Online Essentials Κίκα Χρυσοστόμου

Διαδίκτυο(Internet): Είναι ένας παγκόσμιο δίκτυο (International Network) που συνδέει πολλά τοπικά δίκτυα Ηλεκτρονικών υπολογιστών και επιτρέπει την μεταφορά ηλεκτρονικών δεδομένων μεταξύ τους. Τοπικό Δίκτυο (Local Area Network ή LAN): Είναι όταν συνδέονται Ηλεκτρονικοί Υπολογιστές με σκοπό να επικοινωνούν μεταξύ τους. -Τοπικά δίκτυα έχουν ιδιωτικές εταιρείες, πανεπιστήμια ή κυβερνητικές υπηρεσίες. -Ο τρόπος σύνδεσης τους είναι μέσω τηλεφωνικών γραμμών, καλωδίων και σε κάποιες περιπτώσεις μέσω δορυφορικών συνδέσεων.

Για να αποσταλούν οι πληροφορίες από έναν υπολογιστή σε άλλο μέσω του Διαδικτύου πρέπει ο κάθε συνδεδεμένος υπολογιστής να έχει τη δική του μοναδική διεύθυνση. Διεύθυνση IP (IP Address): Η διεύθυνση που έχει κάθε υπολογιστής συνδεδεμένος με το Internet (μοναδικός αριθμός για κάθε υπολογιστή). Παράδειγμα: Όνομα περιοχής (Domain Name): Στη κάθε διεύθυνση IP αντιστοιχεί ένα όνομα περιοχής (domain name). Παράδειγμα:

Διακομιστής (Server): Είναι ένας υπολογιστής (ή πρόγραμμα) που επιτρέπει σε άλλους υπολογιστές να επικοινωνήσουν μαζί του. Πελάτες (Clients): Είναι υπολογιστές (ή προγράμματα) που μπορούν να επικοινωνήσουν με ένα Διακομιστή για ανταλλαγή πληροφοριών. Πρωτόκολλα Επικοινωνίας: Η υπηρεσία Παγκόσμιου Ιστού χρησιμοποιεί το πρωτόκολλο Http (HyperText Transfer Protocol). Η υπηρεσία Ηλεκτρονικού Ταχυδρομείου χρησιμοποιεί το πρωτόκολλο Smtp (Simple Mail Transfer Protocol).

Παγκόσμιος Ιστός (World Wide Web ή www): Μπορούμε να μεταφέρουμε αρχεία σε μορφή Ιστοσελίδων (Webpages) που βρίσκονται αποθηκευμένες σε άλλους υπολογιστές (Διακομιστές), μέσω του Διαδικτύου στο δικό μας υπολογιστή (Πελάτη). Οι πελάτες της υπηρεσίας αυτής ονομάζονται Browsers (Φυλλομετρητές). Παροχείς Υπηρεσιών Διαδικτύου (ISP): Είναι εταιρείες που έχουν δικούς τους υπολογιστές ενωμένους με το υπόλοιπο διαδίκτυο 24 ώρες το 24ωρο. Μέσω αυτών μπορούμε να συνδεθούμε και να χρησιμοποιούμε διάφορες υπηρεσίες του Διαδικτύου (π.χ. ηλεκτρονικό ταχυδρομείο).

Για να επισκεφθούμε μια ιστοσελίδα πρέπει να καθορίσουμε τη διεύθυνση της. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μέσω του Ενιαίου Εντοπιστή Πόρων (Uniform Resource Locator ή URL). URL: / Module7/outline.htmwww.ecdl.com.cy Πρωτόκολλο Επικοινωνίας Διακομιστής(Server) Διαδρομή και Όνομα Αρχείου

Πρωτόκολλο Επικοινωνίας (Communication Protocol): Καθορίζει πιο πρωτόκολλο (π.χ. http) θα χρησιμοποιηθεί για την επικοινωνία μεταξύ του Πελάτη και του Διακομιστή. Διακομιστής(Server): Καθορίζει το όνομα του Διακομιστή (Server) που περιέχει τις ιστοσελίδες που θέλουμε. Διαδρομή και Όνομα Αρχείου (Path and Filename): Καθορίζει την ακριβή τοποθεσία του αρχείου που θα σταλεί στον Πελάτη (Client).

