ΙΟΝΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΕΙΟΝΟΜΙΑΣ-ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΟΝΟΜΙΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΨΗΦΙΑΚΕΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΕΣ ΘΕΜΑ: ΨΗΦΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΚΥΠΡΟΥ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΣΑΡΑΝΤΟΣ ΚΑΠΙΔΑΚΗΣ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: ΒΑΛΑΝΙΔΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΒΑΛΑΝΙΔΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ Α.Μ.: Β ΣΩΤΗΡΙΟΥ ΕΙΡΗΝΗ Α.Μ.: Β ΕΞΑΜΗΝΟ: ΣΤ’ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ:

1. Ο όρος «Ψηφιακές Βιβλιοθήκες»  Ο όρος «Ψηφιακές Βιβλιοθήκες» έκανε την εμφάνισή του, κυρίως έπειτα από την ευρεία διάδοση του Διαδικτύου (Internet) και των υπηρεσιών του.  Η «Ψηφιακή Βιβλιοθήκη» είναι, κατ’ αρχήν, βιβλιοθήκη. Το διαφοροποιητικό στοιχείο, στο πλαίσιο της ευρύτερης κατηγορίας των βιβλιοθηκών, είναι ο χαρακτηρισμός «Ψηφιακή». Ο ρόλος, οι υποχρεώσεις, η σύνθεση περιεχομένου και λειτουργιών μιας Ψηφιακής Βιβλιοθήκης, ως κοινωνικού θεσμού και ιδρύματος, δεν είναι, παρά εκείνα μιας παραδοσιακής βιβλιοθήκης.

Στο χώρο των Ψηφιακών Βιβλιοθηκών, οι κύριοι ερευνητικοί τομείς είναι: Στο χώρο των Ψηφιακών Βιβλιοθηκών, οι κύριοι ερευνητικοί τομείς είναι:  Διαλειτουργικότητα Ψηφιακών Βιβλιοθηκών  Περιγραφή ψηφιακών αντικειμένων και συλλογών  Οργάνωση και διαχείριση συλλογών  Διεπαφές χρήστη και αλληλεπίδραση ανθρώπου-υπολογιστή  Οικονομικά, κοινωνικά και νομικά θέματα.

2. Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Κύπρου  Ιδρύθηκε το 1992 και αποτελεί την μεγαλύτερη Βιβλιοθήκη στην Κύπρο.  Τα τελευταία χρόνια δραστηριοποιείται και σε αντικείμενα πέρα από τη συμβατική της αποστολή.  Στις συλλογές της περιλαμβάνει έντυπο, ψηφιακό, οπτικοακουστικό υλικό καθώς και δυνατότητες παραγωγής υλικού αφής σε γραφή Braille για τυφλούς χρήστες.

2.1 Ψηφιοποίηση συλλογών από την Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Κύπρου  Δημιουργία ψηφιακής βιβλιοθήκης των Αρχείων του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών (ΚΕΕ)  Καταλογογράφηση της συλλογής της Παγκύπριας Οργάνωσης Τυφλών (ΠΟΤ)  Ψηφιοποίηση και δημιουργία ψηφιακής συλλογής των Αρχείων για τον αγώνα της ΕΟΚΑ  Μελέτη για την οργάνωση, συντήρηση και ψηφιοποίηση Ραδιοτηλεοπτικών Αρχείων του ΡΙΚ  Υπηρεσίες για τυφλούς χρήστες  Επεξεργασία ελληνικών λογοτεχνικών περιοδικών του 19 ου και του 20 ου αιώνα

3. Δημιουργία ψηφιακής βιβλιοθήκης των Αρχείων του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών (ΚΕΕ) Το έργο αποτελείτο από τρία αλληλοσυνδεόμενα υποέργα:  Το υποέργο Ι περιλάμβανε την εισαγωγή δεδομένων και τη διαχείρισή τους από το ειδικό πρόγραμμα διαχείρισης βιβλιογραφικών δεδομένων.  Το υποέργο ΙΙ περιλάμβανε την ψηφιοποίηση του συνόλου του υλικού των Αρχείων και τη σύνδεσή τους με τη βάση δεδομένων.  Το υποέργο ΙΙΙ ολοκληρώνει το πρόγραμμα με τη δημιουργία δικτυακού τόπου που θα λειτουργεί ως ενδιάμεσο περιβάλλον σύνδεσης των ψηφιακών αρχείων.

ΑΡΧΕΙΟ ΠΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ (ΑΠΠ)-( ) ΗΧΟΚΑΣΕΤΕΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ (ΛΑ) - ( ) ΗΧΟΚΑΣΕΤΕΣ1088 ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΑ200 ΑΡΧΕΙΟ ΠΑΛΑΙΩΝ ΠΟΛΕΜΙΣΤΩΝ (ΑΠαλΠολ) ΗΧΟΚΑΣΕΤΕΣ334 ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΑ30 Σύνολο ηχοκασετών Σύνολο φωτογραφιών Σύνολο εγγραφών Τα αρχεία του ΚΕΕ είναι τα ακόλουθα:

3.1 Προδιαγραφές για την ψηφιοποίηση του ηχητικού υλικού  Μεταφορά σε ψηφιακή μορφή με φορέα καταγραφής το DVD  Η χωρητικότητα ενός DVD είναι 4,7GB  Ο μορφότυπος του αρχείου έγινε σε MP3  Ο μορφότυπος αυτός υπερτερεί έναντι του μορφότυπου Audio (.WAV)  Το αρχείο ήχου που αποθηκεύεται σε μορφότυπο MP3, είναι ευκολότερα διαχειρίσιμο

3.2 Εξοπλισμός Για την ψηφιοποίηση του υλικού χρησιμοποιήθηκε ο ακόλουθος εξοπλισμός: Για την ψηφιοποίηση του υλικού χρησιμοποιήθηκε ο ακόλουθος εξοπλισμός:  Σταθμός μεταφοράς και επεξεργασίας ήχου  Κασετόφωνα  Ψηφιακή κονσόλα  Κάρτα ήχου  Σταθμός μετατροπής ψηφιακών αρχείων  Σταθμός δημιουργίας DVD  Σταθμός ψηφιοποίησης φωτογραφικού υλικού

3.3 Διαδικασία ψηφιοποίησης ηχητικού υλικού Η ψηφιοποίηση μιας κασέτας περιλαμβάνει τις ακόλουθες φάσεις: Η ψηφιοποίηση μιας κασέτας περιλαμβάνει τις ακόλουθες φάσεις:  Στη φάση της ψηφιοποίησης τοποθετούνται κασέτες και ο ήχος που βγαίνει μεταφέρεται στιγμιαία στο σταθμό μεταφοράς του ήχου μέσω της ψηφιακής κονσόλας.  Στη φάση της επεξεργασίας του ήχου τα αρχεία wav περνάνε απο τη διαδικασία του «normalization» σταθεροποίησης του ήχου.  Στη φάση της μετατροπής τα αρχεία wav επιλέγονται μαζικά και μετατρέπονται σε αρχεία MP3.  Στη φάση της δημιουργίας των DVD δημιουργούνται δύο αντίγραφα DVD.

3.4 Διαδικασία ψηφιοποίησης φωτογραφικού υλικού Η ψηφιοποίηση μιας φωτογραφίας περιλαμβάνει τις ακόλουθες φάσεις: την ψηφιοποίηση της φωτογραφίας και την δημιουργία των DVD. Η ψηφιοποίηση μιας φωτογραφίας περιλαμβάνει τις ακόλουθες φάσεις: την ψηφιοποίηση της φωτογραφίας και την δημιουργία των DVD. Σταθμός 1 Σταθμός 3 Φάση ψηφιοποίησης Τέλος φάσης δημιουργίας DVD Φάση δημιουργίας DVD Τέλος φάσης ψηφιοποίησης Μεταφορά αρχείων σε σταθμό 3 Μεταφορά αρχείων Τοποθέτηση φωτογραφίας Επιλογή αρχείων TIFF Διάσωση αρχείου σε μορφή TIFF Διάσωση αρχείου σε μορφή JPEG Έναρξη δημιουργίας DVD Σάρωση φωτογραφίας Τοποθέτηση φωτογραφίας Σάρωση φωτογραφίας

4. Μελέτη για την οργάνωση, συντήρηση και ψηφιοποίηση ραδιοτηλεοπτικών αρχείων ΡΙΚ Το πρόγραμμα αποτελείται από τέσσερα αλληλοσυνδεόμενα υποέργα: Το πρόγραμμα αποτελείται από τέσσερα αλληλοσυνδεόμενα υποέργα:  Το υποέργο Ι περιλαμβάνει τη δημιουργία της απαραίτητης υποδομής για την ψηφιοποίηση των αρχείων.  Το υποέργο ΙΙ περιλαμβάνει τη δημιουργία προτύπων μορφότυπων μεταδεδομένων.  Το υποέργο ΙΙΙ περιλαμβάνει την ψηφιοποίηση του ραδιοφωνικού υλικού.  Το υποέργο ΙV περιλαμβάνει την ψηφιοποίηση του τηλεοπτικού υλικού.

Ο εξοπλισμός περιλαμβάνει:  Κόστος εγκατάστασης τοπικού δικτύου  Μηχανογραφικό εξοπλισμό (σταθμούς εργασίας και εξυπηρετητή)  Λογισμικό ψηφιοποίησης και διαχείρισης  Μαγνητικά μέσα ψηφιακής αποθήκευσης (δίσκοι-ταινίες)  Γραφειακό εξοπλισμό Εκτίμηση όγκου υλικού Α/Α Περιγραφή υλικού Διάρκεια σε ώρες 1 Ραδιοφωνικό υλικό Τηλεοπτικό υλικό Σύνολο υλικού

4.1 Όγκος ραδιοφωνικού υλικού που ψηφιοποιήθηκε ΕίδοςΣτροφέςΠοσότητα Μέσος όρος διάρκειας Σύνολο σε λεπτά Σειρά προτεραιό- τητας Δίσκος βινυλίου 16» ’ Δίσκος βινυλίου 12» ’ Δίσκος βινυλίου 10» ’ Δίσκος βινυλίου 7» ’ CD ’ Μαγνητικές ταινίες 30’ ’ Μαγνητικές ταινίες 60» ’ Σύνολο αρχείων Σύνολο(λεπτά) Σύνολο (ώρες) Σύνολο (μέρες) 1.585

4.2 Όγκος τηλεοπτικού υλικού που ψηφιοποιήθηκε Τηλεοπτικό υλικό Διάρκεια/τεμάχιο Αρ. τεμαχίων Χρόνος σε λεπτά Χρόνος σε ώρες Umatic Beta cam SP 30’ Beta cam SP 60’ ” ” Film 16mm 16’ Film 16mm 60’ ΣΥΝΟΛΟ

5. Υπηρεσίες για τυφλούς χρήστες  Στη Βιβλιοθήκη λειτουργούν δύο ειδικά προσαρμοσμένοι σταθμοί εργασίας για τυφλούς και άτομα περιορισμένης όρασης.  Είναι εφοδιασμένοι με κατάλληλο λογισμικό και συσκευές. Αποτέλεσμα της συμμετοχής της Βιβλιοθήκης στο ευρωπαϊκό έργο ACCELERATE (ACCEss to the modern Library sERvices for the blind and pAtially sighTEd people): ευρωπαϊκό πρόγραμμα που έχει ως στόχο την παροχή πρόσβασης στις σύγχρονες υπηρεσίες των βιβλιοθηκών για τους τυφλούς και τα άτομα με σοβαρά προβλήματα όρασης. Αποτέλεσμα της συμμετοχής της Βιβλιοθήκης στο ευρωπαϊκό έργο ACCELERATE (ACCEss to the modern Library sERvices for the blind and pAtially sighTEd people): ευρωπαϊκό πρόγραμμα που έχει ως στόχο την παροχή πρόσβασης στις σύγχρονες υπηρεσίες των βιβλιοθηκών για τους τυφλούς και τα άτομα με σοβαρά προβλήματα όρασης.

5.1 Ειδικός εξοπλισμός και λογισμικό  Ηλεκτρονικός υπολογιστής Pentium III με σύνδεση στο Internet  Λογισμικό HAL και JAWS for Windows  Συνθέτης φωνής Apollo II  Ανανεώσιμη πινακίδα Braille  Σαρωτής βιβλίων (Book scanner) και λογισμικό οπτικής αναγνώρισης χαρακτήρων  Εκτυπωτής (printer) Braille  Λογισμικό δραστικής μεγέθυνσης της οθόνης

6. Συμπεράσματα  Η ψηφιοποίηση του υλικού κρίνεται απαραίτητη για σκοπούς συντήρησης, διαφύλαξης, καλύτερης διαχείρισης και για μελλοντική επεξεργασία του υλικού.  Οι σύγχρονες Ακαδημαϊκές Βιβλιοθήκες μπορούν να διαδραματίσουν πρωταγωνιστικό ρόλο στη διαφύλαξη σημαντικών αρχείων και στην οργάνωση και διάθεσή τους προς την επιστημονική κοινότητα.  Η ψηφιακή βιβλιοθήκη θα αποτελέσει, στο μέλλον, την κύρια μορφή υπηρεσίας-μηχανισμού πληροφόρησης.

Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να ανατρέξετε στις παρακάτω διευθύνσεις: drio_Kypriakon_bibliothikon.pdf drio_Kypriakon_bibliothikon.pdf drio_Kypriakon_bibliothikon.pdf drio_Kypriakon_bibliothikon.pdf