Η ΚΙΤΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΗ: ΕΝΑΣ ΤΟΠΟΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΜΝΗΜΗΣ Η ΚΙΤΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΗ: ΕΝΑΣ ΤΟΠΟΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΜΝΗΜΗΣ . Μια καταγραφή του χρονικού των εκτελέσεων στην Κατοχή από τους Ναζί

Η καπναποθήκη της Αμερικάνικης Εταιρείας Καπνού, γνωστή και ως «κίτρινη αποθήκη», κτίστηκε το 1926. Στη διάρκεια της κατοχής χρησιμοποιήθηκε από τους Γερμανούς ως κρατητήριο όσων συλλαμβάνονταν στην ευρύτερη περιοχή της Μαγνησίας και ως προσωρινό γκέτο των Εβραίων της περιοχής του Βόλου. Το 1965 αγοράστηκε από τον Εθνικό Οργανισμό Καπνού και λειτούργησε ως αποθήκη. Το 1993 το κτήριο κηρύχθηκε ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο.

Κατοχή και αντίσταση στη Μαγνησία Στις 21 Απριλίου 1941 έγινε η κατάληψη της Βόλου από τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής, μετά από συνεχείς βομβαρδισμούς της πόλης. Τους επόμενους μήνες ο Βόλος θα ακολουθήσει τη μοίρα των άλλων ελληνικών πόλεων: πείνα, συσσίτια, μαύρη αγορά, λογοκρισία - με μια λέξη ΚΑΤΟΧΗ. Η καπναποθήκη της Αμερικάνικης Εταιρίας Καπνού, γνωστή ως Κίτρινη Αποθήκη, χρησιμοποιήθηκε από τους Γερμανούς ως κρατητήριο και τόπος βασανιστηρίων, ενώ εκτελέσεις λάμβαναν χώρα και σε δημόσιους χώρους, πολύ συχνά στη σημερινή πλατεία Ελευθερίας. Στη διάρκεια της γερμανικής κατοχής, η αντίσταση στη Θεσσαλία υπήρξε μαζική και χαρακτηρίστηκε από την αποκλειστική σχεδόν οργάνωση στο ΕΑΜ. Στον Βόλο και στην ευρύτερη περιοχή του Πηλίου πρωταγωνιστικό ρόλο στην Αντίσταση διαδραμάτισε το 54ο Σύνταγμα του ΕΛΑΣ με έδρα την Άνω Κερασιά Πηλίου. Εκεί βρισκόταν και η έδρα του παράνομου τυπογραφείου, όπου εκδίδονταν η εφημερίδα Αναγέννηση, πανελλήνιας εμβέλειας. Νίτσα Κολιού, "Άγνωστες πτυχές Κατοχής και Αντίστασης, 1941-44", τόμ. 2, Βόλος 1985.

Η κατάσταση στον βόλο καθημερινά γινόταν όλο και πιο αβάστακτη , οι άνθρωποι αντιστέκονταν καθημερινά όμως ήταν φανερό ότι ο ΧΙΤΛΕΡΟΦΑΣΙΣΜΟΣ κυριαρχούσε. Η πείνα η ενεργεία η μαύρη αγορά και ο πληθωρισμός ήταν τα σύνεργα του φασισμού για την επιβολή της νέας τάξης πραγμάτων αυτό όμως έκανε τους ανθρώπους να υποφέρουν όμως δεν έσκυβαν το κεφάλι στους ΝΑΖΙ . Ένας άνεμος αντίστασης έπνεε στο βόλο και στη μαγνησία .

Το Σεπτέμβρη του ’41 ιδρύεται το Ε. Α. Μ Το Σεπτέμβρη του ’41 ιδρύεται το Ε.Α.Μ. Κι ο Βόλος είναι έτοιμος να σηκώσει το μήνυμα αντίστασης. Σε κλίμα πλήρους μυστικότητας οι Βολιώτες αγωνίζονταν ενάντια στον κατακτητή. Σύσσωμοι οι κάτοικοι της πόλης ένα όνειρο ήθελαν να πραγματοποιήσουν, αυτό της απελευθέρωσης.

