Η επανάσταση στην Κύπρο 9η Ιουλίου 1821 Γιώργος Παρμαξής Φεβρουάριος 2015

Κύπρος και Τουρκοκρατία Οι Τούρκοι κατακτούν την Κύπρο από τους Ενετούς το 1571 Οι Κύπριοι υποφέρουν πολλά βάσανα στα χέρια των Τούρκων: φόρους, δουλεία, φτώχεια, εξαθλίωση

Η Φιλική Εταιρεία και η Κύπρος Η Φιλική Εταιρεία και η Κύπρος Η Φιλική Εταιρεία, η μυστική οργάνωση που έχει σκοπό της την ανάσταση του Γένους, οργανώνει την Επανάσταση σε κάθε γωνία της γης όπου υπάρχουν Έλληνες. Το μήνυμα της Φιλικής Εταιρείας δεν αργεί να φτάσει και στην Κύπρο. Το 1818 φτάνουν μυστικά στην Κύπρο μέλη της Φ.Ε. Ο τότε αρχιεπίσκοπος της Κύπρου Κυπριανός μυείται στα μυστικά και υπόσχεται ότι η Κύπρος θα βοηθήσει με όποιο τρόπο μπορεί.

Ποιος ήταν ο Κυπριανός; Ποιος ήταν ο Κυπριανός; Γεννήθηκε το 1576 στο Στρόβολο. Παιδί ακόμα αποχωρίζεται το πατρικό του και γίνεται καλογεροπαίδι. Στα 27 του χειροτονείται διάκος και το 1794 στέλνεται στη Βλαχία από το μοναστήρι του για να μαζέψει εισφορές. Εκεί βρίσκει ένα περιβάλλον εμποτισμένο με τον επαναστατικό πυρετό και θαμπώνεται από αυτό. Το 1802 επιστρέφει στην Κύπρο, μορφωμένος και ώριμος πια κληρικός. Στις 30 Οκτωβρίου 1810 χειροτονείται αρχιεπίσκοπος και πετυχαίνει με καλή διαχείριση να ξοφλήσει τα χρέη της Αρχιεπισκοπής και ασχολείται με το μεγάλο του όνειρο: τη μόρφωση των Ελληνόπουλων.

Η επανάσταση στην Κύπρο Στις αρχές του 1821 επισκέπτεται την Κύπρο ο φιλικός Μιχαήλ Γλυκύς. Κατατοπίζει τον Κυπριανό για τα επαναστατικά θέματα και συναντάται με διαφόρους προεστούς για να οργανωθεί καλύτερα η εμπλοκή της Κύπρου στον Αγώνα.

Ο Κουτσιούκ Μεχμέτ Εκείνη την εποχή, πασάς στην Κύπρο ήταν ο Κουτσιούκ Μεχμέτ. Ήταν άπληστος και δόλιος. Το σχέδιο ήταν να αφαιρέσει κάθε εξουσία από τον αρχιεπίσκοπο και να αρπάξει τις περιουσίες των Ελλήνων. Στην Κωνσταντινούπολη ο Σουλτάνος κρεμάει τον Πατριάρχη. Στην Κύπρο όμως δεν έχει δοθεί αφορμή. Δεν υπάρχει υποψία για επαναστατικές κινήσεις.

Μέχρι να δοθεί η αφορμή…. Ο αρχιμανδρίτης Θεοφύλακτος Θησέας, ένας φλογερός επαναστάτης, άρχισε να διανέμει απρόσεκτα επαναστατικές προκηρύξεις. Μερικές από αυτές έφτασαν στα χέρια του Κιουτσούκ. Δεν ζητούσε καλύτερη ευκαιρία!! Καταρτίζει άμεσα κατάλογο υποψηφίων θυμάτων για εκτέλεση και τον υποβάλλει στον Σουλτάνο για έγκριση! Παρόλα αυτά ο Σουλτάνος δεν εγκρίνει τις εκτελέσεις και ζητά να γίνει αφοπλισμός των χριστιανών. Αφοπλισμός: η παράδοση του οπλισμού

Ο Κιούτσουκ πείθει τον Σουλτάνο! Παρά τον αφοπλισμό των Χριστιανών ο Κιουτσούκ επιμένει ότι είναι πολύ εύκολη η προμήθεια όπλων στο νησί! Πείθει τον σουλτάνο ότι μόνο αν θανατωθούν οι πρόκριτοι και οι ραγιάδες μείνουν χωρίς αρχηγό θα είναι ασφαλισμένη η Κύπρος! Απογοητευμένος ο Σουλτάνος από την επιτυχία της Επανάστασης στην Ελλάδα, δίνει έγκριση για εκτέλεση των 486 προκρίτων που βρίσκονταν στον κατάλογο του Κιουτσούκ!

