ΤΟ ΓΑΛΑ

ΜΑΘΑΙΝΩ ΓΙΑ ΤΟ ΓΑΛΑ Τι είναι το γάλα; Από που παίρνουμε το γάλα: αγελάδα-πρόβατο-κατσίκα Ποιο δρόμο κάνει το γάλα για να φτάσει στο ποτήρι μας; Μαθαίνουμε τα είδη του γάλατος Η αξία του γάλατος στη ζωή μας Γαλακτοκομικά προϊόντα: βούτυρο, τυρί, γιαούρτι, παγωτό Γράψε τη συνταγή που σου αρέσει!

Τι είναι το γάλα; Το γάλα (γενική: του γάλακτος), είναι θρεπτικό, λευκό ή ελαφρώς κιτρινωπό υγρό, που αποτελεί έκκριμα των μαστών των θηλαστικών, που προορίζεται για τη διατροφή των νεογέννητών τους. Τα μωρά θηλαστικών αμέσως μετά τη γέννησή τους τρέφονται για ένα χρονικό διάστημα αποκλειστικά με γάλα. Για το λόγο αυτό το γάλα θεωρείται φυσική και πλήρης τροφή.

θηλαστικά Τα θηλαστικά είναι τα ζώα που γεννούν μωρά και για να τα μεγαλώσουν παράγουν γάλα, που το πίνουν τα μικρά τους.

Από ποια θηλαστικά ζώα παίρνουμε το γάλα που πίνουμε; Πίνουμε το γάλα που προέρχεται από: Τις αγελάδες Τις κατσίκες Τα πρόβατα

Μαθαίνω για την αγελάδα Η αγελάδα είναι ζώο μηρυκαστικό. Το αρσενικό λέγεται ταύρος. Το μικρό της αγελάδας λέγεται μοσχάρι. Η αγελάδα όπως και όλα τα μηρυκαστικά ζώα έχει ένα στομάχι με τέσσερα τμήματα. Λέγεται μηρυκαστικό γιατί ξαναφέρνει στο στόμα της την τροφή που έχει καταπιεί και την ξαναμασά. Η αγελάδα τρώει κυρίως χόρτα. Ζει μέσα σε στάβλους αλλά πολλές ώρες τις περνά και στην ύπαιθρο βόσκοντας σε λιβάδια. Κάθε χρόνο μπορεί να γεννήσει από ένα μοσχαράκι. Η αγελάδα μας χρησιμεύει γιατί από αυτή παίρνουμε το κρέας και το γάλα της, από το οποίο παράγουμε γαλακτοκομικά προϊόντα, όπως τυριά, γιαούρτι, παγωτό. Επίσης, από το δέρμα της φτιάχνουμε διάφορα δερμάτινα είδη. Σε παλιές εποχές, οι γεωργοί χρησιμοποιούσαν τα βόδια για να οργώνουν τα χωράφια τους.

