Η ΨΗΦΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΑΥΤΟΓΡΑΦΩΝ ΤΟΥ ΠΟΙΗΤΗ ΚΩΣΤΗ ΠΑΛΑΜΑ Σοφία Μούστου Επόπτης Καθηγητής: Σαράντος Καπιδάκης Μ. Π. Σ. : Επιστήμη της Πληροφορίας - Διοίκηση και Οργάνωση Βιβλιοθηκών με έμφαση στις Νέες Τεχνολογίες της Πληροφορίας Αθήνα Φεβρουάριος 2006

Η ΨΗΦΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΑΥΤΟΓΡΑΦΩΝ ΤΟΥ ΠΟΙΗΤΗ ΚΩΣΤΗ ΠΑΛΑΜΑ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ Το Ίδρυμα Κωστή Παλαμά και η συλλογή Ψηφιακή απεικόνιση του αρχείου Κ. Π. Προστασία και Ανάδειξη Συμπεράσματα

Το Ίδρυμα Κωστή Παλαμά και η συλλογή Β. Δ. 842 / 1960, «Περί εγκρίσεως συστάσεως ιδρύματος εν Αθήναις υπό την επωνυμίαν «Ίδρυμα Κωστή Παλαμά» και κυρώσεως του οργανισμού διοικήσεως και διαχειρίσεως αυτού», (Φ.Ε.Κ. 205, τ.Α’/1960). Σκοπός του Ιδρύματος η συγκέντρωση όλων των χειρογράφων και ανέκδοτων έργων του η έκδοση και επανέκδοση των έργων η συγκέντρωση των κινητών πραγμάτων που χρησιμοποιούσε ο Ποιητής για τον εκθεσιακό χώρο του Μουσείου για την αναπαράσταση του φυσικού περιβάλλοντος του Κελιού του. η προώθηση και μελέτη της ζωής και του έργου του Παλαμά και της περιρρέουσας εποχής.

Το Ίδρυμα Κωστή Παλαμά και η συλλογή Η συλλογή Το αρχείο και η βιβλιοθήκη του Ποιητή διατηρούνταν απείραχτα ως τον Ιούλιο 1935 που μετακόμισε ο Παλαμάς από την Ασκληπιού 3 της Νεάπολης στην Περιάνδρου 5 της Πλάκας. Ότι διασώθηκε από την μετακόμιση οφείλεται στη φροντίδα της Ναυσικάς - κόρης του Παλαμά. Μετά τον θάνατο της Ναυσικάς το 1956 και του Λέανδρου – γιός του Παλαμά - το 1958 παρέλαβε σε τραγική κατάσταση, σκόρπια και στοιβαγμένα σε σάκους ο Γιώργος Κατσίμπαλης.

Το Ίδρυμα Κωστή Παλαμά και η συλλογή Το λογοτεχνικό αυτό αρχείο του συγκεκριμένου φυσικού προσώπου αποτελείται από: Ποιητικά έργα & Πεζά έργα -Σχεδιάσματα των έργων Πρόλογοι σε βιβλία - Ομιλίες -Εισηγητικές εκθέσεις Σημειώσεις - Λογαριασμοί Επιστολές - Σχεδιάσματα απαντητικών επιστολών Επίσημα έγγραφα - Συμφωνητικά Φωτογραφίες

Το Ίδρυμα Κωστή Παλαμά και η συλλογή Οι κατάλογοι συντάσσονται κατά το ΔΙ.Π.Α.Π. στο οποίο προβλέπονται τα παρακάτω πεδία: κωδικός αναγνώρισης παραγωγός τίτλος χρονολογία επίπεδο περιγραφής μέγεθος φυσικά χαρακτηριστικά γλώσσα όροι πρόσβασης συμπληρωματικές πηγές σημειώσεις

Το Ίδρυμα Κωστή Παλαμά και η συλλογή Προβλήματα καταγραφής Ο γραφικός χαρακτήρας είναι δυσανάγνωστος. Συνήθως ο Κωστής Παλαμάς γράφει γρήγορα και βιαστικά, ενώ τα πράγματα δυσκολεύουν όσο μεγαλώνει ηλικιακά. Επομένως, κρίνεται απαραίτητη η μεταγραφή των αυτογράφων του. Το μαύρο μολύβι ως εργαλείο γραφής δεν ξεθωριάζει, αλλά κάνει μουτζούρες. Η γλώσσα γραφής είναι η ελληνική, καθώς και η γαλλική. Επομένως, απαιτείται πολύς χρόνος για την περιγραφή. Υπάρχει αναταξινόμηση παρατοποθετημένων ή σκόρπιων τεκμηρίων, αφού το αρχείο το έχουν αγγίξει πολλά και διαφορετικά χέρια.