Μια ιστοσελίδα περιέχει Υπερσυνδέσμους (Hyperlinks). Οι Υπερσυνδέσμοι συνδέουν δύο ιστοσελίδες μεταξύ τους και μπορεί να βρίσκονται ενσωματωμένοι σε κάποιο κείμενο ή σε κάποια εικόνα μέσα στην ιστοσελίδα. Όταν μετακινούμε το ποντίκι πάνω σε ένα υπερσύνδεσμο, το βελάκι αλλάζει μορφή. Κάνοντας κλικ στον υπερσύνδεσμο γίνεται λήψη μιας ιστοσελίδας από κάποιο Διακομιστή ή μεταφορά σε ένα άλλο σημείο στην ίδια ιστοσελίδα.

.comΕμπορικός Οργανισμός (Commercial Organization).eduΕκπαιδευτικό Ίδρυμα (Educational Institution).acΕκπαιδευτικό Ίδρυμα (Academic Institution).govΚυβερνητικός Οργανισμός (Governmental Department).milΣτρατιωτικός Οργανισμός (Military Organization).netΠάροχος Υπηρεσιών Internet (Internet Service Provider).orgΜη κερδοσκοπικός οργανισμός (Non-Profit Organization)

.auAustralia.sgSingapore.ieIreland.ukEngland.caCanada.cnChina.cyCyprus.grGreece

Τα προγράμματα που χρησιμοποιούνται για περιήγηση του Παγκόσμιου Ιστού ονομάζονται Φυλλομετρητές (Browsers). Παραδείγματα: Internet Explorer της Microsoft, Google Chrome, Safari της Apple, Mozzila Firefox. Φυλλομετρητές Ιστου = Web Browsers Ρόλος: Ερμηνεύουν τα αρχεία των ιστοσελίδων και παρουσιάζουν το περιεχόμενο τους στον χρήστη.

HTML: (HyperText Markup Language) – γλώσσα σήμανσης Υπερκειμένου Η γλώσσα αυτή κωδικοποιεί την εμφάνιση και τη δομή του περιεχομένου μιας ιστοσελίδας. Μια ιστοσελίδα περιέχει κείμενο, εικόνα, βίντεο, ήχο, φόρμες που μπορεί να συμπληρώσει ο χρήστης. Για να δημιουργηθεί μια τέτοια σελίδα χρησιμοποιείται μια «γλώσσα» και ονομάζεται HTML.

Για να βρούμε κάτι που μας ενδιαφέρει στον Παγκόσμιο Ιστό μπορούμε να χρησιμοποιούμε Μηχανισμούς Αναζήτησης (Search Engines). Μπορούμε να ψάζουμε για κάτι χρησιμοποιώντας λέξεις-κλειδιά. Ο ρόλος των μηχανισμών αναζήτησης είναι να εντοπίσει και να παρουσιάσει μια λίστα με υπερσυνδέσμους προς σελίδες και που περιέχουν πληροφορίες για το θέμα που πιθανόν να μας ενδιαφέρει. Παραδείγματα:

Αναζήτηση Πληροφοριών Αγορές μέσω Διαδικτύου Εκπαίδευση Έκδοση περιεχομένου Τραπεζικές Συναλλαγές Διεκπεραίωση Συναλλαγών με Κυβερνητικές Υπηρεσίες Ψυχαγωγία Επικοινωνία