1. Οι αγελάδες βόσκουν στη λιακάδα

2. Οι αγελάδες βόσκουν στο λιβάδι

3. Αγελάδες μέσα σε σύγχρονο στάβλο

4. Αγελάδες που ξεκουράζονται μέσα στον στάβλο

Μαθαίνω για την κατσίκα Η κατσίκα είναι ζώο μηρυκαστικό. Το αρσενικό λέγεται τράγος. Η κατσίκα όπως και όλα τα μηρυκαστικά ζώα έχει ένα στομάχι με τέσσερα τμήματα. Λέγεται μηρυκαστικό γιατί ξαναφέρνει στο στόμα της την τροφή που έχει καταπιεί και την ξαναμασά. Η κατσίκα τρώει κυρίως χόρτα και μάλιστα τις κορυφές των τρυφερών κλαδιών. Ζει μέσα σε στάνες αλλά πολλές ώρες τις περνά και στην ύπαιθρο βόσκοντας σε λιβάδια αλλά κυρίως ανεβαίνοντας πάνω στα βουνά. Γι΄ αυτό και πολλά κατσίκια τα συναντούμε πάνω σε απόκρημνους βράχους να ξεκουράζονται ή να αναζητούν την τροφή τους. Οι κατσίκες συνήθως γεννούν ένα κατσίκι ή δίδυμα, τα οποία τα θηλάζουν. Το γάλα της κατσίκας είναι πυκνότερο από της αγελάδας και μάλιστα αποτελεί κατάλληλη τροφή για νήπια. Η κατσίκας μας χρησιμεύει γιατί από αυτή παίρνουμε το κρέας και το γάλα της, από το οποίο παράγουμε γαλακτοκομικά προϊόντα, όπως τυριά, γιαούρτι, παγωτό. Επίσης, από το δέρμα της φτιάχνουμε παπούτσια. Στην Ελλάδα υπάρχουν πολλά κοπάδια με κατσίκια διαφόρων φυλών που ζουν πάνω στα ελληνικά βουνά και βόσκουν κυρίως πουρνάρια.

1. Κατσίκες με τα κατσικάκια τους

2. Κατσίκες έξω από μία στάνη

3. Κοπάδι από κατσίκες στο βουνό δίπλα σε ένα ποταμάκι

Μαθαίνω για το πρόβατο Το πρόβατο είναι ζώο μηρυκαστικό. Το αρσενικό λέγεται κριάρι. Το πρόβατο έχει ένα στομάχι με τέσσερα τμήματα. Λέγεται μηρυκαστικό γιατί ξαναφέρνει στο στόμα της την τροφή που έχει καταπιεί και την ξαναμασά. Το πρόβατο τρώει κυρίως χόρτα. Ζει μέσα σε στάνες αλλά πολλές ώρες τις περνά και στην ύπαιθρο βόσκοντας σε λιβάδια. Οι προβατίνες συνήθως γεννούν ένα πρόβατο ή δύο, τα οποία τα θηλάζουν. Το πρόβατο μας χρησιμεύει γιατί από αυτό παίρνουμε το κρέας και το γάλα του, από το οποίο παράγουμε γαλακτοκομικά προϊόντα, όπως τυριά, γιαούρτι, παγωτό. Επίσης, από το μαλλί του προβάτου κατασκευάζουμε μάλλινα ρούχα και διάφορα άλλα μάλλινα είδη. Το μαλλί του προβάτου το συλλέγουμε κάθε καλοκαίρι κουρεύοντάς τα με ειδικές κουρευτικές μηχανές. Σε όλη την Ελλάδα τα πρόβατα ζουν κυρίως σε κοπάδια, τα οποία μετακινούνται με τις εποχές του έτους από τα βουνά το καλοκαίρι στις πεδιάδες το χειμώνα, για να βρουν τροφή και νερό.

1. Προβατάκια που βόσκουν στο βουνό μία ανοιξιάτικη ημέρα

2. Ο βοσκός με τα πρόβατά του

3. Προβατάκια βόσκουν σε ένα λιβάδι

4. Μία παραδοσιακή στάνη με πρόβατα

Ο δρόμος για να φτάσει το γάλα από τη στάνη στο ποτήρι μας Το γάλα που παράγουν οι αγελάδες, οι κατσίκες και τα πρόβατα κάνει ένα μακρύ ταξίδι……… Ας το δούμε …….