Ψηφιακή απεικόνιση του αρχείου Κ. Π. Σχεδιασμός εργασίας Επιλογή περιεχομένου Μεταχείριση πρωτοτύπων Προετοιμασία (συντήρηση, εξοπλισμός, χώρος) Σάρωση (σαρωτές, φωτογρ. μηχανές παράμετροι: ανάλυση, χρωμ. βάθος, δυναμικό πεδίο) Τεκμηρίωση (EAD, ISAD (G)

Προστασία και Ανάδειξη Προστασία πνευματικών δικαιωμάτων Το Ίδρυμα Κωστή Παλαμά έχει οριστεί ως διαχειριστής των πνευματικών δικαιωμάτων των έργων δημοσιευμένων και μη του Ποιητή όπως αυτά εκχωρήθηκαν από τους νόμιμους κληρονόμους του. Τα δικαιώματα της πνευματικής ιδιοκτησίας ισχύουν σύμφωνα με άρθ.1, Ν.2121 /1993 εβδομήντα χρόνια από το θάνατο του δημιουργού - έως 2013. Τα αντίγραφα ανέκδοτου υλικού όπως σημειώσεις, άλλα έγγραφα του ιδίου. Προβλέπεται ένας περιορισμός για 50 χρόνια από το θάνατο του δημιουργού και 75 χρόνια από την ημερομηνία συγγραφής του τεκμηρίου.

Προστασία και Ανάδειξη Προστασία πνευματικών δικαιωμάτων Τα ψηφιακά αντίγραφα του αρχείου, που αρχικά θα βρίσκονται για κλειστή χρήση του αρχείου, μπορούν να πιστοποιούν την αυθεντικότητα τους σύμφωνα με την Οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης COM (97) 628 και αργότερα με την τροποποίηση της το 1999 με τεχνολογίες όπως η υδατοσήμανση και η κρυπτογραφία προστατεύονται νομικά.

Προστασία και Ανάδειξη Ανάδειξη του ψηφιοποιημένου αρχείου Η ψηφιακή απεικόνιση του αρχείου του Κωστή Παλαμά προβάλλει το έργο του Ποιητή και βοηθά στην οικονομική ανάπτυξη και βιωσιμότητα του Ν.Π.Ι.Δ. μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα. Η προβολή ταυτίζεται με την διευκόλυνση της εκπαίδευσης έρευνας εκδοτικής παραγωγής πολιτιστικής δράσης

Συμπεράσματα Τα προγράμματα ψηφιοποιήσεων καταναλώνουν πόρους υλικούς, οικονομικούς και ανθρώπινους. Επιβάλλονται συνεργατικά σχήματα και στρατηγικοί σχεδιασμοί σε εθνικό τουλάχιστον επίπεδο για την δημιουργία ψηφιακής κληρονομιάς. Συνεπάγεται μια συστηματική προσπάθεια για την ανάλυση των αναγκών, τον εντοπισμό των καλύτερων δυνατών λύσεων και του μικρότερου δυνατού κόστους έναντι του οφέλους, … την ανάπτυξη τέλος μιας στρατηγικής εφαρμογής.

Συμπεράσματα Είναι κοινός τόπος ότι η ψηφιακή απεικόνιση χρησιμοποιείται για να βοηθήσει στη διατήρηση και παράταση ζωής των πρωτότυπων χειρογράφων, στην ασφαλή αποθήκευση και λιγότερη έκθεση σε φυσικούς κινδύνους του πρωτογενούς υλικού, στη δυνατότητα και ευκαιρία διάθεσης μοναδικού υλικού κλειστού σε μια ομάδα τώρα σε μια ευρύτερη ομάδα.

Συμπεράσματα Το ψηφιακό αντίγραφο συνιστά την πιο πιστή αναπαράσταση της πληροφορίας που περιέχεται στο πρωτογενές υλικό αλλά και της εικόνας αυτού, σχεδόν το υποκαθιστά. Συνοδεύεται από τα μεταδεδομένα που απεικονίζουν την ιεραρχική θέση στο σύνολο του ψηφιακού αρχείου αλλά και το περιεχόμενό του. Έχει ένα πιο δημοκρατικό χαρακτήρα γιατί δίνεται άμεση πρόσβαση στους μελετητές στην εικονική πρωτογενή πηγή. Καλύπτεται μεγάλος όγκος ψηφιακού κειμένου και συσχετίζεται το περιεχόμενο των χειρογράφων με άλλες πηγές

Συμπεράσματα Ειδικότερα για τους αρχειονόμους προσφέρονται κάποια πλεονεκτήματα όπως: ο χώρος αποθήκευσης καταλαμβάνει τον όγκο κάποιων cd rom, επιτρέπεται η πιο σύνθετη αναζήτηση επομένως δίνονται ικανοποιητικότεραεργαλεία έρευνας, διευκολύνεται η μεγέθυνση και σμίκρυνση σημείων της εικόνας του χειρογράφου άρα και πιο εύκολη η ανάγνωση του, επιτρέπεται η ανακατάταξη του ψηφιακού αρχείου κάθε φορά με τελείως διαφορετικό τρόπο, εκτυπώνονται και αναπαράγονται εικόνες χειρογράφων ανάλογα με την χρήση δίνεται στους ερευνητές πιστό αντίγραφο του πρωτοτύπου σε μια δισκέτα, cd χωρίς κόπο, χρόνο και φυσική φθορά, ελέγχεται με αποτελεσματικότερο τρόπο φυσικά και διανοητικά το ψηφιακό αρχείο και κατ’ επέκταση το συμβατικό.