Κατευθύνσεις της Θεωρίας της Επιστήμης Τι χαρακτηρίζει τη διαδικασία της διαμόρφωσης θεωριών Ποιες ερευνητικές μέθοδοι της ταιριάζουν Ποιος είναι εν γένει ο στόχος αυτής της επιστήμης Ποια είναι η αυτοκατανόησή της Ποιο εύρος διεκδικούν οι αποφάνσεις της Ποια αξιώματα αντιπαραθέτει στο θέμα «επιστημονικότητα»;

Κατευθύνσεις της Θεωρίας της Επιστήμης Όποιος όμως κάνει σκέψεις πάνω σε ερωτήματα δεν είναι πλέον στο επίπεδο των «Αντικειμενικών θεωριών» αλλά στο επίπεδο της «θεωρίας των επιστημών» της «Μεταθεωρίας». Όποιος όμως κάνει σκέψεις πάνω σε ερωτήματα δεν είναι πλέον στο επίπεδο των «Αντικειμενικών θεωριών» αλλά στο επίπεδο της «θεωρίας των επιστημών» της «Μεταθεωρίας». Οι μεταθεωρητικές ερωτήσεις αποτελούν ως γνωστόν διαφορετικές απόψεις και προοπτικές για το ίδιο το αντικείμενο, οι οποίες καθορίζουν σε τελική ανάλυση και τα αποτελέσματα της επιστημονικής σκέψης. Οι μεταθεωρητικές ερωτήσεις αποτελούν ως γνωστόν διαφορετικές απόψεις και προοπτικές για το ίδιο το αντικείμενο, οι οποίες καθορίζουν σε τελική ανάλυση και τα αποτελέσματα της επιστημονικής σκέψης. Κάθε επιστήμη περικλείει συνήθως διάφορες «σχολές». Κάθε επιστήμη περικλείει συνήθως διάφορες «σχολές».

Κατευθύνσεις της Θεωρίας της Επιστήμης Ερμηνευτική – Φαινομενολογική Θεώρηση Θεωρητική – Φιλοσοφική ή Νοολογική Παιδαγωγική Θεωρητική – Φιλοσοφική ή Νοολογική Παιδαγωγική Η ΣΤΡΟΦΗ ΠΡΟΣ ΤΟ ΑΤΟΜΙΚΟ Η ΣΤΡΟΦΗ ΠΡΟΣ ΤΟ ΑΤΟΜΙΚΟ Η ΙΣΤΟΡΙΚΟΤΗΤΑ Η ΙΣΤΟΡΙΚΟΤΗΤΑ Η ΣΧΕΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΚΑΝΟΝΩΝ Η ΣΧΕΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΚΑΝΟΝΩΝ Η ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΣ Η ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΣ Η ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΗ – ως κατανοητική μέθοδος Η ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΗ – ως κατανοητική μέθοδος Ερμηνευτική σημαίνει «διαβεβαίωση νοήματος» που αναφέρεται στην εκπαιδευτική πραγματικότητα και τη δράση («πραγματική») μέσα σ’ αυτή. Ερμηνευτική σημαίνει «διαβεβαίωση νοήματος» που αναφέρεται στην εκπαιδευτική πραγματικότητα και τη δράση («πραγματική») μέσα σ’ αυτή. ΕΙΝΑΙ Η ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΖΩΙΚΗΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΜEΣΑ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ (ΠΑΡΕΛΘΟΝ-ΠΑΡΟΝ-ΜΕΛΛΟΝ), ΕΙΝΑΙ Η ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΖΩΙΚΗΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΜEΣΑ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ (ΠΑΡΕΛΘΟΝ-ΠΑΡΟΝ-ΜΕΛΛΟΝ), ΟΠΩΣ ΑΥΤΗ ΜΕΤΑΔΙΔΕΤΑΙ ΜΕΣΩ ΟΠΩΣ ΑΥΤΗ ΜΕΤΑΔΙΔΕΤΑΙ ΜΕΣΩ ΤΟΥ ΒΙΩΜΑΤΟΣ, ΤΗΣ ΕΚΦΡΑΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ ΤΟΥ ΒΙΩΜΑΤΟΣ, ΤΗΣ ΕΚΦΡΑΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ ΚΥΡΙΩΣ ΜΕΣΩ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΩΣ ΕΚΦΡΑΣΗΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ >ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ<. Εμπειρική – Αναλυτική Θεωρία της Επιστήμης (Κριτικός Ορθολογισμός ) Εμπειρική Αναλυτική Παιδαγωγική Εμπειρική Αναλυτική Παιδαγωγική Κριτική σημαίνει για τον κριτικό ορθολογισμό την έκθεση θεωριών και νόμων σε πολλές δοκιμές επαλήθευσης: Κριτική σημαίνει για τον κριτικό ορθολογισμό την έκθεση θεωριών και νόμων σε πολλές δοκιμές επαλήθευσης: Προβληματική κατάσταση Α Προβληματική κατάσταση Α Προσωρινή θεωρία (Πρόταση λύσης προβλήματος) Προσωρινή θεωρία (Πρόταση λύσης προβλήματος) Εξέταση της θεωρίας αναφορικά με λάθη και εξάλειψη λαθών Εξέταση της θεωρίας αναφορικά με λάθη και εξάλειψη λαθών Προβληματική κατάσταση Β. Προβληματική κατάσταση Β. «Ορθολογισμός» εννοεί ότι η πραγματικότητα δεν αντιγράφεται αλλά ότι η επιστήμη εκπονεί ορθολογικά «δομήματα» για την ερμηνεία αυτής της πραγματικότητας: δηλ. απλούς αληθινούς νόμους (νομολογικές υποθέσεις) ή ολόκληρα συστήματα τέτοιων νόμων (θεωρίες). Οι θεωρίες πρέπει να είναι διϋποκειμενικά ελέγξιμες και δεν επιτρέπεται να εμπεριέχουν αξιολογικές κρίσεις. «Ορθολογισμός» εννοεί ότι η πραγματικότητα δεν αντιγράφεται αλλά ότι η επιστήμη εκπονεί ορθολογικά «δομήματα» για την ερμηνεία αυτής της πραγματικότητας: δηλ. απλούς αληθινούς νόμους (νομολογικές υποθέσεις) ή ολόκληρα συστήματα τέτοιων νόμων (θεωρίες). Οι θεωρίες πρέπει να είναι διϋποκειμενικά ελέγξιμες και δεν επιτρέπεται να εμπεριέχουν αξιολογικές κρίσεις.

Κατευθύνσεις της Θεωρίας της Επιστήμης Υλιστική Θεώρηση της Επιστήμης Μαρξιστική και Νεομαρξιστική Θεωρία της Αγωγής Μαρξιστική και Νεομαρξιστική Θεωρία της Αγωγής Οι άνθρωποι εκεί δεν μπορούν να αυτοπραγματωθούν εφόσον είναι αποξενωμένοι από τις ίδιες τις δικές τους συνθήκες διαβίωσης. Η Αγωγή αναπαράγει τις εξουσιαστικές σχέσεις της κοινωνίας. Η απαραίτητη χειραγώγηση συμβαίνει ήδη στο σχολείο. Οι άνθρωποι εκεί δεν μπορούν να αυτοπραγματωθούν εφόσον είναι αποξενωμένοι από τις ίδιες τις δικές τους συνθήκες διαβίωσης. Η Αγωγή αναπαράγει τις εξουσιαστικές σχέσεις της κοινωνίας. Η απαραίτητη χειραγώγηση συμβαίνει ήδη στο σχολείο. Η παιδεία όμως αυτή εμπεριέχει και τη δυνατότητα της απελευθέρωσης απ’ τη φύση κι από τις εξουσιαστικές σχέσεις. Η θεωρία Παιδείας της υλιστικής Ε.Α. θεμελιώνεται στη δυνατότητα της ανατροπής της εκπαιδευτικής διαδικασίας που επιδιώκει μόνο την εξειδίκευση εργασιών και τη μετατροπή της σε απελευθερωτική παιδεία. Η παιδεία όμως αυτή εμπεριέχει και τη δυνατότητα της απελευθέρωσης απ’ τη φύση κι από τις εξουσιαστικές σχέσεις. Η θεωρία Παιδείας της υλιστικής Ε.