ΟΙ ΦΥΛΑΚΕΣ Κι ο φασισμός θα χτυπήσει με τις συλλήψεις, τα βασανιστήρια, τις ομαδικές εκτελέσεις. Στο Βόλο λειτουργούν τρία κολαστήρια: Φυλακές Αλεξάνδρας Φυλακές Ιωσαφάτ Κίτρινη Αποθήκη

Η ΔΙΑΤΑΓΗ Πάντες οι ανήκοντες εις τας ενόπλους γερμανικές δυνάμεις εξουσιοδοτούνται και εντέλλονται να ποιούνται χρήσιν αμέσως παντός όπλου, όπερ φέρουσι μεθ’ εαυτών. Εις περίπτωσιν ταραχών εις δημοσίους χώρους και διαδηλώσεων εντέλλονται να βάλλουν κατά οιουδήποτε πλήθους αδιστάκτως, χωρίς προειδοποίησιν.

ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΤΟ ’21 ΖΕΙ ΖΗΤΩ ΤΟ ΕΑΜ Η διαταγή αυτή δεν έκαμψε το φρόνιμα των κατοίκων, οι όποιοι γεμίζουν τους τοίχους με συνθήματα , για να ενισχύσουν το θάρρος και να τονώσουν το ηθικό των ανθρώπων. ΤΟ ’21 ΖΕΙ ΖΗΤΩ ΤΟ ΕΑΜ

ΤΑ ΓΕΡΜΑΝΙΚΑ ΑΝΤΙΠΟΙΝΑ Το αντάρτικο φουντώνει στα χωριά του Πηλίου. Τον Οκτώβρη του 1943 σχηματίζεται το 54 Σύνταγμα του ΕΛΑΣ με έδρα την Άνω Κερασιά και τομέα ευθύνης το Πήλιο, το Μαυροβούνι και τον Κίσσαβο. Δίνονται νικηφόρες μάχες στην Τσαγκαράδα, στην Πορταριά, στη Ζαγορά, στην Αλικόπετρα. Οι Γερμανοί εφαρμόζουν θηριώδη αντίποινα σε βάρος του άμαχου πληθυσμού. Θα κάψουν συθέμελα τη Δράκια, τα Κανάλια, τις Μηλιές.

ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ. ΑΥΤΟΘΥΣΙΑ 7 Ιούλη του ‘44 Μετά από κατάδοση ΕΑΣΑΔιτών οι Γερμανοί απαγχονίζουν στα Λεχώνια τρεις ηρωίδες της Αντίστασης: Την Ιουλία Τοπάλη. Τη Σοφία Τοπάλη. Και τη Φιλίτσα Καλαβρού. Μάρτης-Ιούλης του ’44. Οι πιο μαύροι μήνες της Κατοχής για το Βόλο και τα γύρω χωριά. Στην Κίτρινη Αποθήκη το ρολόι του θανάτου χτυπάει ασταμάτητα.

ΤΟ ΜΠΛΟΚΟ ΣΤΑ ΑΝΩ ΛΕΧΩΝΙΑ Δέκα μέρες μετά το Πάσχα του ’44, 27 του Απρίλη, γίνεται το φοβερό μπλόκο στον Άνω Βόλο. Πιάνουν εκατοντάδες πολίτες και τους οδηγούν στην Κίτρινη Αποθήκη. Ένας κουκουλοφόρος με μαύρο ράσο και μαύρα γάντια ξεχωρίζει πενήντα από τους κρατούμενους. Παίρνουν τους πενήντα και τους οδηγούν σε άλλη αίθουσα. Τους κρατάνε για τρεις ώρες όρθιους κι αμίλητους. Ύστερα τους υποχρεώνουν να πέσουν μπρούμυτα.  Αρχίζουν να τους χτυπούν με τις μπότες και τους βούρδουλες. Τους παίρνουν ρολόγια, δαχτυλίδια, κοσμήματα.  Ύστερα τους στήνουν όρθιους στον τοίχο  κι αρχίζουν να τους εκτελούν έξι έξι.

ΜΕΤΡΑ ΚΑΤΑΣΤΟΛΗΣ ΑΝΤΙΠΟΙΝΑ Μετά την πρώτη έξοδο διαλέγουν δυο από τους μελλοθάνατους για να μεταφέρουν τα πτώματα έξω από την Κίτρινη Αποθήκη και να τα σκορπίσουν στους δρόμους. Η εντολή ήταν να εκτελεστούν είκοσι, σε αντίποινα για τον τραυματισμό ενός Γερμανού αξιωματικού. Η εντολή εκτελέστηκε κατά γράμμα. Μέσα στην Κίτρινη Αποθήκη, θανάτωσαν το βράδυ εκείνο δεκαοχτώ. Και άλλους δυο στην Πλατεία Ελευθερίας.