Πως φτάνει το γάλα στο ποτήρι μας 1. Το άρμεγμα Τα παλιά χρόνια η συλλογή του γάλατος από τα γαλακτοπαραγωγά ζώα γινόταν με τα χέρια. Ήταν μία δύσκολη δουλειά που την έκαναν οι κτηνοτρόφοι μέσα στους στάβλους και τις στάνες. Το γάλα το μάζευαν σε μεγάλα δοχεία και στη συνέχεια το καθάριζαν σουρώνοντάς το με πανιά, σε άλλα δοχεία. Στη σημερινή εποχή το άρμεγμα γίνεται μέσα σε ειδικά διαμορφωμένους χώρους της κτηνοτροφικής μονάδας, που λέγονται αρμεχτήρια. Εκεί βρίσκονται τα συστήματα άμελξης, όπου με μηχανικό τρόπο συλλέγεται το γάλα από τα ζώα, μέσα σε δοχεία ανοξείδωτα. Εκεί το γάλα προστατεύεται από τη σκόνη, τον ήλιο και οτιδήποτε άλλο θα μπορούσε να το μολύνει και να το καταστρέψει, έτσι ώστε να γίνει ακατάλληλο για κατανάλωση. 2. Η μεταφορά του γάλατος Η μεταφορά του γάλατος στις γαλακτοβιομηχανίες γίνεται με βυτιοφόρα. Τα βυτιοφόρα είναι μεγάλα ψυγεία, όπου το γάλα βρίσκεται σε χαμηλή θερμοκρασία, ώστε να μη χαλάσει κατά τη μεταφορά του. 3. Η επεξεργασία του γάλατος στη γαλακτοβιομηχανία Το γάλα όταν φτάσει στη γαλακτοβιομηχανία συλλέγεται σε μεγάλα σιλό, ελέγχεται για τη υγιεινότητά του στα μικροβιολογικά εργαστήρια της βιομηχανίας και στη συνέχεια παστεριώνεται. 4.Η παστερίωση του γάλατος Το γάλα που διατίθεται για κατανάλωση παστεριώνεται από τις βιομηχανίες ώστε να είναι ασφαλές για κατανάλωση. Στα εργοστάσια, αφού αφαιρεθεί μέρος από το λίπος, αρχίζει η διαδικασία της παστερίωσης, η οποία αποβλέπει στο να καταστρέψει τους μικροοργανισμούς που περιέχει το γάλα. Η παστερίωση γίνεται μέσα σε ειδικές εγκαταστάσεις. Το φρέσκο παστεριωμένο γάλα πρέπει να έχει επεξεργαστεί σε 71,7 °C για 15 δευτερόλεπτα. 5. Συσκευασία του γάλατος-διακίνηση-κατανάλωση Μετά την παστερίωση το «φρέσκο γάλα» συσκευάζεται και διοχετεύεται στην αγορά, με μεγάλα φορτηγά ψυγεία. Έχει διάρκεια ζωής τρεις έως πέντε ημέρες (στο ψυγείο). Η ημερομηνία παραγωγής και η ημερομηνία λήξης του αναγράφονται πάνω στη συσκευασία. 6.Κατανάλωση Το φρέσκο παστεριωμένο γάλα το καταναλώνουμε κατευθείαν από τη συσκευασία. Δε χρειάζεται βράσιμο.

1. Το άρμεγμα με τον παραδοσιακό τρόπο, με τα χέρια 1. Το άρμεγμα με τον παραδοσιακό τρόπο, με τα χέρια. Το γάλα συλλέγεται μέσα σε κουβάδες. Αυτό είναι μία δύσκολη εργασία.

2. Σήμερα το άρμεγμα γίνεται με τρόπο μηχανικό, με αρμεχτικές μηχανές 2. Σήμερα το άρμεγμα γίνεται με τρόπο μηχανικό, με αρμεχτικές μηχανές. Πιο εύκολα και πιο γρήγορα.