Α. θεμελιώνεται στη δυνατότητα της ανατροπής της εκπαιδευτικής διαδικασίας που επιδιώκει μόνο την εξειδίκευση εργασιών και τη μετατροπή της σε απελευθερωτική παιδεία. Σύμφωνα με τον Gamm (1989, 132) η σκέψη του Μάρξ «ότι οι άνθρωποι οι ίδιοι πρέπει να μεταποιηθούν προκειμένου να φέρουν σε πέρας νέες αποστολές παραμένει μια πρόταση με παιδαγωγική βαρύτητα». Σύμφωνα με τον Gamm (1989, 132) η σκέψη του Μάρξ «ότι οι άνθρωποι οι ίδιοι πρέπει να μεταποιηθούν προκειμένου να φέρουν σε πέρας νέες αποστολές παραμένει μια πρόταση με παιδαγωγική βαρύτητα». Κριτική Θεωρία της Σχολής Της Φραγκφούρτης Κριτική Επιστήμη της Αγωγής (Κριτική Παιδαγωγική- Χειραφετική Παιδαγωγική) Κριτική Επιστήμη της Αγωγής (Κριτική Παιδαγωγική- Χειραφετική Παιδαγωγική) Η θεωρία πρέπει να είναι «κριτική θεωρία» Η θεωρία πρέπει να είναι «κριτική θεωρία» Στόχος είναι να διαρθρωθεί το παιδαγωγικό πεδίο έτσι, ώστε να προωθείται η ορθολογικότητα κι η αυτοδιάθεση των υποκειμένων κι όχι να εμποδίζεται («χειραφέτηση») Στόχος είναι να διαρθρωθεί το παιδαγωγικό πεδίο έτσι, ώστε να προωθείται η ορθολογικότητα κι η αυτοδιάθεση των υποκειμένων κι όχι να εμποδίζεται («χειραφέτηση») Η κριτική ιδεολογιών ως Μέθοδος Η κριτική ιδεολογιών ως Μέθοδος Ως συνέπεια των κοινωνικών συνθηκών προέκυψαν και στην εκπαιδευτική πράξη εσφαλμένες εξελίξεις που πρέπει να διαφωτιστούν και να αλλάξουν. Οι ιδεολογίες κατανοούνται από την κριτική Παιδαγωγική ως υπόλογες που καθοδηγούνται από εξουσιαστικά ενδιαφέρονται (π.χ. τα κορίτσια είναι από φύσης απολιτικά όντα). Ως συνέπεια των κοινωνικών συνθηκών προέκυψαν και στην εκπαιδευτική πράξη εσφαλμένες εξελίξεις που πρέπει να διαφωτιστούν και να αλλάξουν. Οι ιδεολογίες κατανοούνται από την κριτική Παιδαγωγική ως υπόλογες που καθοδηγούνται από εξουσιαστικά ενδιαφέρονται (π.χ. τα κορίτσια είναι από φύσης απολιτικά όντα). Οι ιδεολογίες έχουν το χαρακτήρα εσφαλμένης συνείδησης που είναι καθορισμένη κοινωνικά και στηρίζει και δικαιολογεί υπάρχουσες σχέσεις εξουσίας (Klafki, 1989). Οι Παιδαγωγοί βέβαια δεν μπορούν να ζήσουν μόνο με την κριτική γι’ αυτό πρέπει η Παιδαγωγική να είναι κριτική – εποικοδομητική (Klafki, 1976). Για να συμβεί αυτό είναι απαραίτητος ο θεωρητικός διάλογος όλων επί ίσοις όροις (βλ. Habermas). Οι ιδεολογίες έχουν το χαρακτήρα εσφαλμένης συνείδησης που είναι καθορισμένη κοινωνικά και στηρίζει και δικαιολογεί υπάρχουσες σχέσεις εξουσίας (Klafki, 1989). Οι Παιδαγωγοί βέβαια δεν μπορούν να ζήσουν μόνο με την κριτική γι’ αυτό πρέπει η Παιδαγωγική να είναι κριτική – εποικοδομητική (Klafki, 1976). Για να συμβεί αυτό είναι απαραίτητος ο θεωρητικός διάλογος όλων επί ίσοις όροις (βλ. Habermas). Αλλά για να μπορούν οι άνθρωποι να επεμβαίνουν ορθολογικά τροποποιώντας τις συνθήκες, πρέπει να είναι οι στόχοι της Παιδείας νέων ανθρώπων η κριτική ικανότητα, ο διαφωτισμός, η αυτοδιάθεση, η χειραφέτηση και ο νους (λόγος). Αλλά για να μπορούν οι άνθρωποι να επεμβαίνουν ορθολογικά τροποποιώντας τις συνθήκες, πρέπει να είναι οι στόχοι της Παιδείας νέων ανθρώπων η κριτική ικανότητα, ο διαφωτισμός, η αυτοδιάθεση, η χειραφέτηση και ο νους (λόγος). Μια τέτοια παιδεία αποτελεί λογικά κοινωνικό κι όχι μόνο ατομικό αγαθό. Μια τέτοια παιδεία αποτελεί λογικά κοινωνικό κι όχι μόνο ατομικό αγαθό.