Ο Κυπριανός και οι σφαγές Ο Κιουτσούκ φέρνει τους πρόκριτους στο Σαράγιο, δήθεν να υπογράψουν ευχαριστήριο μήνυμα στον Σουλτάνο και εκεί σφαγιάζονται από τους Τούρκους! Ο Κυπριανός δίνει χρήματα για να σταματήσουν οι σφαγές, άλλα δεν τα καταφέρνει. Καταλαβαίνει ότι πλησιάζει και η δική του σειρά, παρόλα αυτά δεν εγκαταλείπει το νησί!

Η 9η Ιουλίου 1821 Η απόφαση για την εκτέλεση του Κυπριανού έχει παρθεί! Ο εθνικός μας ποιητής Βασίλης Μιχαηλίδης αφηγείται τα τραγικά γεγονότα της 9ης Ιουλίου, στο ποίημα με τον ομώνυμο τίτλο.

Οι Τούρκοι αποφασίζουν την εκτέλεση του Κυπριανού… Μιαν νύχταν, νύχταν σιανήν, τζιαιρόν Δευτερογιούνην, νύχταν Παρασιευκόνυχταν, που τ’ άστρα μιλιούνια ελάμπασιν που πανωθκιόν τζι’ εν έυρισκες ρουθούνιν μέσα στης Χώρας τα στενά, στης Χώρας τα καντούνια, σιανεμιά, εν άκουες δεντρούδιν να ταράξη μήτε του σιύλλου λάξιμον, με πετεινόν να κράξη. 'Ητουν μια νύχτα μουλλωτή, μια νύχτα μουρρωμένη, που θάρειες πως χώνεται που του Θεού την κρίσην. Σε τέθκοιαν νύχταν σιανήν οι Τούρτζιοι βαδωμένοι μεσ’ στο Σαράγιον είχασιν μιάλον μετζιηλίσιν."

Ο Κιούρογλου (Τουρκος αφέντης) «πούταν καλή πολλά καλ’ η ψυσιή του» πηγαίνει κρυφά και τον παρακαλά να φύγει… «Δεν φεύκω, Κκιόρογλου, γιατί, αν φύω, ο φευκός μου εν’ να γενή θανατικόν εις τους Ρωμιούς του τόπου. Να βάλω την συρτοθηλειάν εις τον λαιμόν του κόσμου; Παρά το γαίμαν τους πολλούς εν’ κάλλιον του πισκόπου.»

Την επόμενη μέρα, ο Εθνάρχης και οι μητροπολίτες συλλαμβάνονται και οδηγούνται στον Κουτσιούκ. Ο Κυπριανός προσπαθεί να τον πείσει για την αθωότητα τους αλλά εκείνος του απαντά: « - Πίσκοπε, ‘γιω την γνώμην μου ποττέ δεν την αλλάσσω, τζι’ όσα τζι’ `αν πης μεν θαρευτής πως εν να σου πιστέψω. Εχω στον νουν μου, πίσκοπε, να σφάξω, να κρεμμάσω, τζι’ αν ημπορώ που τους Ρωμιούς την Τζιύπρον να παστρέψω, τζι’ ακόμα αν ημπόρεια τον κόσμον να γυρίσω, έθεν να σφάξω τους Ρωμιούς, ψυσιήν να μεν αφήσω

Με ύφος περήφανο του απαντά ο Κυπριανός: Η Ρωμιοσύνη εν φυλή συνότζιαιρη του κόσμου, κανένας δεν εβρέθηκεν για να την-ι-ξηλείψη, κανένας, γιατί σιέπει την που τάψη ο Θεός μου. Η Ρωμιοσύνη εν να χαθή, όντας ο κόσμος λείψη!  Σφάξε μας ούλους τζι’ ας γενή το γαίμαν μας αυλάτζιν, κάμε τον κόσμον ματζιελλειόν τζιαι τους Ρωμιούς τραούλλια, αμμά ξέρε πως ίλαντρον όντας κοπή καβάτζιν τριγύρου του πετάσσουνται τρακόσια παραπούλια

Εθνάρχης και επίσκοποι σύρονται βίαια στα κελιά! Εθνάρχης και επίσκοποι σύρονται βίαια στα κελιά! Δεν μένει πια παρά το τραγικό τέλος! Οι τρεις μητροπολίτες αποκεφαλίζονται… Η γη ποτίζεται με αίμα!

Ο Κυπριανός οδηγείται κάτω από μια συκαμινιά πάνω στην οποία κρεμόταν μια αγχόνη Ο Κουτσιούκ είχε υποσχεθεί να μην τον αποκεφαλίσει… Ο Κυπριανός κρεμιέται… Ήταν 9η Ιουλίου 1821…

" Τότες, ο Αρχιεπίσκοπος εψήλωσεν το δειν του στον ουρανόν, τζι’ εφάνησαν τα μμάδκια του κλαμένα, εφάνην πως επόνησεν που μέσα στην ψυσιήν του, τζι’ είπεν τα τούν’ τα δκυο λόγια με δκυο σιείλη καμένα: «Θεέ, που νάκραν δεν έσιεις ποττέ στην καλωσύνην, λυπήθου μας τζιαι δώσε πκιον χαράν στην Ρωμιοσύνην.»