3. Στη συνέχεια συγκεντρώνεται σε δοχεία

4. Μεγάλα βυτιοφόρα ψυγεία μεταφέρουν το γάλα στις γαλακτοβιομηχανίες

5. Μία βιομηχανία επεξεργασίας γάλακτος

6. Από τα βυτιοφόρα το γάλα συλλέγεται στη γαλακτοβιομηχανία μέσα σε μεγάλα σιλό

7. Στη βιομηχανία υπάρχουν εργαστήρια που ελέγχουν την ποιότητα του γάλατος

8. Παστερίωση του γάλατος

9. Συσκευασία του γάλατος

10. Το γάλα στα ράφια ψυγείου σε κατάστημα

11. Πίνουμε γάλα – κάνει καλό

Τα είδη του γάλατος

πλήρες 3,5% ή με χαμηλά λιπαρά 1,5% Εβαπορέ Ζαχαρούχο Γάλα με κακάο Τα είδη του γάλατος Φρέσκο γάλα – Υψηλής παστερίωσης πλήρες 3,5% ή με χαμηλά λιπαρά 1,5% Εβαπορέ Ζαχαρούχο Γάλα με κακάο Εβαπορέ γάλα για βρέφη και παιδιά Γάλα εμπλουτισμένο με ασβέστιο

Θρεπτική αξία του γάλατος Το γάλα είναι μία πολύ πλούσια υψηλής θρεπτικής αξίας τροφή. Περιέχει πολλά θρεπτικά συστατικά, μερικά από τα οποία είναι τόσο σπάνια, ώστε δεν υπάρχουν πουθενά αλλού στη φύση. Δεν είναι τυχαίο λοιπόν, ότι το γάλα έχει σαν προορισμό να χρησιμεύει ως πρώτη, αλλά και μοναδική, τροφή για το νεογέννητο. Απαραίτητα θρεπτικά στοιχεία για να κτίσουμε και να διατηρήσουμε ένα γερό οργανισμό είναι: • οι πρωτεΐνες, • οι υδατάνθρακες, • οι βιταμίνες, • το ασβέστιο και • ο φώσφορος για τη σωστή ανάπτυξη του σκελετού και των μυών Όλα αυτά τα υπερ-πολύτιμα στοιχεία, βρίσκονται σε μεγάλες ποσότητες στο αγελαδινό γάλα. Οι πρωτεΐνες αποτελούν το βασικό δομικό συστατικό του οργανισμού. Διασφαλίζουν τη σωστή λειτουργία του καθώς και την ανάπτυξη των μυών. Για τα παιδιά το πλήρες γάλα είναι απολύτως απαραίτητο, κάθε μέρα, για τη σωστή τους ανάπτυξη.

1. ΤΟ ΒΟΥΤΥΡΟ Στην αρχαιότητα το βούτυρο χρησιμοποιήθηκε όχι μόνο ως μοναδικά ελκυστικό και ωφέλιμο τρόφιμο, αλλά και σαν φάρμακο, ως προϊόν για την ομορφιά. Το χρησιμοποιούσαν και ως είδος στις συναλλαγές τους, γιατί είχε μεγάλη οικονομική αξία. Πως το παράγουμε: Το βούτυρο το παίρνουμε με μηχανική κατεργασία του γάλατος, από το λίπος του. Η παραγωγή του βουτύρου είναι αρκετά περίπλοκη. Πρώτα παίρνουμε το ανθόγαλα, το οποίο στη συνέχεια το παστεριώνουμε, μετά το ψύχουμε και στο τέλος το χτυπάμε για να πάρουμε το βούτυρο. Πως το διατηρούμε: Το βούτυρο το διατηρούμε στο ψυγείο κλεισμένο στη συσκευασία του. Καταναλώνεται σε 1 έως 2 μήνες από το άνοιγμα της συσκευασίας. Όταν αλλοιώνεται αλλάζει χρώμα, εμφανίζει μούχλα και μυρίζει άσχημα. Θρεπτική αξία: Το βούτυρο περιέχει πρωτεΐνες, λίπη, ασβέστιο, και αντιοξειδωτικές ουσίες. Επίσης βιταμίνες Α, D, Κ, και Ε. Οι ουσίες αυτές είναι ωφέλιμες για το ανθρώπινο σώμα. Ευάγγελος Εκμεκτζόγλου

