Η διαιτητική συμβουλή σε νοσήματα του πεπτικού συστήματος’ ΕΠΙΣΗΜΕΣ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ: ΕΝΑ ΠΟΛΥΤΙΜΟ ΕΡΓΑΛΕΙΟ ΣΤΗ ΚΛΙΝΙΚH ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΟΓΛΟΥ- ΛΑΜΠΟΥΔΗ ΘΩΜΑΗ ΠΑΙΔΙΑΤΡΟΣ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΊΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ –ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ Τμήμα Διατροφής -Διαιτολογιας ATEIΘ

κάλυψη από τους ασφαλιστικούς φορείς σχετικές δικαστικές αποφάσεις Διαιτητική συμβουλή= θεραπευτική παρέμβαση κάλυψη από τους ασφαλιστικούς φορείς σχετικές δικαστικές αποφάσεις

Γαστρεντερολογική Εταιρεία Κλινικές μελέτες ΤΕΚΜΗΡΙΩΜΕΝΗ ΙΑΤΡΙΚΗ (EVIDENCE BASED MEDICINE) ΕΠΙΣΗΜΕΣ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ Γαστρεντερολογική Εταιρεία Εταιρεία Εντερικής και Παρεντερικής Διατροφής Σύλλογος Διαιτολόγων.

ΤΕΚΜΗΡΙΩΜΕΝΗ ΙΑΤΡΙΚΗ (EVIDENCE BASED MEDICINE) απευθύνεται στον κλινικό γιατρό και συνήθως έχει τη μορφή αλγόριθμου μιας σειράς συστάσεων που θ’ αξιοποιηθούν στη διαμόρφωση διαγνωστικών και θεραπευτικών αποφάσεων.

ΕΠΙΣΗΜΕΣ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΕΝΗΛΙΚΕΣ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΦΛΕΓΜΟΝΩΔΗ ΝΟΣΟ ΤΟΥ ΕΝΤΕΡΟΥ ( ASPEN 2002) H θρεπτική υποστήριξη και η εντερική ανάπαυση δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται ως πρωταρχική θεραπεία για ελκώδη κολίτιδα ή νόσο του Crohn (A). Οι ασθενείς με ΦNE βρίσκονται σε κίνδυνο υποθρεψίας και πρέπει να υποβάλλονται σε διατροφική αξιολόγηση διαλογής (screening) προκειμένου να εντοπιστούν εκείνοι που χρειάζονται πλήρη διατροφική αξιολόγηση και ανάπτυξη ενός προσωπικού προγράμματος διατροφικής φροντίδας . (B)

ΕΠΙΣΗΜΕΣ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΕΝΗΛΙΚΕΣ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΦΛΕΓΜΟΝΩΔΗ ΝΟΣΟ ΤΟΥ ΕΝΤΕΡΟΥ ( ASPEN 2002) Στους ασθενείς με νόσο του Crohn, όπου απαιτείται θρεπτική υποστήριξη πρέπει να χρησιμοποιείται Eντερική διατροφή. (B) Η Παρεντερική διατροφή πρέπει να διαφυλάσσεται για εκείνους τους ασθενείς με ΦNE στους οποίους η εντερική διατροφή δεν είναι ανεκτή. (B) Σε περιπτώσεις νόσου του Crohn με συρίγγια, κρίνεται σκόπιμο να επιχειρείται ένα σύντομο διάστημα ανάπαυσης του εντέρου υπό παρεντερική διατροφή . (B) Περιεγχειρητική θρεπτική υποστήριξη έχει ένδειξη στους ασθενείς με ΦNE που βρίσκονται σε σοβαρή υποθρεψία όταν η χειρουργική επέμβαση μπορεί να αναβληθεί ακίνδυνα. (B)