Προστασία από πιθανούς κινδύνους που παραμονεύουν κατά τη χρήση του Διαδικτύου. Μέτρα προστασίας: Αγορές από ασφαλείς Ιστοχώρους - Πριν καταχωρήσουμε τα προσωπικά μας στοιχεία σε μια ιστοσελίδα θα πρέπει να εξετάσουμε εάν είναι ένας αξιόπιστος οργανισμός, εάν θα διατηρηθεί το προσωπικό απόρρητο και εάν τα στοιχεία αυτά είναι προστατευμένα από παρείσακτους (hackers). Αποφυγή αποκάλυψης προσωπικών στοιχείων - Δεν πρέπει να αποκαλύπτουμε προσωπικά στοιχεία σε αγνώστους. Πολλοί προσποιούνται ότι είναι κάποιοι άλλοι για να μας βλάψουν ή να αποσπάσουν χρήματα. Πρέπει να είμαστε ΠΡΟΣΕΚΤΙΚΟΙ. Αποσύνδεση από Ιστοσελίδες – Όταν συνδεθούμε (log on) σε μια ιστοσελίδα στην ουσία δημιουργούμε μια περίοδο λειτουργίας (session) που παραμένει ενεργή μέχρι να αποσυνδεθούμε (log off). Ένα δεν αποσυνδεθούμε και κάποιος γνωρίζει τα στοιχεία πρόσβασης μπορεί να συνδεθεί και να εκτελέσει π.χ. συναλλαγές. Αυτό λέγεται Κλοπή Ταυτότητας (identity theft) και είναι ο πιο κοινός τύπος ηλεκτρονικού εγκλήματος.

Κρυπτογράφηση είναι η μετατροπή πληροφοριών σε μια δυσανάγνωστη μορφή. Αυτό επιτυγχάνεται με τη χρήση ενός αλγόριθμου. Σκοπός: Είναι η αποφυγή κλοπής στοιχείων (π.χ. ο αριθμός μιας πιστωτικής κάρτας) μέσω Διαδικτύου. Υπάρχουν διάφορα επίπεδα κρυπτογράφησης που περιγράφονται από τον αριθμό των δυαδικών στοιχείων bits. Η κρυπτογράφηση με βάση ενός κλειδιού μεγέθους 256 bit είναι πιο ασφαλής από ένα κλειδί 128 bit. Γιατί;; Είναι πιο δύσκολο να αποκρυπτογραφήσει το περιεχόμενο κάποιος παρείσακτος.

Πρωτόκολλο https: HyperText Transfer Protocol Secure Χρησιμοποιείται για ασφαλή επικοινωνία Π.χ μια ασφαλή ιστοσελίδα που χρησιμοποιεί πιστωτικές κάρτες θα έχει URL που θα ξεκινά με « αντί με « Σύμβολο κλειδαριάς: Εμφανίζεται στη Γραμμή Διεύθυνσης του Internet Explorer όταν χρησιμοποιείται ασφαλής σύνδεση για ανταλλαγή δεδομένων. * Συμβουλή: Καλό θα ήταν να αποφεύγουμε να καταχωρούμε τα στοιχεία της πιστωτικής μας κάρτας όταν δεν εμφανίζονται οι δύο αυτές ενδείξεις.

Hackers Ηλεκτρονικοί ιοί Ηλεκτρονική απάτη (fraud)

Κακόβουλο λογισμικό : Malware  Ηλεκτρονικοί Ιοί (Computer Viruses) Είναι προγράμματα που προσβάλλουν άλλα «υγιή» προγράμματα. Όταν εκτελεστούν οι ιός αναπαράγεται και εκτελεί ανεπιθύμητες εντολές (διαγραφή αρχείων και φακέλων, αλλαγή ονομάτων αρχείων, εμφάνιση ενοχλητικών μηνυμάτων στην οθόνη, συνεχής λειτουργία του δίσκου και μείωση ταχύτητας του υπολογιστή, εμφάνιση ή εξαφάνιση εικονιδίων). Υπάρχουν οι εξής κατηγορίες: 1. Ιοί Αρχείων (File Viruses), 2. Ιοί περιοχής συστήματος, 3. Ιοί μακοεντολών και 4. Ιοί Javascipt και ActiveX.  Δούρειοι Ίπποι (Trojan Horses) Είναι κακόβουλα προγράμματα που κρύβονται σε άλλα προγράμματα. Όταν ενεργοποιείται ένα πρόγραμμα που περιέχει ένα Δούρειο Ίππο εκτελούνται πρώτα οι ανεπιθύμητες εντολές και μετά εκτελείται κανονικά το πρόγραμμα. Οι Δούρειοι Ίπποι δεν αναπαράγονται.