ΟΙ ΕΠΙΤΥΧΙΕΣ ΤΗΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ Το αίμα αυτό δε θα χυθεί ανώφελα. Θα ποτίσει το δέντρο  της λευτεριάς. Για κάθε πατριώτη που χάνεται, δέκα άλλοι θα πάρουν τα όπλα και θα βγουν στο Βουνό. Έξι χιλιάδες αντάρτες πέρασαν από τις τάξεις του 54 Συντάγματος στη διάρκεια της δράσης του. Οι πολεμικές τους επιχειρήσεις στο Πήλιο και τη Στυλίδα, οι μάχες της σοδειάς στα Φάρσαλα και το Δεμερλί, τα σαμποτάζ στη σιδηροδρομική γραμμή Λαμίας-Δομοκού, Λάρισας-Τεμπών από τις 10 ως τις 18 Οκτώβρη του ’44 –όλα αυτά στοίχισαν τρομερές απώλειες στον εχθρό.

ΟΙ ΠΕΣΟΝΤΕΣ Δράκια Νεκροί 114 Μηλιές Νεκροί 56 Ορμάν Μαγούλα Νεκροί 40 Βόλος Μάης ’44 Έπεσαν: Νίκος Τζόβενος Λευτέρης Μπαλτσαβιάς Χρίστος Δεσποτόπουλος Γιάννης Καγιάφας Παύλος Κεντίογλου Σάββας Χυτήρογλου Θεμιστοκλής Στήλας   Αλόννησος Νεκροί 9 Ευξεινούπολη Νεκροί 6 Δράκια Νεκροί 114   Μηλιές Νεκροί 56 Ορμάν Μαγούλα Νεκροί 40  Βόλος Νεκροί εκατοντάδεςΑλμυρός Νεκροί 35

Σαράντα τέσσερα, 19 του Οκτώβρη   Α π ε λ ε υ θ έ ρ ω σ η!  

ΤΟ ΜΗΝΗΜΑ Γωνία Γαζή και Κρίτσκη Η παλιά καπναποθήκη ορθώνεται στον ήλιο Απ’ τα μακρόστενα Έρχονται τα παιδιά να την κοιτάξουν Ν’ αφουγκραστούν το μήνυμα Που βγαίνει απ’ τα μακρόστενα παράθυρα Μπορείς να δεις τον ουρανό Και τα πουλιά που ’ρχονται να φωλιάσουν Κάτω απ’ το γείσωμα της στέγης  Ο χρόνος ξέπλυνε από τους τοίχους Τα σημάδια της φρίκης Μα μέσα μας η μνήμη καίει  –άσβηστο καντήλι  Η Κίτρινη Αποθήκη Μνήμη Κατοχής κι Αντίστασης

Ακολουθεί ένα ντοκουμέντο-μαρτυρία Η μαρτυρία του Γ. Νιμπή Ο κύριος Νιμπής πέρασε την πιο βασανιστική περίοδο της ζωής του , την περίοδο της κατοχής . Ήταν μόλις 29 ετών όταν έκαναν την είσοδο τους οι Γερμανοί . Ένιωσε στο βάθος της ψυχής του τη βία , την πείνα και το κυνηγητό.

ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ Οι Βελεστινιώτες κατέφυγαν στην Κοζάνη για να προμηθευτούν καλαμπόκι κουβαλώντας το στους ώμους . Εκείνη την περίοδο πήγαν στο αλβανικό μέτωπο για να ανταλλάξουν ελιές ,λάδι και αδέσποτα ζώα. Όχι μόνο δεν έγινε ανταλλαγή, αλλά μας πήραν τα ζώα χωρίς δραχμή και μας έκλεισαν και στη φυλακή. . Για την αντιμετώπιση της πείνας συνεχίζονταν οι ανταλλαγές…

Οι Ιταλοί βασάνιζαν καθημερινά ένα σύνολο ατόμων για να τρομοκρατήσουν τα άτομα που πολεμούσαν ενάντια στην κυριαρχία τους μέσω αντιστασιακών οργανώσεων . «Και ενώ ο καιρός κυλούσε με την πείνα, τη βία, τις φυλακίσεις, έκαναν την εμφάνισή τους οι λεγεωνάριοι, αυτοί που αρνούμενοι την πατρίδα ήθελαν να δημιουργήσουν το Κράτος της Πίνδου. Στα πλαίσια αυτής της κίνησης επισκέφθηκε τον πατέρα μου Ματούσιο, ο εκ των πρωταγωνιστών της κίνησης Ραποτίκας. Με επιχειρήματα ήθελε να πείσει τον πατέρα μου, αυτός και άλλοι Βελεστινιώτες Βλάχοι, να μετάσχουν στην κίνηση, εξηγώντας και τα οφέλη που θα είχαν..

ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ Χωρίς να το πολυσκεφθεί ο πατέρας μου, του έδειξε την έξοδο και του είπε «φύγε από δω» και έφυγε άπρακτος. Την ίδια αποτυχία είχε και η επίσκεψη του Διαμαντή, επικεφαλής των λεγεωναρίων, που συνάντησε εδώ στο Βελεστίνο την παγερή αδιαφορία των Βλάχων του Βελεστίνου. Και είναι χαρακτηριστικό πως κανένας από τους Βλάχους δεν προσεχώρησε στην κίνηση των Λεγεωναρίων. Στις 9/2/1943 έκαναν την εμφάνισή τους τα πρώτα αντάρτικα τμήματα στο Βελεστίνο.

Στις 1/8 έγινε η μεγάλη μάχη μέσα στο Βελεστίνο και εγώ με την οικογένειά μου καταλήξαμε αρχικά στο «Γερμή» και μετά στο Μικρό Περιβολάκι, όπου παραμείναμε μέχρι που αποχώρησαν οι Γερμανοί. Πρέπει επίσης να σημειώσω αρκετά περιστατικά δυσάρεστα. Πρώτον την εκτέλεση του Κώστα Πάτσιου λίγο πριν από το «Μαχαλόρεμα» από τους Γερμανούς, όταν μετέφερε με γάιδαρο τρόφιμα στην οικογένειά του που διέμενε στο Νταμπεγλή. Και δεύτερο τον άδικο για μένα θάνατο των Παν

Η τελευταία αντιστασιακή εκδήλωση έγινε από τμήμα του ΕΛΑΣ με επικεφαλής τον Αρμάμπεη, που στη θέση «Μνήματα» έριξαν βλήματα όλμου στους στρατοπεδευμένους στον σιδηροδρομικό σταθμό Γερμανούς και η ανταπόδοση ήταν πληθώρα τροχιοδεικτικών από τους Γερμανούς. Το δε τμήμα που στάλθηκε για έφοδο στο σταθμό επέστρεψε άπρακτο, γιατί όπως είπαν «ο σταθμός δεν κτυπιέται».  Αυτά θυμάμαι από την Κατοχή και ακόμη ανατριχιάζω με την σκέψη μου, στους διωγμούς, στη βία των Ναζί και στις φρικαλεότητες της «Κίτρινης Αποθήκης».  Ταχυδρόμος, Πανθεσσαλική Εφημερίδα

ΟΜΑΔΙΚΕΣ ΕΚΤΕΛΕΣΕΙΣ ΕΙΚΟΝΕΣ

ΟΜΑΔΙΚΕΣ ΕΚΤΕΛΕΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΓΕΡΜΑΝΟΥΣ ΟΜΑΔΙΚΕΣ ΕΚΤΕΛΕΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΓΕΡΜΑΝΟΥΣ

Η χαρά και η ανακούφιση μετά τον πόλεμο στα πρόσωπα των ανθρώπων Η χαρά και η ανακούφιση μετά τον πόλεμο στα πρόσωπα των ανθρώπων. Ο ένας την μοιράζεται με τον άλλο, καθημερινά γιορτή και χαρά για την ελευθερία . Οι άνθρωποι είπαν ένα ΌΧΙ στον πόλεμο και στην κάθε μορφής βαρβαρότητα.

Αν και νεκροί, αξίζουν τιμές σε αυτούς που αγωνίστηκαν για την πατρίδα, το μέλλον και την λευτεριά μας . Εμείς για όλα αυτά τι κάνουμε; Προβληματιστείτε και αναρωτηθείτε για την ιστορία της πατρίδας μας.

ΝΙΚΟΛΕΤΑ ΚΑΛΤΣΑ ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΟΥΣΑΚΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΖΑΧΑΡΑΚΗ ΝΙΚΟΛΕΤΑ ΚΑΛΤΣΑ ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΟΥΣΑΚΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΖΑΧΑΡΑΚΗ