ΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΥ-ΜΟΥΡΚΑ ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΛΕΚΤΟΡΑΣ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΘΕΟΛΟΓΊΑΣ – Α.Π.Θ ΜΕΘΟΔΟΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΥ-ΜΟΥΡΚΑ ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΛΕΚΤΟΡΑΣ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΘΕΟΛΟΓΊΑΣ – Α.Π.Θ

Τι είναι Μέθοδος; Η μέθοδος είναι τρόπος μορφωτικής ενέργειας και διδακτικής προσφοράς Αποτελεί το δρόμο, την οδό (μετά+οδός) που ακολουθεί κανείς για να φτάσει σε ορισμένο αποτέλεσμα. Η μέθοδος είναι πάντα σχετική προς τη φύση του ερευνώμενου ή προσφερόμενου αντικειμένου ή διδακτικού αγαθού

Τι είναι Μέθοδος διδασκαλίας; Είναι η επιλογή της πορείας που θ’ ακολουθήσουμε, κατά τη διεξαγωγή του μαθήματος και ο κύκλος που θα διαγράψει για να καταλήξει στον προκαθορισμένο στόχο.

Είδη διδακτικών μεθόδων Επαγωγική Παραγωγική Ερμηνευτική Τελολογική (ή Ερμηνευτική) Φαινομενολογική

Επαγωγική Μέθοδος Από τα επί μέρους στα γενικά Δεν απομακρύνεται από την εμπειρία Δεν αναφέρεται σε γνώσεις καθολικού κύρους Εξετάζει το «επί μέρους», την περίπτωση «καθ’ εαυτήν» με δυνατότητα αναγωγής σε νόμου και αρχές καθολικού κύρους.

Παραγωγική ή Απαγωγική Μέθοδος Από τα γενικά στα επί μέρους Γνωστή και ως ΑΠΑΓΩΓΗ, επειδή «απάγει» από το γενικό στο ειδικό (βασικά στοιχεία : ορισμός & απόδειξη) Υπαγορεύεται από την ίδια τη δομή της σκέψης μας και του κόσμου (υποθετικοπαραγωγικός συλλογισμός) Είναι προσπάθεια ανάλυσης εννοιών «επί μέρους» με ένταξή τους σε μια γενικότερη από την οποία εξαρτώνται ή προκύπτουν. Ο παραγωγικός συλλογισμός κινείται σε πορεία από το όλο προς το «επί μέρους», από το νόμο προς τον κανόνα, από το γενικό προς την περίπτωση.

Ερμηνευτική Μέθοδος 1/3 Από το ρήμα «ερμηνεύω»: ό,τι γράφεται, λέγεται ή αναφέρεται για να εξηγηθεί κάτι άγνωστο και να γίνει κατανοητό. Ερμηνευτική είναι η μέθοδος συστηματικής οργάνωσης της πνευματικής διεργασίας μεταξύ της έκφρασης του ανθρώπινου δημιουργήματος και της κατανόησής του. Στηρίζεται στην αντίληψη ότι ανάμεσα σε οποιαδήποτε έκφραση του ανθρώπινου πνεύματος και στην κατανόησή της είναι απαραίτητο να διαμεσολαβήσει μια πνευματική διεργασία

Ερμηνευτική Μέθοδος 2/3 Βασική αρχή αποτελεί η διαλεκτική σχέση και συνάφεια του όλου προς τα επιμέρους και αντίστροφα. Η κατανόηση του επιμέρους φωτίζει το όλο και συμβάλλει στη βαθύτερη κατανόησή του και το αντίστροφο. Για να συλλάβουμε το νόημα ενός κειμένου είναι αναγκαία η πνευματική συγγένεια ανάμεσα στον ερμηνευτή και στο δημιουργό και η πλήρης μεταφορά του πρώτου στη συναισθηματική και πνευματική κατάσταση του δευτέρου. Ο μαθητής επιστρατεύει κάθε προϋπάρχουσα γνώση και ενεργοποιεί τη συναισθηματική του σφαίρα επιδιώκοντας να ταυτιστεί με το αντικείμενο έρευνας και το δημιουργό του. Στόχος είναι η κατανόηση του συγγραφέα.

