικά στοιχεία : διαστρεβλώνει-παραμορφώνει τη πραγματικότητα, άσκηση προπαγάνδας, εξυπηρέτηση πολιτικών-οικονομικών συμφερόντων, αποχαύνωση-παθητικοποίηση δέκτη, καταναλωτισμός, παραβίαση προσωπικών δεδομένων, προσβολή ανθρώπινης αξιοπρέπειας, διαμόρφωση τρόπου ζωής, συνηθειών, εθισμός, εξάρτηση Η αξιολόγηση της πληροφορίας απαιτεί κριτική διάθεση, συζήτηση και σκέψη και η επιλογή μιας εκπομπής, ταινίας, ιστοσελίδας, χρειάζεται να γίνεται με ιδιαίτερη προσοχή στο πλαίσιο ενός πολίτη που επιθυμεί να συνδιαμορφώνει την πληροφορία, να την επαναξιολογεί, να μετέχει της επικοινωνίας.

Η «κριτική διάθεση» απέναντι στα Μ.Μ.Ε.

Χωρίς σχόλια…

Ασκήσεις-δραστηριότητες Αναζητείστε στο διαδίκτυο περιπτώσεις «κατασκευής γεγονότων-ειδήσεων από τα Μ.Μ.Ε. Αξιολογείστε το περιεχόμενο των «ειδήσεων» από τη πλευρά της επίδρασης τους στη συμπεριφορά του κοινού Στη παρακάτω ιστοσελίδα μπορείτε να μελετήσετε ορισμένες περιπτώσεις από τη πλούσια ιστορία των ΜΜΕ : http://www.all4fun.gr/various/articles/734-2009-05-01-22-20-48.html