 Σκουλήκια (Worms) Είναι προγράμματα που αναπαράγονται και εξαπλώνονται στο σύστημα αλλά δεν προσβάλλουν άλλα προγράμματα. Έτσι χρησιμοποιούν ένα μεγάλο μέρος του συστήματος και μειώνεται η ταχύτητα του.  Κατασκοπευτικό Λογισμικό (Spyware) Είναι προγράμματα που εγκαθίστανται στον Η/Υ για να καταγράψουν κάποιες πληροφορίες και να τις αποστείλουν μέσω Διαδικτύου πίσω στο δημιουργό τους. Αυτές τις πληροφορίες στις πλείστες περιπτώσεις μαζεύονται από εταιρείες marketing για την προώθηση διαφόρων προϊόντων. Σε κάποιες περιπτώσεις όμως γίνεται υποκλοπή στοιχείων όπως ο αρ.πιστώτικής κάρτας.

Αποκάλυψη Προσωπικών Στοιχείων: Πριν καταχωρήσουμε τα προσωπικά μας στοιχεία σε μια ιστοσελίδα θα πρέπει να εξετάσουμε εάν είναι ένας αξιόπιστος οργανισμός, εάν θα διατηρηθεί το προσωπικό απόρρητο και εάν τα στοιχεία αυτά είναι προστατευμένα από παρείσακτους (hackers). Εκφοβισμός ή Παρενόχληση: Κάποιοι χρησιμοποιούν το Διαδίκτυο για εκφοβισμό ή παρενόχληση μέσω άποστολής απειλητικής ηλεκτρονικής αλληλογραφίας, εκβιασμό ή διαδίδοντας φήμες σε chatrooms(δωμάτια συζητήσεων) ή blogs(ιστολόγια). Απόπειρα Εκμετάλλευσης Χρηστών Διαδικτύου: Δεν πρέπει να αποκαλύπτουμε προσωπικά στοιχεία σε αγνώστους. Πολλοί προσποιούνται ότι είναι κάποιοι άλλοι για να μας βλάψουν ή να αποσπάσουν χρήματα. Πρέπει να είμαστε ΠΡΟΣΕΚΤΙΚΟΙ.

Ψηφιακό Πιστοποιητικό είναι μια ψηφιακή μορφή αναγνώρισης όπως το διαβατήριο ή άδεια οδήγησης. Επιβεβαιώνει την ταυτότητα ενός φορέα και παρέχει πληροφορίες για αυτόν. Χρησιμοποιείται για τη διεξαγωγή ασφαλών συναλλαγών σε μια τοποθεσία ιστού. Εκδίδεται και αγοράζεται από μια Αρχή Πιστοποιήσης (Certifying Authority ή CA) και ισχύει μόνο για κάποιο διάστημα με δυνατότητα ανανέωσης. Έτσι αποδεικνύεται η εγκυρότητα της ταυτότητας ενός φορέα. Λογότυπα δημοφιλών Αρχών Πιστοποιήσης :

Οι γονείς πρέπει να ελέγχουν τα παιδιά για να τους προστατέψουν από διάφορους κινδύνους. Πρέπει να γίνεται επίβλεψη χρήσης του διαδικτύου, να ελέγχεται ο χρόνος χρήσης του υπολογιστή, να υπάρχουν περιορισμοί πρόβασης σε ιστοσελίδες και σε ηλεκτρονικά παιχνίδια. Επικίνδυνοι τύποι αρχείων (π.χ. εκτελέσιμα αρχεία –.exe) Firewalls (αντιπυρικές ζώνες): φιλτράρισμα αρχείων που εισέρχονται σε ένα δίκτυο.