Γαλακτοκομικά προϊόντα ΒΟΥΤΥΡΟ

Το γιαούρτι Το γιαούρτι προέρχεται από το αγελαδινό, το κατσικίσιο ή το πρόβειο γάλα. Πως το παράγουμε: Βράζουμε το γάλα και το αφήνουμε να κρυώσει. Όταν η θερμοκρασία του φτάσει στους 40-50ο C προσθέτουμε τη μαγιά και το αφήνουμε σε μία ζεστή γωνία 5-6 ώρες μέχρι να πήξει. Πως διατηρείται: Το διατηρούμε στο ψυγείο στους 3-5ο C. Θρεπτική αξία: Έχει μεγάλη διατροφική αξία. Βασικό του συστατικό είναι το ασβέστιο, που βοηθά στη σωστή ανάπτυξη των οστών, των δοντιών , του νευρικού συστήματος, των μυών και της καρδιάς. Είναι πλούσιο σε πρωτεΐνες, λίπη, υδατάνθρακες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία. Περιέχει κάποια βακτήρια που βοηθούν να λειτουργεί σωστά το πεπτικό μας σύστημα. Γρηγόρης Καρυπίδης

2. ΓΙΑΟΥΡΤΙ

Το τυρί Το τυρί είναι τροφή που παρασκευάζεται από το γάλα της αγελάδας ή του προβάτου ή της κατσίκας. Πως παρασκευάζεται: Αρχικά βράζεται το γάλα και έπειτα προστίθεται μαγιά. Όταν πήξει διαχωρίζεται από το τυρόγαλα το τυρόπηγμα. Στη συνέχεια μπαίνει σε θήκες, στραγγίζει και ωριμάζει μέσα σε ειδικά διαμορφωμένους θαλάμους. Είδη τυριών: η γραβιέρα, το κεφαλοτύρι, το μανούρι, η φέτα, μυζήθρα, το ροκφόρ και πολλά άλλα. Θρεπτική αξία: Το τυρί είναι ωφέλιμο καθώς έχει βιταμίνες, ασβέστιο, υδατάνθρακες και πρωτεΐνες. Αγγελική Ελευθερίου

3. ΤΥΡΙΑ

Το παγωτό Το παγωτό είναι ένα παγωμένο γλύκισμα που φτιάχνεται από κρέμα γάλατος και γάλα . Διατηρείται στην κατάψυξη και είναι δροσιστικό για όλους το καλοκαίρι. Οι γεύσεις του είναι πολλές: βανίλια, σοκολάτα, φράουλα και βύσσινο και πολλές άλλες. Σωτηρία Καλένη

4. ΠΑΓΩΓΟ

Μικροί ζαχαροπλάστες   Τίποτε καλύτερο από μία θρεπτική κρέμα βανίλιας ή μια φρεσκοψημένη μπουγάτσα με επικάλυψη άχνης ζάχαρης και κανέλλας για τους μικρούς μαθητές του Β1, που με ιδιαίτερο ενδιαφέρον προσέγγισαν το θέμα «Το γάλα». Οι γνώριμες γεύσεις έδεσαν με τις εργασίες των μαθητών. Διάβασαν τις συνταγές, ενδιαφέρθηκαν για την παρασκευή των γλυκών, ανακάτεψαν, βοήθησαν, δοκίμασαν. Η τάξη γέμισε ευωδίες, χαρά και ευτυχία. Τα παιδιά ένιωσαν ελεύθερα, σαν στο σπίτι τους. Εξέφρασαν τις απόψεις τους, έπαιξαν, εκτονώθηκαν. Με το τέλος κάθε βιωματικής δράσης ακουγόταν από όλους: Σήμερα περάσαμε καταπληκτικά! Αυτό δεν είναι η επιτυχία;!!! Δείτε τις φωτογραφίες μας για να καταλάβετε!!!!

ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΖΟΥΜΕ ΚΡΕΜΑ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ ΜΑΣ

ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΖΟΥΜΕ ΚΡΕΜΑ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ ΜΑΣ

ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΖΟΥΜΕ ΚΡΕΜΑ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ ΜΑΣ

ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΖΟΥΜΕ ΜΠΟΥΓΑΤΣΑ

ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΖΟΥΜΕ ΜΠΟΥΓΑΤΣΑ