Ερμηνευτική Μέθοδος 3/3 Ως μέθοδος έρευνας αναπτύχθηκε από θεολόγους και & φιλοσόφους. Οι θεολόγοι επιδόθηκαν στην ερμηνεία της Αγίας Γραφής για να κατανοήσουν τα υψηλά της νοήματα «Ανεξάντλητη πηγή φωτός η Αγία Γραφή. Διαβάζεις μια περικοπή και όταν ξαφνικά συλλάβεις βαθύτερα το νόημά της, φωτίζεται ολόκληρη η περικοπή περισσότερο και έρχεσαι πιο κοντά στο βαθύτερο νόημά της».

Τελολογική (ή Ερμηνευτική) Μέθοδος Βασίζεται στην αρχή της εντελέχειας (εν-τέλος-έχειν) δηλ. στην ύπαρξη αυτοσκοπού για τα όντα και τα φαινόμενα. [Τα όντα υπάρχουν «χάριν» του σκοπού στο σχέδιο της Δημιουργίας. Για τον άνθρωπο η συνειδητοποίηση του σκοπού συνδέεται με την ύπαρξη του Θεού και τη δική του θέωση, μέσα από το μυστήριο της αγάπης Του προς όλα τα δημιουργήματα] Δεν επιδιώκουμε ανακάλυψη νέων αληθειών αλλά νέα «αίσθηση», νέα γνώση, βίωση του «ήδη εγνωσμένου». Πρέπει κανείς να διεισδύσει στο βαθύτερο νόημα, στην ουσία, στην αξία, να μετατεθεί βιωματικά. Σ’ αυτή τη διαδικασία αναζητά το σκοπό, το «γιατί», το «τέλος» (=τελολογική). [Ο μαθητής μπορεί να συναντηθεί μ’ αυτό που βρίσκει ενδιαφέρον, να οδηγηθεί σε εσωτερική κρίση ώστε να αποφασίσει ελεύθερα και συνειδητά να διαμορφώσει στάση ζωής].

Φαινομενολογική Μέθοδος Ιδρυτής της φαινομενολογίας είναι ο Edmund Husserl (1859-1938) Ετυμολογικά προέρχεται από τις λέξεις «φαινόμενο» + «λόγος». Η λέξη «φαινόμενο» χρησιμοποιείται με την κυριολεκτική της σημασία, υποδηλώνει αυτό που φαίνεται, που υποπίπτει στις αισθήσεις μας, τα ίδια τα πράγματα, απογυμνωμένο από υποκειμενικές κρίσεις και συναισθηματικές καταστάσεις. Η μέθοδος επιδιώκει την κάθαρση των παιδαγωγικών φαινόμενων από τα στοιχεία που παρεμποδίζουν τη θέαση των πραγματικών τους χαρακτήρων και καθιστούν αδύνατη την άμεση γνώση και βίωση του ουσιώδους.

Ερμηνευτική & Φαινομενολογική Ερμηνευτική & Φαινομενολογική οι δύο μέθοδοι αποτελούν δύο σκέψη μιας ενιαίας μεθόδου μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως αλληλοσυμπληρούμενες. η θέα ενός πράγματος βρίσκεται σε αμεσότητα με τη σκέψη, τη σύγκριση και τη διατύπωση κρίσης, ώστε όλα να εκφράζονται μαζί ως ένα ενιαίο σύνολο ανθρώπινης συμπεριφοράς.

Ποια Μέθοδο προτιμούμε; Ποτέ δεν ακολουθούμε αποκλειστικά μία και μόνο μέθοδο Χρησιμοποιούμε εναλλακτικά τη μέθοδο που προσφέρεται στη συγκεκριμένη περίπτωση – ανάλογα με το μάθημα και την περίσταση Στο ΜΘ χρησιμοποιείται βασικά η τελολογική, επικουρούμενη όμως από τις υπόλοιπες.