ΕΠΙΣΗΜΕΣ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΠΑΡΕΝΤΕΡΙΚΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΦΛΕΓΜΟΝΩΔΗ ΝΟΣΟ ΤΟΥ ΕΝΤΕΡΟΥ ( AGA 2001 ) Η παρεντερική διατροφή δεν αυξάνει το ποσοστό ύφεσης ούτε μειώνει την ανάγκη για χειρουργική επέμβαση στους ασθενείς με οξεία κολίτιδα. Δεν πρέπει να χρησιμοποιείται ως αντιμετώπιση ρουτίνας. Έμμεσα στοιχεία συγκλίνουν στο ότι η παρεντερική διατροφή είναι λιγότερο αποτελεσματική από τη θεραπεία με στεροειδή στην αντιμετώπιση της ενεργού νόσου του Crohn. Υπό αυτήν την έννοια, δεν πρέπει να χρησιμοποιείται ως αντιμετώπιση ρουτίνας. Η ανάπαυση του εντέρου δεν είναι απαραίτητη για την επίτευξη κλινικής ύφεσης σε ασθενείς με υποτροπή ΦΝΕ. Υπό αυτήν την έννοια, δεν πρέπει να χρησιμοποιείται ως αντιμετώπιση ρουτίνας.

ΕΠΙΣΗΜΕΣ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑΤΡΙΚΟΥΣ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΦΛΕΓΜΟΝΩΔΗ ΝΟΣΟ ΤΟΥ ΕΝΤΕΡΟΥ ( ASPEN 2002) 1. Οι παιδιατρικοί ασθενείς με ΦNE βρίσκονται σε κίνδυνο υποθρεψίας και πρέπει να υποβληθούν σε διατροφική αξιολόγηση διαλογής προκειμένου να εντοπιστούν εκείνοι που χρειάζονται πλήρη διατροφική αξιολόγηση και την ανάπτυξη ενός προσωπικού προγράμματος διατροφικής φροντίδας . (B) 2. Θρεπτική υποστήριξη πρέπει να χρησιμοποιείται στους παιδιατρικούς ασθενείς με νόσο του Crohn και στασιμότητα σωματικής ανάπτυξης με στόχο ν’ αποκαταστήσει φυσιολογικό ρυθμό ανάπτυξης. (Α) 3. Η εντερική σίτιση πρέπει να χρησιμοποιείται ως προσάρτημα στην φαρμακευτική αγωγή για εκείνα τα παιδιά με ΦΝΕ που αδυνατούν να διατηρήσουν το επίπεδο της θρέψης τους με σίτιση από το στόμα. (B) 4. Παρεντερική διατροφή πρέπει να χρησιμοποιείται στα παιδιά με ΦΝΕ όταν δεν είναι δυνατόν να διατηρήσουν ομαλή ανάπτυξη με τυπικό διαιτολόγιο ή με εντερική σίτιση. (B)

Διατροφικες συστάσεις για την αντιμετώπιση της οστεοπόρωσης στους ασθενείς με φλεγμονώδη νόσο του εντερου (ΑGA 2003) Η διόρθωση των θρεπτικών ανεπαρκειών είναι απαραίτητη σε όλα τα τα νοσήματα του πεπτικού συστήματος . (Α). Oι ασθενείς πρέπει να ενημερώνονται σχετικά με τη σπουδαιότητα των αλλαγών τρόπου ζωής (π.χ άσκηση, διακοπή καπνίσματος, αποφυγή υπερβολής αλκοόλ) και των συμπληρωμάτων βιταμίνης D και ασβεστίου (D).

Διατροφικες συστάσεις για την αντιμετώπιση της οστεοπόρωσης στους ασθενείς με φλεγμονώδη νόσο του εντερου (ΑGA 2003) Στους ασθενείς με ΦΝΕ, το επίπεδο ασβεστίου ορού (διορθωμένο σε συνάρτηση με τα επίπεδα λευκωματίνης) πρέπει να μετράται κατά τη διάγνωση. Συμπληρώματα βιταμίνης D και ασβεστίου πρέπει να δίδονται σε εκείνους που εκτιμάται ότι βρίσκονται σε υψηλό κίνδυνο για οστεοπόρωση ή με αποδεδειγμένη οστεοπόρωση. Οι νεώτεροι άνδρες και οι προεμμηνοπαυσιακές γυναίκες χρειάζονται 1000 mg/Η στοιχειακού ασβεστίου, ενώ οι άνδρες και οι γυναίκες ηλικίας>50 ετών μέχρι 1500 mg/Η. 400 έως 800 IU/Η είναι συνήθως μια επαρκής δόση βιταμίνης D στα υγιή άτομα. μπορεί να προσλαμβάνεται και από διάφορα πολυβιταμινούχα σκευάσματα (D) Δεν συνιστάται χορήγηση φθορίου για την αντιμετώπιση της οστεοπόρωσης που σχετίζεται με νόσο του πεπτικού σωλήνα (D).

ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΣΥΡΙΓΓΙΑ (ΑSPEN 2002) Οι ασθενείς με εντερο- δερματικά συρίγγια βρίσκονται σε κίνδυνο υποθρεψίας και πρέπει να υποβάλλονται σε πλήρη διατροφική αξιολόγηση και ανάπτυξη ενός προσωπικού προγράμματος διατροφικής φροντίδας. (B) Στους ασθενείς που δεν μπορούν να καλύψουν τις διατροφικές τους ανάγκες, ή είναι υποθρεπτικοί, ή υπολογίζεται ότι θα έχουν ανεπαρκή σίτιση από το στόμα για διάστημα >7-10 μέρες, χορηγείται εντερική διατροφή κεντρικά ή περιφερικά του συριγγίου Όταν απαιτείται θρεπτική υποστήριξη, η παρεντερική διατροφή πρέπει να επιφυλάσσεται για εκείνους τους ασθενείς στους οποίους συντρέχουν λόγοι να περιοριστεί η εντερική σίτιση (C).

Επίσημες διαιτητικές συστάσεις για την εκκολπωμάτωση (ΑDA1997) Η ήδη σχηματισμένη εκκολπωμάτωση, δεν λύνεται με μία δίαιτα υψηλής περιεκτικότητας σε φυτική ίνα, αλλά ο μεγάλος όγκος που προέρχεται από αυτήν: -αποτρέπει τον σχηματισμό πρόσθετης εκκολπωμάτωσης, -μειώνει την πίεση στον αυλό -μειώνει τις πιθανότητες έξαρσης ή ερεθισμού της ήδη υπάρχουσας εκκολπωμάτωσης. Σπόροι οι οποίοι δεν πέπτονται στον ανώτερο γαστρεντερικό σωλήνα, αποκλείονται από δίαιτα υψηλής περιεκτικότητας σε φ. ίνα, που προορίζεται για ασθενή με εκκολπωμάωση, για προληπτικούς λόγους.

Ευερέθιστο έντερο (ΑGΑ 2002 technical report) «Αν και πολλοί ασθενείς μπορεί ν’ αποδίδουν τα συμπτώματά τους σε συγκεκριμένες ουσίες τροφίμων, ο τύπος τροφίμων δεν συμβάλλει γενικά στα συμπτώματα. Οι ασθενείς είναι πιθανότερο να εκδηλώσουν τα συμπτώματα ως γενικευμένη επίδραση της κατανάλωσης γεύματος, και κατά περιόδους μπορεί ακόμα και να ελαττώνουν σκόπιμα την κατανάλωση τροφής για ν’ αποφύγουν την μεταγευματική συμπτωματολογία. Εντούτοις, ορισμένες διαιτητικές ουσίες μπορούν να επιδεινώσουν τα συμπτώματα σε κάποια άτομα. Σ’ αυτές περιλαμβάνονται τα λιπαρά τρόφιμα, τα φασόλια και άλλα τρόφιμα που σχετίζονται με παραγωγή αερίων, η αλκοόλη, η καφεΐνη, η λακτόζη στα άτομα με ανεπάρκεια λακτάσης και, σε μερικές περιπτώσεις, η υπερβολική πρόσληψη φυτικής ίνας. Αν και ο ρόλος της φ. ίνας στην αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας είναι απόλυτα τεκμηριωμένος, η αξία της για την ανακούφιση της διάρροιας είναι αμφισβητούμενη και για τον πόνο μη αποτελεσματική. Πρέπει να λαμβάνεται μέριμνα για την αποφυγή οποιασδήποτε άσκοπης περιοριστικής δίαιτας.»

απαραίτητη προϋπόθεση Ευερέθιστο έντερο εξατομικευμένες διατροφικές προσεγγίσεις βασισμένες: σε προσωπικές προτιμήσεις ασθενούς και γιατρού στην προεξάρχουσα συμπτωματολογία που πρέπει ν’ αντιμετωπισθεί απαραίτητη προϋπόθεση στενή επίβλεψη για την αποφυγή άσκοπων περιοριστικών διαιτολογίων και την αποτροπή των διατροφικών επιπτώσεών τους